Kırmızı Beyaz Dergisi 52. Sayı

More documents

Recommendations

Info

616 NisantarihindeBörekçizadeRıfat Efendiönderliğindeki153 müftü,“düşmana karşıgelmenin farzolduğu, ölenlerinşehit olacağı”fetvasınıverdiler.MECLISIN ÖNCELIKLIGÜNDEMLERIİstanbul’un işgalinin ardından açılan meclisinçözmesi gereken zorunluluklar vardı. O dönemAtatürk’ü ve milli mücadele önderlerini en çokzorlayan konular; Damat Ferit Paşa hükümetininhainliği ve işbirlikçiliği, içeride yükselen ve İstanbulhükümeti tarafından desteklenen isyanlardı. Aynızamanda Kuvayi Milliye’nin düzenli orduya geçilmeside önemli bir gündem başlığını oluşturuyordu.Şevket Süreyya Aydemir meclisin öncelikli gündemlerinidört maddede sıralıyor:1- İstanbul’un kışkırtmaları2- İç isyanlar.Bu iki madde kadar öncelikli olmasa da; Muntazamordu ve dış münasebetlerin kurulması veTBMM’nin dış dünya tarafından tanınması. 13Sabahattin Selek ise “Anadolu İhtilali” kitabında3 noktaya dikkat çekiyor:1- Karşı ihtilal hareketleri2- Yunanlıların işgal hareketleri3- Çerkez Ethem kuvvetlerinin tasfiyesi 14Selek’in aktardıklarının da doğruluk payı olmaklaberaber Şevket Süreyya Aydemir’in, İstanbul hükümetleriyleolan mücadeleye dikkat çekmesi ayrıbir önemdedir. Çünkü İstiklal Savaşı aynı zamandabir iktidar savaşıdır ve birinci maddeye yazılacakkadar mühimdir.Ali Fuat Cebesoy’un Milli Mücadele Hatıralarındaise Meclisin kurulmasının hemen ardından isyanlarayer verdiği görülür. Düzce, Hendek isyanları veAnzavur ayaklanması, Cebesoy’un bu önceliğinidoğrular.İŞBIRLIKÇI DÜRRIZADEABDULLAH’A KARŞIVATANSEVERBÖREKÇIZADE RIFAT EFENDIDamat Ferit Paşa’nın 11 Nisan’da ŞeyhülislamDürrizade Abdullah imzasıyla yayınladığı fetvada:“Kuvayi Milliye mensuplarının kafir ve öldürülmelerininfarz olduğu ilan edildi.” 15 denilmiştir. Fetva,İngiliz uçakları tarafından Anadolu’nun birçok bölgesinedağıtıldı. Fetvayla iç cepheyi bölmeyi vemilli mücadeleyi itibarsızlaştırmayı amaçlayan bugirişim, Mustafa Kemal Atatürk’ün dahice hamlesiyle,vatansever din adamlarına hazırlattığı fetvaylaboşa çıkarıldı. 16 Nisan tarihinde başta AnkaraMüftüsü Börekçizade Rıfat Efendi’in önderliğinde153 müftü ve din adamının imzasını taşıyan karşıfetvada “düşmana karşı elden gelen bütün gayretingösterilmesini farz, ölenlerin şehit, kalanlarıngazi olduklarını, direnen halka karşı fitne çıkaranve silah kullananların en büyük günahı işlemişolacaklarını” emrediyor. Yayınlanan fetva, savaşınsadece askeri düzlemde ilerlemediğinin en büyükgöstergesiydi. Milli mücadele, propaganda alanındada büyük bir kapışma içerisindeydi.
7İÇTEKI SAVAŞ YUNANLASAVAŞTAN DAHA ÖNEMLIMilli Mücadelede “Türk’ü Türk’e kırdırmayı hedefleyenİngilizler, İngiltere Büyükelçiliği’nin BaştercümanıRyan’ın 23 Eylül 1920 tarihli raporundamilliyetçi liderlerle mücadelede 3 yol olduğu belirtmiştir:İlki Müttefik kuvvetlerin doğrudan hareketegeçmesi; ikincisi, Yunanlıların kullanılması; üçüncüsüise Sevr’i kabulden yana Türklerin kullanılması”.16Nisan ayında Sevr henüz açıklanmamıştı fakatRyan’ın bahsettiği 3.madde uygulanmaktaydı. DamatFerit Paşa’ya bağlı isyancılar, Kuvayi İnzibatiyeadı altında Milli Mücadeleye karşı ayaklanmışlardı.Atatürk, 13 Temmuz Yunan yenilgisinden sonraMeclis’te yaptığı konuşmasında; “Dahili isyanlarıbastırmak, Yunan taarruzunu durdurmaktan elbettedaha mühimdir.” 17 diyerek, iç cephedeki mücadelenindüşmana karşı mücadeleden daha başatolduğunu belirtmişti.Damat Ferit Hükümeti’nin yayınladığı fetvalar,basın kampanyaları, din, mezhep ayrılıklarını körükleme,Halife orduları kullanma vb. çeşitli yöntemlerle,İngiltere, Padişah ve Damat Ferit Hükümetiile tam işbirliği halinde, Anadolu’da genişçapta bir karşı devrim hareketini başlatır. 18Nisan ayında Anzavur hareketi Biga ve Gönen’deetkili olurken, Düzce ve Bolu’da ise isyanlarmeydana gelmiş ve Beypazarı’na kadar sıçramıştır.Damat Ferit Paşa’nın bizzat desteklediği Anzavurhareketi başlarda başarılı olur. Ardından ÇerkezEthem kuvvetlerininsevk edilmesiyle beraber isyan bastırılır. Ankara’nınbunalımlarından biri olan Anzavur ayaklanması biranlamda düzenli ordu ihtiyacını da yakıcı bir şekildegündeme getirmiştir. Ethem’in birliklerini istediğigibi yönlendiremeyen Atatürk, meclisin açılışıylaberaber düzenli orduyu hızla gündeme getirecektir.Düşmanı mağlup etmek için öncelikli mesele içcephedeki isyanları bastırmak ve o isyanları bastıracakdüzenli orduyu yaratmaktı.KUVAYI MILLIYE’DENDÜZENLI ORDU’YADüzenli ordu dönemine geçmek, milli hareketinbir iktidar merkezi etrafında birleştirilmesini sağlayandevrimci bir adımdı. 19 Bölgesel direniş ve çeteliderlerinin savaşlarıyla geçen dönemde bölgeselkazanımlar olmuş fakat düşman kuvvetlerine kesinbir darbe indirilememiştir. Ordunun tek merkezdenkomuta edilememesi ve her çetenin kendi disiplinialtında çalışması milli mücadeleyi zaafa uğratıyordu.Nitekim Anzavur isyanını bastırırken bu disiplinsizliknedeniyle gereğinden fazla şehit verilmiştir.Devlet olmanın birincil şartı devrimci bir ordununolmasıydı, üstelik bağımsızlığınızı emperyalizmekarşı savaşta kazanmaya çalışıyorsanız bu hayatiönemdeydi.O tarihe kadar Kurtuluş Savaşına önemli hizmetleriolmuş Çerkez Ethem, Demirci Mehmet Efe gibiliderler, TBMM’nin emir komutası altına girmeyikabul etmediler. BatıDüzenli ordudöneminegeçmek, millihareketin biriktidar merkezietrafındabirleştirilmesinisağlayandevrimci biradımdı.
Page 1 and 2: 1
Page 3 and 4: Sunus .1“Koronavirüs alacağım
Page 5 and 6: kiler3GeçmiştenGünümüzeSalgın
Page 7: 5Atatürk, gözünü devrimci bir h
Page 11 and 12: bağımsızlığını emperyalizme
Page 13 and 14: 11Fransız Devrimi önderlerinden M
Page 15 and 16: 13itibaren kısıtlamalar getirilmi
Page 17 and 18: 15Çin,koronavirüsündünyaya yay
Page 19 and 20: 17re’de de adeta bir kıyıma seb
Page 21 and 22: 19tadır. Çürüyen Batı sistemin
Page 23 and 24: 21sizin çocuklar başaramadı! Kam
Page 25 and 26: 23İnsanlık tarihi, mücadeleler t
Page 27 and 28: 25bir soruna yol açtı. Özellikle
Page 29 and 30: 27getirilmiş salgın bir hastalık
Page 31 and 32: 29Veba, Çin ve Orta Asya’da baş
Page 33 and 34: 31Avrupa ve Amerika ise bu salgına
Page 35 and 36: 33zü seveyim hocam.”Sınıfta uf
Page 37 and 38: 35şaşırtmıştı. Eksikler eleş
Page 39 and 40: 37KIMDIR BU“HEPBILIYOLOGLAR”Hep
Page 41 and 42: 39“BU ADAMIKONUŞTURMUYORLAR”LA
Page 43 and 44: 41
Page 45 and 46: 43Atlantik cephesi ile Türkiyeceph
Page 47 and 48: 45edeceği, paralarınsaraya harcan
Page 49 and 50: 47Koronavirüs salgını, bize iki
Page 51 and 52: 49Öyleyse insanın laneti, toplumu
Page 53 and 54: 51katarak çalışan bilim insanlar
Page 55 and 56: 53Röportajdaha çok yayılmıştı
Page 57 and 58: 55İstanbul’da İşgalYılları16
Page 59 and 60:
57Osmanlı’ya geri döndüğü y
Page 61 and 62:
59ve yol gösterici olmuş, bu önc
Page 63 and 64:
61olduğunu gösteren diğer bir ö
Page 65 and 66:
63ratorluk olarak yeniden kuruluşu
Page 67 and 68:
65Uygurlarda özellikle kadınlar,
Page 69 and 70:
67KAPITALIST SPORUNBIREYCILIĞINE K
Page 71 and 72:
69spor yapan bireylerden oluşan to
Page 73 and 74:
71Milli Dayanışma Kampanyası’n
Page 75 and 76:
73YorumHatice AvşarKars Kafkas Ün
Page 77 and 78:
75
show all

Kırmızı Beyaz Dergisi 52. Sayı

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?