I • Hakan İlhan KURT

FİKİR SANAT VE EDEBİYATTA TÖRE
komutanına büyük bir destanın kahramanları oldular.
Bu şehit listesine bir kişinin daha adına eklenmesine
ramak kalmıştı. 19’uncu Tümen Komutanı Albay
Mustafa Kemal, bir top mermisinin parçasının
göğsü üzerindeki saate isabet etmesi sonucu mutlak
bir ölümden döndü. Şarapnel parçası cebindeki saati
parçaladı ama onu yıkamadı. Ne Mustafa Kemal’i
yıkabildiler ne de Conkbayırı’na çıkabildiler. 06 – 10
Ağustos tarihleri arasında gerçekleşen bu muharebelerde
düşman kuvvetleri kesin bir yenilgiye uğradılar
Öte yandan Suvla bölgesine ve Anafartalar’a
yeniden yüklenen düşman kuvvetleri 07 Ağustos
sabahından itibaren büyük bir saldırıya başladılar.
27.000 kişilik bir kuvvetle, 3.000 kişiyle savunulan
Suvla bölgesine saldırdılar. Bu kuvvetler kıyıdan
içeriye ancak 800 metre kadar ilerleyebildiler. Daha
da ileriye gidemediler. 08 Ağustosta yeniden denediler
ama bu kez karşılarında yine Mustafa Kemal’i
buldular. 2 gün devam eden Birinci Anafartalar
Muharebesi’nde büyük bir hezimete uğradılar. 3.000
zayiat verdik. Düşman zayiatı ise 18.000’di.
Düşman kuvvetleri 15 Ağustos ve 21 Ağustosta
yeniden saldırı gücüne ulaştılar. Kireçtepe ve
Anafartalar’a hücum ettiler. 27 Ağustosta da Bombatepe
üzerine bir harekât yürüttüler. Hepsinde başarısız
oldular.
Suvla bölgesinde 09-27 Ağustos tarihleri arasında
devam eden bu muharebelerde 5000 zayiat verdik.
57’nci Alay Komutanı Yarbay Hüseyin Avni
Bey 1’inci Anafartalar Muharebesinde, 16’ncı Alay
Komutanı Yarbay Hakkı Bey 2’nci Anafartalar Muharebesinde
ve Gelibolu Jandarma Taburu Komutanı
kahramanlık timsali Yüzbaşı Kadri Bey ise Kireçtepe
muharebesinde şehit oldular.
Çanakkale’yi denizden de, karadan da, havadan
da, yer altından da, yer üstünden de, her durum ve
şartta, hâttâ; savaş meydanında Türk’ün bir mangasıbir
askeri kalmış olsa bile geçemeyeceğini anlayan
düşman kuvvetleri, 08-20 Aralık 1915’de Anafartalar
ve Arıburnu bölgesini, 28 Aralık 1915 - 09 Ocak
1916’da da Seddülbahir bölgesini terk edip gittiler. Bu
çekiliş İngilizlerin ifadesi ile “başarılı bir çekilişti!”.
Ama Atatürk bu çekilişi, muharebelerden iki yıl üç ay
sonra, 1918’de bir gazeteciye şöyle yorumluyor:
“İngilizlerin bu çekiliş hareketini izah için başka
kelime aramaya lüzum görmüyorum. Kelimenin
tam anlamıyla kaçtılar, kaçtılar diyeceğim. Bu,
kendilerince başarılı bir kaçıştır.” Bu sözleri söyledikten
sonra mülâkatı yapan gazeteciye gülümsedi.
Evet, düşman “başarılı bir kaçış!” yapmıştı.
Çanakkale kara muharebeleri bu başarılı kaçışla
bitti. Hedeflerine ulaşamadılar. İstanbul’a giremediler.
İstediklerini alamadılar. Büyük kayıplar verdik
ama bir Mustafa Kemal’i kazandık, bir de Çanakkale
ruhunu. Bu iki kazanç bugün de yarın da bize yeter.
Çünkü millet yine o millet, cevher yine o cevherdir.
BUGÜN (2012): Bugün, bu zaferi büyük bir gurur
ve şerefle anıyoruz, yaşıyoruz. Hemen her Türk
ailesinin bir ferdi bu mücadelenin bir safhasında yer
almıştır. Bu yüzden gerek bu büyük milletin bir ferdi
olarak gerekse bu muharebelere katılmış bir ecdadın
mensupları olarak Çanakkale Zaferinden pay sahibiyiz.
Aynı oranda da ilgi ve bilgi sahibi olmak zorundayız.
Zaferleri ve mazisi insanlık tarihi ile başlayan kahraman
ordumuzun kahramanlıklarından birisi olan
Çanakkale zaferini ve bu kahramanlıkların mimarı
şehitlerimizi unutmamak, onların manevi huzurlarında
derin bir saygı ve sonsuz şükran duygularımızı ifade
etmek hepimizin üzerine bir borçtur.
“Şehitlere, kahramanlıklarına lâyık kabirler
yapmak için zaman olsaydı, imkân olsaydı, bu
kahramanlık önünde insan varlığı, sanatkârıyla,
heykeltraşı ile ressamı ile aciz ve yetersiz kalırdı.
Bunu ruhumuzda hissederek, âzîz şehitlerimizi
gelecek nesillerin vefasına ve vicdanına emanet
ederek, üzerlerine bir avuç toprak serptik.” diyor
Harp Okulu Komutanlarından, 1877 Şıpka Muharebeleri
kahramanı Süleyman Hüsnü Paşa.
Büyük Türkçü Süleyman Hüsnü Paşa’nın
şehitlerimizi vefasına ve vicdanına emanet ettiği o
nesil, bizleriz… Çanakkale’yi hep bu ruhla bu sorumlulukla
bu vicdanla ve bu görev bilinci içinde
geziyor, okuyor, araştırıyor, konuşuyor, yazıyor ve
anıyoruz. Buna rağmen bu muazzam olay karşısında
bile bilmediğimiz veya çoktan unuttuğumuz birçok
hususlar var.
Çanakkale bölgesini ve Gelibolu muharebe alanını
defalarca gezdim. Bir sene içinde birkaç defa gittiğim
oldu. Öğrencilerle, meslektaşlarımızla, ailelerimizle
ziyaretlerde bulunduk bu aziz vatan toprağına. Bu ziyaret,
gözlem ve incelemelerde gördüm ki Çanakkale
doğal eğitim alanından yeterince yararlanamıyoruz.
Yabancı devletler kadar bile Çanakkale bölgesinin
öneminin bilincinde değiliz. Halbuki ortada
muhteşem bir hazine, görülmeyi bekleyen bir güzellik
ve öğrenilmeyi isteyen bir geçmiş var.
Çanakkale Savaşları adeta Türk tarihinin özeti
gibidir. Türk tarihi ile ilgili ne varsa, günümüze ne
yansımışsa, hepsi kaybolsa bile; bir tek Çanakkale’nin
varlığı bizim millet oluşumuzun tüm izlerini taşır. O
savaşta Türk tarihinin değişik dönemlerindeki her
türlü millî özelliklerimizi, kimlik yansımalarımızı
ve karakter yapılarımızı bulabiliriz. Kahramanlık,
fedakârlık, feragat, feraset, yiğitlik, dürüstlük, mertlik,
saygı, sevgi, dostluk, dayanışma, vatan sevgisi,
13