ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ...

2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR Semiha ÜNLÜ YÜCEER
virüsü (PLVVR) kılıf proteinleri CaMV 35S promotörü önüne klonlanarak ve bir
markör gen (Npt II) ile beraber Agrobacterium tumefaciens aracılığıyla aynı çeşitlere
aktarılmıştır. Patates Y virüsü kılıf proteini geni (PVY CP) taşıyan transgenik bitkiler
yetişme dönemi boyunca stabil özellik gösterirken, Yaprak kıvırcıklığı kılıf protein
geni (PLRVCP)’ni taşıyan transgenik bitkiler sera testlerinde oldukça iyi gelişmiş,
ancak tarla denemelerinde stabil olmadıkları gözlenmiştir.
Dale and Mcpartlan (1992), bazı transgenik patates bitkileri ile yumrudan ve
sürgün uçlarından rejenere edilen kontrol bitkilerini, tarla performansı bakımından
değerlendirmişlerdir. Transgenik bitkilerde GUS geni patatin Npt II geni ise nopalin
sentez promotörü kontrolü altında olup bu iki genin de bitki fenotipi üzerinde
herhangi bir etkisi olmadığı belirlenmiştir. Yapılan transformasyon sonucunda
transgenik bitkiler elde etmişlerdir. Bu transgenik bitkilerin yumru diskleri ve kontrol
bitkileri daha önceden patates yetiştirilen tarlaya dikilmiştir. Çiçeklenme döneminde
bitki boyu, yumru ağırlığı ve yumru sayısı tespit edilmiştir. Elde edilen bulgulara
göre, transgenik bitkiler arasında somaklonal bir varyasyon meydana geldiğini
saptamışlardır. Ayrıca, transgenik bitkilere ait ortalama değerler bütün karakterler
(boy, ağırlık ve yumru sayısı) bakımından kontrol bitkilere göre daha düşük, değişim
bakımından ise daha yüksek değerler göstermiştir. Kullanılan doku kültürü
metotlarının bitkinin performansını etkileyen önemli bir faktör olduğunu ortaya
konmuştur. GUS eksprasyonu gösteren bitkilerin incelenen üç karakter bakımından
da en düşük değerlere sahip olduğu görülmüştür. GUS ekspresyonunun bitkinin
performansını etkilediği düşünülmüştür. Buna karşılık bitkilere gen aktarımında
sıkça kullanılan Npt II geninin ise tarla performansı bakımından herhangi bir etkiye
sahip olmadığı görülmüştür.
During ve ark. (1993), patateste yaş çürüklük etmeni olan Erwinia
carotovara’ya karşı dayanıklı transgenik patates bitkileri geliştirmişlerdir.
Bakteriyofaj T4 lizoenzimi, birkaç bitki türünde ortaya çıkarılmış olup, bakteriyotik
enzimler içerisinde en aktif olanıdır. A. tumefaciens’in plazmidine Npt II markör geni
ile birlikte CaMV 35S promotörü önüne klonlanmış olan kimerik T4 lizoenzim
patatese aktarılmıştır. Bakteriyofaj T4 lizoenzimi transgenik patates hücrelerinde
hücreler arası salgılanması sonucu fitopatojenik bakterilere karşı patates bitkisinin
19