You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Küçük süperfisiyel<br />
petrozal sinir<br />
Otik gangliyon<br />
Lingual sinir<br />
Submandibular<br />
gangliyon<br />
Sublingual bez<br />
tikçe primer sekresyon üzerinde modifikasyonlar yap›l›r<br />
ve hipotonik bir s›v› üretilir.<br />
Asiner hücrelerin histolojik incelenmesi di¤er protein<br />
salg›layan hücrelere önemli benzerlik ortaya koyar.<br />
Sekretuar (zimojen) granüller primer sekresyonun organik<br />
bilefliklerinin ço¤unu içerir. Seröz asiner hücreler<br />
amilaz içeren sekretuar granüller üretirler, müköz hücre<br />
granülleri ise müsin içerir.<br />
Asiner hücrelerin elektrokimyasal incelemesi ayn› zamanda<br />
sodyum, potasyum ve klorid iyonlar›n›n aktif<br />
transportunun primer sekresyon üretiminde iliflkili oldu-<br />
¤unu ortaya koyar. ‹stirahat halindeki asiner hücreler<br />
–20 ile –35 mV aras›nda bir membran potansiyeli gösterirler.<br />
Otonomik sinir sisteminin uyar›lmas› ile K+ ç›k›fl›<br />
ve Cl- girifli sonucu olarak hücreler hiperpolarize olur,<br />
daha negatif hale gelir. Stimulasyon ile depolarize olan<br />
di¤er uyar›labilir hücrelerin aksine olan bu hiperpolarizasyon<br />
sekretuar potansiyel olarak bilinir.<br />
Tükürük distale do¤ru hareket ettikçe duktuslar tükürük<br />
içeri¤ini su, elektrolit ve organik solüt sekresyonu;<br />
su, elektrolit rezorpsiyonu yapmak suretiyle de¤ifltirir.<br />
Duktal transportun net etkisi Na konsantrasyonunda<br />
azalma ve K konsantrasyonunda artmad›r. Tükürük salg›lanma<br />
ve rezorpsiyon sürecinin bir sonucu olarak her<br />
zaman plazmaya göre hipotoniktir. Hipotonisitenin dereceleri<br />
ak›fl h›z›na ba¤l›d›r. H›zl› ak›fl transport zaman›n›<br />
azalt›r ve daha düflük hipotonisiteye yol açar. Daha yavafl<br />
ak›fl h›zlar› daha uzun transit zaman› sa¤lar ve hipotoni-<br />
Bölüm 37: Tükürük Bezlerinin Anatomi ve Fizyolojisi 523<br />
Korda<br />
timpani<br />
Aurikubtemporal<br />
(V3) sinir<br />
Parotid<br />
Submandibular bez<br />
fiekil 37.8 Majör tükürük bezlerinin parasempatik<br />
innervasyonu.<br />
siteyi artt›r›r. Hipotonik tükürük plazma sodyum düzeylerinin<br />
maskeleyici etkilerini azaltarak tad duyusunu iyilefltirir<br />
(3). Buna ek olarak hipotonik tükürük müsin glikoproteinlerini<br />
hidrate eder ve geniflleterek oral kavite<br />
biyofilm katman›n› destekler.<br />
Otonomik ‹nervasyon<br />
Parasempatik Sinir Sistemi<br />
Parasempatik siniri sistemi (PSS) taraf›ndan tükürük bezinin<br />
uyar›lmas› bol sulu tükürük üretimine yol açar.<br />
Preganglionik parasempatik nöronlar beyin sap›n›n tükürük<br />
nukleuslar›ndan kaynak al›r, anatomik ganglionlarda<br />
sinaps yapar ve sensöriyel sinirler ile tükürük bezlerine<br />
girerler (fiekil 37.8). Parotis bezi parasempatik sinir<br />
sistemi inervasyonunu glossofarengeal sinirden (kraniyal<br />
sinir IX) al›r. Pregangliyonik parasempatik lifler<br />
otik gangliona timpanik (Jacobson) ve küçük süperfisiyel<br />
petrozal sinirler taraf›ndan tafl›n›rlar. Postganglionik lifler<br />
daha sonra aurikulotemporal sinir (kraniyal sinir<br />
V 3’den) taraf›ndan parotis bezine yönlendirilirler.<br />
Submandibular ve sublingual bezler PSS liflerini lingual<br />
sinir ile yolculuk eden korda timpani sinirinden<br />
(kraniyal sinir VII’nin dal›) al›rlar. Lifler submandibular<br />
ganglionda sinaps yaparlar. Postganglionik parasempatik<br />
lifler bezlerin yak›n çevresine asetilkolin b›rak›rlar ve stimulasyon<br />
nörotransmitterin pasif difüzyonu yoluyla oluflur.<br />
Postganglionik sinirler ve bezler aras›nda gerçek bir<br />
sinaps yoktur.
Change language