- Page 3: VTürkiyeEkonomik ve Toplumsal Tari
- Page 7 and 8: irbirinden oldukça farklı sosyal
- Page 9 and 10: dağ tarafından bulunmuş olan Oğ
- Page 11 and 12: iyor. Bu arada, Prof. İsmail E. Er
- Page 13 and 14: Osmanlı Devleti’nin kuruluş dö
- Page 15 and 16: temel “credo”suııa karşı ö
- Page 17 and 18: DÖRDÜNCÜ BÖLÜM: OSMANLI YÜKSE
- Page 19 and 20: DBIA: Dünden Bugüne İstanbul Ans
- Page 21 and 22: S. Vicdanî: Ebû Rıdvan Sadık Vi
- Page 23 and 24: varlığını hâkim kılabilmenin
- Page 25 and 26: Bu hareketlerin Osmanlı döneminde
- Page 27 and 28: Görüldüğü gibi bunların hemen
- Page 29 and 30: dik veya zendik kelimesinin Farsça
- Page 31 and 32: Bahis konusu klasik müelliflere ba
- Page 33 and 34: Bu durum, zindik teriminin hiç olm
- Page 35 and 36: heistler dahil, Zerdüştîleri ve
- Page 37 and 38: emsâr denilen ordugâh şehirlerde
- Page 39 and 40: ler’in son zamanlarına rastlamı
- Page 41 and 42: (Medâyin) idi. Burada yerleşmiş
- Page 43 and 44: Ebû Müslim’in ölümünden sonr
- Page 45 and 46: her harekette olduğu gibi, toplana
- Page 47 and 48: kültürel çevrelerden gelen ve de
- Page 49 and 50: naklettiği bir pasajda yer alan ma
- Page 51 and 52: olay85 son derece ilginçtir. Kazan
- Page 53 and 54: çoğu, kendisini çok iyi tanıyan
- Page 55 and 56:
nızca gözünün gördüğüne ina
- Page 57 and 58:
ulunması, bu bakımdan çok ilgin
- Page 59 and 60:
mette gelişme gösterirken, öte y
- Page 61 and 62:
4odevirde ilahi vahyin amansız dü
- Page 63 and 64:
Osmanlı dönemindeki zendeka ve il
- Page 65 and 66:
İbnü’r-Râvendi’nin asıl fik
- Page 67 and 68:
yazmanın mümkün olduğunu, tıp,
- Page 69 and 70:
İbnü’n-Nedim’in el-Fihrisf'md
- Page 71 and 72:
hocaları vasıtasıyla değil, sı
- Page 73 and 74:
şudur: Yaygın inanç sistemi (Sü
- Page 75 and 76:
Zenâdıkaya karşı mücadele, el-
- Page 77 and 78:
Bir bakıma meseleyi şer’i emir
- Page 79 and 80:
VI. TahlilA) Sosyolojik Açıdan Ze
- Page 81 and 82:
viri edebiyatının, İslam’ın e
- Page 83 and 84:
ek olarak, sonraki yüzyıllarda İ
- Page 85 and 86:
konusuyla ilgilenmemiş, meseleyi y
- Page 87 and 88:
E ) Yargı ve İnfaz SüreciBurada,
- Page 89 and 90:
yüzyıldan sonra), duruma bağlı
- Page 91 and 92:
şünsel ve felsefi boyuttan yoksun
- Page 93 and 94:
ğunu söylemek bile fazladır. Seb
- Page 95 and 96:
II. OSMANLI RESMİ İDEOLOJİSİNİ
- Page 97 and 98:
İşte, eski Tiirkler’deki bu tip
- Page 99 and 100:
hiç şüphesiz Fatih Sultan Mehmed
- Page 101 and 102:
zamandan beri yerleşik hayatın ni
- Page 103 and 104:
Ne var ki, duranı böyle kalmayaca
- Page 105 and 106:
muş “yüce Osmanlı Devleti”ni
- Page 107 and 108:
mnda Yazıcızade Ali tarafından T
- Page 109 and 110:
ili durumdur ki, o da şudur: Yavuz
- Page 111 and 112:
ir şekilde halk arasında da yerle
- Page 113 and 114:
Osmanlı resmi ideolojisinde padiş
- Page 115 and 116:
Bu yapılanma, o zamana kadar İsla
- Page 117 and 118:
devlete bağımlıdır. Şeyhülisl
- Page 119 and 120:
kadar Danişmendliler’in gaza ide
- Page 121 and 122:
ıoo16. yüzyılın başlarında Or
- Page 123 and 124:
ma’-ı fesada müctemi’ olurlar
- Page 125 and 126:
mekten uzağız. Daha başlarda sö
- Page 127 and 128:
İKİNCİ BÖLÜMOSMANLI TOPLUMUNDA
- Page 129 and 130:
daha önce, 9. yüzyıldan itibaren
- Page 131 and 132:
110Hanbel’in hapis ve işkenceye
- Page 133 and 134:
muhtemelen gayrimüslim) kökenli u
- Page 135 and 136:
114masının gerek eğitim, gerekse
- Page 137 and 138:
'/116lık ve eleştirilemezlik kaza
- Page 139 and 140:
lere ulaşabilmek, ancak bu iki ala
- Page 141 and 142:
Bilindiği gibi İslam dünyasında
- Page 143 and 144:
tiyle Kuzey Afrika’dan Mâverâü
- Page 145 and 146:
Kalenderiyye ağırlıklı popüler
- Page 147 and 148:
giren İran kökenli bu tarikat, Ah
- Page 149 and 150:
1416’da yaşanan Şeyh Bedreddîn
- Page 151 and 152:
Vahdet-i Viicûd’çu yüksek dü
- Page 153 and 154:
dinlerinin kalıntılarını, Hıri
- Page 155 and 156:
Bunlar arasında, Varna merkez olma
- Page 157 and 158:
ü ç ü n c ü b ö l ü mOSMANLI
- Page 159 and 160:
da bazı farklılıklar bulunmaktad
- Page 161 and 162:
Sonuncusu hariç bu araştırmalar,
- Page 163 and 164:
şıraların öne sürdüğü iddia
- Page 165 and 166:
Bizzat torunu Halil b. İsmail’in
- Page 167 and 168:
Anne tarafına gelince, Grek köken
- Page 169 and 170:
Memlûk sultam el-Melikü’z-Zâhi
- Page 171 and 172:
ısaolarak değil, bir sûfi olarak
- Page 173 and 174:
İsfendiyaroğulları Beyliği’ne
- Page 175 and 176:
Kulûb, Arap grameri konusunda Ukû
- Page 177 and 178:
ısoşarap dolu kadehler, kıymetli
- Page 179 and 180:
u şehirde onlarla temasa geçmesin
- Page 181 and 182:
azından şeyhi gibi görünürde M
- Page 183 and 184:
irliği içinde olmuşlardır. Bu y
- Page 185 and 186:
Aydın yöresinde Torlak Kemal ve e
- Page 187 and 188:
Biz, Halil b. İsmail’in bu hikâ
- Page 189 and 190:
maya başlamıştır. Osmanlı kayn
- Page 191 and 192:
zamanı yaşadığını gözden ka
- Page 193 and 194:
Bedreddîn’in mehdilik bilinciyle
- Page 195 and 196:
ettiğini açıkça kanıtlıyor. B
- Page 197 and 198:
yük, kadri kıymeti bilinen, itiba
- Page 199 and 200:
den bir müellifin şahadeti göz
- Page 201 and 202:
f) Bu benzerliklere rağmen her iki
- Page 203 and 204:
jik tartışmaların yapıldığı
- Page 205 and 206:
kökenli Müslüman!ardan olmaları
- Page 207 and 208:
mIV. ŞEYH BEDREDDÎN'İN DÜŞÜNC
- Page 209 and 210:
çevrelerin olumlu ve olumsuz anlam
- Page 211 and 212:
halen kütüphanelerde mevcut nüsh
- Page 213 and 214:
ileri gelmektedir. Ama Şeyh Bedred
- Page 215 and 216:
Haşir-i ecsâd denilen şey, halk
- Page 217 and 218:
ise hastalanmış, ölmek üzere ol
- Page 219 and 220:
zır olunup kendilerinden cerime al
- Page 221 and 222:
VI. SONUÇ YERİNE200Yukarıda kıs
- Page 223 and 224:
lir.169 Bu yüzden, kâinattaki her
- Page 225 and 226:
yor.1 Burada önemli olan, sayısal
- Page 227 and 228:
y iu ’l-Vekâyi (H üseyin Efendi
- Page 229 and 230:
edilen tarihlerde Molla Lûtfi’ni
- Page 231 and 232:
Öyle görünüyor ki, Molla Lûtfi
- Page 233 and 234:
meselenin, sırf onu mahkûm ettirm
- Page 235 and 236:
) M olla L û tfî’nin karakteri
- Page 237 and 238:
götürülürken İslam imanından,
- Page 239 and 240:
cephesiyle ilgili çok önem li idd
- Page 241 and 242:
220Eğer Molla Ahaveyn’in “filo
- Page 243 and 244:
leğine bağlı, ilim ve irfan sahi
- Page 245 and 246:
224reği İstanbul medreselerine y
- Page 247 and 248:
fetvada ifade edilmiştir.71 Bu seb
- Page 249 and 250:
B) B aşkent U lem ası A rasında
- Page 251 and 252:
ugün kesin olarak cevaplayamadığ
- Page 253 and 254:
nucu yakalanıp yargılanması ve i
- Page 255 and 256:
lı” olmasına rağm en, Allah’
- Page 257 and 258:
H er halükârda, sultanın isteği
- Page 259 and 260:
gözlemi doğrular niteliktedir. O
- Page 261 and 262:
Michel Balivet de yine bazı Batıl
- Page 263 and 264:
yaptığımız araştırmalarda, il
- Page 265 and 266:
zamanın veziriazamı Tırnakçı H
- Page 267 and 268:
246“H aşr ii N eşr’i, ve farz
- Page 269 and 270:
248ğa başkentlik yapmış, büyü
- Page 271 and 272:
250da kendisinin rafz u ilhadı isp
- Page 273 and 274:
Devre Melâmîliğinin en büyük
- Page 275 and 276:
254minin şevkiyle, A nadolu’nun
- Page 277 and 278:
ir sûfi çevre olduğunu görüyor
- Page 279 and 280:
Aslında bir meslek sahibi olma, ke
- Page 281 and 282:
dîn İbnü’l-Arabı’ye “şey
- Page 283 and 284:
Hamza Bâlî Saraybosna 1561Hasan-
- Page 285 and 286:
i’l-emsel) delâletiyle aded-i ze
- Page 287 and 288:
266leri olarak Osmanlı iktidarına
- Page 289 and 290:
eddiyeler şeklinde tam anlamıyla
- Page 291 and 292:
manii resmi kaynaklan hiç böyle b
- Page 293 and 294:
Kalender hakkında Osmanlı resmi k
- Page 295 and 296:
Mahmud ve Kızıl Ali başta olmak
- Page 297 and 298:
Melâmî kaynaklan onun İstanbul
- Page 299 and 300:
madaki on iki müridiyle beraber,
- Page 301 and 302:
adımları atmıştır. Nebî Sûfi
- Page 303 and 304:
irşad yapacak kadar bilgi ve tecr
- Page 305 and 306:
284cumaya değil, çarşambaya rast
- Page 307 and 308:
286ması için o kadar uğraştığ
- Page 309 and 310:
2SSpek mantıklı görünmüyor. Mu
- Page 311 and 312:
yor. Fakat asıl önemlisi, Bayrâm
- Page 313 and 314:
292temelen şeyhinin idamıyla meml
- Page 315 and 316:
etmemiş hâlâ hatırı sayılır
- Page 317 and 318:
Hıristiyan yazarın eserine dayana
- Page 319 and 320:
li”nden dolayı olduğunu ileri s
- Page 321 and 322:
3Q(>dır. Söz konusu mühimme kay
- Page 323 and 324:
Nihayet, Divaıı-ı Hümâyun tara
- Page 325 and 326:
Hamzavîler’e karşı çıkan sû
- Page 327 and 328:
den şeriata olabildiğince uymalar
- Page 329 and 330:
Efendi’den itibaren hiçbir Melâ
- Page 331 and 332:
2. Şeyh Aliyy-i Rûmî (İdrîs-i
- Page 333 and 334:
yılda Alamut Kalesi’ndeki İsmai
- Page 335 and 336:
ler’e isnad olunan ilhad tohumu
- Page 337 and 338:
Gülşenî dervişleri şeyhülisla
- Page 339 and 340:
kelimâtına mutabakatı vardır. B
- Page 341 and 342:
tafa Paşa’nm ısrarıyla- Muhyid
- Page 343 and 344:
amelesine, aşağılamalarına maru
- Page 345 and 346:
Vahdet-i Vücûd yorumu ile sunulan
- Page 347 and 348:
u tartışmalara ve dedikodulara ka
- Page 349 and 350:
ijGENEL DEĞERLENDİRME VE SONUÇ1
- Page 351 and 352:
Osmanlı dönemindeki bu zendeka ve
- Page 354:
EKLERBu kısımda, kendi dönemleri
- Page 357 and 358:
him (Bağdat şehrinin güvenlik ş
- Page 359 and 360:
insan heykeli, bürosunda da Mecûs
- Page 361 and 362:
inanmıyorum” şeklinde cevap ver
- Page 363 and 364:
342fetvaları hatırlatıldığınd
- Page 365 and 366:
Kim Peygamber’in Âişe’nin dı
- Page 367 and 368:
kelimelerin yanlışlık ve dil sü
- Page 369 and 370:
EK: IV. (İbn Kemâl, Er-Risâletü
- Page 371 and 372:
350Allâme eş-Şîrâzî, şerhind
- Page 373 and 374:
352Dehrî konusunda daha önce söy
- Page 375 and 376:
354kitabında der ki: “Bazı tasa
- Page 377 and 378:
1/< ° i . . ı * .J ) •>C ' fj^
- Page 379 and 380:
zinâ helaldir ..... îcap eylemez
- Page 381 and 382:
Ve Hamdullah b. Hayreddîn mezkûr
- Page 383 and 384:
katında makbûl olup kariden halâ
- Page 385 and 386:
• 9 - ' - S - s > 7* jh y * c /jj
- Page 387 and 388:
karyeden Velî ve Dutalı (?) nâm
- Page 389 and 390:
- ^ v-'İ'li fjjfo s jJ ı ^1^~- ^
- Page 391 and 392:
m ** «^ J•> t^ ıi e ? ' ^ Ug, j
- Page 393 and 394:
M erlıûm M olla Sinan Çelebi Sar
- Page 395 and 396:
EK: XIV(Başbakanlık Osmanlı Arş
- Page 397 and 398:
a»u\ -ı' a ' " ^ a-a j i ' / S i
- Page 399 and 400:
EK: XVII(Paul Ricaut, The Present S
- Page 401 and 402:
Ateizm’e mensup olanlar, kendi ar
- Page 403 and 404:
getirmiştir. Her ne kadar bahis ko
- Page 405 and 406:
getiren bir hayvana girmesi içiı
- Page 407 and 408:
KAYNAKÇA386I. BASILMAMIŞ KAYNAKLA
- Page 409 and 410:
B) KİTAPLARAbdullah b. El-Mu’tez
- Page 411 and 412:
Neşrî, Kitab-ı Cihannümâ, nşr
- Page 413 and 414:
Ebû Avz, Atıf Şükrü, ez-Zendek
- Page 415 and 416:
394Salis, Renzo Sertoli, Muhteşem
- Page 417 and 418:
_______ “ibn al-Mukaffa’ ”, E
- Page 419 and 420:
et Declin Culturel dans PHistoire d
- Page 421 and 422:
Zarcone, Thierry, “Nouvelles pers
- Page 423 and 424:
Ahmed-i Sârban 257, 261, 272, 307,
- Page 425 and 426:
Biizürc Mihr 12, 20Ca’d b. Dirhe
- Page 427 and 428:
406Fazıl Mehmed Paşa (Köprülü)
- Page 429 and 430:
Hurûfîlik 122, 129, 132,134, 135,
- Page 431 and 432:
410Kandî 321Kansuh ei-Gurî 314Kar
- Page 433 and 434:
Üçüncü Devre 188, 306;el-Melik
- Page 435 and 436:
414233-235, 237, 238, 242, 247,274,
- Page 437 and 438:
Şâfii (İmam) 62, 64, 65Şafiilik