CD - TRT

SÖYLEfi‹
hostes hanım uyandırdı.
New York'tan dönüyoruz.
Ben uykumda nara atıp yanımdaki adama
yumruk atmışım. Düşünün; o yolcu
bir iş adamı. Oturduk konuştuk, sonra
ben uyudum ve adamı dövdüm.
Yani uykuda çıkıyor bir anlamda
yaşadığım travmalar."
var. Ama bunlar herhalde yavaş yavaş değişecek, Türkiye ile
birlikte. Çünkü Türkiye'nin de habercilik profili çok değişiyor.
TRT'de kendini buna adapte etmeye çalışıyor. Ben bunu
saygıyla karşılıyorum. Böyle bir teklif geldiğinde de bunu
kabul etmemin ilk sebebi TRT olması, çünkü hepimizin
televizyonu TRT. İkincisi ve daha da önemlisi değişim isteğinin
olması. İbrahim Şahin ve arkadaşlarının TRT'yi yenileme,
güçlendirme isteği var. Bunun içten olduğunu düşünüyorum.
Basketboldan alışkanlığım yeni bir şeyler yapmak, yeni şeylerin
içinde olmaktır. Bunu da öyle görüyorum ve o yüzden de
mutluyum aslında.
"Geçenlerde uçakta
bulunmak ve oradaki haberleri alıp geri dönmek. Ama tabii
bu meslek bana şunu öğretti. Hiçbir haber ama hiçbir haber
insan hayatından daha değerli değil. Ne oradaki insanın
hayatından ne de kendi hayatınızdan.
Maceracılık da var elbette. Ben çok yaramaz bir çocuktum.
Ankara Mebusevler Mahallesi'nde büyüdüm. Bizden önce,
mahalledeki kimse, evlerin bahçesindeki meyvelere dalamazdı.
Önce biz yerdik, sonra sahipleri. Basketbol oldu hayatımda.
Basketbolda oldukça profesyoneldim. Merak hâlâ içimde
yanan bir ateştir. Bir uçağa, otobüse bindiğimde, gideceğim
yer ve göreceğim olayla ilgili merak duyarım. Savaş olmaz da
seçim olur bu, politik haberler olur, popüler kültür olur, mobil
telefon dünyası olur. Yani bilinmeyen bir şeyi ortaya çıkarmak,
değişik açılardan bakabilmek ve insanlara bilgi verebilmek
benim işim.
İnsanların sizin için kullandığı "Nerede hareket, orada
Mithat Bereket" cümlesi de belki biraz sizin bu yönünüzün
altını çizmeye çalışıyor. Bu söz hoşunuza gidiyor mu
Hoşuma gidiyor. Aslında bu bana uygun bir söz. Ben zaten
çok hareketli biriyim. Indiana Jones diyenler, Evliya Çelebi
diyenler oldu. Benim hayat biçimimi biraz yansıtıyor. Yeni
evlendim daha. Anlayışlı da bir karım var. Yani bunca harekete
katlanabiliyor. O yüzden dünyanın en şanslı adamıyım diye
düşünüyorum.
TRT'nin tek kanal olduğu döneme yetişmiş birisiniz.TRT
ile tanışıklığınız "32. Gün"le de profesyonelliğe dönüşmüştü.
TRT çatısı altında, bir haber programı hazırlayıp sunuyor
olmak size neler hissettirdi Sizin pusulanız neden TRT'yi
gösterdi
TRT için "Türkiye'nin Ekranı" sloganı gerçekten doğru.
Çocukluğumuzdan bu yana, hayatımızda derin izler bırakan
bir kurum. Hele de benim jenerasyonum için; siyah beyaz
ekrandan renkliye geçiş, tek kanaldan çok kanala geçiş
unutulmaz. Türk insanının bilinçaltında TRT var bence. Dönem
dönem siyasi nedenlerden dolayı öne çıktı ya da geride kaldı
belki ama şu dönem çok önemli. TRT'de bir değişim isteği
var yeni yönetimle birlikte. Ben bunu çok önemsiyorum.
Çünkü kamu yayıncılığı yapan çok güçlü bir kuruluş. TRT,
elindeki imkânları ve yetişmiş insan faktörünü tam kullansa
diğer televizyonlar çok zorlanır diye düşünüyorum. Şimdi
tam da o yolda. Ama bu çok zaman alıyor. TRT dev bir
transatlantik gibi. Kaptan dümeni çevirdikten çok sonra
dönmeye başlıyor. Bir sürü sıkıntısı, bir sürü kanuni engeli
34
KASIM 2008
Diğer meslektaşlarınızla özellikle de savaş muhabirliği
alanında kendinizi eşit görüyor musunuz Örneğin Ortadoğu...
Bir Türk gazeteci olarak batılı meslektaşlarınıza göre kendinizi
Ortadoğu kültürüne daha mı yakın hissediyorsunuz
Bu değişiyor. Ortadoğu, Balkanlar, Kafkaslar'da Türk
gazeteci olmak, Türk pasaportu taşımak çok büyük avantaj.
Ama mesela Sırbistan ya da Yugoslavya savaşı sırasında
Bosna'da veya Neonazilerin bir gösterisini çekerken
Hollanda'da, Almanya'da çok da yararlı olmuyor. Pek çok
travma yaşıyorsunuz ve kendinizi koruma mekanizmaları
geliştiriyorsunuz. Benim bulduğum başka bir çözüm var: iyi
niyet, temiz kalp. Böyle olursanız, gerçekten pozitif enerji
yükleniyorsunuz ve her şeyiniz rast gidiyor. Şans faktörü de
var mutlaka. Hesaplı risk almayı öğrenmek gerekiyor. Bu da
dosyanıza sahip olmakla alakalı. Savaş bölgesine gittiğinizde
kimin kim olduğunu, ne istediğini ne yaptığını bilmek gerekiyor.
Etrafınızda bir sürü yorgun, sinirli adam var, hatta bazıları
uyuşturucu almış, en ufak ters bir hareketinizde sizi
öldürmekten çekinmeyecek insanlar bunlar. Yani orada
üzerinize çevrilen namlu karşısında nasıl davranacağınızı
bilmeniz gerekiyor. Arafat'ın cenazesinde bir Filistinli asker,
bağırıp ateş ediyordu etrafa. Kameramanımız Hakan
(Uncuoğlu), çekmeye başladı. Asker, onun çektiğini görünce
doğrulttu kalaşnikof silahını, Hakan'ı vuracaktı. Ben araya
girdim. Bu sefer benim üzerime geldi. Elime vurdu, silahı
doğrultu. Arapça konuştum, ama baktım adam çekecek tetiği.
İngilizce olarak "Ben basınım ne yapacaksın beni vuracak
mısın" dedim. Sakin davrandım ve o da durdu. Sonra aldılar
götürdüler adamı. Yani bir an meselesi. O tetiği çektiği an,
siz yoksunuz. Kısacası, nerede, ne zaman, nasıl davranmanız
gerektiğini bilmeniz gerekiyor. Bunu bilirseniz hem haberi
alıyorsunuz hem de sıkıntıyı atlatabiliyorsunuz. Bu biraz
tecrübeyle biraz da mizaçla ilgili. Ben genelde soğukkanlıyım,
sakinim. Bu da bana çok yardımcı olur. İnsanları anlamak,
dinleyebilmek, konuşmaya nasıl başlayacağını bilmek... Bunlar
dosyayı iyi bilmenize bağlı biraz da.
Mithat Bereket özel yaşamında nelere zaman ayırır
Haber öyle bir şey ki aslında bütün hayatınızı etkiliyor, hayat
tarzınız oluyor. Basketbol oynadım uzun yıllar. Benim için çok
değerli. Millî takımda ikinci kaptandım hatta. Yine oynamayı
istiyorum ama işler çok yoğun.
Sinemaya gitmeyi çok seviyorum. Bütün filmleri yakından
takip etmek önemli. Film tekniklerini öğrenip "Pusula"da
uygulamak adına da bu gerekli. "Pusula"nın her bir bölümünü
kısa metrajlı film gibi çekiyoruz. Bir hikâyesi, mizanseni var.
Drama haber tarzında yapıyoruz ve daha da çekici bir hale
getiriyoruz Türk izleyicisi için.
Edebiyat kitabı okumayalı çok oldu. Araştırma kitapları okumak
zorundayım çünkü. Fazla da bir şeye zaman kalmıyor, hep
göçebe hayatı yaşıyoruz.
Dünyanın pek çok yerini gördünüz. Sizi en çok etkileyen
şehirler hangileri
Bazı şehirlerin şahsiyetleri vardır. İstanbul gibi, Beyrut, Kudüs
gibi... Prag, New York gibi... Bunlar beni etkileyen şehirler ama
ilk sırada Kudüs gelir. Sultan Süleyman'ın duvarlarını çevirdiği,
içinde Hıristiyanların, Yahudilerin ve Müslümanların bir arada
yaşadıkları dar sokakları olan bir yerdir. Her gittiğimde etkilenirim.
Kutsal topraklar, üç büyük dinin buluştuğu yer. Yahudiler ağlama
duvarında ağlarlarken tam arkasında Mescid-i Aksa'da
Müslümanlar namaz kılarlar ve burası Müslümanların Kabe'den
sonra ikinci kutsal yeridir. Az ileride de İsa'nın çarmıha gerildiği
yerde dev bir katedral vardır. Diğer etkileyen yer ise Güney
Afrika'da Ümit Burnu. Bir kıta düşünün: Kıyıdasınız, Hint
Okyanusu ve farklı bir kültür... Köşeyi bir dönüyorsunuz Ümit
Burnu'nda, Atlas Okyanusu karşınızda ve her şey değişiyor bir
anda. Balıklar, kuşlar, insanlar, kültür. Çok farklı doğal güzelliği
içinde barındıran bir yer Ümit Burnu.
Kudüs'te yaşamak ister miydiniz
Yok, ben yine Türkiye'de yaşamak isterdim ve İstanbul olurdu
bu kent. Ben doğma büyüme Ankaralıyım. Ankara'yı çok
özlüyorum. İstanbul çok farklı bir yer. İnsanın kanına bir kez
girince, bir daha çıkmıyor. İstanbul çok çeşitli, renkli, çok kültürlü
bir yer. Ama Ankara'daki düzenliliği ve insan ilişkilerini özlüyorum
doğrusu.
Nuri Bilge Ceylan, “Cannes Film Festivali”nden sonra o
meşhur cümleyi söyledi: "Tutkuyla sevdiğim, yalnız ve güzel
ülkeme..." Sizin Türkiye'ye dair böyle bir cümleniz var mı
Türkiye'nin neresinde olduğunuza bağlı. Türkiye'nin doğusuna
giderseniz, doğudaki insanın batıdakine bakışı, batıdakinin
doğudakine bakışından çok farklı. Türkiye'nin batısından ben
Nuri Bilge Ceylan'ın saptamasına katılıyorum. Türkiye hâlâ insan
hakları problemleri olan, halen gelişmekte olan, demokraside
problemi olan bir ülke. Yani doğu. Doğusundan bakarsanız,
Türkiye doğunun Paris'i, New York'u. Herkesin gitmek istediği,
herkesin özendiği bir ülke. Bir tek biz farkında değiliz belki bu
gücümüzün. Bizim kendi gücümüzün, bulunduğumuz coğrafyanın
öneminin farkına varıp, kendimize güvenmemiz gerekiyor. Belki
de kendisine en çok güvenmesi gereken insanların yaşadığı
topraklar olarak görmek lazım Türkiye'yi. Çünkü Allah'a şükür
her şeyimiz var. Ben, doğal kaynakları ve insan unsuru, açısından
baktığımda Türkiye'yi başka bir yere koyuyorum. Ne yazık ki
bunun farkında olmayan, birbiriyle ve genelde iç meseleleriyle
uğraşan bir görünümdeyiz Batıdan baktığınızda. Doğudan ise
bir hayranlık ülkesi olarak görünüyor Türkiye...
Bu röportajı siz yapıyor olsaydınız, kendinize ne sorardınız
Güzel soru. Aynı zamanda zor bir soru... (sessizlik) "Siz
bunca ölüm, savaş yaralanma gördünüz. Ruhsal açıdan nasıl
sağlıklı kalabildiniz ya da sağlıklı kalabildiniz mi" diye sorardım.
Bunun yanıtını nasıl verirdim bilmiyorum. İyi niyet, temiz
kalp çok önemli bence dediğim gibi. Hinlik ve kötülük
düşünmezseniz başınıza bir şey gelmiyor. Benim bulduğum en
iyi çözüm bu. Belki şimdi bunu okuyanlar "Hadi canım nedir
bu" diyecekler ama savaş muhabirliğinde biraz batıl inançlar
giriyor devreye sanırım. Ben sakin bir insanım ama yaşadıklarım,
gördüklerim uykuda çıkıyor herhalde bilinçaltından. Yaşadıklarım
etkiliyor tabii... Ben kahraman değilim, çok güçlü değilim.
Genelde uyumadan önce sevdiklerim için dua ederim. Cephede
bir çukur kazıp soğuktan donmamak için yağlı battaniyelere
sarındığımız zamanlar da oldu. Beş yıldızlı bir otelin yeni
yıkanmış mis kokulu çarşaflarında uyuduğumuz da. Nerede
olursam olayım dua ederken insan ister istemez, kendi
muhasebesini de yapıyor. O gün yaşadıklarını tahlil ediyor. Ben
çok hatırlarım ağladığımı, savaşlara küfrettiğimi. Geçenlerde
uçakta hostes hanım uyandırdı. New York'tan dönüyoruz. Ben
uykumda nara atıp yanımdaki adama yumruk atmışım. Düşünün;
o yolcu bir iş adamı. Oturduk konuştuk, sonra ben uyudum ve
adamı dövdüm. Yani uykuda çıkıyor bir anlamda yaşadığım
travmalar.
Bir de bu sorunun cevabı şu olurdu: Hiçbir şeyi içime
atmıyorum. Gördüğüm ne varsa birebir "Pusula"ya yansıtmaya
çalışıyorum. Oraya yansıtamadığımı siteye koyuyorum. Onu
yapamazsam yazıyorum. Çünkü içinize attığınız zaman önce
gastrit, sonra ülser, kanser oluyorsunuz. ■
Mithat Bereket'e bazı kelimelerin kendisi için ne ifade
ettiğini sorduk. Hemen ilk aklına gelen yanıtı, birkaç kelimeyle
özetlemesini rica ettik:
AVRUPA BİRLİĞİ : Anlaşılmazlık, bilinmezlik, kendini
anlatamama.
ANKARA :Düzen, iyi insan ilişkileri ama aynı zamanda
siyaset.
BASKETBOL : Harika. Olsa da oynasak.
KIBRIS : Bir arada değil ama yan yana barış içinde yaşamak.
TATİL : Özlediğim bir şey.
ÖZGÜRLÜK : Olmazsa olmaz
BARIŞ : Keşke bütün dünyada olsa dediğim bir şey o.
AŞK : Çok sıcak ama çok soğuk, çok acı ama çok güzel, çok
hüzünlü ama çok mutluluk verici bir duygu.
ORTADOĞU : Kanayan yara. Makûs talihi olan bir bölge.
Bir türlü düzelemeyen ve huzura eremeyen insanların yaşadığı
bir yer.
DOSTLUK : İnsan hayatında bir iki kişiyi geçmeyen ve
herkesin hayatında olması gereken bir şey.