TÜİK Hanehalkı İşgücü Anketlerinde 2000-2002 ... - Koç Üniversitesi

1. Giriş:TÜİK Hanehalkı İşgücü Anketlerinde2000-2002 Dönemi Kayıpranma Örüntülerinin AnaliziÇalışmamız 2000 yılından bu yana Devlet İstatistik Enstitüsü (yeni adıyla Türkiyeİstatistik Kurumu = TÜİK) tarafından yürütülmekte olan “yeni” Hanehalkı İşgücü Anketi (HİA)ile derlenen mikro verilerdeki kayıpranma örüntülerinin kapsamlı bir ekonometrik analiziniiçermektedir. “Kayıpranma” ilk aşamada görüşme yapılan hanelerde yaşayanların dahasonraki veri toplama aşamalarında ortadan kaybolması durumunu açıklayan bir sözcüktür. 1İşgücü piyasasına yönelik değerlendirmelerin sağlıklı yapılabilmesi için kayıpranmaolgusunun demografik ve ekonomik belirleyicilerinin doğru kavranması, ve kayıpranmadankaynaklanan yıpranmanın kestirimler üzerindeki yanlılık etkisini giderecek türdendüzeltmelere gidilmesi gerekmektedir. Nitekim TÜİK da üç aylık dönemler ve yıllar içinyayınladığı göstergeleri yeniden ağırlıklandırılmış kesit örnekler üzerinden hesaplamaktadır.Ağırlıklandırmanın ne şekilde yapılacağı gerek İstatistikçilerin, gerekse Çalışma Ekonomisialanındaki iktisatçılarının hararetle tartıştığı bir konudur. Bu çalışmada ağırlıklar konusu birtarafa bırakılmış, ağırlıklandırılmamış ham veriler üzerinden kayıpranma eğilimleribelirlenmiştir.HİA’nin panel boyutu örnektekilerin işgücü piyasasındaki konumlarındaki değişikliklerinüç aylık ve bir yıllık aralıklarla gözlenebilmesine imkan vermektedir. TÜİK Örnekleme ubesiuzmanları israrla HİA örnek planındaki örtüşmenin yalnızca ve yalnızca anketlerdeki salınımı[variation] azaltmak için düşünüldüğünü, verilerin panel boyutunun kullanılmasınınhedeflenmediğini belirtmektedir. Bu kabul edilebilecek, ve panel verilerin ağırlıklandırılmasıkonusundaki tartışmalar nezdinde saygı duyulacak bir yaklaşımdır. Öte yandan uluslararasıyazın benzer kurguya sahip veri tabanları ile yapılmış dinamik analizlerle doludur (bkz.Hausman and Wise, 1979; Ridder, 1992; Tansel and Taşçı, 2006; Taşçı and Tansel, 2005;van den Berg and Lindeboom, 1998, Verbeek and Nijman, 1996). Bu çalışma anılandinamik analizlere sağlam zemin hazırlamak düşüncesiyle kurgulanmış ve amacıkayıpranma olgusunun öneminin belgelenmesi ve örüntülerin hanehalkı bireylerinin özellikleriüzerinden belirlenmesiyle sınırlanmıştır.1 Kayıpranma sözcüğünü İngilizce yazındaki “attrition” kelimesine karşılık bulmak amacıyla,“kayıp” ve “yıpranma” sözcüklerinden türettik. Bu yeni sözcükle panel veri toplanırken sıkçakarşılaşılan, ve ilk aşamada görüşme yapılan hanelerde yaşayanların daha sonrakiaşamalarda ortadan kaybolmasından kaynaklanan sorunun hem oluşumunu, hem desonucunu çağrıştırmayı amaçladık.