Komünist ve Bölücülerin ir Haftalık Cinayet Bilançosu • 6 Ölü « 45 Y ...

DEVLET - SAYI 378 - 31 OCAK 1977 SAYFA : 5— 1940'ria Afyon'un Emirdağ ilçesindedoğdum. İstanbul Üniversitesi EdebiyatFakültesi Coğrafya bölümünden' mezun olcum. Çöl şarak okumak m :cbu. iyetir.de olduğumiçin 1960'da İstanbul Şehir Tiyatrosu'nagirdim. Bir İki yi' içinde, tiyatro sanatınınbir milletin varlığı üzerinde nasıl tesirlibir silah olduğunu anladım. Fakat maalesef adı Türk Tiyatrosu olan tiyatrolarımızda, Türk adına ne kötü, ne âdi, ne iğrençişler yapıldığına şahit oldum. Üzüldüm-Kendime dert edindim. Tiyatrolarımıza sahipçıkmGk gerekiyordu ama, bu alan tamamenTürk düşmanlarına terk edilmişti.Bir çok zorluklara katlanarak çalıştım.Üzüntülerim ve karşılaştığım terslikler, azmimegüç kattı. Çalışırken piyes de yazmağabaşladım. Bir — iki denemeden sonra«Çatallı Kcy»ü yazdım. Kabul eajldiği haldetam üç sene er-meydanma yani sahneye:çıkarmadılar. Çünkü yüzde yüz millî olmakgibi affedilmez bir suçu vardı! 1966'da Ankara Devlet Tiyatrosu'nda oynandıv~ çok ilgi çekti. Sonra İstanbul Şehir Tiyatrosu'ndave Türk Yazarları Tiyatrosu'ndaoynandı. İtalyan Türko'ojj profösörüAnne: Masala tarafından italyanca'yaçevrildi.. «Türkmen Düğünü» sahneye çıkanikinci piyesim. Bir de «Türkiye'de TiyatroKavgası» isimli, tiyatrolarımızın içyüzünü anlatan bir kitap yazdım... İstanbulŞehir Tiyatrosu'ndaki görevim 1975 yı'ınakadar devam etti, ayni sene TRT'ye geçtim,halen bu kurumda çalışmaktayım.— Niçin sadece tiyatro?— Tiyatroda yıllarca çalıştığım için,bu sahedeki bilgim, edebiyatın diğer döllerinenazaran biraz daha fazla. Sonra,millî Türk Tiyatro yazarına o kadar çok ihtiyaçvar ki.— Cumhuriyet'den sonra, bizzat TürkiyeDevleti tiyatro ile ilgilenmek gereğiniauyau, Ankara'da konservatuvar açarak,Kari Elbert'i başına geçirdi ve ona genişyetki verdi Okuyucularımıza, bu devrin tiyalrczihniyeti hakkında biraz bilgi" verirmiydiniz?1923'den sonra İstanbul Şehir Tiyatroları,Devlet Konservatuvarı, AnkaraDevlet Tiyatrolarının kuruluşu; devrin ica-İ! olarak yüzde yüz Batı'yı örnek almış tiyatrove kenservatuvarın başına batılı hocalargetirmiş, ananevî Türk Tiyatro unsurlarınıtamamen bir kenara bırakmış birzihniyetin eseridir. Batı ı gelirken, tabiî kikendi küKürünü de beraberinde getiriyor.Geldiği ülkenin kültürünü yok farzediyor,mevcut olanları da silmeğe çalışıyor. Birmilletin yüz yıllardır kazandığı, yaşattığımillî kültür değerlerini bir anda toptan silip,yerine yeni bir kültür, müessesesi kurmaya çalışırsanız, büyük sakıncalar doğar,yıllarca bocalarsınız. İşte Türk tiyatrosu da,bu körü-kerüne kopyacılığın acısını çok çekmistir. Millî Türk Tiyatrosu'nun yeni yenifilizlenmeleri ancak 50-60 sene sonra, sonzamanlarda görülmeğe başlamıştır.__ Türk seyircisinin ilgisini çekmekiçin nasıl oyunlar gerekiyor?— Son yıllarda acı tecrübelerle görülmüştürki; artık Türk sahnelerinde yabancıreçetelerle dertlerimize deva bu'unamaz.Acı tecrübeler derken, kapanan tiyatroları,boş koltuklar önünde harcanan sahneemeklerini, yüz küsur yıldır yapılan ya-«Türkmen Düğünü»nün Yazarı Ali Yürükbancı propagandalar yüzünden ortaya çıkanruhsuz, özenti dolu, kopyeci ve aşağlıkiçindeki nesli kastediyorum... Her milletinyüzyıllar sonunda meydana gelen kültürdeğerleri vardır. Bu kültür değerleri iklimgibidir. Çaresini ae sadece kendi içinde taşır.Siz Eskimo kıyafetini, ekvatorda yaşayaninsanlara zorla giydirmeğe kalkarsanız,adam sıcaktan bunalıp, ölür. Bunun gibi,Türk Milleti'nin derdini, tasasını, sevinciniancak; onun içinden çıkan, Türk gözüylebakan ayni dertlerden muzdarip, ayni sevinc'paylaşan insanlar dile getirebilir. Yanimillî yazarlar, millî tiyatrolar, millî san'atc«5i./ien Tiiik seyircisinin gönüne, kafasınagirebiir. İstatistikler açıktır. Her hâl ve şartta millî muhtevaya sahip eserler, hiç reklâmyapılmamasına rağmen, seyirci hasılatrekoru kırmıştır.— Türk insanının maddî sefaletini sergileyenoyunların, kirlj ideolojileri bellidir.Sahnelenen sefalete ve dertlere sunduklarıreçete, çözüm, deva ne derseniz deyinlamamiyie malûm ideolojinin bakış açısındandeğer bulmaktadır. Yabancı çözüm,Türk insanının derdine deva olmaz. Türkseyircisi de bunu çok iyi bilmektedir. Aslındaöyle piyeslere seyirci hiç ilgi göstermiyor.Fakat bu oyunların o kadar çok reklâmıyapılıyor ki, bu reklâmlarla bir paçavrayıda sahneye getirseniz, onların gördüğükadar ilgi çekebilir. Bu tiyatrolarda mezhepve bölgecilik ayırımları alabildiğineyapılıyor ve bu ayırımlar basın ve yayınorganlarının tam desteği j|e yapılıyor. Hergittikleri yerde, kendi tertip ettikleri kavgalar,gürülüler koparıp, milletin merakduygusunu kamçılıyorlar. Aslında yaptıklarısan'at değildir. Bilinen ve yüzyıllardırsöylenen ideolojik sloganları tekrarlayanbir papağan, bir hoperlör olmaktan ileriyegidememişlerdir. Siz eğer insanlığı ve sanatkârlığıbırakıp, bir papağan, b : r hoperlörolmayı kabul ederseniz, sizi kullanacakbiri muhakkak bulunur. «Akıllı lâfını, deliyesöyletir.» hesabı; birini enayi yerine koyupsloganlarını bağırtan akıllılar (!) herzaman vardır, değil mi? Mühim olan.— afedersiniz— eşekliği kabul etmemektir,Eşekliği kabul ettikten sonra, ona binecekbirinin bulunduğu gibi...— Yani oyuna, ideoloji girmemeli, öylemi?— İdeoloji oyuna girmemelidir. San'atidec'ejiyi bünyesinde taşıyamaz. Çünkü,ideoloji sanatın en kötü 1 hastalığıdır... Fakatsan'at nedir, ideoloji nedir? Önce bun-lan incelemekte fayda var: San'at iyiyi,güzeli, doğruyu anlatır. İyi, güzel, doğrumeydanda değildir yahut herkes görüp, anlayamaz ve anlatamaz. Onun için; iyiyi, güzeli,doğruyu gösterebilene, anlatabilenesanatkâr denir. San'atin her dalında, herkesinöğreneceği, istifade edeceği gerçekvardır. Marks'ın da, Lenin'in de, Mao'nunda, Hitler'in de, Mussolini'n de san'attanalacağı nasip vardır. Siz böyle san'at gibi,başlıbaşına Allah vergisi olan büyük birmüesseseyi, ideoloji gibi küçük bir müesseseninemrine verirseniz, gülünç olursunuz.Yani ölümsüz olan sanatı, ölümlü olanfanilerin eline vermek, iktidarda olan bir İnsanadalkavukluk yapmak gibi bir şeydir...Ancak bir milletin mefkuresi, ülküsü ile şuanda kullanılan ideoloji kelimesinin hastetdiğianlamı, birbirinden ayırmak gerekir.Hiç değilse ben, ayırıyorum. Türk Milletiolarak ezelden beri bir mefkuremiz vardır.Türk örf ve âdetleri; bu Türklük mefkuresineerişebilmemiz için, yaşama tarzımızayerleşmiş; ilimde, fende, kültür san'at medeniyetalanında Türk insanının, çağınınasırlar boyu nasıl önde gittiğini gösterenbirer kültür hazineleridir. Örf ve âdetlerimizin,milletimizin her alanda ilerlemesinenasıl tesir ettiğini anlayabilmemiz için, son150-2C0 yıllık Türk tarihine bakmak kâfdir.değerlerimizden, örf ve âdetlerimizden ayrıldığımızmüddetçe ne hallere düştük? İşteortadadır. Japonya meselâ ayni hatâyadüşmediği için, «geri kalmış ülke» halinegelmedi.— «Türkmen Düğünü»nü seyrettiktensonra, kendi kendime «Bu eser mutlak dışülkelere gönderilmeli» diye düşündüm, çünkü kanaatime göre; bizi tam anlamıyla temsileden bir eser acaba böyle bir teşebbüsvar mı?— Türkmen Düğünü» gibi, mensup olduğumilletin millî değerlerini yaşatan yüzdeyüz millî bir piyes, hangi devletin elinegeçse, onu en iyi şekilde sahneler ve bütündünyaya duyururdu. Turneler yapar,kültür mübadelen yapardı. İşte piyes meydenda.. Ayrıca bir milletin düğün âdetlerinianlatan, dünyada ilk tiyatro eseri «TürkmenDüğünü»dür. «Amerikan Düğünü»,«Rus Düğünü», «İsrail Düğünü» diye birtiyatro eseri yok. Olsa zaten, hemen Türkçeyeçevrilir ve tiyatrolarımızda oynatılırdı.Biz tiyatro sahasında, dünyanın hiç bir ülkesindengeri değiliz. O halde «TürkmenDüğünü»nü yurt dışına göndermek ilgilihükümet ve devlet adamlarımn bileceği iş.Sayın Ali Yürük'e, suallerime cevapvermek nezaketinde bulunduğu için teşekküraderim.Şu anda son soruyu ve cevabı yazıyagsçirirken içirride bir burkulma ile düşünc'ürn: Devlet Tiyatrolan'nın başında 19 yıldır kaç devlet ve hükümet adamını eskiten—devir geçirten— «Gökçer Kumpanyası»kumlmuç: c'ururken, hiç bir millî esere, dışmemleketlere gönderilme şansı tanınır mı?.V'c''-a, çıkabilir mi d:rs ; n'z bu kumpanyayave kumpanya başına söz dinletebilecekb'r e- kşi?.."Hiç o'mazsa Şab .n Karaiaş Bey, buoyunu TV için renkli ola:ak filme aldırtabilirhattâ oış ülke'ere rahalça satar.. Bekliyoruz.