You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Ses: Anatomi,<br />
Fizyoloji ve Klinik<br />
De¤erlendirme<br />
Lucian Sulica<br />
Çeviri: Dr. Müzeyyen Do¤an<br />
Larenks; solunum ve sindirim traktusunun birleflim yerinde<br />
yer alan biyolojik bir valvdir. Geliflimsel orijininde<br />
amfibik organizmalar›n akci¤erlerini sudan koruma ihtiyac›<br />
yatar ve hava yolunun korunmas› en önemli biyolojik<br />
konu olmaya devam etmektedir. Larenks trakeabronflial<br />
a¤ac›n en üstünde yer almas› nedeniyle fonatuar organ<br />
içerisinde geliflmifltir ve valv fonksiyonu ekspiratuar<br />
hava ak›m›n›n düzenlenmesinde benzersiz bir özelli¤e<br />
sahiptir. ‹nsan sesi üst aerodijestif traktusta yer alan bütün<br />
yap›lar›n kendi aralar›ndaki kompleks etkileflimler<br />
sonucunda meydana gelir, fakat ses oluflumu glottik kapanman›n<br />
çok ince ve hassas bir flekilde modüle edilmesine<br />
ba¤l›d›r. ‹nsan larenksi özellikle ses kayna¤› görevine<br />
adapte olmufl çok say›da özelliklere sahiptir, bunlar<br />
aras›nda dokunun yüksek h›zla uzun süre osilasyon yapabilme<br />
özelli¤i ve vokal kord hareketlerinin hassas kontrolü<br />
için nöromotor özelleflmeler yer al›r. Larengoloji,<br />
özellikle restorasyon ve hatta ses kalitesini artt›rma konular›<br />
giderek daha karmafl›k hale gelmifl ve bu konulardaki<br />
h›rslar artm›fl olup anatomi ve fizyolojinin detaylar›<br />
yeni bir klinik iliflki kazanm›flt›r. Beraber geliflen bu konular›n<br />
içeri¤i artt›kça disfoniye neden olan faktörler daha<br />
iyi de¤erlendirilmektedir. Yararl› olabilmek için otolarengologlar›n<br />
bütün bu yap›lar›n anatomisini, fizyolojisini<br />
anlamalar› gerekir ve klinik de¤erlendirme her ikisinin<br />
yans›mas› olup ses bozuklu¤u olan hastalar›n tedavisi<br />
için harcanan eforun alt yap›s›n› oluflturur.<br />
ANATOM‹<br />
Larengeal Çat›<br />
58<br />
Larenksin destek çat›s› bir kemik, hiyoid ve dört kartilajdan<br />
(tiroid, krikoid, bir çift aritenoid) meydana gelir<br />
(bkz fiekil 49.5). D›fl çat› tiroid, hiyoid ile krikoidden<br />
oluflur ve bunlar birbirlerine tirohiyoid ve krikotiroid<br />
membranlar ile ba¤lan›r. Bütün bu yap›lar yumuflak dokular<br />
ile kafa taban›na ve mandibulaya tutunur. Milohiyoid,<br />
geniohiyoid, hiyoglossus ve stilohiyoid kaslar; stilohiyoid<br />
ligament ve digastri¤in ayr›ld›¤› bölge hiyoidin süperior<br />
kenar›na tutunur, sefalik traksiyon vard›r. omohyoid,<br />
sternohyoid, tirohiyoid ve sternotiroid kaslar larenksi<br />
kaudale do¤ru çekerek bu traksiyona denk bir<br />
kuvvet uygular. Sternotiroid d›fl›ndaki bütün kaslar hiyoide<br />
tutunur. Larenks tek bir ünite fleklinde ve en üstte<br />
yer alan hiyoide ba¤l› olarak vertikal do¤rultuda hareket<br />
eder. Bu yer de¤iflikli¤i sadece yutkunma s›ras›nda hava<br />
yolunun korunmas› için de¤il ayn› zamanda ses oluflurken<br />
supraglottal rezonatör traktusun fleklini modifiye etmek<br />
için de önemlidir. Krikoid kartilaj larenksin taban›<br />
gibi düflünülebilir. Bütün hava yolundaki tek tam halka<br />
fleklindeki kartilajd›r, hava yolunun aç›k kalmas›n› sa¤lar.<br />
Bununla beraber sözü edilen segmentin rijiditesi, endotrakeal<br />
tüpün balonu gibi endoluminal bas›nçtan kaynaklanan<br />
mukozal hasar ve daha sonra stenoz geliflimi
Change language