Eyüpsultan Miras

More documents

Recommendations

Info

44 EYÜPSULTAN TARİHİ VE KÜLTÜREL MİRAS GAZETESİ EYÜPSULTAN TARIHI MERKEZIN KADIM HAFIZASI, BÜTÜNÜYLE AÇIĞA ÇIKARILACAK. ZENGIN MANEVI MIRASIMIZ ÜLKEMIZ VE DÜNYA ILE PAYLAŞILACAK. KIRK AMBAR Bizden öncekiler, sâbîkun ve mukaddimûnun izinden giderek Kırk Ambar nam adı altında bir köşeden sesleneceğiz. Çizgilerle Dile Gelen veya Çizgilerin Söylediği Eyüp Sultan Özellikle batılı seyyahların hem yazdığı hem çizdiği kitaplarda Eyüp önemli yer tutar (Miss Pardoe gibi) gravürlerde Eyüp’e, Eyüp Sultan Sempozyumlarında kısmen değindik. Bu bağlamda hem gravürler hem minyatürler hem yerli hem yabancı ressamların Eyüp tasvirleri, yerli yabancı karikatürler, çağdaş gravürcülerin gravürlerinden seçkin Eyüp örneklerini vereceğiz. İlk örneğimiz batılı bir sanatçı olacak. IRFAN ÇALIŞAN Pek muhterem evvelûnun dercettiği değerli evrakı müsbiteyi elekten geçirerek hem kendi dönemlerine ait hem de mâziye ilişkin kaleme aldığı mühim meseleleri yazmağa gayret edeceğiz. Mirî malıdır mucibince işbu köşede Eyüp’le alâkalı bir kitabı değerlendirirken, bir kartpostalı, bir Eyüp gravürü, arşivlerden bir Eyüp vesîkâsı yerli yabancı ressamların fırçasından Eyüp, yeni ve eski Eyüp fotoğrafları, olaylar, belgeler, kişiler, mekânlar kendi özel ve özgün halleriyle Kırk Ambarda dile getirilecek. Hafızalarımızda eski ve yeninin izinde yekpâre bir bütün olan Eyüpsultanı sizlere takdim edeceğimiz kıymetli bilgi ve dokümanlarla o bütünlüğe yaraşır bir şekilde nakş etmeye çabalayacağız. 1994–2017 yılları arasında Eyüp’te, belediyede, Eyüp’e Eyüpsultana, Eyüplülere hasbelkader arz ettiğim hizmetler manzumesinden damıtılarak sunacağımız çalışmalar yılların imbiğinden geçmiş olmanın kemâlatı, halen yaşanıyor olmasının da bütün canlılığı ile inşallah sizlere ulaşacaktır. Bu kutlu yolda bana rehber ve öncü olan değerli büyüklerimi rahmetle anarken hayatta olanları ihtiramla yâd ediyorum ki bunları rahmeti rahmana kavuşanları ve yaşayanları kırk ambardan sırası geldikçe bahsedeceğim. Buyurun bu ayın Kırk Ambarında neler var görelim. Kitâbıyatı Eyüp Öncelikle belediyemizin geçen yıllardan bu güne kadar yayınladığımız kitapları ele alacağız. Fırsat buldukça farklı yerlerden yayınlanmış Eyüp’le alâkalı çalışmaları sizlere takdim edeceğiz. Seri tamamlandığında inşallah mütevazı bir Eyüp kaynakçası oluşacak. Diyelim ve başlayalım ilk çalışmamız. Merhum Mehmet Nermi Haskan beyefendinin Eyüp Sultan Tarihi olacak. Belediyede yayıncılığımızda hedef ve istikamet koyması açısından, merhum Mehmet Nermi Haskan’ın Eyüp Sultan Tarihi’ni öncelikle ele alacağız. Açılışı onunla yapacağız. 2006’da vefat eden Haskan’ın İstanbul Tarihi ve Kültürü ile alakalı yayınlanmış ve yayınlanacak birçok eseri mevcut. Bu eserler, Üsküdar Tarihi (3 cilt), İstanbul Hamamları, Eyüplü Meşhurlar ve Eyüp Sultan Tarihi olmak üzere. 1995’te Eyüp’te kültürel hareketliliği başlatmak istediğimizde, elimizi attığımızda Eyüp’e ilişkin bir kitap, bir belge, bir doküman bulmakta çok zorlandık. Kütüphanelerde, arşivlerde, müzayedelerde çok eser ve vesika olmasına rağmen dağınıktı. Kullanıma müsait değildi. Açıkçası Eyüp Belediyesinde bu anlamda nitelik arz eden bir doküman mevcut değildi. Böyle temel bir ihtiyaçtan hareketle önceliği kütüphane (kitaplık) ve arşive verdik. Bu anlamda ciddi şeyler yaptık. 1994-2017 arasında yaptığımız yayınlar, oluşturduğumuz kütüphane ve arşiv küçümsenmeyecek bir ‘içerik’ arz ediyor. Eyüp Belediyesinin ilk yayını Eyüp Sultan Tarihi bugüne kadar üç baskı yaptı. İlkini Turing (2 cilt), ikincisi(1996) tek cilt, üçüncü baskı (2006) iki cilt olarak yaptık. Merhum Çelik Gülersoy’la görüşerek Eski Belediye Başkanı Ahmet Genç, Turing’ten kitabın mevcut tüm nüshalarını satın aldı. Merhum Haskan’la tanıştırıldıktan sonra da kitabın yayın hakkı alındı ve yayın hayatına hazırladık. İlk baskıda Turing baskısında kullanılan görsellere ilave yenilerini koyduk. Takdim, su- nuş ve Yahya Kemal’in Eyüp Sultan yazısını esere ekledik. İkinci baskıda fotoğrafçı Ali İhsan Gülcü ve arşivci Talip Mert’le çalıştık. Eserin ikinci baskısı İki cilt olarak raflardaki yerini aldı. Daha da içeriği ve görselliği zenginleşen kitabımızın ikinci baskısını maalesef Haskan görmeden vefat etti. Eser, Eyüp’ün tarihi ve tarihçesini, muhteşem bir şekilde verdikten sonra belli bir düzen içinde Eyüp’ün soy kütüğünü ortaya koymakta. Mezarlıklar, hazireler, camiiler, mescitler, mektepler, medreseler, tekkeler, dergâhlar, çeşmeler, sebiller, maksemler, suyolları, namazgâhlar, mesire yerleri anlatılmakta. Kitapta, yazarın kendi çektiği fotoğrafların yanı sıra arşivimizden görseller ve profesyonel olarak çekilen fotoğraflar kullanıldı. Eyüp’le ilgilenen hemen herkesin başucu kitabı niteliğinde olan Eyüp Sultan Tarihi’nin bugün baskısı tükenmiş durumda. Ancak Eyüpsultan Belediyesi e-kütüphanesinde web tabanlı kullanıma açıldı. Ayrıca EYSAM (Eyüp Sultan Araştırma Merkezi)’da eser mevcut. Kitabın dördüncü baskısı için hazırlıklar sürmektedir.
ARALIK 2017 45 VESIKALAR NE DER? ÖZELLIKLE BAŞBAKANLIK OSMANLI ARŞIVLERINDEN DERCETTİĞİMİZ EYÜP’LE ALÂKALI BELGEYI OSMANLICA ASLI TRANSKRIBESI VE YORUMLARI ILE SIZLERE SUNACAĞIZ. EVRAK OKUMA, ANLAMA VE YORUMLAMA CEHDI VE YORDAM BELIRLEME AÇISINDAN BU ÇABALARIMIZDAN MÜSTEFID OLACAĞINIZI UMUYORUZ. TRANSKRİPSİYON: SEHER DİLBER Tülbentci Esnafı Eyüp’te Bostan İskelesi’nde Mihrişah Valide Sultan Vakfı’ndan tülbentçi esnafına mahsus tezgâhlarda işlenen alaca diğer adıyla şeytanbezi diye bilinen kumaşları diğer esnafın yapmasına izin verilmemesi ÖZET Mihrişah Valide Sultan’ın vakıflarının gelirlerinden olarak Eyüp’te Bostan İskelesi’nde bulunan imaretin yanındaki binaların içinde bulunan tülbetçi esnafına ait seksen adet tezgah ile Sultan Selim vakıflarının gelirlerinden olan İstanbul Kadırga Limanı yanındaki Esma Sultan arsası diye bilinen yerde bulunan kırk odalı tülbetçi hanı odalarında tülbentçi esnafının ecnebi beldelerinden gelen iplikden şeytanbezi diye meşhur ettikleri alaca ve diğer eşyayı üretmeleri izni, daha önce padişahın emri ile kendilerine verilmişken şimdi başkaları da bu üretimi yapmaya başladıklarından bunların engellenmesi için yeniden bir padişah emri çıkarılması talebi üzerine ferman yayınlanması için çıkan buyuruldu. 4 Temmuz 1832 BELGE İ‘lâmı mûcebince te’kîdi hâvî fermân-ı âlî ısdârıyla kalemine kayd ve iktizâ eden mahallere ilm ü haberleri i‘ta olunmak buyuruldu. Fî gurre S. 1248 İlm ü haber dâde Fî 5 S. 1248 Ma‘rûz-ı dâî-i devlet-i aliyyeleridir ki İş bu i‘lâm-ı deâvîye merbût bir kıt‘a arzuhâl bâlâsına sâdır olan fermân-ı âlîlerine imtisâlen cennet-mekân merhûme ve mağfûrün-lehâ Mihrişâh Valide Sultan tâbe serâhâ hazretlerinin evkâf-ı şerîfeleri müstegıllatından medine-i Ebâ Eyyûb Ensârîde Bostan İskelesi’nde vâki‘ İmâret-i âmireleri kurbunda kâin ebniye derûnunda mevcûde tülbentçi esnafına mahsûs seksen aded destgâhlardan beher destgâha şehriye ikişer guruş gedik icâresiyle iki adedi bir gedik olmak üzere bir gedik iki destgâh ve Hüdavendigâr-ı esbak cennetmekan huld- âşiyân merhûm ve mağfûrünleh Sultan Selim Hân-ı Gazi tâbe serâhu hazretlerinin evkâf-ı şerîfeleri müsakkafâtından İstanbul’da Kadırga limanı kurbunda Esma Sultan arsası denmekle ma‘rûf mahalde vâki‘ kırk bâb odayı müştemil tülbentçi hanı odalarından bir bâb oda gediğine mâhiye dörder guruş gedik icâresiyle tülbentçi tâifesinden mutasarrıflar olan kimesnelerin diyar-ı Efrencden gelen iplik ile i‘mâl eyledikleri alaca ve emti‘a-i sâire han-ı merkûmun odaları müste’cirlerine bâ-fermân-ı âlî mahsûs ve münhasır ve aharın i‘mâli memnû‘ olub ve han-ı merkûmda i‘mâl olunan alacanın ismine şeytanbezi ıtlâk olunarak revâc bulmuşken bu esnâda emti‘a-i mezbûreyi ba‘zı kesân hilâf-ı emr-i âlî i‘mâl etmekde olduklarından vakfeyn-i müşârûn-ieyhimâdan merhûm Sultan Selim vakf-ı şerîfinin senevî bin dokuz yüz guruş ve merhûme Mihrişah Valide Sultan vakf-ı şerîfinin senevî bin dokuz yüz guruş ki cem‘an senevî üçbin sekiz yüz guruş mal ücâratlarına kesr ve noksan ve kırk nefer müste’cirîn olan esnafın yedlerinde olub kaydı derkenar olunan şurût-ı nizâmlarını hâvî verilen emr-i âlîye muhâlif ve esnaf-ı merkûmenin beynlerinde halel vukû‘una müeddî olduğundan bahisle alaca-i mezkûreye şeytanbezi ismi tesmiye kılınarak aharın i‘mâli men‘ ü def‘ olunub han-ı mezkûr müste’cirlerine mukaddema tahsîs kılındığı vech üzere yedlerinde olan bir kıt‘a emr-i âlînin te’kîdini hâvî emr-i şerîf i‘tâsını tülbentçi esnafı olan müste’cirûn-ı mesfûrun istid‘â eylediklerine binâen fi’l-asl iplik alacası olub şeytanbezi ta‘bîr olunan emti‘anın i‘mâli kadîmi vechle mutasarrıf oldukları gediklerin müste’cirlerine tahsîs ve mechûlü’l-ahvâl olan ahar kimesneler i‘mâlden men‘ olunduğu halde vakfeyn-i müşârûn-ileyhimadan müşârûn-ileyha Mihrişâh Valide Sultan vakf-ı şerîfinden bir beher destgâh bir gedik olmak üzere mutasarrıf oldukları kırk aded gediğin kadîm icâresi olan mahiye ikişer guruşun üzerine bi’t-terazi yirmişer para ve müşârûn-ileyh Sultan Selim Han vakfından mutasarrıf oldukları kırk bâb oda gediğinin icâre-i kadîmesi olan mahiye dörder guruşun üzerine kezâlik bi’t-terazi birer guruş zamla han-ı mezkûrun kırk bâb odaları gediklerinin mukaddemâ şehriye yüz altmış guruş icâresi iki yüz guruşa ve kırk aded destgâhların mukaddem beher-mah yüz altmış guruş icâresi yüz seksen guruşa iblâğ olunub zam olunan ücârât yedlerinde olan temessükâtları hâmişlerine şerh verilerek şeytanbezi ta‘bîr olunan alaca han-ı mezkûrdan mâ‘âda mahalde işlenilmeyüb aharın i‘mâli men‘ ve esnaf-ı mezkûreye tahsîsen mukaddemâ yedlerinde olan emr-i âlînin te’kîdini hâvî ber-muceb-i istid‘â bir kıt‘a emr-i âlişân ısdâr buyurulmasını ricâl-i devlet-i aliyyeden hâlâ evkâf-ı hümâyûn nâzırı saadetlü atûfetlü es-Seyyid Mehmed Said Efendi’nin i‘lâm-ı me’âlinden müstefâd olduktan sonra fi’l-vâki‘ diyâr-ı Efrencden vürûd eden iplik ile alaca i‘mâli han-ı mezkûr odaları ile zikrleri mürûr eden destgâhlar mutasarrıflarına mukaddemâ bâ-emr-i âlî tahsîs kılınmış ve han ve destgâhlar müste’cirleri dahi bu def‘a vakfeyn-i müşârûn-ileyhimanın mal ücârâtlarına senevî yediyüz yirmi guruş zam etmeleri vakfeyn-i müşârûn-ileyhima haklarında enfa‘ ve evlâ olduğu zâhir ve aşikâr olmağla bu suretle zam eyledikleri ücârât yedlerinde olan temessükleri hamişine şerh verilerek şeytanbezi ta‘bîr olunan alaca han-ı merkûmdan gayri mahal-i aharda i‘mâl olunmayub ancak han-ı mezkûr müste’cirlerine tahsis ve münhasır olarak mukaddem yedlerine verilen emr-i âlînin te’kîdini hâvî bir kıt‘a emr-i âlî sudûruyla kalemine kayd ve iktizâ eden mahallere ilm ü haberleri i‘tâsı muktezâ-yı nizâmından idüğü teftiş-i evkaf-ı hümâyun mahkemesinden nezd-i aliyyelerine i‘lâm-ı olundu. El-emr ü li-men lehü’l-emr fi’l-yevmi’l-râbi‘ ve’l-işrîn min Muharremi’l-haram li-sene semânîn ve erba‘în ve mieteyn ve elf. Mehmed Esad BOA. C. İKTS. 28/1388 Şiirlerin Dilinde Eyüp, Eyüp Sultan Divân edebiyatından, Halk edebiyatından, Cumhuriyet dönemi Türk şiirinden büyük bir sabır ve vukûfiyetle iki seneyi bulan arşiv çalışmaları neticesinde kitaplaştırılan Eyüp Şiirleri çalışması Cemil Çiftçi (Merhum) hocamızın bizlere bıraktığı bir armağan adeta. Bu köşede Eyüp Şiirleri kitabımızdan sizler için seçtiklerimizi gücümüz yettiğince hikâyeleriyle, yorumlarıyla, şerhleriyle arz etmeye çalışacağız. DER-MEHDI EBÎ EYYUB ENSÂRI Ayâ Rum’a veren nur-i ziyâ şan Sebep teşrifin oldu fethe imkân Alem-dârısın ol fahr-i cihanın Budur sâlâr-ı rütbe âl-i unvân Kerâmet şemsi zâhir oldu sende Nişangâh-ı saâdet-i feyz-i Yezdân Civarın gülistan-ı cây-ı bihişti bu Der-i hâkin nesîmi anber-efşân Zimam-keşi nâfe-i Cibril rehber Süvâri hâtem-i şâh-ı resûlan Bu şehr sâhibi Hâlid makamın Saâdetle olup dârında mihmân Hilâfet mevkii me’zun-i devlet Şeref buldu bununla âl-i Osman Kerim kıl ümidim çünkü medhin Derûna layık oldu vasfın evzân Benem ol cürm-i bi-pâyân-ı siyeh-ru Garikim biryemm-âlûdi isyân Kapında Aklî miskinin ricası Şefâatdir niyazı yevm-i mizân. * AKLÎ (Eyüp/İstanbul? - Eyüp/İstanbul 1734) asıl adı Mehmed’dir. Doğduğu yere nispetle Eyyubî Aklî adıyla anıldı. Evkaf kâtipliği ve Baruthane nezareti görevlerini üstlendi. Bilgin ve şairdir. Kaynak: Mustafa Safayi Efendi, Tezkire-İ Safayi (Haz. Pervin Çapan), Ankara 2005, S.422. Renkli Tarih 1995’li yıllardan sonra belediyemizin arşiv ve kütüphanesini oluşturmak için Osman Sak Bey ile çok çalıştık. Müzayedelerde ve sahaflarda bayrak gösterdik. Pek çok şey birikti. Birikenler tasnif edilip ilgilinin ilgisine maalesef sunulamadı ve bu çaba süreklilik arz edemedi. O yıllardan kalan ve daha sonra Kazım Zaim ve Murat Hazinedaroğlu katkıları ile kartpostal arşivimiz nispeten üstünde konuşulur hale geldi. Bu bölümde kartpostal arşivimizden seçtiklerimizi hikâyeleri ile birlikte paylaşacağız.
Page 1 and 2: Eyüp İslam Cennetinin Yeşil Bah
Page 3 and 4: ARALIK 2017 3 98 HEKTARA YAYILAN EY
Page 5 and 6: ARALIK 2017 5 cephe düzeninden far
Page 7 and 8: ARALIK 2017 7 Filistin ve Kıbrıs
Page 9 and 10: ARALIK 2017 9 GÖYNÜK’TEN EYÜPS
Page 11 and 12: ARALIK 2017 11 Eyüpsultan ilçesin
Page 13 and 14: ARALIK 2017 13 Evliya Çelebi, Zal
Page 15 and 16: ARALIK 2017 15 Modern anlamda ilkö
Page 17 and 18: ARALIK 2017 17 Eyüpsultan’da İz
Page 19 and 20: ARALIK 2017 19 Ayrıca medrese 21 H
Page 21 and 22: ARALIK 2017 21 Onlarca çalıştay,
Page 23 and 24: ARALIK 2017 23 da tam bir uyum ve a
Page 25 and 26: ARALIK 2017 25
Page 27 and 28: ARALIK 2017 27 toplumsal mesuliyet
Page 29 and 30: ARALIK 2017 29 45. NIŞANCI MUSTAFA
Page 31 and 32: ARALIK 2017 31 Hem çok keyiflidir
Page 33 and 34: ARALIK 2017 33 Giderek atıl durumd
Page 35 and 36: ARALIK 2017 35 Merkezin kuruluş am
Page 37 and 38: ARALIK 2017 37 Beden Eğitimi, spor
Page 39 and 40: ARALIK 2017 39 NÂGIHÂN OL ŞÂRA
Page 41 and 42: ARALIK 2017 41 Mektup şöyle: “M
Page 43: ARALIK 2017 43 EYÜP FILM AKADEMISI
Page 47 and 48: ARALIK 2017 47 Hüve’l-Baki ÇELE

Eyüpsultan Miras

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?