KAFA TRAVMALARINA YAKLAfiIM: ‹LK G‹R‹fi‹M - Cerrahpaşa Tıp ...

KAFA TRAVMALARINA YAKLAfiIM: ‹LK G‹R‹fi‹M
yon s›ras›nda hipoksi, a¤›r kafa travmal› olgular›n %46’s›nda saptanm›fl olup
bu olgular›n prognozlar›n› anlaml› derecede kötü etkilemektedir. 6 Kafa travmas›
sonras› görülen geçici veya uzam›fl apne periyotlar› s›k görülen bir
komplikasyon olup posttravmatik hipoksinin önemli sebeplerinden biridir. 3
Yelken gö¤üs, hemotoraks, pnömotoraks, üst solunum yollar›na travma ve
servikal omurilik yaralanmas› gibi kafa travmas›yla birlikte olan yaralanmalar
da solunumu ve oksijenizasyonu bozabilir. Alkol entoksikasyonu, sedatifler
veya hipnotikler solunumu bozabildikleri gibi solunum yolunu koruyucu
refleksleri de etkileyerek oksijenizasyonu bozarlar.
Yeterli ventilasyon olmamas›, farenks yaralanmas›ndan dolay› hava yolu
aç›kl›¤›n›n yitirilmesi, fluur seviyesinin bask›lanmas›n›n efllik etti¤i yetersiz
hava yolu aç›kl›¤› veya acilden tafl›nmas› s›ras›nda potansiyel nörolojik kötüleflme
riski gibi durumlar kafa travmal› hastalar›n entübasyonunun spesifik
endikasyonlar›d›r. Genel olarak verbal yan›t› olmayan ya da emirlere uymayan
hastalar›n tamam› entübe edilmelidir. GCS skoru 8 veya alt›nda olanlar
tüm bu kriterlere de uydu¤undan entübasyona ve ventilasyon deste¤ine ihtiyaç
duyarlar.
Servikal grafileri olmasa dahi kafa travmal› hastalar›n ço¤u orotrakeal
yoldan, servikal omurun stabilizasyonunun sa¤lanmas› kayd›yla entübe edilir.
Olas› ön kafa taban› veya yüzün orta hat k›r›klar›nda kontrendike olmakla
beraber nazotrakeal entübasyon oral entübasyona göre çok daha fazla tecrübe
ve zaman gerektirir, komplikasyon oran› daha fazlad›r, baflar› oran› da
daha düflüktür. Majör yüz veya üst havayolu travmal› hastalarda, %32 gibi
yüksek bir komplikasyon oran›na sahip olmas›ndan dolay› bazen krikotiroidotomi
gerekli olabilir. 8
Orotrakeal entübasyonu kolaylaflt›rmak için süksinilkolin kullan›l›r. 37
Süksinilkolinin intrakranyal hipertansiyonu agrave etme riskine ra¤men yine
de acil kafa travmal› hastalarda bu yolun en güvenli oldu¤u düflünülmektedir. 8
‹ntravenöz lidokaine yine intrakranyal hipertansiyona sebep olabilecek olan
entubasyona sempatik yan›t› engelleyerek kafaiçi bas›nc›n›n yükselmesini önler.
Baz› hastalarda kafaiçi bas›nc›n› akut olarak düflürmek için hiperventilasyon
etkili olmas›na ra¤men kullan›m› azalm›flt›r. Bu de¤ifliklik CO2’nin arteriyel
bas›nc›n› 25-30 mmHg aras›nda tutman›n uzun vadede daha kötü nörolojik
sonuçlara yol açabilece¤inin ispatlanmas›yla kabul edilmifltir. 24 Bunun
yan›nda baz› araflt›r›c›lar hiperventilasyonun intrakranyal hipertansiyon ve
fonksiyonel sa¤ kal›m oranlar›nda çok da etkili olmad›¤›n› göstermifltir. A¤›r
69