insani-kamil-abdulkerim-ceyli

Bütün bunları, sözü geçen eserimizde açık bir dille anlattık..
Bu: İNSAN-I KÂMİL adlı eserimizde, o manalar üzerine bazı tenbihlerde bulunduk..
Şu mana da gerçektir ki; Bu eseri tam anlamak isteyen;
KUTB’ÜL-ACAİB ve FELEK’ÜL-GARAİB adlı eserimizi iyi bir şekilde okumalıdır..
Onu okuduktan sonra, dönüp bu esere bakarsa.. öbürünün cümlesini bu eserde bulur..
Bu eser, öbürüne göre, bir ana gibidir.. Ama dalları da olabilir.. Bunun aksine; Öbür eser de bu
kitab içinde bir kök, bu da onun dalları olabilir..
İki kitab için anlatılan bu manaları anla.. Her iki eserdeki hitapların muhatabını da seç..
... Ve böylece, remizleri çöz, hazineyi bul..
KUTB-ÜL ACAİB’den murad.. İşaret kabul eden bir varlıktır..
FELEK’ÜL-GARAİB’den murad ise.. bunda hazır sırlardır..
Şu manayı da, burada açıklamak yerinde olur; Öbür kitabı bir asıl kabul edince, ona varmak için dallarını tutmak icab eder.. Başka yolu yoktur..
Açıklığa ancak bu yoldan kavuşulur..
Anlatılan misallerden şu yola çıkıyoruz; Allah-ü Taâlâ ancak esma ve sıfatları yolundan bilinir..
Onun marifetine yol, ancak anlatıldığı gibi çıkar..
Özet olarak bir mana çıkaralım:
Kul, önce; Yüce Allah’ın esma ve sıfatını müşahade yolu ile anlar.. Bu, mutlak olması gereken bir iştir..
Ve.. bu yoldan, yüce Allah’ın zatına marifet derecesine yükselir.. Amma bir hakikat olarak..
İşaret ettiğimiz bu manayı iyi anla.. Çünkü her şey; Sana, delillerle isbatına çalıştığımız mananın sırrına sığdırılmıştır..
Sende hürüm de, hevaî işlerde yollarım dar;
Ey arzum, karşında aklın, tedbirin ne hükmü var?.