Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Ticaret durulmýþ, yollar qapanmýþ,<br />
Bi-taraflar bile cenkten usanmýþ,<br />
Kimi görseñ-belli, hep caný yanmýþ,<br />
Söylemeye lâkin lisan qalmamýþ.<br />
Mamur memleketler hep viran olmýþ,<br />
Yýqýlmýþ þehirler, toz-duman olmýþ,<br />
Hükümetler batmýþ, bi-niþan olmýþ,<br />
Hükümdarlarýnda unvan qalmamýþ.<br />
O güzel Belçiqa yandý, kül oldý,<br />
Sýrbiye, Qaradað hep süpürildi,<br />
Romanya’dan da bir gölge qaldý,<br />
Yunaný hisabe alan qalmamýþ.<br />
Vahþet qanadýný kermiþ dünyaye,<br />
Merhamet qalqmýþ, kin girmiþ araye,<br />
Adalet çekilmiþ güya semaye<br />
Mantýq ðayýp oldý, burhan qalmamýþ.<br />
Rahmî! Ne dehþetli zamane erdiñ<br />
Sýrrý añlaþýlmaz devrane erdiñ<br />
Her gün sulhý umdýñ, husrane erdiñ<br />
Sulhýñ meclisini quran qalmamýþ.<br />
42<br />
[“Millet”, 1917, 10 oktâbr (N78)]<br />
* Rýza Tevfiq (Bölükbaþý, 1968-1949) – tanýnðan Türkiyeli<br />
þair, tenqitçi ve feylesof yazýcý. “Millet” gazetasýnýñ 1917 senesi<br />
27 sentâbr tarihli sayýsýnda (N 70) onýñ I Cihan Cenki mevzulý ve<br />
Felâket baðýný gezdim serseri,<br />
Feryâd ve zârýmý duyan qalmamýþ,<br />
Aradým o þahin yigit erleri,<br />
Yattýqlarý yerde niþan qalmamýþ.<br />
dörtlügi ile baþlaðan “Rýza Tevfiq Bekiñ Divaný” adlý þiiri basýlðan<br />
edi. A.Qadri-zadeniñ yuqarýdaki manzumesi, iþte, Rýza Tevfiqniñ<br />
þu þiirine yazýlðan bir nazire olsa kerek.<br />
Çelebi –zade Mehmet Nüzhet (1888-1934)<br />
Yeter Artýq!<br />
Etrafý sarmýþ zehirli ateþler alevlenirken!..<br />
Mamur, abadan yurtlar harabelere çevrilirken…<br />
Eflâke sed çekmiþ saraylar dibinden devrilirken...<br />
Utan, qardaþ! Yeter artýq! Ýbret al bu felâketten!<br />
Periþan olmýþ aileler yollarda sürünirken!<br />
Aciz qalmýþ yetimleriñ qol - qanadý qýrýlýrken!…<br />
Aðañ, evlâdýñ, hemþireñ digerlere hor olurken!…<br />
Uyan, qardaþ, çalýþ, onlarý qurtar bu rezaletten!<br />
Aqan sular, topraqlara insan qaný qatýlýrken,<br />
Millet içün fedailer meydanlara atýlýrken…<br />
Bazý alçaq, vicdansýzlar ðayrýlara satýlýrken!..<br />
Görüp ibret al! Zira fayda gelmez melâletten!<br />
Nice yüzyýldan beri namusýñ tahqir idilirken,<br />
Daha doðrýsý, varlýðýñ her yerde inkâr idilirken,<br />
Haqlý, yerli talepleriñe hep qarþý gidilirken,<br />
Silkin! Artýq! Bilsinler, tatar qurtýlmýþ esaretten!<br />
[“Millet”, 1917, 20 iyül, (N17)]<br />
Þevqi Bektöre (1888-1961)<br />
Qanlý Ýnsan<br />
Barmý, bilmem, sendayýn belâlý tuvðan,<br />
Tuva-tuvýp, ey, insan, bir-birin boððan?<br />
“Çýqaman,- dep,- yüksekke”,- atýlðan carða,<br />
“Keñ yaþayman”,- dep, baþýn qýstaðan tarða.<br />
Artqaç sayýp mal-mülkin qýymetli canða,<br />
Ýnsanlýqný boyaðan qýp-qýzýl qanða.<br />
Týrnaqtan, tiþten arttýrýp, tamaðýn týyýp,<br />
Ne toplasa, ot bergen, qoraydan cýyýp.<br />
Yaratqanmý Tañrý senday alim?<br />
Senday [….],* bilmiymen, senday zalim?<br />
Biñ devirde qurðan devletin bozðan,<br />
Altunnen yazðan tarihin, qanýnen sýzðan?<br />
Qýlýçýna kitabýn parçalatqan,<br />
“Yükselemen”,- dep, özin aþalatqan,<br />
Milyon zahmet, biñ iþnen, mañlay ternen<br />
Yasaðanýn [….. ] bir etken yernen.<br />
Mýna üç yýl toqtamay, týnýþ almay,<br />
[……] qýra, [……], ey, insan, talmay,<br />
[……] [……] toplarýñ, ot saça söziñ,<br />
Ne aq tanýy, ne qara qýzarðan köziñ.<br />
Apay demiy, qýz demiy, qardaþ demiy,<br />
Qýrýþtýñ, qýrdýñ ayamay, qart, yaþ demiy,<br />
Art betiñ qan, aldýñ qan, ast, üstiñ qan,<br />
Basacaq yer qalmadý mezarýñdan.<br />
Qara toldý, suv toldý, dünyalar toldý,<br />
Kökler bile, ey, insan, mezarýñ boldý.<br />
Yetti endi, qýnýña soq qýlýçýñ!<br />
Temizle qandan içiñ, týþýñ!<br />
Aq mañlayða qan tügül, san yaraþýr!<br />
Yazýq! [………………………….]<br />
[“Millet”, 1918, 18 Noyabr (N152)]<br />
* Söz, silingeni sebebinden, oqunamadý<br />
Cemil Kermençikli (1891-1942)<br />
Cenk Meydaný<br />
Yüksek orman eteginde yorðun asker uyuyur.<br />
Azrâil baþ ucunda elde qýlýcý durýyur.<br />
Hava bulut, gece qaranlýq olsa da, uzaqtan<br />
Dað baþýndaki duþmanýñ yarýðý göriniyur.<br />
Qaranlýq eksilüp baþlay, tañ yeri aðarýyur.<br />
Daha güneþ doðmadan her tarafý sis sarýyur.<br />
Çoqtan beri uyqu yüzü görmeyen qaraðul da<br />
Silâhýna tayanup, tatlý uyquya varýyur.
Change language