solarbaba-gunesrehberi

Di¤er Günefl Enerjisi Sistemleri
0,6 Watt’l›k ›s› kayboldu¤u anlam›na gelir.
Oysa, iyi yal›t›lm›fl bir binada bu de¤er rahatl›kla
0,2 W/m 2 K mertebelerine indirilebilir.
Bu, yönetmeli¤in öngördü¤ü yal›t›m de¤erinden
3 kat daha fazlad›r! Böyle bir evde, güneflten
elde etti¤imiz de¤erli enerjiyi üç kat fazla süre
koruma flans›na sahip oluruz.
Enerji verimlili¤ini etkileyen di¤er faktörler
aras›nda, binan›n ne denli kompakt oldu¤u
(hacmine k›yasla ne kadar yüzey alan›na sahip
oldu¤u), bina içinde ›s› bölgelemesi (zonlamas›)
uygulan›p uygulanmad›¤› ve ›s› kayb›n›n fazla
oldu¤u cephelerde (genellikle kuzey cephesi) ne
kadar kap› ve pencere oldu¤u say›labilir.
fiimdi s›ras›yla, yap›lan tan›mdaki di¤er iki temel
kavram›, yani günefl enerjisinin nas›l topland›¤›n›
ve toplanan enerjinin nas›l depoland›¤›n›
örneklerle inceleyelim.
Günefl Enerjisini Toplama Yöntemleri
Günefl enerjisini toplamak için kullan›lan en
önemli ö¤e camd›r. Cam›n pasif günefl mimarisi
bak›m›ndan en önemli özelliklerinden biri,
görünen ›fl›¤› geçirmesine ra¤men, k›z›l ötesi
›fl›nlar› büyük ölçüde bloke etmesidir.
Güneflten gelen ›fl›nlar, camdan neredeyse hiç
engellenmeden iç mekâna geçerler. Çeflitli
nesnelere çarpan bu ›fl›nlar so¤urulup, farkl› bir
›fl›n›m türü olan k›z›l ötesi ›fl›n›ma dönüflürler.
K›z›l ötesi ›fl›n›m›n bir di¤er ad› “›s›”d›r. ‹çeride
biriken bu k›z›l ötesi ›fl›n›m, yani ›s›, camdan pek
kolay geçmedi¤inden mekân›n içinde hapsolur.
Afla¤›da, cam›n ne tür mimari elemanlar
bünyesinde kullan›ld›¤›n› görece¤iz.
Güneye Bakan Pencere
En basit ›s› toplama eleman›, bildi¤imiz
penceredir. Güneye bakan pencereler, gün boyu
güneflten gelen ›s›y› toplay›p, mekân›n içinde
Günefl enerjisini toplamak için kullan›lan en önemli ve basit ö¤e camd›r.
hapsederler. Güneye bakan pencerelerin en
önemli dezavantaj›, yaz aylar›nda iç mekân›n
fazla ›s›nmas›na yol açmalar›d›r. Bunu engellemek
için, Sokrat’›n 2.500 y›l önce de belirtti¤i gibi,
saçaklardan faydalan›labilir. Yaz günefli, k›fl
günefline k›yasla daha dik bir aç›yla geldi¤inden,
pencerelerin üzerindeki saçaklar, yaz güneflinin
mekâna giremeyece¤i flekilde boyutland›r›lmal›d›r.
Daha etkili bir yöntem de pencerenin kepenklerle
örtülmesidir. Söz konusu kepenklerin ›s› yal›t›m
de¤erleri yüksek tutulursa, ayn› zamanda k›fl
mevsimi günefl olmayan vakitlerde pencereden ›s›
kaybedilmesini de hat›r› say›l›r derecede
yavafllat›r.
Güneye bakan pencere say›s›n› art›rd›kça,
güneflten elde edebilece¤imiz enerji miktar› da
artar. Bu yüzden, pasif günefl mimarisi
prensiplerini uygulayan binalar, genellikle uzun
kenarlar›ndan biri güneye bakacak flekilde,
dikdörtgen veya benzeri formlarda tasarlan›rlar.
Günefl Sobas›
Günefl sobas›, temelde güneye bakan pencereye
benzer. Ancak burada günefl ›fl›n›m› daha verimli
biçimde ›s›ya dönüfltürülür. Soba, bir çift cam
katman›n›n arkas›na yerlefltirilmifl koyu renkli bir
metal plakadan ve bu ö¤eleri bar›nd›racak iyi
yal›t›ml› bir kutudan ibarettir. Söz konusu kutu,
binan›n güney cephesine düfley konumda veya
günefl ›fl›nlar›n› dik olarak görecek flekilde e¤imli
yerlefltirilir ve iki adet hava kanal›yla binan›n iç
mekân›na ba¤lan›r. Soban›n içindeki hava,
güneflin etkisiyle ›s›n›r ve yukar›daki hava
kanal›ndan binan›n içine akar. Bu, alttaki hava
kanal›ndan serin havan›n soban›n içine dolmas›n›
sa¤lar. Serin hava ›s›n›r ve tüm ifllem tekrarlan›r.
Yaz aylar›nda günefl sobas›n›n hava kanallar›
kapat›larak binay› gereksizce ›s›tmas›
engellenebilir. Ya da soba, mekân›n
havaland›r›lmas› amac›yla kullan›labilir. Soban›n
üst k›sm›ndaki bir kapak, ›s›nan havan›n mekân
TemizDünya Rehberi Günefl Enerjisi 127