CD - TRT

YAYINCILIK
Hiç unutamadığım canlı yayınlarımdan biri bölücübaşı
Öcalan'ın İmralı Adası'ndaki duruşmasıdır. Ada içinde canlı
yayın izni sadece TRT'ye verilmişti. Özel kanallarda çalışan
duayen yayıncılar adaya sadece duruşmayı izlemek için
gelebilirken, ben orada canlı yayın yapıyordum. Yerli ve
yabancı basın mensuplarına da haber kaynağı olmuştum.
Duruşmaya terör olaylarında yakınlarını kaybedenler de
katılıyordu. Bunlardan Yıldız Hemşire duruşma salonunda
söz almış, eşinin öldürülüşünü anlatmıştı. Duruşma biter
bitmez hemen Yıldız Hemşire'yi canlı yayına aldık ve olayı
tekrar anlattırdık. Ben ve canlı yayın ekibimiz hem ağlamış
hem yayın yapmıştık. Bizimle birlikte tüm Türkiye ağlamıştı.
Ertesi gün Yıldız Hemşire gazetelerin manşetinde ve
televizyonların ana haberlerinde birinci sıradaydı.
Metin CANBAZ (Redaktör Spiker)
Naklen yayınlarda sadece nakleden olmayı, birebir olayı
anlatan yani yansıtıcı olmayı sevmiyorum. Olaya karışmayı
seviyorum. Tabii ki fazla ileri gitmeden, objektif ölçüler içinde
ve tabii ki yayın ilkeleri çerçevesinde olaya dâhil olmayı
seviyorum. Bu nedenden dolayı da naklen yayınlar sırasında
okuduğum kâğıda kimi zaman bir-iki damla gözyaşı
düşebiliyor. Olayın içine karışıyorum. Yayın sonunda aldığım
tepkiler de olayın içinde tüm ruhumla yer almamın ne kadar
olumlu olduğunu gösteriyor. Çanakkale şehitleriyle ilgili bir
canlı yayında -ki gerçekten çok duygulandığım bir yayındı
o- arkamda beni birebir izleyen insanların gözyaşlarını
gördüğümde çok duygulandım. O gözyaşının sadece benim
tarafımdan akıtılmadığını, dinleyenlerce de paylaşıldığını
görmek… Bu yüzden ben naklen yayınlara çok sıcak
bakıyorum ve çok da gönüllüyüm canlı yayınlarda performans
göstermeye. 28 yıllık meslek hayatım süresince yaklaşık 30
kez Hipodrom'dan naklen yayın anlattım, şiir de okudum.
Buna şiiri okumak değil de isterseniz şiiri yaşamak diyelim.
Tabii canlı yayınlar sırasında yaşadığımız farklı anılarımız
da var. Bunlardan biri Urfa Tünellerinin açılış töreniydi. O
Metin CANBAZ
(Redaktör Spiker)
Mehmet Ali POLAT
(Yönetmen)
Semra YALÇINDURAN
(Yönetmen)
Asl› NOYAN
(Spiker)
zaman koşullarımız biraz ilkeldi. Yüzlerce metrelik kablosu
olan bir mikrofonla naklen yayın yapıyoruz. Kameraman
arkadaşım “Ben sana el sallayınca konuşmaya başla” dedi.
Ancak inanılmaz bir kalabalık var ve ben ne kamerayı, ne
de kameramanı görebiliyorum. Allah'a emanet bir şekilde
mikrofonu alıp, protokolün yanına geldim. Açılışın coşkusuyla,
davul zurna çalmaya başlayınca ne olduğunu anlayamadan
kendimi protokolle birlikte halay çekerken buldum. Stüdyodaki
arkadaşımız Salih Uzuner, “Metin oradaki coşkuyu anlatır
mısın” diye soruyor, bense halay çekiyorum. İşte kimi zaman
olayların içine bu derecede dâhil olabiliyoruz.
Semra YALÇINDURAN (Yönetmen)
Canlı yayınların heyecanı, her zaman fazladır. Çünkü
yaptığınız her şey iyisiyle kötüsüyle anında ekrana yansıyor.
Televizyon yayıncılığında ve haberlerde görsel olanı işitsel,
işitsel olanı da görsel olarak desteklemek esastır. Canlı
yayınlarda en fazla dikkat edilmesi gereken unsur işte budur
yani sesin ve görüntünün senkronize olmasıdır. Kulağınız
spiker ya da sunucu da, gözünüz kameralardadır. Sizin işiniz
görsel ve işitsel olanı birleştirip seyirciye sunmaktır.
Önceden planlanan canlı yayınlarda spiker ile ortak bir
metin üzerinde konuşup ona uygun bir reji yaparız. Örneğin
TRT'nin gerçekleştirdiği millî bayramların naklen yayınında,
önceden törenlerin provaları yapılır. Biz yönetmen ve spiker
olarak bu provaları izleriz. Herkes kendi işiyle ilgili notlar
alır. Ben kamera ayarlarını tespit ederim. Sunucuların töreni
anlatabilmeleri için monitör ve mikrofonların yerleştirilmesi
gerektiği yerleri saptarım. Canlı yayından bir gün önce naklen
yayın araçlarımız kurulur, gerekli hazırlıklar yapılır. Yayın
günü ise tüm ekip 2 saat önceden görev yerlerine gelerek,
her türlü kontrolleri yapar, sonrasında da yayın saati beklenir.
Tabii aniden gerçekleşen bir olayı izleyiciye aktarmak için
yapılan canlı yayınlarda işimiz daha zordur. Çünkü bu tür
olaylarda ne ile karşılaşacağımızı bilemeyiz. Üstelik
yayınlayacağımız olay son derece üzücü bir felaket de
olabilir. Gerçeği göstermek isterken insanların acılarına da
tanık olabiliyoruz. Yayıncılık mı, insani duygular mı Bu
ikilemi yaşayabiliyoruz.
Aslı NOYAN (Spiker)
Naklen yayın bir spiker için çok önemli bir deneyim
alanı. Çünkü stüdyodan çıkıp alana inme, olay yerinden
anlatım yapma fırsatını sunuyor. Bu arada metne bağlı
kalma zorunluluğundan farklı olarak doğaçlama konuşma
özgürlüğünü de tattırıyor. Naklen yayınlar sırasında,
yaşananların tanığı ya da bir parçası oluyoruz bir yerde.
Çünkü ekrandan aktarmakla olay yerinden bildirmek aslında
çok farklı şeyler.
Naklen yayın öncesindeki hazırlık sürecine gelince:
Özellikle 30 Ağustos, 29 Ekim gibi ulusumuzun belleğindeki
önemi ve yeri büyük olan özel günlerin anlatımı söz konusu
olduğunda... Böylesi törenlerde izleyiciye tarihin dönüm
noktalarını, günümüzdeki izdüşümlerine de değinerek
aktarmak, bunu sahadaki gösterilere paralel sunmak ve
bazı noktalarda söz sırasını görüntüye de bırakmak gerekiyor.
Tören öncesinde provaları izleyip, son değişikliklerden
haberdar olarak, resmi programla paralel giden bir akış
oluşturmak çok önemli. Ayrıca, anlatım yerini tören
gününden önce görmek ve mekânı tanımak da yayının
sağlıklı yapılabilmesi için önemli bir diğer nokta...
Bu tür millî bayramlarda ve özel günlerde anlatım
yapmak, o günün coşkusunu, duygu yoğunluğunu ve
değerini yeniden hissettirmesi açısından da çok güzel.
Öyle ki, Cumhuriyet Bayramı'nı ya da 19 Mayıs Atatürk'ü
Anma Gençlik ve Spor Bayramı'nı tören alanında anlatıyor
olmak, gösterilerin birebir içinde olmak, o milli coşkuya
sesimizle, duygularımızla eşlik etmek bambaşka bir şey...
Önemli olan, bu yoğunluğu ekran karşısındakilere de
yansıtabilmek. ■
44
KASIM 2008
45
KASIM 2008