Aziz Nesin

- Bizi yine o akıllıların eline mi bırakacaksınız?
- Sizde hiç acıma duygusu yok mu? Bizi yüzüstü bırakıp nereye gidiyorsunuz?
132
Deliler bu yalvarmalara kulak asmadılar. Hep birden tımarhanenin yolunu tuttular. Akıllıları
çıkarıp kendileri içeri girdiler. Akıllılar tımarhaneden boşanır boşanmaz hemen delilerin üstüne
kapıları kapadılar. Sonra, Arisontopolis'te delilerin bozduğu ne kadar iş varsa hepsini yeni
baştan düzeltmeye başladılar. Bu da o kadar kolay olmadı. Çünkü, bir delinin bozduğunu kırk
akıllı düzeltemez, demişler. Bugün hâlâ Arisontopolis'te pek seyrek de olsa düzgün biriki iş
varsa, deli sanılanların zamanından kalmadır.
Deliler Boşandı adlı kitaptan
Bir Günlük Yumurtanın Hayatı
lsağıdaki nutuk bir yumurtaya, ikinci yıldönümü münasebetiyle yapılan jübilede, kalabalık
horoz ve tavuklar önünde, bir horoz tarafından verilmiştir:
-Muhterem tavuklar, horozlar!..
Bugün jübilesini yaptığımız, dünyaya gelişinin ikinci yıldönümünü idrak eden bir günlük
yumurtadır. Size, bu münasebetle, kısaca hayatını anlatmayı faydalı buldum. Bu yumurta,
1953 yılı 21 Mayıs'ında saat ll'de, Gümüşhane ilinin Kelkit ilçesinin İncek köyünde Mahmut
Ağanın kümesindeki follukta dünyaya çıktı. Annesi tarafından legorn, plimut ve denizli cinsleri
gibi asil bir aileye dayanır. Baba tarafı, eldeki kayıtlara göre sarih olarak bilinmemekle beraber
komşu kümesin kırmızı tüylü horozu tarafından annesinin baştan çıkarıldığı, yine annesinin
düşmanları tarafından söylenir. Bu yumurta, yumurtlandıktan
134
otuzdört gün sonra bir kuluçkanın altına konulursa da, bu otuzdört günde bayatladığından
içinde bir civcivin yalnız baş kısmı meydana gelebilmiştir. Kuluçka tavuk civcivleriyle lohusa
yatağından kalktığı zaman, Mahmut Ağanın kızı Ayşe de, bu yumurtayı köy bakkalına götürüp,
onu bir mavi boncukla değiştirmiştir... Haziran ayında köyden yumurta toplayan bir çergici,
bakkala on tane "Namaz Hocası" ve "Âşık Garip" vermiş, karşılığında bakkaldan, arada
jübilesini yaptığımız yumurta da bulunan üçyüz yumurta almıştır. Yumurtaları eşeğine
yükleyen çergici, köylerde bir ay dolandıktan sonra, bu yumurtaları Kelkit kazasında bakkal
Hacı Ömer'den aldığı yarım kilo tozşekerle değiştirmiştir. Hacı Ömer'in dükkânında kırkbeş gün
dinlenen yumurtamızı Hasan Hoca adında bir yumurta tüccarı almış öbürleriyle beraber bir
sepete koyup Gümüşhane'ye getirmiş, burada tüccar Hafız Ali'ye satmıştır.
Hafız Ali, yumurta fiyatlarının yükselmesini iki ay bekledikten sonra, iyi fiyatla yumurtaları bir
yumurtacıya devretmiştir. Bu adam, adı geçen yumurtamızla öbürlerini samanlı bir sandığa
doldurmuş, kamyonla Giresun'a yollamış ve oradaki bir tüccara satmıştır. Bu tüccar da
yumurtaları vapurla istanbul'da yumurta ve tavuk ticareti yapan toptancı Vasil'e göndermiştir.
Vasil, piyasanın yükselmesi için, yumurtaları, bu arada hayatını anlattığımız yumurtayı
ambarında üç ay beklettikten sonra, ihracat ve ithalatçı Mişon'a
i
ciK UUNLUK YUMURTANIN HAYATI ¡
135
satmıştır. Mişon, bozulmamaları için yumurtaları buzhaneye kaldırmış. Beş ay sonra
İngiltere'den bir firma kendisinden taze yumurta isteyince, yumurtaları yeniden
ambalajlayarak bir gemiyle İngiltere'nin Southompton limanına göndermiştir. Oradan
marşandizle Londra'ya giden yumurtaların muayene sonunda çürük, kokmuş oldukları
anlaşılmış, durum yumurtacı Mişon'a bildirilmiştir. Mişon, "Sakin imha etmeyin, yeri gönderin!"
diye telgraf çekince, yumurtalar iki ay sonra tekrar istanbul'a dönmüştür. Bu zaman içinde,
günden güne fırlayan hayat pahalılığına uygun olarak, Mişon bozuk yumurtaların arasındaki
bizim yumurtamızı da on misli kârla Beyoğlu'nda bir pastacıya satmıştır. Pastacı yumurtaları
kırarken, eline günlük yumurta da geçmiş, fakat yumurtanın içindeki sarı ve beyaz kısımlar
çalkalanmaktan, seyahatlerden zamanla taşlaşmış olduğundan bitürlü kırılmamıştır. Pastacı
kırmaya muvaffak olamadığı sert yumurtayı, öbür sert yumurtalarla birlikte Ta-vukpazarı'nda
yumurtacı Anastas'a satmıştır. Muhalif partilerden birinin hatibi Taksim'de nutuk verirken
çürük yumurtaya tutulmuş, bu arada Anastas'tan alınan yumurta da hatibin kafasına atılarak
demokrasi tarihinde önemli biyer almış, hatibin kafasında da derin bir iz bırakmıştır. Asfalt
üstünde yuvarlanan yumurtamız bir mahalle çocuğunun eline geçmiş, paskalyada yumurta
döğüşünde bu yumurtayla vuruşturarak iki sepet yumurta kazanmıştır.