Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
skal produsere garn- <strong>og</strong> vevestoff med<br />
mohairfiber som den viktigaste råvara.<br />
Spinneriet vil bli ein del av det totale<br />
opplevingskonseptet på garden Midt-<br />
Svartdal. I tillegg skal garn-/vev e -<br />
produksjonen <strong>og</strong>så vera ein pedag<strong>og</strong>isk<br />
ressurs for barn <strong>og</strong> ungdom, utdanningsinstitusjonar<br />
<strong>og</strong> andre med interesse<br />
for slik produksjon <strong>og</strong> handverk.<br />
Midt-Svartdal har eit stort potensial<br />
for å skapa nye typar opplevingar.<br />
Først <strong>og</strong> fremst flotte mohairgeiter,<br />
men her vil du <strong>og</strong>så finne flotte<br />
bygningar <strong>og</strong> mange kulturminner.<br />
Bjørg Minnesjord Solheim, som sjølv<br />
er idéhistorikar, tilbyr omvisning <strong>og</strong><br />
formidling av sine kunnskapar om<br />
ressursane knytt til staden <strong>og</strong> garden,<br />
både frå dagens verksemd <strong>og</strong> frå<br />
tidlegare tider. På garden vil det<br />
Å skapa kultur- <strong>og</strong> naturopplevingar<br />
Kva er eigentleg ei oppleving?<br />
Å oppleva er å erfare noko.<br />
Menneske erfarer når dei opp -<br />
lever noko som dei blir påverka<br />
av, både sanseleg <strong>og</strong> intellektuelt.<br />
Det betyr at opplevingar rører<br />
ved våre sansar; hørsel, syn, lukt<br />
<strong>og</strong> smak, <strong>og</strong> våre tankar <strong>og</strong><br />
intellekt.<br />
I opplevingsøkonomien er det menneska<br />
sine opplevingar som er det<br />
verdiskapande element. Opplevingar<br />
vert produsert av verksemder som<br />
mellom anna er knytt til natur <strong>og</strong><br />
kultur. Gjennom vår aukande velferd<br />
har verksemder med produksjon<br />
innafor desse områda eit spanande<br />
vekstpotensiale.<br />
Innhaldet i opplevingane har ulike<br />
dimensjonar, <strong>og</strong> blir gjerne klassifisert<br />
gjennom grad av deltaking (frå passiv<br />
til aktiv), <strong>og</strong> type tilknyting eller<br />
relasjon mellom mennesket <strong>og</strong> opplev -<br />
inga (frå absorbering til involvering).<br />
Innafor opplevingsøkonomien<br />
snakkar ein gjerne om fire hovudtypar<br />
av opplevingar:<br />
• Underhaldning (passivt absorberande),<br />
til dømes: TV, film, teater<br />
• Utdanning/opplæring (aktivt absorberande),<br />
slik som skule <strong>og</strong> handverksopplæring<br />
• Estetisk (passivt involverande), til<br />
dømes: museum, utstillingar, naturskjønt<br />
område/stad<br />
• Eskapisme (aktivt involverande), til<br />
dømes: sportslege aktivitetar med<br />
aktiv involvering, eksperimentverkstader,<br />
eller eit museum der det er<br />
ein føresetnad at den besøkande<br />
sjølv skal vera aktiv.<br />
Dei personane som tek del i opplev -<br />
ingar med<br />
1) underhaldning, føler noko<br />
2) utdanning/opplæring, lærer noko<br />
3) estetikk, er der<br />
4) eskapisme, gjer noko<br />
Grad av personen si deltaking <strong>og</strong><br />
påverknad på resultat:<br />
Underhaldning <strong>og</strong> estetikkopplevingar<br />
Kjenneteikn<br />
<strong>og</strong>så bli sal av mohairgarn <strong>og</strong> veve -<br />
produkt.<br />
Livsstilen på ein slik stad som Midt-<br />
Svartdal vert sterkt prega av land -<br />
skapet, dyra <strong>og</strong> produksjonen.<br />
Av forskar Anne-Guri Kåsene,<br />
Senter for natur- <strong>og</strong><br />
kulturbasert nyskaping,<br />
Telemarksforsking-Bø<br />
Utdanning <strong>og</strong> eskapismeopplevingar<br />
Kjenneteikn<br />
Personen er til stades<br />
Personen er «medprodusent»<br />
Personen kan ikkje eller vil i bare liten Personen kan påverke resultatet<br />
grad påverke resultatet<br />
Personen ønskjer å nyte, utan altfor store Personen vil vera aktiv (psykisk<br />
fysiske strev eller arbeid<br />
<strong>og</strong>/eller fysisk)<br />
Tenesta vert skapt utan at personen tek del Dersom personen ikkje tek aktivt del,<br />
kan tenesta ikkje skapast<br />
Betaling kan vera den einaste «input» frå «Input» er meir enn bare betaling<br />
personen/kunden<br />
Globale <strong>og</strong> meir standardiserte opplevingar Særprega opplevingar for personen<br />
Massemarknadsføring - frå ein til «alle» Meir «automatisk» marknadsføring<br />
(«munn-til-munn»), ved at personen<br />
opplever noko ekstraordinært<br />
Opplevingsøkonomien handlar om<br />
prosessar <strong>og</strong> produkt som skaper opplevingar<br />
<strong>og</strong> identitet for folk. Slike<br />
opplevingar vert skapte, ikkje bare i dei<br />
næringane som har opplevingar som<br />
primærprodukt, men òg i dei næringar<br />
<strong>og</strong> for dei verksemder som integrerer<br />
opplevingar i produkt, tenester <strong>og</strong><br />
service. Gjennom slike integreringar<br />
kan ein skapa kreative produktdifferensieringar,<br />
som gjev meirverdi for<br />
verksemda <strong>og</strong> lokalsamfunnet.<br />
46 • <strong>Sau</strong> <strong>og</strong> <strong>Geit</strong> nr. 1/<strong>2008</strong>
Change language