dergiyi indir. - İsmek - İstanbul Büyükşehir Belediyesi

vitray da gerçeðe uygunluðu göz önünde bulundurmaya yöneldi.
XVI. yüzyýlda çoðu oymalý çift kat camlar pek çok deðiþik tona
olanak saðladý. Ama vitray tek cam üstünde renkli bir resim
olmaya yöneldi.
XVII. yüzyýldan itibaren bu sanat desenden çok etkilendi. Basit
kompozisyonlardan ve az sayýda canlý renklerden oluþan vitray
yapma zevki XIX. yüzyýlda doðdu. Büyük ressamlar (Ýngres,
Delacroix) modeller meydana getirdiler. Geleneðe dayanan ya da
yeni tekniklerden yararlanan vitray böylece anýtsal sanat içindeki
yerini aldý.
Vitray, doðrudan doðruya renkli yapýlmýþ veya sonradan boyanmýþ
yarý saydam camlarýn, kurþun çubuklar, alçý ya da çimento
yardýmýyla birleþtirilmesiyle meydana gelir.
Bu iþte kullanýlan camlar silis (kum), potas (odun külü) ya da soda
(deniz tuzu) yardýmýyla elde edilir. Silis erirken maden oksitleri
karýþtýrýlarak renklendirilir. Sonra üflenir, soðutulur, sonra yapýlacak
desene göre kesilir. Henüz sýcak olan cam çift kat yapýlabilir, ayrý
renkte iki cam levha üst üste yapýþtýrýlýr, ortaya çýkan cam gravür
izlenimi verir.
Daha önce piþmiþ olan cam, camlaþabilen renklerle boyanabilir ve
bu takdirde yeniden fýrýnlanýr. Daha sonra cam parçalarý birbirine
kaynak yapýlmýþ kurþun çubuklarla birleþtirilir, ondan sonra hepsi
bir arada madenî çerçevelere yerleþtirilir. Küçük cam parçalarýndan
oluþan bu birleþik bütün, esnek olduðundan vitray hem kýmýldatýlabilir,
hem de çok dayanýklý olur.
Modern Vitraylar
1920'lerden bu yana daha yalýn bir vitray anlayýþý ortaya çýktý.
Notre-Dame du Raincy Kilisesi'nde Auguste Perret “oyuk duvarlar”
meydana getirdi. Maurice Denis buralara Ortaçað'ýnkiler kadar göz
kamaþtýrýcý vitraylar yerleþtirdi. Chagall, Leger ve Bazaine gibi
ressamlar da buna benzer vitraylar yaptýlar, ister figüratif, ister
soyut olsun vitraylar modern mimarîye uydurulmakta ve doðrudan
doðruya betonarme içine yerleþtirilmektedir.
Cam süsleme sanatý, çok eski zamanlardan beri bilinmektedir.
Antik Çað’a kadar bu sanat kullanýlýyordu. Cam süsleme sanatý
aslen Doðu Akdeniz’den gelmektedir. O zamanlarda da cam üretimi
yapýlýyordu. Kalýn ve küçük boyuttaki camlar, mermerler, bronzlar
ve küçük cam parçalarý ile birlikte bu sanat ortaya çýktý. En eski
boyalý vitray örnekleri 9. ve 10.yy’da bulunmuþtur. Daha sonra vitray
gotik mimarlýðýnýn yayýlmasýna koþut bir geliþme göstermiþtir.
1260 yýllarýnda yeni bir dönem baþladý. Bu tarihte vitray çok canlý
ancak ýþýðý daha az geçiren renklerden yapýlýyordu. Osmanlý Devleti
de yapýlarýnda cam süsleme sanatýný kullanmýþtýr. Cami, konak,
saray, türbelerde vs. rastlamak mümkündür. Özellikle bu yapýlarýn
tepelerinde görülen camlarda birleþtirici madde olarak alçý kullanýlmýþtýr.
Topkapý Sarayý, Þehzade Türbesi, Süleymaniye Camii,
Yeni Camii bunlara örnek olarak gösterilebilir.
Yavuz Sultan Selim Camii
27