Ä°nsanlar KonuÅa KonuÅa... - TRT
Ä°nsanlar KonuÅa KonuÅa... - TRT
Ä°nsanlar KonuÅa KonuÅa... - TRT
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
48 RADYOVİZYON<br />
Bir Prodüktörün Kaleminden<br />
Ortaçağın<br />
Işıkları<br />
SİNYAL<br />
SES<br />
Maksut Özdemir Prodüktör<br />
: Merhaba sevgili dinleyenler...<br />
On birinci yüzyılda İslam dünyasında, Selçuklular<br />
tarafından sağlanan dirlik ve düzenlik, pek<br />
çok alanda olduğu gibi entellektüel alanda da<br />
etkisini göstermekte gecikmemişti. Nitekim<br />
Selçuklu devletinin kuruluşundan beş-altı yıl<br />
sonra doğduğu tahmin edilen Nişaburlu Ömer<br />
El-Hayyam, döneminin en özgün çalışmalarını<br />
ortaya koyan bilim adamı olarak dikkatleri üzerinde<br />
topladı. Ömer Hayyam, hem bir şair hem<br />
astronom hem de önemli bir matematikçiydi.<br />
Dünya onu daha çok şair yönüyle tanıdı. Çünkü<br />
oldukça gerçekçi bir yaklaşımla kaleme almış olduğu<br />
dörtlüklerinde, genellikle hayat, aşk, insan,<br />
öte dünya gibi konuları işlemiş ve çok akıcı bir<br />
üslup kullanmıştı. Kendi içinde konu bütünlüğü<br />
gösteren dörtlüklerine ‘rubai’ adı verilmekteydi.<br />
Ömer Hayyam’ın rubaileri, 1859 yılında, İngiliz<br />
Edward Fitzgerald tarafından başarılı bir şekilde<br />
tercüme edilip Londra’da yayımlanınca Batı dünyasında<br />
büyük bir etki yarattı. Çok geçmeden<br />
Hayyam’ın rubaileri Amerika, Fransa ve diğer ülkelerde<br />
de tercüme edilip yayımlandı. Londra’da<br />
İngiliz edebiyatçıların öncülüğünde bir ‘Hayyam<br />
Kulübü’ kuruldu. Sonraki yıllarda Hayyam’a ait<br />
olduğu ileri sürülen pek çok dörtlük çıktı ortaya.<br />
Oysa Hayyam’ın rubaileri üzerinde araştırma yapan<br />
uzmanlar, Ömer Hayyam’ın çok fazla rubaisi<br />
olmadığını, Ömer Hayyam’a mal edilen 1200 kadar<br />
dörtlükten sadece yirmi-otuz kadarının ona<br />
ait olduğunu belirlediler.<br />
MÜZİK : GEÇİŞ<br />
SES : Ömer Hayyam’ın bilim tarihini ilgilendiren<br />
yönü, onun astronomi ve matematik alanındaki<br />
çalışmalarıydı. Çünkü Ömer Hayyam, on<br />
birinci yüzyılın en önemli matematikçilerinden<br />
biriydi. Hayyam’ın doğum ve ölüm tarihleri hakkında<br />
çok değişik bilgiler vardı kaynaklarda. Bilim<br />
tarihçileri, kesin tarihlere ulaşamayınca Ömer<br />
Hayyam’ın doğum ve ölüm tarihleri hakkında<br />
belirli zaman aralıklarını esas almakla yetindiler.<br />
Doğum ve ölüm yeri hakkında herhangi bir şüphe<br />
yoktu. Bugün, İran’ın Horasan eyaleti sınırları<br />
içinde yer alan Nişabur kentinde doğmuş ve<br />
yine burada ölmüştü Ömer Hayyam. Kaynakların<br />
büyük çoğunluğu, Ömer Hayyam’ın doğum<br />
tarihi olarak 1044 ile 1048 tarihini veriyordu.<br />
Ama onun 1020 tarihinde doğmuş olduğunu<br />
ileri süren kaynaklar da yok değildi. Ölüm tarihi<br />
konusunda da benzer farklılıklar bulunuyordu<br />
kaynaklarda. Bazıları Ömer Hayyam’ın 1136 yılında<br />
öldüğünü söylerken, bazıları 1131 yılını<br />
ileri sürüyor, bazıları da 1124 yılında öldüğünü<br />
belirtiyordu. Büyük Selçuklu Devleti, 1040 yılında<br />
Dandanakan Savaşı’nda Gaznelileri yenerek<br />
kuruluşunu adeta tescil ettirmiş ve 1092 yılında<br />
ünlü vezir Nizamülmülk’ün, arkasından da Sultan<br />
Melikşah’ın ölümüyle dağılma sürecine girmişti.<br />
Bu süreç, on ikinci yüzyılın ilk yarısında, Büyük<br />
Selçuklu Devleti’nin ortadan kalkmasıyla son<br />
buldu. Selçuklu Devleti’nin kuruluş ve yıkılış tarihleri<br />
göz önüne alındığında, Ömer Hayyam’ın,<br />
Selçukluların İran’a egemen olduğu dönemde<br />
yaşadığı gerçeği çıkmaktaydı ortaya…
Change language