Kırmızı Beyaz Dergisi 52. Sayı

20
Ekonomik faaliyetin amacını milletin ortak çıkarı
yerine, işletme karı olarak görenlerin sistemi iflas
etti. Ölümün kaçınılmaz gerçeği karşısında, emperyalist
sisteminin çarkları eridi.
SAVAŞ EKONOMISI
Salgın hastalıklarla mücadelede sağlık ve ekonomi
politikaları başat aktörlerdir. Sağlık politikalarının
başarıyla yürütülebilmesi için güçlü bir ekonomik
sisteme ihtiyaç vardır.
Dünya, 2008 finansal krizinden yapısal olarak
farklı ve daha derin bir krizle karşı karşıya. 2008
krizinde ABD batan bankalarını parasal genişleme
ile kurtarmaya çalışmış, dünyanın en büyük sigorta
şirketi American İnternational Group şirketini kamulaştırmak
zorunda kalmıştı. 15 Kapitalist sistem
sık sık krize girerek krizden çıkış yolunu da devletçi
uygulamalarda bulmuştur.
Devlet müdahalesinin derinliği neoliberal politikaları
devre dışı bırakıyor. Virüsle savaşta savaş
ekonomisi kendini dayatıyor. 1. Dünya Savaşı
öncesi ve savaş sırasında uygulanan ekonomi
politikalarını incelediğimizde içinde bulunduğumuz
koşullarla benzerlik açıkça göze
çarpmaktadır. Sağlık Bakanı
Fahrettin Koca’nın tüm açıklamalarında
sık sık vurguladığı
üzere virüsle
mücadelemizde
hedefimiz virüsün yayılmasını önlemek ve can
kaybının önüne geçmek. Sık sık evde kal çağrıları
yapıldı, 65 yaş üstü, kronik rahatsızlığı bulunan ve
20 yaş altı vatandaşların sokağa çıkması yasaklandı.
Hizmet sektöründe pek çok iş kolunun faaliyeti
durduruldu, okullar tatil edildi… Bunlar gibi bir dizi
önlem açıklandı. Bu hedefle beraber ekonomimize
yeni görevler yüklendi. En düşük emekli maaşının
1500 TL oldu, 2 milyon ihtiyaç sahibi aileye
1000’er TL nakit desteği sağlandı, devlet bankaları
tarafından 6 ay ertelemeli 36 ay vadeli ihtiyaç kredisi
açıldı. İşverene “işçi çıkarmayın gerekli desteği
sağlayacağız” dendi. Bunlarla beraber bir dizi ekonomik
tedbir açıklandı. Milletin savaşma gücünü
arttırmak ve tüm kesimlerin ihtiyaçlarını karşılamak,
istenen hedefe ulaşmak için ekonomi, savaş
koşullarına uygun hale getiriliyor. İşsizlik, gıda kıtlığı,
pahalılık, tıbbi malzeme yetersizliği, hastane kapasite
sorunu gibi endişeleri ancak savaş ekonomisine
geçebildiğimiz ölçüde tersine çevirebiliriz.
“ 16 Savaş ekonomisinde ‘refah hakkı’ndan önce
‘yaşam hakkı’ gelir. Ülke tehlikede olduğu sürece
yurttaştan beklenen ilk ödev vatan savunmasına
katkıda bulunmaktır. Yaşam hakkı bundan böyle
bireyden topluma intikal eder; devlet, toplumsal
yaşamın ulusal savunmayla ilgili gördüğü bütün
safhalarına müdahale eder.” Yaşam hakkını korumak
için seferber edilmeyen ekonomi, seferberlikten
yoksun bir orduya benzer. 17
Koronavirüse karşı seferber
olan, dayanışma ve paylaşma
içerisinde olan toplumlar
zafer kazanır. Ülkemiz bu anlamda
Batı toplumlarından çok
daha ileridir. Anadolunun paylaşma,
yardımlaşma ve dayanışma kültürü
zorluklar karşısında el ele vermektir.
Cihan Harbinde İttihat Terakki üretimin
durmaması, işsizlik sorunu yaşanmaması,
halkın temel ihtiyaçlarının karşılanması,
karaborsa ve stokçuluğa karşı çeşitli
tedbirler aldı, sırtını millete yasladı. Büyük bir
kampanya başlattı. Ziya Gökalp herkesi “iktisadi
vatanperverliğe” 18 ,Talat Paşa “Memleketi hür
ve mesut, yüksek ve müstakil olmayan insanlara
paraları ne bir saadet, ne de bir refah ve huzur
verebilir.” diyerek dayanışmaya çağırdı. 19 Şarkılar
bestelendi, marşlar yazıldı, reklamlar yapıldı, filmler
çevrilerek sinemaya kondu.20 “Emr-i milli” milli