türkiye-gürcistan ilişkileri çalıştayı raporu - SETA

S E T A
Ç A L I Ş T A Y
Türkiye-Gürcistan arasındaki bağları güçlendiren bir unsur olarak enerji boru hatlarının
önemi oturum sırasında sıklıkla dile getirilmiştir. Her iki ülkeden de geçen enerji boru
hatlarının, geçtikleri ülkelere sağlayacağı siyasi ve ekonomik gücün üzerinde durulurken,
bunun hem Türkiye’nin hem Gürcistan’ın stratejik önemini artıracağına ve gelişimlerine
katkı sağlayacağına değinilmiştir. Rusya’nın enerji üzerindeki tekelinin ve bu tekel ile kurduğu
baskının kırılacak olması, Türkiye ve Gürcistan açısından ortak bir avantaj olarak sayılmıştır.
Ayrıca bölgede bir enerji hatları geçiş merkezi olmayı hedefleyen Türkiye açısından bu
hatların orta noktasında yer alan Gürcistan ile iyi ilişkileri sürdürmenin önemli olduğu ve bu
ülkede yaşanan gelişmelerin Türkiye’yi de yakından etkileyeceğine ilişkin değerlendirmeler
yapılmıştır.
Toplantıda, Gürcistan’ın içinde bulunduğu siyasi durum, güvenlik kaygıları ve benimsediği
dış politika hedefleri ortaya konarak, bunun Türkiye ile ilişkileri nasıl etkilediği üzerine
değerlendirmelere yer verilmiştir. Gürcistan’ın en büyük sorunlarından birinin uluslararası
sistemde yerinin ne olacağına dair belirsizliğin devam etmesi olduğunu söyleyen
katılımcılardan biri, bunun bağımsızlığı da ciddi şekilde tehdit ettiğini dile getirmiştir.
Gürcistan’ın dünyada yerini ararken, önünde sadece Rusya veya Batı yanlısı olmak gibi iki
seçenek olmadığını söyleyen katılımcı, tarafsızlığın da bir seçenek, hatta doğru seçenek
olduğunu, buna karşın, güvenliğinin böylesine tehdit edildiği bir ortamda Gürcistan’da
Batı yanlısı dış politikanın güç kazandığını, halkın %70’nin bugün NATO’yu desteklediğini
söylemiştir. Çalıştayda dile getirilen iddialardan bir diğeri ise Gürcistan’ın dış politika hedefini
Batı dünyası ile entegre olmak üzerine kurmuş olmasının Türkiye ile Gürcistan’ı yaklaştırdığı
yönündedir. Gürcistan’ın NATO’ya ve ileriki bir hedef olarak AB’ye üye olmasının kısa vadede
mümkün olmadığı göz önüne alındığında, NATO üyesi, AB ile görüşme sürecinde olan ve
Avrupa’ya komşu Türkiye’nin Batı ile bağlantı sağlayacak ülke olarak hayati önemde
olduğu vurgulanmıştır.
Türkiye açısından Gürcistan’ın önemine ve Türkiye’nin bölgeye yönelik politikalarına ilişkin
değerlendirmelere çalıştay boyunca yer verilmiştir. Türk dış politikasında özellikle 1990 sonrası
benimsenen aktif ve çok boyutlu politika ile birlikte kazanılan özgüvenin, artık belirli bir vizyon
ve çerçeveye oturduğu ve dış politika prensiplerinin oluştuğu dile getirilmiştir. Gürcistan ile
ilişkileri geliştirmede, komşularla sıfır problem, yakın bölge ile iyi ilişkiler kurmak, maksimum
işbirliği, herkes için güvenlik şeklinde özetlenebilecek bu prensiplerin başarıyla uygulandığı
vurgulanmıştır. Türkiye’nin herkes için güvenlik, yani birinin güvenliğini kurgularken, diğerine
zarar vermeme ilkesini benimsemesinin Gürcistan’ın Türkiye’ye güven duymasını sağlayan
önemli etkenlerden biri olduğu konusu üzerinde durulmuştur.
6
Gürcistan’ın istikrarının Türkiye için öneminin dile getirildiği değerlendirmelerde,
Gürcistan’da istikrarın bozulmasının önce Kafkasya’daki, sonra Avrasya’daki güvenlik ve istikrarı
etkileyeceği, hatta Ağustos Savaşı’nda olduğu gibi NATO ve Rusya’yı karşı karşıya getirebileceği
dile getirilmiştir. Ayrıca, hem çok boyutlu ticari ilişkiler hem de aynı enerji rotası üzerinde yer