AVRUPA KULTUR YILLIK 2016

Recommendations

Info

Di bis Sa 10-17 Uhr, So 10-18 Uhr, Mo geschlossen, Sonderregelungen an Feiertagen Alyans ve can simidi @Muhsin Omurca / omurca.de © Foto: Benh Lieu Song / commons.wikimedia.org İçindekiler Häuser 20. September 2015 – 20. März 2016 derWeisheit Wissenschaft im goldenen Zeitalter des Islam Duisburgda Bilgeliğin Yurtları sergileniyor İslamın altın çağı İLHAN AYER İNTERNET ÜZERİNDEN SATIŞ KİTAPÇILARI VURDU Kitap mağazaları hızla küçülüyor BAHAR EŞİN SAYFA: 4 Design: Gitta.Huelsmann@t-online.de KULTUR- UND STADTHISTORISCHES MUSEUM Johannes-Corputius-Platz 1, 47051 Duisburg, Telefon 0203 283 26 40, www.stadtmuseum-duisburg.de F Federal Almanyanın Kuzey Ren Vestfalya Eyaletine bağlı Duisburg kentinde, Duisburg Kültür ve ehir Tarihi Müzesinin giriimiyle düzenlenen İslamın Altın Çağında Bilim- İlimler Yurdu konulu sergi bitie doğru yaklaıyor. Frankfurttaki Arap-İslam Tarihi Aratırmaları Enstitüsünün de katkılarıyla, 9uncu yüzyıldan 16ncı yüzyıla kadar, Arap-Fars bilim tarihinin çalıma objeleri ziyaretçilerle bulutuğu sergide, haritalar, resimler, elyazmaları, Abbasilerden kalma eski altın ve gümü paraların yanı sıra, yıldızların yüksekliğini ölçen aletler, deniz ve gökbilimleri ile ilgili ölçme , deneysel araç ve gereçler de yer alıyor. Burada gösterime sunulan 50 objeden 15i orijinal parça, geri kalanlar ise kopya. Sergilenen en eski tarihi obje, bronzdan yapılmı tıp araç ve gereçleri. Sergide model olarak gözlemevi, cami, kütüphane 2 3 ŞİNASİ DİKMEN’İN ALMAN KABARESİNDEKİ MACERALARI Alman mizahına Türk kalkınma yardımı Almanların gülme biçimlerini zenginletirdik, ona hiç üphe yok. 1985’te ilk kez Muhsin Omurca ile birlikte sahneye çıktığımızda, Almanlar bu iki Türk’e gülmeye baladı. İte biri çok entegre olmu, diğeri entegre olmuyor... ”ntegre olmayan entelektüel bir Türk’tü, entegre olan da salağın tekiydi. Bizim orada söylemek istediğimiz ey uydu: Kendi benliğine güveni olmayan hemen kaybolur, kendi benliğine güveni olan da bu ülkeyi kabullenir. “ediğimiz gibi de oldu. Kendi benliğine güveni olan insanlar bu ülkeyi kabullendiler, ama kendileri kaybolmadı. Kendilerine güveni olmayanlar ise kayboldu. MUHSİN OMURCA DUVARA KARIDA Kabareden operaya A IŞIN TOYMAZ lmanyadaki Türk kökenli kabare oyuncularına, stand-up ustalarına kapıyı usta oyuncu inasi Dikmen ile birlikte aralayan Muhsin Omurca, imdi de seyirci karısına opera ile çıkmaya hazırlanıyor. Muhsini uzun yıllardır tanıyorum. Hangi oyununa gidersem gideyim, ister Türkçe ister Almanca olsun, gülmekten kaç kere ağladığımı hatırlamıyorum. Hayırdır! Hem de tanınmı yönetmen Fatih Akının 2004 yılında Berlin Film Festivalinde Altın Ayı ödülünü kazanan Duvara Karı adlı ilminden operaya uyarlanan aynı isimli oyunda rol alıyor. Pes doğrusu. Paris metrosundan ‘insan manzaraları’ M. ŞEHMUS GÜZEL Yazar, bilimadamı M. Şehmus Güzel, uzun yıllardır yaşadığı Paris ve onun ünlü metrosundan insan manzaralarını bire bir tanıklıklarla kağıda aktarıyor. Yazarımızın “Paris’in Nabzı Metroda Atar” başlığıyla yayına hazırladığı kitabından bölümler sunuyoruz. 12 13 tasarlanmı minyatür format olarak izleyicilere sunulurken, İslam düünürlerinin hayatları ve eserleri karton kağıtların üzerine yazılarak anlatılıyor. Küratör ve arkeolog Andrea Gropp ve oryantalist, İslam tarihçisi Aslıgül Aysel sergiyle ilgili medyaya yaptıkları açıklamalarda, serginin hazırlanmasının iki yıl sürdüğüne dikkat çektiler. Aslıgül Aysel, birçok insanın, bilimin temellerinin İslam kültürü üzerinden Avrupaya geldiğini bilmediğini, bu tür sergilerin entegrasyona büyük bir katkı sunduğunu ve kültürler arası anlayıı pekitirdiğini vurguladı. Andrea Gropp ise, İslam dininin günümüzde genelde olumsuz bağlantılarla kullanıldığını, İslamın bilim dümanıymı gibi görüldüğünü, oysa tam tersine, İslam kültürünün dünyayı bir bilimsel etkinlik alanı olarak gördüğünü belirtti. Serginin kültürel boyutu bu açıklamalarla, amacına ulamı görünüyor Yıllar içinde Frankfurtun kültür odaklarından biri haline gelen die Käs tiyat- kabul gördük. Ben daha önce 1983-1984te ilk kez 1985te sahneye çıktık ve hemen rosunu yaratıcısı inasi Dikmen, Alman televizyona çıkmıtım. Sahneye çıktığımda, hastabakıcılıktan aldığım maaın kabaresinde Türkiye kökenli, ama doğrudan Almanca kabare yapan ilk isimlerdendi. Bir süre önce artık köeye çekil- ilk sahne deneyimlerimdern yola çıkarak da iki katını almaya balamıtım. Tabii diğini, dinleneceğini ve yeniden sahneye çıkmayı düünmediğini açıklayan biz yabancılar için iyi eyler söylüyorlar. dedim ki, Allah için Alman sanatçılar inasi Dikmenle yılların ve yolların dökümünü çıkardık; mizahı, Alman toplumunu olsun, çok iyi eyler söylüyorlardı yaban- Dieter Hildebrandt olsun, Hannelore Kaub ve Türkiyeden gelen Yeni Almanları cılar hakkında. Ama nereden biliyorlar konutuk. yabancıların böyle sorunları olduğunu?... Böyle sordum kendi kendime. Sonra Biz - Frankfurt’ta açtığınız die Käs adlı bunu en iyisi kendimiz anlatalım dedim. tiyatro ile birlikte, bu ülke kabaresinde inanılmaz bir i baardınız. Kuruluundan bu biz söyleyelim dedim. Bu cesaretimde, Bizi bizden daha iyi tanıyan yok. Çıkalım, yana geçen 20 yıla yakın zaman içinde bu galiba yazdığım kabare metinlerinin kentin ve Alman kabare dünyasının tamamlayıcı bir parçasını kurumsallatırdığınız larımı Alman mizah ve kabaresinin dev yarattığı etki önemli rol oynadı. Yazdık- ortaya çıktı... ismi Dieter Hildebrandta ulatırmıtım. İNASİ DİKMEN - Evet, böyle bir O bu metinlerimi beğendi ve bunu bana oluum Almanyada yok, aslında Almanya da söyledi... Güzel eyler, düüncelerin dıında da yok. ABDde mesela bu tür iler çok garip, ben bunları hiç böyle düünmemitim falan demiti. Onun etkisi oldu olur, azınlık çocukları yapar. Ama orada da rastlamadık. Mecburen oldu bu i galiba, böyle baladık. burada. Yapmak zorunda kaldık… - Ama siz böyle bir giriimde bulunmak için - Alman kabare dünyasında Türkçe ve Türk davet falan almadınız... mizahına açık bir talep olduğunu söyleyemeyiz. Peki, siz olmayan bir talebi, arzı- sanatçı bize bir çağrı falan yapmamıtı. İNASİ “İKM”N - Katiyen, hiçbir Alman nızla, adeta zor kullanarak mı yarattınız? Sadece Dieter Hildebrandt yazdığım bazı İNASİ DİKMEN - Yok, zorla yaratmadık da, yaratılacak bir zaman gelmiti vizyon için skeç yazmıtım. 1982de Ame- metinleri, 1983 olmalı, okumutur. Tele- aslında. Biz, Muhsin Omurca ile birlikte, rikalılar Ulma u ünlü füzeleri yerleti- Muhsin Omurca ve dram. Birbirine rine girmeye hazırlanıyordum ki, bu sözleri kurtuluum oldu. Muhsin aynı bizim çok uzak iki kelime. Üstüne bir de opera. Mutlaka yalandır, iftiradır dedik ve Muhsin. Muhsini aradık. Ama böylesini de hiç duymamıtım doğrusu. Abi tenor musun? Yoksa Bariton mu? diye soracağız kendisine. Almanyada Türk rejisörün ilmi operaya Opera bilgimiz de bir yere kadar. Sonra uyarlanıyor. Yaklaık 8 yıldır çeitli ehirlerde Türkçe ve Almanca olmak üzere ne sorabilirim ki? Ayrıca, u ülkede bizi katıla katıla güldüren ender adamlardan birini de, ope- Tiyatrosunda Türk kökenli bir kabare sahneleniyor. imdi de Giessen ehir raya mı kaptırdık diye içten içe hayılanıyoruz elbette bir opera tutkunu olarak! türleriyle seyirci karısına çıkıyor. ustasının mizahi anlatımı ve dev karika- Muhsin rolün hayırlı olsun. Operaya Yok daha neler? balamısın abi? cümlesini hayal kırıklığı içinde kurduk, terk edilmi, ihmal emek vermi adamlar bizi birbirimizden Pegidacılara da yazık bir nevi. Bunca edilmi komedi seyircisi gibi. Karıdaki koparmak için, imdi çat diye sahnelerde ses gururla Haaa evet öyle oldu dedi. kayna. Nasıl yani bunlar dedikodu değil mi? Alman müzisyen Ludger Vollmerin bestelediği, Catherine Mivillenin yönetmenli- diye son bir umutla sordum. Ne münasebet dedi. ğini üstlendiği ve 2 Nisanda prömiyerinin Opera ile ilgili tek yüksek bilgimi yapılacağı Duvara Karı operası için konuturdum: Peki abi, tenor musun, Muhsin Omurca sıkı bir kampa girmi. bariton musun? Sabah kalkıyor prova, akam yatıyor Sessizlik! prova misali. Ne ilgisi var! dedi, Ben tek bir Sanatçı olarak yaantısında da bir arkı bile söylemiyorum. Oyunda anlatıcıyım. Elimdeki metinlerin yüzde 70i de sında Muhsin sadece anlatıcı değil aynı dönüm noktası olan Duvara Karı opera- Türkçe. Sahnenin içeriğine göre duvarlara zamanda Cahitin kankası erefi de canlandırıyor. dev karikatürler çizeceğim, bir yandan da mizahi bir ekilde seyirciyle konuacağım.timizi merak edenler için, ite arkı söyle- Stuttgart-Barselona hattındaki sohbe- Oh be, dünyalar benim oldu. Tam ihanete uğramı kabare seyircisi triplemeyen opera oyuncusu Muhsin Omurca ve anlattıkları: 2 3 M. ŞEHMUS GÜZEL Paris metrolarında dilenciler bile sına yeni boyutlar kazandıranları bile var. zamana uyuyorlar. Nitekim artık hiçbiri Bir frankın var mı? diye sormuyor. soranları da. Pardon, bu soruyu soran Hatta Bir metro biletiniz var mı? diye Frankın pabucunun dama atıldığını, artık metro denetleyicisi değil, dilenci. Metroya meydanın öroya (Euro) kaldığını çok iyi biletle binmek için bilet dilendiği sanılmasın sakın. Eğer herhangi bir yolcu bir biliyorlar ve her türlü keseye hitap edecek biçimde dilencilik yelpazesini genilettiler. metro bileti verirse, o bileti gie önünde, Elli santim öron var mı? diye soruyorlar. belki iyatını da biraz artırarak, satıa Bir öronun yarısı Fransız Frankına çevrilince yaklaık 3,33 franka tekabül ediyor. RATP ile haksız sunacak. Geçmile kıyaslayınca sonuç itibariyle rekabet (!) mi olacak ? kimin kârlı çıktığı veya çıkacağı ortada. Evet, metro dilencileri artık eski dilenciler değil. Onlar da çağdalatılar. Bu kadar da değil: Kimi dilenci ii daha da modernletirdi: Örneğin artık Bir Dilsiz dilencilerin yöntemi de ilginç: telefon kartınız var mı? diyerek arzu çıta- Önce bir sayfanın dörtte birine basılı bir 2 3 ✤ ✤ YAZDIKLARIMI ALMAN MİZAH VE KABARESİNİN DEV İSMİ DIETER HILDEBRANDT'A ULAŞTIRMIŞTIM. O BU METİNLERİMİ BEĞENDİ VE BUNU BANA DA SÖYLEDİ... Metroda aşk ve cinsellik dilencileri ✤ UĞUR ÖNCE GENÇ BIR ÖĞRENCI, DAHA SONRA YETIŞKIN BIR INSAN OLARAK YAŞAMI BOYUNCA TANIK OLDUĞU BÜTÜN ASKERI DARBELERE KARŞI TAVIR TAKINDI. ✤ DUİSBURG’DA BİLGELİĞİN YURTLARI SERGİLENİYOR İslam’ın altın çağı İLHAN AYER Federal Almanya’nın Kuzey Ren Vestfalya Eyaleti’ne bağlı Duisburg kentinde, Duisburg Kültür ve Şehir Tarihi Müzesi’nin girişimiyle düzenlenen “İslamın Altın Çağında Bilim- ‘İlimler Yurdu” konulu sergi bitişe doğru yaklaşıyor. Sergiye gösterilern ilgi şaşırtıcı. SAYFA: 8 ŞİNASİ DİKMEN’İN ALMAN KABARESİNDEKİ MACERALARI Alman mizahına Türk kalkınma yardımı “Almanların gülme biçimlerini zenginleştirdik, ona hiç şüphe yok. 1985’te ilk kez Muhsin Omurca ile birlikte sahneye çıktığımızda, Almanlar bu iki Türk’e gülmeye başladı. İşte biri çok entegre olmuş, diğeri entegre olmuyor... Entegre olmayan entelektüel bir Türk’tü, entegre olan da salağın tekiydi. Bizim orada söylemek istediğimiz şey şuydu: Kendi benliğine güveni olmayan hemen kaybolur, kendi benliğine güveni olan da bu ülkeyi kabullenir. Dediğimiz gibi de oldu. Kendi benliğine güveni olan insanlar bu ülkeyi kabullendiler, ama kendileri kaybolmadı. Kendilerine güveni olmayanlar ise kayboldu.” SAYFA: 12 STUTTGART’TA 12’NCİ TÜRK-ALMAN KABARE HAFTASI Gülmenin ve güldürmenin ‘Türksel’ şeyleri SAYFA: 22 MUHSİN OMURCA “DUVARA KARŞI”DA Kabareden operaya IŞIN TOYMAZ Almanya’daki Türk kökenli kabare oyuncularına, stand-up ustalarına kapıyı usta oyuncu Şinasi Dikmen ile birlikte aralayan Muhsin Omurca, şimdi de seyirci karşısına opera ile çıkmaya hazırlanıyor. SAYFA: 26 PARİS METROSUNDAN 'İNSAN MANZARALARI' M. ŞEHMUS GÜZEL Yazar, bilimadamı M. Şehmus Güzel, uzun yıllardır yaşadığı Paris ve onun ünlü metrosundan insan manzaralarını bire bir tanıklıklarla kağıda aktarıyor. Yazarımızın “Paris’in Nabzı Metroda Atar” başlığıyla yayına hazırladığı kitabından bölümler sunuyoruz. SAYFA: 30 2
Çirkin insan, çirkin bina, çirkin ehir, etimolojik kökenlerine inerken, kültürel çirkin oyun, çirkin politika, çirkin politikacı, çirkin sanat, çirkin yemek, çirkin kavram hakkında okuyucuya bir çerçeve tarih içerisinden sunduğu örnekler ile koku, çirkin cadı, çirkin dev vs. vs... sunmak. Çirkin de tıpkı güzel gibi hayatımızın En basit anlamda, Antik dönemde içinde ve her yerde; Aman ne güzel! tanımlanan çirkin ile 18inci yüzyılda dediğimiz gibi, Aman ne çirkin! de diyo- tanımlanan çirkin birbirinden farklıyken, ruz. Sevmediğimiz, bizi rahatsız eden her günümüzde kullandığımız çirkin kavramı ey çirkin. Bu ekilde ele alınca, çirkin da 18inci yüzyılda kullanılandan farklı, kavramı oldukça banal. Oysa çirkin kav- hatta günümüzde çirkin, pozitif çağrıram olarak bundan daha fazlasını içeriyor. ımlar dahi içerebiliyor. Kültürel tarih içerisinde çirkin terimi kendini dönütürürken, karıtı kabul edilen güzel ile daha farklı bir iliki içine girerek, birbirlerini tamamlar hale gelmi durumdalar. Güzellik ve çirkinlik, karıt kavramlar olmak yerine, birbirinin çekim alanındaki iki yıldız gibi, hem birbirlerinin hem de kendi eksenlerinin etrafında dönüp duruyorlar. Her ikisi de diğerinin etkisi altında kendi varlığını (anlamını) ekillendiriyor. Henderson da, Umberto Econun Çirkinlik Üzerine (On Ugliness, Rizzoli, New York 2007) balıklı kitabındaki gibi, güzelliğin sıkıcı, çirkinliğin ise çok daha eğlenceli olduğunu belirtiyor. Güzellik hep aynı sınırlı normlar içerisinde betimlenirken, çirkin, sınırsızlığı ile oldukça yaratıcı ve sonsuz bir çeitlilik vaat ediyor; çirkin her an her yerde olabilir. Elbette ki yazarın amacı, çirkini güzele ya da güzeli çirkine dönütürmek değil, bununla birlikte her iki terim de ne siyah Her ne kadar güzellik, her daim aranan ne beyaz, her ikisinin de gri alanları var. ve özlenen bir nitelik olsa da, son zamanlarda çirkinlik de farklı alanlarda değer de güzellik de göreceli kavramlar, içinde Hepimizin kabul edebileceği gibi, çirkinlik kazanan bir kavram oldu. Gretchen E. yaanan döneme, kültüre, alınan eğitime ve hatta yaanmılıklara göre deği- Henderson, Çirkinlik, Kültürel Bir Tarih (Ugliness, A Cultural History, Reaktion iklik gösterebilirler. Hendersonın amacı Books, London 2015) adlı bir süre önce bu göreliliği vurgulamak. Yazar, çirkinin yayımlanan kitabında, çirkinin farklı sınırsızlığı içerisinde kitabının sınırlarını dönemlerde farklı kültürlere bağlı olarak tekil çirkin örneklerden balayarak, daha değien anlamını inceliyor. Yazarın amacı, sonra gruplara ve oradan da duyulara çirkin ile eanlamlı kelimeleri ele alarak doğru belirliyor. En sonunda da, kendi terimin korkunç ve ürkütücü anlamının ve öteki arasındaki sınırları kaldıran © Foto: Ömer Yaprakkıran 1990 yılında Frankfurtta aramızdan ayrılmıstı Sümeyraya 70 ya armağanı “Sümeyra, Ruhi Su’nun ve onun yeniden yarattığı türkülerin uluslararası müzik dünyasındaki yerini alması gerektiğini düşünüyordu. Bu ise ancak Ruhi Su türkülerinin notaya alınması, ses sanatçılarının repertuarına girmesiyle mümkün olacaktı. O nedenle Frankfurt Goethe Üniversitesi’nin Müzik Bölümü’ne yazıldı.” Ruhi Sunun en güzel kızı ve belki de tek öğrencisi Sümeyra, 5 ubat 1990da Frankfurtta bu dünyaya veda etmiti. Bir kötü aka gibi aniden balayan sürgüne fazla direnemedi. Fakat 1985te yakalandığı amansız hastalığa rağmen ayakta durabildiği sürece gurbette konserler verdi, türküler söyledi. Hep müzik için yaadı. Bu yıl mayıs ayında 70inci doğum yılını da kutlayacağız. Halen Frankfurtta yaayan ei Hasan Çakır, Sümeyranın 70 yaını farklı etkinliklerle kutlamak istediğini, ama bunun için kendi çabasının yeterli olmayacağını söylüyor. Sümeyra ile geçen yıllarını kitaplatırma çalımalarını da sürdüren Çakır, özellikle genç müzik insanlarımızı bir yeni yola çağırıyor, Fazıl Say ve sonraki kuakları Ruhi Sunun Sümeyranın de eliğinde açtığı yolu tamamlamaya, hatta buradan 2 3 Çirkinliǧin kültürel tarihi ASUMAN KIRLANGIÇ “Buradaydılar, şarkılar söylüyorlardı!” İMRAN AYATA VE BÜLENT KULLUKÇU, GEÇMIŞIN SESINI DERLEDI 2 3 2 3 hareketle yeni yollar açmaya davet ediyor. Hasan Çakır, Umarım bu yıl bu doğrultuda atılacak yeni adımlara da sahne olur. Sümeyranın Ruhi Sunun vasiyeti saydığı en büyük arzusu da gerçekleir diyor. - Sümeyra nasıl bir ok yaadı? Sonuçta hayatında belki de hiç beklemediği bir anda sürgün gerçeğiyle yüz yüze kalmı oldu? HASAN ÇAKIR - Berlin Kreuzberg Belediyesinin düzenlediği Nâzım Hikmet Haftasına davetli olarak gelmiti. Davetliler arsında Ruhi Su, Meral Taygun, Ali Ekber Çiçek de vardı. Beraber gelmitik. Fakat 12 Eylülle birlikte DİSK Maden-İ Korosu hakkında tutuklamalar balatıldığını öğrenince bir süre Berlinde kalma kararı aldı. Hatta Ruhi Su da dönsün mü dönmesin mi diye tartıtık falan, ama Ruhi Su dönmek istedi ve beraber döndük. Sümeyra Almanyada kaldı... Ben, bir yıl Federal Almanyanın uzman müzik İMRAN AYATA - Bugüne kadar Talep irketlerinden Trikont (www.trikont. nedir? diye düünerek bir i zaten yapmadım, ileride de böyle olacaktır sanırım. de) bünyesinde yayımlanan ilginç bir albüm devamını bekliyor. Ulm doğumlu İkinci Dünya Savaı sonrasındaki ve Frankfurt Üniversitesi mezunu yazar Almanyayı anlatmak ve anlamak için göç İmran Ayata ile çalımalarını Münihte olgusuna daha geni yer verilmesini, siyasi sürdüren Bülent Kullukçu, ortak üretimleri olan Songs of Gastarbeiter (Misair yorum. Nitekim Almanyada göç ve göçün ve kültürel doğru bir duru olarak görü- İçilerin arkıları) adlı albümde, yaklaık getirdikleri üvey evlat konumunu amı 40 yıl önce Almanyada üretilen Türkçe değil. Bizler buna karı tepki göstermekle arkılar üzerinden sesli bir tarih sondajı yetinmemeliyiz, siyasi ve kültürel alanda gerçekletirdiler. Genç derlemeciler, bu üretken olmamız gerekiyor. Kaldı ki, böyle çalımalarıyla unutulmaya karı direnci bir dinamizm var. Tiyatroda, edebiyatta gündeme getirdiklerini belirttiler. Halen ve göçmen politikalarında. Bunu yaparken halkla ilikiler alanındaki çalımalarını eski argümanlarla boğumak da bana pek Berlinde sürdüren ve Bülent Kullukçu ile anlamlı gelmiyor. Ben ahsen bu argümanlarla uğramaktan artık yoruldum. birlikte aralarında Frankfurtun da bulunduğu çeitli kentlerde bu arkılarla ilgili Bugün Almanyada göç, hâlâ ekonomi dinletiler düzenleyen İmran Ayata, sorularımızı yanıtladı. ılamak için çağrılan, ekonomik krizlerde endeksli düünülür. İgücü ihtiyacını karde geri gönderilmek istenen göçmenler... - Gerçekten önemli bir albüm çıkardınız. Bu, tarihi bir argüman değil. Bugün mültecilere çalıma hakkı tanıma tartıma- Ortada böyle bir ürüne talep olmamasına rağmen kendinizi buna mecbur ya da adeta ları, yurtdıından kaliteli igücünü görevli hissettiniz. Yola çıkarken neler Almanyaya davet etmek, bunun örnekleri... Daha çok ey sayabiliriz. düündünüz? Kısacası: ‘Avrupa’nın temelinde Anadolu var’ ✤ ✤ UĞUR ÖNCE GENÇ BIR ÖĞRENCI, DAHA SONRA YETIŞKIN BIR INSAN OLARAK YAŞAMI BOYUNCA TANIK OLDUĞU BÜTÜN ASKERI DARBELERE KARŞI TAVIR TAKINDI. ✤ UĞUR ÖNCE GENÇ BIR ÖĞRENCI, DAHA SONRA YETIŞKIN BIR INSAN OLARAK YAŞAMI BOYUNCA TANIK OLDUĞU BÜTÜN ASKERI DARBELERE KARŞI TAVIR TAKINDI. ✤ 1990 YILINDA FRANKFURT’TA ARAMIZDAN AYRILMIŞTI Sümeyra’ya 70 yaş armağanı Hasan Çakır: “Sümeyra, Ruhi Su’nun ve onun yeniden yarattığı türkülerin uluslararası müzik dünyasındaki yerini alması gerektiğini düşünüyordu. Bu ise ancak Ruhi Su türkülerinin notaya alınması, ses sanatçılarının repertuarına girmesiyle mümkün olacaktı. O nedenle Frankfurt Goethe Üniversitesi’nin Müzik Bölümü’ne yazıldı.” SAYFA: 36 SINIRLARIN ÖTESİNDEKİ KÜLTÜR Katakomben-Theater SAYFA: 40 ÇİRKİNLİĞİN KÜLTÜREL TARİHİ ASUMAN KIRLANGIÇ Çirkin de tıpkı güzel gibi hayatımızın içinde ve her yerde; “Aman ne güzel!” dediğimiz gibi, “Aman ne çirkin!” de diyoruz. Sevmediğimiz, bizi rahatsız eden her şey çirkin. Bu şekilde ele alınca, çirkin kavramı oldukça banal. Oysa “çirkin” kavram olarak bundan daha fazlasını içeriyor. SAYFA: 42 DÖNER ALMANYA'YI, ALMANYA DA DÖNERİ DEĞİŞTİRDİ “Türk mucizesi” olarak da anılan dönerin Almanya’ya girip yerleşme sürecinde ciddi değişimlerden geçmesi, sokaklardan üniversite sıralarına kadar tartışılan bir konu. Anadolu kaynaklı bu yeni “fast-food”, sadece lisans düzeyindeki derslerde değil doktora programlarında da işleniyor. Bu arada art arda yayımlanan kitaplarda, yemekten popüler kültüre kadar çok çeşitli alanlarda dönerin Alman toplum yaşamındaki izleri deşiliyor. SAYFA: 48 İMRAN AYATA VE BÜLENT KULLUKÇU, GEÇMİŞİN SESİNİ DERLEDİ “Buradaydılar, şarkılar söylüyorlardı!” Federal Almanya’nın uzman müzik şirketlerinden “Trikont” (www.trikont.de) bünyesinde yayımlanan ilginç bir albüm devamını bekliyor. Ulm doğumlu ve Frankfurt Üniversitesi mezunu yazar İmran Ayata ile çalışmalarını Münih’te sürdüren Bülent Kullukçu, ortak üretimleri olan “Songs of Gastarbeiter” (Misafir İşçilerin Şarkıları) adlı albümde, yaklaşık 40 yıl önce Almanya’da üretilen Türkçe şarkılar üzerinden sesli bir tarih sondajı gerçekleştirdiler. SAYFA: 52 YAŞAR ATAN’LA AVRUPA VE ANADOLU MİTOLOJİSİ ÜZERİNE SÖYLEŞİ ‘Avrupa’nın temelinde Anadolu var’ SAYFA: 58 YAŞAR ATAN 2 3 ✤ YAŞAR ATAN’LA AVRUPA, TROYA, HOMEROS VE ANADOLU MİTOLOJİSİ ÜZERİNE SÖYLEŞİ ✤ ALMANYA’YA GÖÇ SERÜVENİ VE İÇİNDEKİ İNSANLAR... ‘Umut Peronu’ Halit Çelikbudak: “Kitaba adını veren ‘umut peronu’, Almanya’da Münih tren istasyonunda… Almanya’ya o dönemlerde misafir işçi getiren trenlerin son durağı Münih tren istasyonundaki 11 numaralı peronmuş. Burada trenden inenler Almanya’nın dört bir yanına yine trenlerle devam edermiş. İşte İtalyanlar bu perona ‘umut peronu’ adını vermişler. Ben de bu sıfatı kullandım.” SAYFA: 66 Kardeşimiz Uğur Hüküm (İstanbul 1949 – Paris 2013) Uğur’la uzun süre birlikte çalıştık, birlikte ürettik, ortak bir aydınlanma kavgası verdik. Cumhuriyet’te, “Yenigün Avrupa”da, “avrupagun.eu”da ve üç aylık “Kültür” dergimizde hep omuz omuza olduk. Zor zamanlardan geçerken hep yanı başımızdaydı. Sonra birden, hiç beklemediğimiz bir anda aramızda çekilip gitti. Şaşkınlığımız sürüyor, hâlâ inanamıyoruz bu tepeden tırnağa kültür insanının böylesine erken ve en verimli çağında sonsuzluğa göçmesine. Ama biz yazdıkça, çizdikçe, yaşadıkça onu hep aklımızda ve yüreğimizde taşıyacağız. Anılarıyla hayata tutunacağız. Uğur Hüküm unutulması mümkün olmayan insanlardandı. Pırıl pırıl zekâsını, güleryüzünü, içtenliğini ve çalışkanlığını biz nasıl unutalım? Osman Çutsay / Ömer Yaprakkıran Yeri doldurulamaz Uğur M. ŞEHMUS GÜZEL Uğur Hüküm 1970lerin baından itibaren Fransada yaadı. Cokusu, özverisi, di, Nâzımdan iirlerle sarsıldı, kitap edinde vatanın sesini duydu, Ruhi Suyu dinle- candan ve dayanımacı dostluğu, sevecenliği, güleryüzlülüğü ve son derece müteva- Uğur ve çalıma arkadaları onların her di, dertlerini bir parça olsa bile unutabildi. zı halleriyle unutulamazlar arasındaki yerini çoktan aldı. lüğüne kavutuktan sonra özel olarak taa birine birer pencere açtılar. Kimi özgür- Radio France Internatonaleda (RFI) Güzin Dinodan sonra Türkçe bölümünü yılne sarıldı, kaldı. Parise kadar gelip Uğuru buldu ve ellerilarca yönetti, Güzinin bıraktığı boluğu Yeri doldurulamazlardandır en iyi biçimde doldurdu. Uğur Hüküm. Pariste birkaç dostuyla kurduğu Radio Soleille insanlarımızın sesi oldu ve bilrıyla Fransızca bilen ama Fransız radyo Uğur Hüküm Cumhuriyetteki yazılahassa hapishanelerdeki vatandalarımızın ve televizyonlarını izlemeye ve Le Monde sesini duvarların ötesine taıdı. Mahkum okumaya zaman ayıramayan, aralarında yurttalarımızın kaç tanesi Uğur sayesin- yakından tanıdığımız gazeteci dostlarımı- 2 3 YOK. BİR GARANTİ YOK, HATTA TAM TERSİNE, BÖYLE GVE TÜRKÇEDE YATAN 7-8 MİLYON AVRUPALININ, BU DİLİ, ONUN ✤ KARDEŞİMİZ UĞUR HÜKÜM (İstanbul 1949 – Paris 2013) Cumhuriyet’te, “Yenigün Avrupa”da, “avrupagun.eu”da ve kitapçı dağıtımı yapılan üç aylık “Kültür” dergimizde hep omuz omuza olduk. Uğur Hüküm unutulması mümkün olmayan insanlardandı. Pırıl pırıl zekâsını, güleryüzünü, içtenliğini ve çalışkanlığını biz nasıl unutalım? Osman Çutsay / Ömer Yaprakkıran SAYFA: 70 KÜNYE | IMPRESSUM SAYFA: 94 3
Page 2 and 3: UĞUR MUMCU’nun İZİNDE ÇEYREK
Page 4 and 5: Avrupa’da bir aydınlanmacı çı
Page 6 and 7: avrupa Bir şeyi açıkça ifade et
Page 8 and 9: de”gi üze”inden ulaşılı”
Page 10 and 11: avrupa İyi de, acaba dışa”ıda
Page 12 and 13: 15 Şubat 2016‘ya kadar Türkçe
Page 16 and 17: İNTERNET ÜZERİNDEN SATIŞ KİTAP
Page 18 and 19: “ONLİNE TİCARETİN” ÖNLENEME
Page 20 and 21: Häuser 20. September 2015 - 20. M
Page 22 and 23: ✤ ARİSTOTELES, EUKLİD VE PTOLEM
Page 24 and 25: ŞİNASİ DİKMEN’İN ALMAN KABAR
Page 26 and 27: ✤ KENDİ BENLİĞİNE GÜVENİ OL
Page 28 and 29: kında... Bir örnek vereyim... Ben
Page 30 and 31: Türk mizahçıların mizahçılı
Page 32 and 33: Türkler ise biraz daha serbest ya
Page 34 and 35: STUTTGART’TA 12’İNCİ TÜRK-AL
Page 36 and 37: COMEDY ORİENT EXPRESS (22 MART 201
Page 38 and 39: MUHSİN OMURCA DUVARA KARIDA Kabare
Page 40 and 41: SIKI BİR KAMPA GİRMİŞ Operada i
Page 42 and 43: Paris metrosundan ‘insan manzaral
Page 44 and 45: Foto: Clicsouris / commons.wikimedi
Page 46 and 47: duyuluyor, bu kez bir kadın, 20ler
Page 48 and 49: 36 © Foto: Ömer Yaprakkıran | 19
Page 50 and 51: sonra sonra yeniden Almanyaya geldi
Page 52 and 53: SINIRLARIN ÖTESİNDEKİ KÜLTÜR F
Page 54 and 55: Çirkinliǧin kültürel tarihi ASU
Page 56 and 57: ✤ ANTİK DÖNEMDE ÇİRKİNLİK,
Page 58 and 59: ✤ HENDERSON'UN AMACI, OKUYUCUNUN
Page 60 and 61: Döner Almanya’yı, Almanya da d
Page 62 and 63: Döner önce Berlinleştirildi sonr
Page 64 and 65:
“Buradaydılar, şarkılar söyl
Page 66 and 67:
✤ GÖÇMEN TÜRKÜLERİ, ŞARKILA
Page 68 and 69:
✤ BABAM 1963’TE ALMANYA'YA GELD
Page 70 and 71:
‘Avru teme Anado YAŞAR ATAN 58
Page 72 and 73:
✤ DAHA ÇOCUKLUĞUMDA, DOĞDUĞUM
Page 74 and 75:
liriz: Batı uygarlığının mayas
Page 76 and 77:
Bu kapılardan giren Akhalı yağma
Page 78 and 79:
ALMANYA’YA GÖÇ SERÜVENİ VE İ
Page 80 and 81:
özlemlerini anlatmalarını istedi
Page 82 and 83:
Foto: Tansu Sarıtaylı Kardeşimiz
Page 84 and 85:
✤ UĞUR ÖNCE GENÇ BİR ÖĞRENC
Page 86 and 87:
li olmadığı için ayrıntılı b
Page 88 and 89:
Jazz ve gitar efsanesi bir ‘ötek
Page 90 and 91:
ları Fransaya yakın Belçikanın
Page 92 and 93:
man subay sahip çıkıyor. Hemen s
Page 94 and 95:
Paris’te Django Meydanı Yeri gel
Page 96 and 97:
Sınır tanımayan bir yurttaın bi
Page 98 and 99:
deki bazı zaaları tevik etti. Bil
Page 100 and 101:
iye etmi oluyoruz. Ve hemen eklemek
Page 102 and 103:
Önemli olan son derece özençli b
Page 104 and 105:
Benim için epeyce üzücü olan bi
Page 106 and 107:
her soruya doğru bir cevap bulabil
Page 108 and 109:
www.issuu.com/yaprakkiran01 Çiziml
Page 110:
Adalbertstraße 3 10999 Berlin Tel.
Page 113 and 114:
HEIDELBERG TİYATROSU’NDA “ŞEH
Page 115 and 116:
Genç ve atak geldi. Daha sonra İs
Page 117 and 118:
Oyununuzun adı neden İstanbul, ne
Page 119 and 120:
9
Page 121 and 122:
İstanbul, Sezen Aksu ve bizim hik
Page 123 and 124:
BERLİN - u günlerde Avusturyalı
Page 125 and 126:
ve iğrençtir. 1967 yılından iti
Page 127 and 128:
Metronun “lifting” operasyonlar
Page 129 and 130:
sevdirmek amacıyla toplu taımacı
Page 131 and 132:
Fotoğraf: commons.wikimedia.org /
Page 133 and 134:
fazla belli etmeden gözlerim o ü
Page 135 and 136:
uzuki), Pir Sultan Abdal, Karacaoğ
Page 137 and 138:
✤ DAHA SONRA RUHİ SU'YU ÖĞREN
Page 139 and 140:
imdiden geriye dönüp baktığımd
Page 141 and 142:
lıyorum. Dayımın bir arkadaı be
Page 143 and 144:
çok ey bilirseniz bilin, becerebil
Page 145 and 146:
MÜNİH - Gerçekten ilginç hayat
Page 147 and 148:
TÜRKLER VE ALMANLAR İÇİN CARA S
Page 149 and 150:
Konservatuvarında yönetmenlik ö
Page 151 and 152:
Foto_commons.wikimedia.org_waechter
Page 153 and 154:
Page 155 and 156:
daha da su yüzüne çıkardı. Di
Page 157 and 158:
ir eyden söz etmemiz mümkün değ
Page 159 and 160:
Brükselde ise Fransızca konuanlar
Page 161 and 162:
Mutlaka bir hınzırlık bulaşmı
Page 163 and 164:
AMSTERDAM - Hollandadan önemli bir
Page 165 and 166:
kalktı. Arada uyuyanlar ve duymaya
Page 167:
www.politeknik.de info@politeknik.d
Page 170 and 171:
1 Nisan 2016‘da bir şaka yapaca
Page 172 and 173:
www.binfikir.be 62
Page 174 and 175:
Page 176 and 177:
İçindekiler ALMAN DİLİNE YENİ
Page 178 and 179:
ALMAN DİLİNE YENİ BİR BAŞKALI
Page 180 and 181:
Arne List/commons.wikimedia.org mas
Page 182 and 183:
✤ BONN/BAD GODESBERG'DE LİSEYİ
Page 184 and 185:
✤ "YA YÜZÜNÜ ŞEYTAN GÖRSÜN
Page 186 and 187:
hikâyeler, insanların davranılar
Page 188 and 189:
eserlerini daktilo da yazması çok
Page 190 and 191:
Kitap, diktatörlerin korkulu düü
Page 192 and 193:
dilinde eser veren yazarlara yasak
Page 194 and 195:
ALMAN GAZETECİ ÇİFTİN GÖZÜYLE
Page 196 and 197:
STUTTGART ✤ YABANCI BİR AİLE İ
Page 198 and 199:
✤ GAZETECİ ÇİFTİN GÖZLEMLER
Page 200 and 201:
✤ MICHAEL THUMAN VE SUSANNE LANDW
Page 202 and 203:
NEONAZİ CİNAYETLERİNE “YUKARID
Page 204 and 205:
dört dürüst polis yer alsa da, 1
Page 206 and 207:
www.binfikir.be 32
Page 208 and 209:
FRANKFURT ✤ saya çıkardığı E
Page 210 and 211:
✤ MISIRLI YAZAR, BATI'DA VE ALMAN
Page 212 and 213:
✤ miyor: Gelenekten, vesayetten v
Page 214 and 215:
BASININ VE SANATIN ÖZGÜRLÜĞÜ
Page 216 and 217:
ALMANYA VE BASIN ÖZGÜRLÜĞÜ Avr
Page 218 and 219:
44
Page 220 and 221:
WALLDORF Uzun yıllardır Frankfurt
Page 222 and 223:
İşçi olarak geldim ben Almanya
Page 224 and 225:
50 yakalamaya çalışıyorum. Ayna
Page 226 and 227:
Bütün dünya bir sahne diyen Shak
Page 228:
www.yaprakkiran.de Çizimler | Zeic
Page 231 and 232:
Aylık Kültür ve Sanat Aylık Kü
Page 233 and 234:
POSTKOMÜNİST KADIN SANATÇILARIN
Page 235 and 236:
FRANKFURT Anadoluyla ilgili, sadece
Page 237 and 238:
✤ Heinrich Schliemann Sydney Hodg
Page 239 and 240:
yazıyordu. Azra Erhat, Sabahattin
Page 241 and 242:
The story of the Iliad (1911) ✤ a
Page 243 and 244:
LUVİLER, ARTHUR EVANS VE SORUNUN T
Page 245 and 246:
çinin veya kendi deyiiyle jeoarkeo
Page 247 and 248:
✤ bulunuyor. Vakıf, bugüne kada
Page 249 and 250:
Page 251 and 252:
NURİ IRAK İÇİN DÜNYA, TARİH V
Page 253 and 254:
Ich-mag-Dich © Nuri Irak Bazı ele
Page 255 and 256:
© Nuri Irak o. Titel, Mischtechnik
Page 257 and 258:
verilir, bu iki alan birbirini kar
Page 259 and 260:
Page 261 and 262:
Berlin Tiyatro Buluşması’nın a
Page 263 and 264:
Düşler Gemisi | © Matthias Horn
Page 265 and 266:
www.binfikir.be 35
Page 267 and 268:
BERLIN - Kadın denince akla ilk ge
Page 269 and 270:
©Almagul Menlibayeva yalist kadın
Page 271 and 272:
1 Nisan 2016‘da bir şaka yapaca
Page 273 and 274:
VİYANA’DAN BAKINCA GÖRÜLMEK İ
Page 275 and 276:
Herkesin bildiğini yineliyorlar, d
Page 277 and 278:
Page 279 and 280:
BREMEN - Besteci, arkıcı, yazar v
Page 281 and 282:
51
Page 283 and 284:
Aylık Kültür ve Sanat Dergisi Ay
Page 285 and 286:
SCHIRN MÜZESİ’NDE GÜRBÜZ BİR
Page 287 and 288:
STUTTGART Wolfgang Schorlau | Foto:
Page 289 and 290:
Mundlos, Federal İstihbarat Tekila
Page 291 and 292:
Özetle: 8 Mayıs 1945, 1955-1956 v
Page 293 and 294:
11
Page 295 and 296:
AVUSTURYA’NIN İNSANLIĞA ARMAĞA
Page 297 and 298:
Beach Baby 2000 © Manfred Deix 201
Page 299 and 300:
Arabada tam formda | (tarihsiz) ©
Page 301 and 302:
yerellikten geçiyor EŞKIYA DÜNYA
Page 303 and 304:
Foto: Rolf Schoellkopf ✤ hayatım
Page 305 and 306:
ir hastalık gibidir demitim, hâl
Page 307 and 308:
Page 309 and 310:
ada oturmuyor! AÇIK SÖZLÜ YAZAR:
Page 311 and 312:
dılanarak alınıyor. (...) Yurtta
Page 313 and 314:
nüyor: Yürütme ve yasamanın öt
Page 315 and 316:
www.binfikir.be 33
Page 317 and 318:
FRANKFURT Çizgi roman 1897den beri
Page 319 and 320:
Frank King, Gasoline Alley, Sonntag
Page 321 and 322:
BÜYÜLÜ YIL 1896 Ne icat edilmiş
Page 323 and 324:
Ünlü çizer ve yazar Wilhelm Busc
Page 325 and 326:
LESSİNG’İN BİLGE NATHAN’I SA
Page 327 and 328:
mümkün değilmi. Her bir oğluna
Page 329 and 330:
Phillip Tiedemann, Lessingin kalemi
Page 331 and 332:
www.01.avrupa-kultur.eu www.02.avru
Page 333 and 334:
FRANKFURT - Gazeteci İsmail Erel,
Page 335 and 336:
olduğunu, ailenin eğitime gereken
Page 337 and 338:
EĞİTİMCİ KEMAL ERTAN’IN GÖZ
Page 339 and 340:
aldılar. Bochum Ruhr Üniversitesi
Page 341 and 342:
SELDA, DÜNYA BARIŞ GÜNÜ’NDE K
Page 343 and 344:
61
Page 345 and 346:
Aylık Kültür ve Aylık Sanat Kü
Page 347 and 348:
İçindekiler ALP HAMUROĞLU İÇİ
Page 349 and 350:
Alp Hamuroğlu ❦ Çalışmaların
Page 351 and 352:
dönenler) denir; tanassur, Hırist
Page 353 and 354:
ALP HAMUROĞLU - Almanyada yaayan T
Page 355 and 356:
evrensel değerlerdir. Yani bütün
Page 357 and 358:
- Kitabınızı toptancı bir biçi
Page 359 and 360:
anlamı ve bugün lığın en büy
Page 361 and 362:
Page 363 and 364:
Sebastian Krüger | © Foto: Bernd
Page 365 and 366:
SEBASTIAN KRÜGER KİMDİR? 1963te
Page 367 and 368:
Bizim aachen POPÜLER KÜLTÜR İKO
Page 369 and 370:
FRANKFURT | Bu yılın sorusu yaz a
Page 371 and 372:
niyor. Ama felaket yine de ortada:
Page 373 and 374:
TEKNOLOJİK SIÇRAMA Oysa dijital t
Page 375 and 376:
Page 377 and 378:
daha erken geldi haklı olarak en k
Page 379 and 380:
✤ yolunu yine de bir biçimde bul
Page 381 and 382:
MAKİNE DEĞİL İNSAN ÖNEMLİYDİ
Page 383 and 384:
Marcel Philipp CDU Björn Jansen SP
Page 385 and 386:
www.binfikir.be 41
Page 387 and 388:
ARABESK, FİLM VE VİDEO KASETLERİ
Page 389 and 390:
Frankfurt Seyahatnamesi AHMET HAŞ
Page 391 and 392:
Aylık Kültür ve Aylık Sanat Kü
Page 393 and 394:
YÖNETMEN NATASCHA KALMBACH VE “K
Page 395 and 396:
STUTTGART İyi bir evsahibi nasıl
Page 397 and 398:
✤ MELTEM KAPTAN - Çokkültürlü
Page 399 and 400:
✤ MELTEM KAPTAN - Tabii ki komik
Page 401 and 402:
Koordinationsleitung: Prof. Dr. Mic
Page 403 and 404:
İstanbullu genç tiyatro topluluğ
Page 405 and 406:
✤ BU TURNE, LUCILE LAROUR VE PATR
Page 407 and 408:
✤ TEMSİLLER: BREMEN 13 Ekim Per
Page 409 and 410:
BERLİN Pek az kii doğduğu yerde
Page 411 and 412:
anlatılana göre yeni bir anlam ka
Page 413 and 414:
cağı gösteriler... Oyunun içeri
Page 415 and 416:
25
Page 417 and 418:
Türkiye, Almanya için önemli. Bu
Page 419 and 420:
‘Nitelikli şeytanlaştırma’ s
Page 421 and 422:
olmayı, bu türedi acaba nasıl ba
Page 423 and 424:
ilerlemeci, aydınlanmacı renkleri
Page 425 and 426:
Page 427 and 428:
göç toplantısı challah chen Anw
Page 429 and 430:
Frankfurt Seyahatnamesi AHMET HAŞ
Page 431 and 432:
Page 433 and 434:
İçindekiler CEYLAN YILDIRIM “Ç
Page 435 and 436:
BERLİN Türkiye kökenli sinemacı
Page 437 and 438:
✤ CEYLAN YILDIRIM - Empati ve su
Page 439 and 440:
CEYLAN YILDIRIM - Alman ilm endüst
Page 441 and 442:
Koordinationsleitung: Prof. Dr. Mic
Page 443 and 444:
kahramanları Kapatmaya hazırland
Page 445 and 446:
SANATÇI VE ENKAZ 1965 yılında sa
Page 447 and 448:
Sergiden görüntü | Foto: Städel
Page 449 and 450:
Baselitz tölyesinde, Berlin, 1966
Page 451 and 452:
Page 453 and 454:
Alex açık ikirli Hıristiyan bir
Page 455 and 456:
daha çok rastlanıyor. Bizim için
Page 457 and 458:
İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi
Page 459 and 460:
DÜŞÜNCEDEN UYGULAMAYA imdi 2018e
Page 461 and 462:
RUHSAR GÜMÜŞDAL y Poppins? Stutt
Page 463 and 464:
Bizim aachen AAcHen ve çevreSİ İ
Page 465 and 466:
BERLİN’DE ANADOLU’NUN “DOKUM
Page 467 and 468:
Page 469 and 470:
Aralık 2016 | Sayı: 10 İçindeki
Page 471 and 472:
Aralık 2016 | Sayı: 10 EREN ÖNS
Page 473 and 474:
Aralık 2016 | Sayı: 10 lığıyla
Page 475 and 476:
Aralık 2016 | Sayı: 10 MEDYA İLG
Page 477 and 478:
Aralık 2016 | Sayı: 10 kalan ahit
Page 479 and 480:
Aralık 2016 | Sayı: 10 tirdi, en
Page 481 and 482:
Aralık 2016 | Sayı: 10 bugünkü
Page 483 and 484:
Aralık 2016 | Sayı: 10 Bunu kapsa
Page 485 and 486:
Aralık 2016 | Sayı: 10 www.yaprak
Page 487 and 488:
Aralık 2016 | Sayı: 10 Ticaret At
Page 489 and 490:
Aralık 2016 | Sayı: 10 EDZARD REU
Page 491 and 492:
Aralık 2016 | Sayı: 10 - ”ğer
Page 493 and 494:
27 Aralık 2016 | Sayı: 10
Page 495 and 496:
Aralık 2016 | Sayı: 10 Siyahla be
Page 497 and 498:
Aralık 2016 | Sayı: 10 ANDY WARHO
Page 499 and 500:
Aralık 2016 | Sayı: 10 nizle sert
Page 501 and 502:
Aralık 2016 | Sayı: 10 NÂZIM VE
Page 503 and 504:
Aralık 2016 | Sayı: 10 ii benim t
Page 505 and 506:
Aralık 2016 | Sayı: 10 - Kabul ed
Page 507 and 508:
Aralık 2016 | Sayı: 10 Jürgen Ro
Page 509 and 510:
Aralık 2016 | Sayı: 10 ✤ Sonuç
Page 511 and 512:
Aralık 2016 | Sayı: 10 - “emokr
Page 513 and 514:
Aralık 2016 | Sayı: 10 JÜRGEN RO
Page 515 and 516:
Page 517 and 518:
Ocak 2017 | Sayı: 11 İçindekiler
Page 519 and 520:
Ocak 2017 | Sayı: 11 Franz von Stu
Page 521 and 522:
Ocak 2017 | Sayı: 11 Hannah Höch
Page 523 and 524:
Ocak 2017 | Sayı: 11 imlerini taki
Page 525 and 526:
Ocak 2017 | Sayı: 11 Cadeau/Gesche
Page 527 and 528:
Ocak 2017 | Sayı: 11 Sergiden gör
Page 529 and 530:
Ocak 2017 | Sayı: 11 Mein Kinderm
Page 531 and 532:
Ocak 2017 | Sayı: 11 www.yaprakkir
Page 533 and 534:
Ocak 2017 | Sayı: 11 www.politekni
Page 535 and 536:
Ocak 2017 | Sayı: 11 John Bergerin
Page 537 and 538:
Ocak 2017 | Sayı: 11 Berger bu sen
Page 539 and 540:
Ocak 2017 | Sayı: 11 Berger, gecek
Page 541 and 542:
Ocak 2017 | Sayı: 11 Görme biçim
Page 543 and 544:
Ocak 2017 | Sayı: 11 www.renpostas
Page 545 and 546:
Ocak 2017 | Sayı: 11 YENİ ARAYIŞ
Page 547 and 548:
Ocak 2017 | Sayı: 11 TARAFSIZ VE B
Page 549 and 550:
Ocak 2017 | Sayı: 11 bu birleme ve
Page 551 and 552:
Ocak 2017 | Sayı: 11 gerçek doğr
Page 553 and 554:
Ocak 2017 | Sayı: 11 HAGEN - Avrup
Page 555 and 556:
Ocak 2017 | Sayı: 11 İLGİ VE SOR
Page 557 and 558:
Ocak 2017 | Sayı: 11 "YURTSUZ KALA
Page 559 and 560:
Ocak 2017 | Sayı: 11 Ara sıra yan
Page 561 and 562:
Ocak 2017 | Sayı: 11 birer birer k
Page 563 and 564:
Page 565 and 566:
3 Şubat 2017 | Sayı: 12
Page 567 and 568:
Şubat 2017 | Sayı: 12 BU YENİ D
Page 569 and 570:
Şubat 2017 | Sayı: 12 20nci yüzy
Page 571 and 572:
Şubat 2017 | Sayı: 12 Gittiği he
Page 573 and 574:
Şubat 2017 | Sayı: 12 Dünün Dü
Page 575 and 576:
13 Şubat 2017 | Sayı: 12
Page 577 and 578:
Şubat 2017 | Sayı: 12 Türkiye, h
Page 579 and 580:
Şubat 2017 | Sayı: 12 EGE’DE BR
Page 581 and 582:
Şubat 2017 | Sayı: 12 "Uygarlık
Page 583 and 584:
Şubat 2017 | Sayı: 12 EBERHARD ZA
Page 585 and 586:
Şubat 2017 | Sayı: 12 CARL ORFF C
Page 587 and 588:
Şubat 2017 | Sayı: 12 1939-1953 a
Page 589 and 590:
Şubat 2017 | Sayı: 12 Orf, tarih
Page 591 and 592:
Şubat 2017 | Sayı: 12 düzenledi
Page 593 and 594:
Şubat 2017 | Sayı: 12 Sophie Scho
Page 595 and 596:
Şubat 2017 | Sayı: 12 www.yaprakk
Page 597 and 598:
Şubat 2017 | Sayı: 12 sinden, hat
Page 599 and 600:
Şubat 2017 | Sayı: 12 rilerin ço
Page 601 and 602:
Şubat 2017 | Sayı: 12 sinde yenid
Page 603 and 604:
Şubat 2017 | Sayı: 12 ilk kitabı
Page 605 and 606:
Şubat 2017 | Sayı: 12 gözü kız
Page 607 and 608:
Şubat 2017 | Sayı: 12 Bizim aache
Page 609 and 610:
Şubat 2017 | Sayı: 12 Almanyada n
Page 611 and 612:
Şubat 2017 | Sayı: 12 Bu tartıma
Page 613 and 614:
Şubat 2017 | Sayı: 12 Hamburgda a
Page 615 and 616:
Şubat 2017 | Sayı: 12 Friedrich E
Page 617 and 618:
Şubat 2017 | Sayı: 12 Guerriernin
Page 619 and 620:
Şubat 2017 | Sayı: 12 Efsane kuru
Page 621 and 622:
Şubat 2017 | Sayı: 12 Max Horkhei
Page 623 and 624:
Şubat 2017 | Sayı: 12 geçen hakl
Page 625 and 626:
63 Şubat 2017 | Sayı: 12
Page 627 and 628:
Şubat 2017 | Sayı: 12 S eyahatimi
show all

AVRUPA KULTUR YILLIK 2016

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?