Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
TAR‹H<br />
yapıtlarından bazılarıdır. Eserleri adeta başlı başına bir sanat<br />
kitaplığı niteliğinde olan Arseven'in adı, ülke sınırlarını aştı.<br />
Viyana'da sahnelenen “Şaban” adlı operayla, ilk Türk opera<br />
bestecisi unvanına sahip oldu. Celal Esat Arseven, daha sonra<br />
milletvekilliği de yaparak, siyasi yaşamın içinde de yer aldı.<br />
Resimden edebiyata, tiyatrodan sinemaya, mimariden sanat<br />
tarihçiliğine geniş bir alanda sayısız ürünler veren Arseven,<br />
14 Kasım 1971 günü aramızdan ayrıldı.<br />
15 Kasım 1903<br />
Cumhuriyet dönemi şairlerinden Ercüment Behzat Lav,<br />
15 Kasım 1903'te İstanbul'da doğdu. İstanbul Erkek Lisesi'ni<br />
bitirdikten sonra Berlin'de müzik ve tiyatro eğitimi aldı.<br />
Dönüşte İstanbul Şehir Tiyatrosu'nda aktör ve rejisör olarak<br />
çalıştı. İstanbul Konservatuarı'nda öğretmenlik, radyoda<br />
spikerlik yaptı. Muhsin Ertuğrul'un yönettiği “Ankara Postası”,<br />
“Bir Millet Uyanıyor”, “Karım Beni Aldatırsa” gibi filmlerde<br />
rol aldı. Ercüment Behzat Lav, toplumsal konuları ve ülke<br />
sorunlarını irdeleyen şiirler yazdı. Servet-i Fünun Dergisi'nde<br />
çıkan şiirlerinin bir bölümünü topladığı “S.O.S.” ile başlayarak<br />
ölçülü-uyaklı şiire ilk karşı çıkanlardan oldu. Türk şiirinde<br />
serbest ölçünün ilk uygulayıcılarından biri olarak anıldı.<br />
Fütürizm, kübizm, sürrealizm gibi şiir akımlarını denedikten<br />
sonra hümanist bir görüşle yazmaya devam etti. “Kaos”, “Açıl<br />
Kilidim Açıl”, “Mau Mau”, “Üç Anadolu” gibi pek çok kitaba<br />
imza atan Ercüment Behzat Lav, 1984 yılında İstanbul'da<br />
hayata veda etti.<br />
22 Kasım 1976<br />
Öykü ve roman yazarı Sevgi Soysal, 1936 yılında<br />
İstanbul'da doğdu. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya<br />
Fakültesi Arkeoloji Bölümü'nü bitirdi. 1965-1971 yılları<br />
arasında <strong>TRT</strong>'de program uzmanı olarak çalıştı. Bu dönemde,<br />
“yeni gerçeklik” akımından izler taşıyan öykü ve yazıları<br />
birçok dergide yayınlandı. 1961'de Ankara Meydan<br />
Sahnesi'nde Haldun Dormen'in yönettiği “Zafer Madalyası”<br />
adlı oyunda tek kadın rolünü oynadı. İlk öykü kitabı “Perçem”,<br />
1962'de yayımlandı. Kadın-erkek ilişkisi ve evlilik temasını<br />
işlediği ilk romanı “Yürümek” ile “<strong>TRT</strong> Sanat Ödülleri Yarışması<br />
Başarı Ödülü”nü kazandı. Kitap, müstehcenlik nedeniyle<br />
toplatıldı. Kısa bir tutukluluk sürecinin ardından <strong>TRT</strong>'den<br />
ayrıldı. Anayasa profesörü Mümtaz Soysal ile tutuklu kaldığı<br />
Mamak Cezaevi'nde üçüncü evliliğini yaptı. 12 Mart dönemi<br />
Sevgi Soysal'ın yaşamı ve yazarlığı üzerinde derin izler bıraktı.<br />
Cezaevi'nde yazdığı “Yenişehir'de Bir Öğle Vakti” adlı<br />
romanıyla 1974 yılında “Orhan Kemal Roman Ödülü”nü<br />
kazandı. Adana'da sürgünde bulunan bir kadının başından<br />
geçen olaylar etrafında 12 Mart'ı eleştirdiği romanı “Şafak”,<br />
1975'te, 12 Mart sonrası değişimi anlatan öykülerini topladığı<br />
“Barış Adlı Çocuk” kitabı ise, 1976'da yayımlandı. Sevgi<br />
Soysal, üzerinde çalıştığı son romanı “Hoş Geldin Ölüm”ü<br />
tamamlayamadan 22 Kasım 1976'da hayatını kaybetti.<br />
23 Kasım 1992<br />
Tiyatro ve sinema sanatçısı Vasfi Rıza Zobu, 1902 yılında<br />
İstanbul'da doğdu. İki yıl Güzel Sanatlar Akademisi'ne devam<br />
eden Zobu, 1917'de Darülbedai Tiyatro Okulu'na girdi.<br />
Ardından 1923'de sahneye çıkmaya başladı. Şehir<br />
Tiyatroları'nda oyuncu, yönetmen ve yönetici olarak uzun<br />
yıllar görev yaptı. Birçok çeviri ve uyarlama oyuna imza attı.<br />
Vasfi Rıza Zobu, en çok da güldürü ve vodvillerdeki rolleri<br />
ile beğeni kazandı. 1921'de kısa dizi filmlerle sinema<br />
oyunculuğuna başladı ve Muhsin Ertuğrul'un yönettiği<br />
filmlerde oynadı. 1923'den sonra gazete ve dergilerde tiyatro<br />
ile ilgili yazılar yazdı. Usta oyuncu Vasfi Rıza Zobu, 23 Kasım<br />
1992 günü hayata veda etti.<br />
27 Kasım 1991<br />
Yönetmen Okan Uysaler, 1942 yılında Ankara'da doğdu.<br />
1961'de elektrik mühendisliği eğitimi almak için Almanya'ya<br />
gitti. 1967 yılında Türkiye'ye döndü. Bir süre Feyzi Tuna'nın<br />
asistanlığını yapan Okan Uysaler, Dil ve Tarih, Coğrafya<br />
Fakültesi Tiyatro Bölümü'nde eğitim aldı. 1970'de <strong>TRT</strong> Spor<br />
Servisi'ne muhabir olarak girdi. 1980 yılında ilk filmini çekti.<br />
“Issızlığın Ortasında”, “Yıldızlar Gece Büyür”, “Dönemeç”,<br />
“Kuş Sayfaları”, “Hayırlı Bir Konu” gibi pek çok eseri<br />
beyazperdeye taşıdı. “Geçmiş Bahar Mimozaları”, “Parmak<br />
Damgası”, “Mardin-Münih Hattı” gibi başarılı dizilere de imza<br />
atan yönetmen Okan Uysaler, 24 Kasım 1991'de aramızdan<br />
ayrıldı.<br />
28 Kasım 2002<br />
Şair, tiyatro oyunu, roman, deneme ve makale yazarı Melih<br />
Cevdet Anday, 1915 yılında İstanbul'da doğdu. Bir süre Ankara<br />
Üniversitesi Hukuk Fakültesi ile Dil ve Tarih Coğrafya<br />
Fakültesi'ne devam etti. “Ukde” isimli ilk şiiri, Varlık Dergisi'nde<br />
yayımlandı. Anday, ilk şiirlerinde, hececilerin biçim ve tema<br />
özelliklerini benimsedi. Orhan Veli ve Oktay Rifat ile birlikte<br />
ortaya çıkardıkları “Garip” akımı ile Türk şiirinde yenilenmeyi<br />
başlattılar. Ancak başlangıçta aynı çizgide yürüdüğü<br />
arkadaşlarından duygu bakımından ayrıldı. Melih Cevdet,<br />
“Kolları Bağlı Odysseus” ile kendine özgü felsefi şiir akımına<br />
öncülük etti, böylece Garip akımından da ayrılmış oldu.<br />
Anday, 1953-1954 yılları arasında Akşam Gazetesi'nde edebiyat<br />
ve sanat sayfaları hazırladı. Daha sonraları Tercüman, Büyük<br />
Gazete, Yeni Tanin ve İkdam'da kendi adı ya da takma adlarla<br />
deneme ve makaleler yazdı, tefrika romanlar yayınladı. 1960'da<br />
ise, Cumhuriyet gazetesinde köşe yazıları kaleme aldı. Melih<br />
Cevdet Anday, “Mikado'nun Çöpleri” adlı oyunuyla, “İlhan<br />
İskender Ödülü”nü, “Gizli Emir” romanıyla “<strong>TRT</strong> 1970 Sanat<br />
Ödülleri Roman Armağanı”nı, çevirdiği “Buz Sarayı” romanıyla<br />
da, “Türk Dil Kurumu 1973 Çeviri Ödülü”nü kazandı. Anday,<br />
“Teknenin Ölümü” adlı şiir kitabıyla “Sedat Simavi Yeditepe<br />
Şiir Ödülü”nü, “Ölümsüzlük Ardında Gılgamış” adlı şiir<br />
kitabıyla ise, “İş Bankası Büyük Ödülü”nü kazandı. Yapıtları,<br />
Rusça, Fransızca, İngilizce başta olmak üzere birçok dile<br />
çevrilen Anday, 28 Kasım 2002'de aramızdan ayrıldı.<br />
30 Kasım 2007<br />
Opera sanatçısı Aydın Gün 1917'de Adana'da dünyaya<br />
geldi. Ankara Devlet Operası'nın kurulmasına önemli katkıları<br />
olan, Alman tiyatro ve opera yönetmeni Carl Ebert'in asistanı<br />
oldu. 1951'de Verdi'nin “Rigoletto” operasına yaptığı reji ile<br />
büyük beğeni topladı ve devlet tarafından Viyana'ya gönderildi.<br />
Bu tarihten sonra, yurtdışında çok sayıda opera sahneye koydu.<br />
Viyana'dan döndükten sonra, Ankara Devlet Operası<br />
başyönetmenliğine atandı. Tenor Aydın Gün, operayı Ankara<br />
dışına taşımak ve İstanbul'da ikinci bir opera kurmak için çok<br />
çalıştı. 1965'te yeni kurulmuş olan İstanbul Devlet Opera ve<br />
Balesi'nin başyönetmenliğine atandı. Yöneticiliğinin yanı sıra<br />
pek çok eserde başrol oynadı. 1988'de “Devlet Sanatçısı”<br />
unvanını aldı. İstanbul Kültür Sanat Vakfı'nın düzenlediği<br />
“İstanbul Festivali”nin gelişimine emek veren, Türk operasının<br />
ve kültür hayatının önemli isimlerinden Aydın Gün, 30 Kasım<br />
2007'de Berlin'de öldü. ■<br />
* <strong>TRT</strong> Prodüktörü<br />
64<br />
KASIM 2008
Change language