Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
MAKALE<br />
78<br />
LAMEL VE<br />
SFERO DÖKME<br />
DEMİR<br />
MAÇALARININ<br />
TEK TİP BOYA<br />
İLE ÜRETİLMESİ<br />
Tan EMİR 1 , Ahmet Buğra KEYVANKLI 1 ,<br />
Mahmut YÜCESAN 2 , Burak DAYIOĞLU 2<br />
Ferro Döküm Sanayi ve Dış Ticaret A.Ş, Ar-Ge Merkezi 1<br />
Vesuvius İstanbul Refrakter San. Ve Tic. A.Ş 2<br />
ÖZET<br />
Ferro Döküm Sanayi ve Dış Ticaret A.Ş. bünyesinde<br />
üretilen farklı geometriye sahip lamel ve küresel dökme<br />
demir parçaların içerdiği boşlukların elde edilmesinde<br />
kullanılan tüm maçaların Foseco firmasıyla<br />
geliştirilecek tek tip boya çeşidi ile imalatının gerçekleştirilmesi<br />
hedeflenmiştir.<br />
1. GİRİŞ<br />
Parçaların üretilmesinde tercih edilen döküm yönteminin<br />
birçok avantajlarından biride; işleme, dövme ve<br />
diğer imalat yöntemi ile oluşturulamayacak boşlukların<br />
elde edilmesinde kullanılan maça ile üretim yapılmasıdır.<br />
Maçalar, dökümü yapılacak derece içerisinde<br />
parçanın boşluk istenilen bölgelere yerleştirilen<br />
ve kalıbın diğer yerlerine göre daha fazla sıvı metal<br />
ile temas halinde bulundukları için yüksek mekanik<br />
özellik ve daha yüksek sıcaklığa (1400-1550°C) dirençli<br />
kum ve bağlaycı karışımından hazırlanan kum<br />
kütlelerdir. Soğuk kutu maça, arzu edilen fiziksel ve<br />
kimyasal özelliklere göre kum ve bağlayıcı hammaddeler<br />
ile şekillendirilir ve bir katalizör gaz ile sertleştirilir.<br />
Döküm yüzey kalitesini arttırmak ve döküm hatalarını<br />
önlemek için maça boyaları kullanılmaktadır.<br />
Maça boyaları, zirkon, alümina, manyezit, müllit, kuvars,<br />
olivin, talk ve grafit gibi seramik hammaddelerin<br />
bir araya getirilmesiyle elde edilmektedir. Maçalar,<br />
su ve alkol bazlı olarak yapılmakta olup, daldırma,<br />
püskürtme ve yıkama uygulama yöntemleri kullanılmaktadır.<br />
Su bazlı boyanın daldırma prosesi daha çok<br />
tercih edilmektedir.<br />
Gri ve küresel dökme demir üretiminde öncü döküm<br />
firmalarından biri olan Efesan Grup bünyesinde yer<br />
alan Ferro Döküm Sanayi ve Dış Ticaret A.Ş. döküm<br />
parça üretimlerini 0.3 kg’dan 200 kg’a kadar otomotiv,<br />
genel makine, elektrik, hidrolik ve inşaat sektörlerine<br />
gerçekleştirmektedir. Hizmet ettiği sektörlerin<br />
büyük çoğunluğu otomotiv (binek hafif ticari) OEM<br />
şirketleridir. Maça hazırlama prosesinde farklı boyut,<br />
geometri ve ağırlıklarında soğuk kutu maça üretilebilmektedir.<br />
Maça üretim tesisinde 10 lt’den 65 lt’ye<br />
kadar kapasiteli 12 adet soğuk kutu maça makinası<br />
bulunmaktadır. Bu maçaların ağırlıkları 0,2 kg’dan 50<br />
kg arasındadır.<br />
Ferro Döküm, muhtelif boyut ve geometride soğuk<br />
kutu maçalar üretmekte olup, üretim miktarı<br />
yıllık 3.600.000 adet (12.000 ton/ay)’dır. Maça üretim<br />
miktarı yüksek olan Ferro Dökümde kullanılan<br />
maçalarda farklı döküm parçaların ihtiyaçlarına göre<br />
farklı tip refrakter boyalar kullanılmaktaydı. Ayrıca<br />
Ferro Döküm, maça boyası hazırlamada kullanılan<br />
bir diğer teknoloji olan otomatik boya hazırlama ve<br />
dağıtım sistemine sahiptir. Ferro Döküm, sahip olduğu<br />
bu boya hazırlama ve dağıtım sistemi ile işletme<br />
kolaylığı, stok yönetim kolaylığı, boyalarının homojen<br />
hazırlanması ve karıştırılması, boyanın reolojik özelliklerinin<br />
stabil olması, boyaların hazırlanma süreçlerinde<br />
operatörden bağımsız çalışması, sürekli boya<br />
ölçümü ile standart ve yalın bir prosese sahip olma<br />
ve boya hazırlama ünitesinin bakımının kolay olması<br />
gibi avantajlarına sahiptir.<br />
Bu kapsamda, Türkiye’de dökümcülük sektöründe<br />
bakanlık onaylı ilk Ar-Ge Merkezi Belgesini alan<br />
Ferro Döküm Sanayi ve Dış Ticaret bünyesinde üretilen<br />
farklı geometri, boyut ve modül özelliklerine sahip<br />
lamel ve küresel dökme demir parçaların içerdiği<br />
boşlukların elde edilmesinde kullanılan tüm maçaların<br />
tek tip boya uygulanması ile imalatının gerçekleştirilmesi<br />
hedeflenmiştir. Tek tip boyanın, boya hazırlama<br />
ve dağıtım sisteminin kullanılması sağlanarak<br />
işletme ile stok kolaylığı, operatörden bağımsız boya<br />
hazırlanma süreçlerinin yürütülmesi ve boyaların homojen<br />
hazırlanması ile karıştırılması amaçlanmıştır.<br />
Bu proje de Ferro Döküm Sanayi ve Dış Ticaret<br />
A.Ş – Ar-Ge Merkezi ve çözüm ortağı olarak Foseco<br />
firması ile birlikte hareket edilmiştir.<br />
DENEYSEL ÇALIŞMALAR<br />
Ferro Döküm Sanayi ve Dış Ticaret A.Ş’nin geliştirilecek<br />
boyadan beklentileri şu şekildedir;<br />
• Seri üretimde olan tüm parçalarda kullanılabilecek<br />
tek tip boya olması,<br />
• Damlacık olmaması,<br />
<strong>TÜRKDÖKÜM</strong> TEMMUZ-AĞUSTOS-EYLÜL'23
Change language