Teori ve Pratik - Kurtuluş Cephesi Dergisi

ti ise, devrimci cephenin parçalanmasýna örnektir.
Ama ne olursa olsun, kuþkusuz, bir geliþme sürecinin her
aþamasýnda, baþ rolü oynayan bir tek baþ çeliþki vardýr.
Bundan dolayý, bir süreçte birkaç çeliþki varsa, bunlardan
yalnýzca bir tanesi baþ ve belirleyici rolü oynar, geri kalaný, ikincildir
ve ikinci derecede bir yer tutar. Birden fazla çeliþkinin bulunduðu
bir karmaþýk süreç incelenirken, baþ çeliþkinin meydana çýkartýlmasý
için elimizden gelen çabayý esirgememeliyiz. Bu baþ çeliþki,
bir kere kavranýldý mý, sorunlar kolaylýkla çözülebilir. Kapitalist
toplumu inceleyen Marks’ýn bize öðrettiði yöntem, iþte budur. Lenin
ile Stalin, emperyalizm ile kapitalizmin genel bunalýmýný ve Sovyet
ekonomisini incelerken de, bu yöntemi kullandýlar. Binlerce bilgin
ve eylem adamý, bu yöntemi anlamýyorlar ve sonuçta, sanki, sisli
bir denizde kaybolmanýn þaþkýnlýðý içinde sorunun candamarýný
keþfedemiyorlar ve onun çeliþkilerini çözümlemenin bir yolunu
bulamýyorlar.
Yukarda da denildiði gibi, bir süreçteki çeliþkilerin hepsini
birbirine eþitmiþ gibi ele alamayýz; baþ ve ikincil çeliþkileri birbirinden
ayýrmamýz ve baþ çeliþkiye özel bir önem vermemiz gerekir.
Ne var ki, baþ olsun, ikincil olsun, bir çeliþkideki iki çeliþik yönü
eþit olarak ele alabilir miyiz? Hayýr, alamayýz. Her çeliþkide, çeliþik
yönlerin geliþmesi, ayný deðildir. Bazan bir denge varmýþ gibi gelir
ama, bu, daima geçici ve baðýntýlý bir duyumdur. Asýl olan kararsýzlýk,
eþitsizliktir. Ýki çeliþik yönden birisi ana, öteki ikincildir. Çeliþkide
baþ rolü oynayan, ana yöndür. Bir þeyin niteliðini, çeliþkinin egemen
duruma geçen ana yönü belirler.
Ama bu durum da duraðan deðildir. Bir çeliþkinin ana ve
ikincil yönleri, birbirine dönüþür ve o þeyin niteliði de buna baðlý
olarak deðiþir. Belirli bir süreçte ya da bir çeliþkinin geliþmesindeki
belirli bir aþamada, ana yön A ve ikincil yön B iken, geliþmenin
baþka bir aþamasýnda ya da [sayfa 54] geliþmenin baþka bir sürecinde
bu roller deðiþebilir. Bu, bir þeyin geliþmesi sýrasýnda, birbirlerine
karþý savaþým veren iki yönün güçlerindeki azalmaya ya da artmaya
baðlýdýr.
Çoðu zaman “eskinin yerini yeninin aldýðýný” söyleriz. Eskinin
yerini yeninin almasý, evrenin genel, sürekli ve deðiþmez bir
yasasýdýr. Bir þey, kendisini, niteliðine, içinde bulunduðu koþullara
uygun olarak ve çeþitli sýçramalarla baþka bir þeye dönüþtürür. Bu,
Mao Çe-tung
Teori ve Pratik
47