Çağdaş değerlere sevdalı Bir Beşiktaş kentlisi: Türkan Saylan

Tarihi Kentler Birliği (TKB), 2000 yılında 54 üye ile kuruldu.
Ve o günden bu yana, yani sadece dokuz yılda “hızlı”
fakat “sağlıklı” bir büyüme ile üye sayısını 254’e çıkardı.
Bir diğer deyişle, kimilerine göre “mahalli birlikler mezarlığı”
olan Türkiye’de farklı kültürler, farklı iklimler, farklı
politikalardan gelen insanları, dolayısıyla onların kentlerini
büyük bir şemsiye altında buluşturdu. Sadece rakamlarda takılıp kalmamalı
zira TKB gücünü, salt “çok” üyesi olmasından almaz. Atıl bir birlik haline
gelmemesinde en önemli pay kuşkusuz, kuruluştan bugüne benimsediği
ilke ve hedeflerde, bu ilke ve hedeflere ulaşmak için kullandığı yöntemlerde
yatar. TKB, tarihi ve doğal çevrenin korunması için yerel yönetimleri içlerinde
bulundukları coğrafi bölgenin diğer faktörleriyle birlikte “bugün” harekete
geçirir, “dün”ü unutmadan “geleceği” kurmasına destek verir.
Mart 2009’daki yerel seçimlerden sonra yeni belediye başkanlarının da
katılımıyla Mayıs 2009’da yapılan ilk buluşma bir kez daha TKB’nin köklerini
derinlere saldığını kanıtladı. Anadolu ve İstanbul’dan 450 yerel yönetim
temsilcisinin katıldığı buluşmanın ev sahipliğini Beşiktaş Belediyesi’nin
üstlenmesi ise ayrıca anlamlıydı. Çünkü Beşiktaş zengin birikimiyle sadece
İstanbul’un değil Türkiye’nin de göz bebeklerinden biri. Daha da önemlisi,
tarihi ve doğal çevrenin korunması Beşiktaş Belediyesi’nin gündeminde
hep ilk sıralarda yer alır.
Sene 2005: “Tarihsel ve Kültürel Mirasın
Korunmasında Yeni Yaklaşımlar”
Beşiktaş aslında Tarihi Kentler Birliği üyelerini ağırlama konusunda dene-
yimli bir kent. Yaklaşık dört yıl önce, 2-3-4 Aralık 2005’te Türkiye’nin dört
bir yanı yine Beşiktaş’ta buluşmuştu. Avrupa Kentler ve Bölgeler Birliği
Başkanı Louis Roppe’un da katıldığı uluslararası seminerin konusu, “Tarihsel
ve Kültürel Mirasın Korunmasında Yeni Yaklaşımlar ve Avrupa” idi. Henüz
iki yıldır Beşiktaş’a “yön veren” Belediye Başkanı İsmail Ünal açılış konuşmasında
konuklara şöyle seslenmişti:
“Bir yerel yöneticinin hayalleri, sıkıntıları, umutları ve beklentileri temsil ettiği
kentten kaynaklanır. Benim kaynağım da Beşiktaş’tır, Beşiktaş yaşayanlarıdır.
Beşiktaş tarihidir, Beşiktaş kültürüdür. Ancak Beşiktaş o kadar
çok ki… Beşiktaş bir yanı ile Boğaziçi, bir yanı ile Avrupa, bir yanı ile tarih,
bir yanı ile bugün, bir yanı ile eski dar sokaklar, bir yanı ile modern bulvarlar,
modern siteler, bir yanı ile eski çarşılar, bir yanı ile alışveriş merkezleri, bir
yanıyla cami, bir yanı ile kiliseler, bir yanı ile de sinagoglar… Son yılların yönetim
merkezi olarak saraylar, köşkler, kasırlar gibi önemli yapılara ev sahipliği
yapıyoruz. Bunlara ek olarak 1.700’den fazla tarihi kimliği olan yapı
var. Beşiktaş bir bilim ve eğitim merkezi aynı zamanda. Harp Akademisi ve
7 üniversitesi ile İstanbul’un en önemli kültür merkezi… Bir iki adacık dışında
kentimiz planlı ve imarlı. Beşiktaş en azından tarihsel ve modern girdileri,
kentsel bütünlük içinde buluşturabilmiş bir model… Yeni bir dünya tasarlanırken
Beşiktaş gibi modellere daha önemle bakılması gerektiğine inananlardanız.”
Sene 2009: “Birikimleri ve Yeni Dönem Hedefleriyle
Tarihi Kentler Birliği”
İsmail Ünal dört yılın ardından Mayıs 2009’da TKB üyelerine, ikinci kez se-
çilen deneyimli bir belediye başkanı ve TKB Encümen Üyesi olarak yeniden
“Hoş geldiniz” dedi. 22-23-24 Mayıs tarihlerine denk gelen buluşmanın
başlığı ise bu kez “Birikimleri ve Yeni Dönem Hedefleriyle Tarihi Kentler
Birliği” olarak belirlenmişti. Ünal ilk günün açılış konuşmasında “koruma
ve imar” konusuna da değindi:
“2005 yılında da sizlerle Beşiktaş Buluşması’nda bir aradaydık, ancak yerel
seçimlerden sonra ilk kez Beşiktaş’ta toplanmamız bizim için heyecan
verici. Çünkü aramızda yeni belediye başkanı arkadaşlarımız var. TKB akrabalığına
hoş geldiniz. Toplum için, insanımız için, tarih ve kültür için birlikte
güzel şeyler yapmaya, geleceğe umut vermeye hoş geldiniz. Kentlerimizin
sorunları, beklentileri çoğu yerde benzerlik taşıyor. Kentsel kimlikler,
her kenti ayrıcalıklı kılıyor. Tarihi ve kültürel varlıklarımızı yaşatma çabalarımızın
amacını kentsel kimlik oluşturuyor. Beşiktaş kenti, modern tarihimizin
önemli bir yerleşimidir. Son 150 yıldır, Osmanlı’ya yönetim merkezi olmuş,
modernleşme çabalarına ev sahipliği yapmıştır. Demokrasi ve bilim
tarihinin oluştuğu ve geliştiği bir merkezdir. Kurtuluş Savaşımızın ilk adımının
atıldığı, ulusal bağımsızlığımız için ilk ateşin yakıldığı yerdir.
Somut olmayan kültürel mirasımızın yaşatılması kadar, maddi kültür varlıklarımızın
yaşatılması da önümüzde duran önemli görevlerdendir. Beşiktaş,
Boğaziçi’nde Dolmabahçe’den Hisar’a uzanan 8.5 kilometrelik bir kıyı şeridinde
yer alır. İstanbul Boğazı’nın iki yakasını birleştiren iki köprünün gerekli
kıldığı transit geçişin yükünü omuzlamaktadır. Nüfusu gece 200 bin,
gündüz ise 2 milyonu bulan bir kentin halkına hizmet veriyoruz. Hem geleneksel
hem de modern yerleşime sahip bir kentiz. Geleneksel yaşamın içinde
çarşılarımız, çınarlı küçük meydanlarımız var ama sitelerimiz ve alışveriş
merkezlerimiz de var. İkisinin bir arada yaşatılması için çabalarımız sürüyor.
Tarihi olanla modern olanı kaynaştırmaya çabalıyoruz. Mevzuat, imar işleriyle
koruma işlerini ayırıyor. Bu örgütte bu konuyu seslendirmemiz gerektiğine
inanıyorum. Çünkü imar eden ile koruma eden birbirinden ayrışmıştır.
Korumaya kaynak ayırma olanaklarımız olmalıdır. Yerindelik kavramı
içinde, kentlerimizi sağlıklı bir yapıya kavuşturabiliriz. Kentlerimiz için yapacaklarımızın
sonu yoktur. Doğayı ve kentsel değerlerimizi yaşatmalıyız.
Anadolu’nun her köşesinden gelen tüm dostlarımı selamlıyorum.”
“Yeni seçilenlerin dinamiği, eskilerin birikimi…”
Ünal’dan sonra TKB Danışma Kurulu ve ÇEKÜL Vakfı Başkanı Prof. Dr.
Metin Sözen ile TKB ve Kayseri Büyükşehir Belediye Başkanı Mehmet
Özhaseki söz aldılar. Sözen konuşmasında yeni belediye başkanlarına
mesajlar verdi: “Yeni seçilerek gelenlerin dinamikleriyle, eskinin birikimleri-
B+ YAZ 51