tc süleyman demirel üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü iktisat

1.7. Bir Enerji Türü Olarak Doğalgaz
Bu bölümde doğalgaz bir enerji türü olarak ele alınmış ve doğalgazın tanımı,
yapısı, oluşumu, depolanması, taşınması ve üstünlükleri incelenmiştir.
1.7.1. Doğalgazın Tanımı, Yapısı ve Oluşumu
Doğalgaz, içerisinde büyük oranda Metan (CH4) ve daha az oranlarda Etan
(C2 H6), Propan (C3 H8), Bütan (C4 H10) gibi elementleri içeren renksiz, kokusuz bir
gazdır. Havaya göre daha hafif olan doğalgaz, uçucu özelliğe sahiptir. Ancak hava
içerisinde belirli bir yüzdeye ulaştığında tehlikeli olabilir. Bu sınırlar arasında
tutuşturucu bir kaynakla temas ettiğinde patlar. Zehirli bir gaz değildir ancak
kaçaklarda, havadaki gaz miktarının artmasıyla zehirlenmelere yol açabilir (Pfiffer
vd., 2000: 227).
Petrole benzer şekilde, bir fosil enerji kaynağı olan doğalgaz, kül ve cüruf
bırakmadan yanan, depolanma sorunu olmayan, en önemlisi, yanma sonucunda
havayı kirleten kükürt dioksit ve karbondioksit gazları çıkarmayan çevre için en
sağlıklı bir enerji kaynağıdır (Gültekin ve Örgün, 1993: 37).
Doğalgaz esas olarak gaz halindeki parafin, karbon, hidrojen karışımından
meydana gelen ve yüzdeleri de doğalgazın kaynağına göre değişen H tipi petrol gazı
olarak da adlandırılan bir enerji türüdür (Dağsöz, 1997: 1).
Doğalgaz, doğal olaylar sonucu oluşmuştur. Doğalgaz, milyonlarca yıl önce
yaşamış bitki ve hayvan atıklarının zamanla yeryüzü kabuğunun derinliklerine
gömülüp kimyasal ayrıma uğraması sonucu ortaya çıkmıştır. Organik madde olarak
bilinen bu bitki ve hayvan artıkları doğal süreçler sonucu göl ve okyanuslarla taşınıp,
dibe çökerek çamur ve kumla kaplanarak kayalaşmıştır. Giderek daha derine
gömülen bu organik madde, basınç, sıcaklık ve muhtemelen bakteri ve
radyoaktivitenin etkisiyle ayrışarak petrol, kömür ve doğalgazı oluşturmuştur (Temel
Britannica, 62-63).
Doğalgaza en çok dağ silislerinin yamaçlarında rastlanmaktadır. Bu dağların
bir bölümü milyonlarca yıl önce meydana gelen jeolojik değişiklikler sonucu
okyanuslarla kaplanmıştır. Doğalgaz genellikle yüzeyden binlerce metre derinde,
16