solarbaba-gunesrehberi

Günefl Enerjisine Girifl
Yans›yan
radyasyon
Direkt
radyasyon
Yans›ma
Yayg›n
radyasyon
bulunulan co¤rafi konuma göre 650 ile
2300 W/ m 2 aral›¤›nda de¤iflebilmektedir.
Ekvator enlemlerindeki m 2 ’ye düflen ›fl›n›m
miktar›, yaklafl›k 230 lt petrole eflde¤er enerji
kapasitesine sahiptir.
Atmosfer d›fl›na gelen günefl ›fl›nlar›n›n dalga
boylar›, görünür tayf› da içerecek flekilde, mor
ötesinden k›z›l ötesine dek uzanmaktad›r. Baflka
bir deyiflle, günefl ›fl›n›mlar›n›n dalga boylar›
0,1-3 µm (mikrometre) aras›ndad›r. Her dalga
boyunun fliddeti ayn› de¤ildir. Güneflten gelen
›fl›n›mlar›n da¤›l›m›na bak›ld›¤›nda, bunlar›n
% 9’u mor ötesi, % 45’i görünür ›fl›k ve geri
kalan % 46’s› k›z›l ötesi bölgesinde bulunur.
Yeryüzüne ulaflan günefl ›fl›n›mlar›, do¤rudan ve
yay›n›k olarak iki kesimde yeryüzüne çarpar.
Yay›n›k ›fl›nlar, bulutlar ve tozlar nedeniyle
saç›lmaya u¤ram›fl ›fl›nlard›r. Do¤rudan
gelenler ise bu tür etkilere u¤ramam›fl ›fl›nlard›r.
Güneflten gelen enerjinin yaklafl›k % 30’u
yans›ma ve saç›lmalarla uzaya geri gider. Yaklafl›k
% 20’si atmosferde so¤urulur. Geri kalan
% 50’si ise yeryüzünde so¤urulur.
Yeryüzüne ulaflan bu günefl enerjisi do¤al
dönüflümlere u¤rar. Bu dönüflümlerden biri,
Güneflten gelen ›fl›n›mlar›n % 9’u mor ötesi, % 45’i görünür ›fl›k ve geri kalan % 46’s› k›z›l ötesi bölgesinde bulunur.
sular›n buharlaflt›r›larak dünyadaki su
döngüsünün sa¤lanmas›d›r. Bu ifllem, gerek biz
insanlar gerekse tüm canl›lar için çok önemlidir.
Böylece derelerimiz akabilir, yer alt› sular›m›z
kurumaz, ya¤mur ve kar ya¤›fllar› olabilir. Bugün
sadece Türkiye üzerine bir y›lda düflen ya¤›fl
miktar›n›n 500 milyar ton suya karfl›l›k geldi¤i göz
önüne al›n›rsa, bu ifllemin ne denli önemli oldu¤u
anlafl›labilir.
‹kinci bir dönüflüm, fotosentezdir. Bu ifllem,
dünyadaki canl›lar için yaflam anlam›na gelir. Bir
saniyede gelen günefl enerjisinin yaklafl›k on
binde ikisi bu ifllem için harcan›r. Di¤er bir
deyiflle, bitkilerde toplan›r. Bitkiler, gelen günefl
enerjisini kullanarak fotosentez yapmakta ve
böylece biyokütle oluflturmaktad›rlar. Yani, gelen
günefl enerjisinin bu k›sm›, biyokütleye
dönüfltürülmektedir. Tüm canl›lar›n besin kayna¤›
ise bu enerjidir.
Günefl enerjisinin bir di¤er dönüflümü de
rüzgârlar, deniz dalgalar› ve okyanus ak›nt›lar›d›r.
Rüzgârlar›n oluflmas›nda, de¤iflik etkenler
nedeniyle havan›n baz› bölgelerde di¤er bölgelere
k›yasla daha s›cak ya da daha so¤uk olmas›ndan
kaynaklanan bas›nç farkl›l›klar› etkin olmaktad›r.
Bu ›s›nma ve so¤umalarda da günefl etkin rol
oynamaktad›r. Deniz dalgalar› ve ak›nt›lar›,
temelde rüzgâr›n etkisiyle ortaya ç›karlar.
Dolay›s›yla, hem rüzgâr hem de deniz dalgalar› ve
ak›nt›lar birer günefl enerjisi türevidir.
Günefl enerjisinin kullan›labilirli¤i güneflin
gökyüzünde ne kadar yüksekte oldu¤u yani
günefl ›fl›nlar›n›n kat etti¤i yol, günefl ›fl›nlar›n›n
düflme aç›s› ve bulutlanma durumuna ba¤l›d›r.
Y›ll›k veya ayl›k bazda mevcut günefl enerjisinin
miktar› ayn› zamanda co¤rafi konumla da
iliflkilidir. Bunlara ek olarak, kullan›labilir günefl
enerjisi, var olan günefl enerjisine, di¤er hava
koflullar›na, kullan›lan teknolojilere ve yap›lan
uygulamalar›n özelliklerine göre de¤iflmektedir.
TemizDünya Rehberi Günefl Enerjisi 9