You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Farger <strong>og</strong> avteikn på<br />
færøyske sauer<br />
På Færøyane har dei gjennom<br />
tidene utvikla eit omfattande<br />
system med mange uttrykk for å<br />
skildre alle dei ulike farge -<br />
variantane som dei har på<br />
sauene sine. Nå har Gudmund<br />
Niclasen samla alle disse gamle<br />
måtane å uttrykkje fargar <strong>og</strong><br />
fargeteikningar på i ei bok han<br />
har kalla Seyðdalitir, som på<br />
norsk kan oversetjast til så enkelt<br />
som sauefargar.<br />
Fargane kvit, svart <strong>og</strong> grå dominerer<br />
som farge på dei færøyske sauene, men<br />
det er <strong>og</strong>så vanleg med brune, fleir -<br />
farga dyr <strong>og</strong> mange ulike avteikn.<br />
Gudmund Niclasen har alltid interessert<br />
seg for den uendelege variasjonen<br />
av fargar <strong>og</strong> avteikn som finst på<br />
sauene på Færøyane.<br />
Færøyingane har alltid nytta, slik<br />
som oss nordmenn <strong>og</strong>så gjorde før i<br />
tida, skorne merkje i øyrene for å<br />
kunne kjenne igjen eigne dyr. I tillegg<br />
Gudmund Niclasen (t.h.) saman med noregsven <strong>og</strong> spælsauentusiast Kjeld Malte-Bruun<br />
frå Danmark.<br />
har det vore naudsynt å kunne skilje<br />
eigne dyr frå kvarandre <strong>og</strong> å kunne<br />
skildre desse for andre sauefolk. Slik<br />
utvikla det seg eit omfattande system<br />
for å beskrive dei ulike fargevariantane<br />
<strong>og</strong> avteikn som vi finn på dei færøyske<br />
sauene.<br />
For at ikkje alle desse uttrykkja <strong>og</strong><br />
tradisjonane skulle bli borte, etter at<br />
plastmerka kom som eit godt alternativ<br />
<strong>og</strong>så på Færøyane, fant altså Gudmund<br />
Niclasen på å samla denne kulturarven<br />
i ei bok.<br />
Gudmund Niclasen har vitja dei<br />
fleste bygdene på Færøyane i arbeidet<br />
med å samle inn stoff til boka.<br />
Namnsetjinga byggjer på at kvit<br />
ikkje vert rekna som ein farge. Eit<br />
dyr vert fyrst skildra etter kva som<br />
er den dominerande fargen, så etter<br />
avteikn med nokre reglar for kva<br />
avteikn som fyrst vert nemnd. Namna<br />
varierer litt etter ulike stader på<br />
Færøyane.<br />
Forfattaren har delt inn dei ulike<br />
avteikna i over 160 hovudkategoriar.<br />
Kombinasjonar med fargevariantane<br />
innan kvar hovudkategori gjev til<br />
saman over 300 fargevariantar, alle er<br />
omtalt i boka. Til slutt i boka finn vi<br />
ein tabell som viser dei ulike farge -<br />
variantane. Tabellen er satt opp alfa -<br />
betisk <strong>og</strong> i siste kolonne er norske,<br />
engelske <strong>og</strong> islandske namn tekne med,<br />
der slike finst.<br />
Boka, som er på 120 sider, kan vi<br />
seie er ei samling av ein gamal kulturarv<br />
på Færøyane. Den vil sannsynligvis<br />
bli oversett til engelsk, men for dei<br />
fleste nordmenn vil <strong>og</strong>så den færøyske<br />
versjonen vere fullt m<strong>og</strong>leg å skjøna<br />
etter litt øving i det færøyske skriftspråket.<br />
Boka, som er kome ut på Egið<br />
Forlag <strong>og</strong> kostar 225 danske kroner,<br />
kan du få bestilt på gni@post.olivant.fo<br />
Sjå meir om Seyðdalitir på<br />
http://heima.olivant.fo/~gni/<br />
62 • <strong>Sau</strong> <strong>og</strong> <strong>Geit</strong> nr. 1/<strong>2008</strong>
Change language