01.03.2013 Views

bjt 2011 - Punjab Times

bjt 2011 - Punjab Times

bjt 2011 - Punjab Times

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

(sYl): 718-757-7809<br />

Pon (dPqr): 516-439-5420<br />

(PYks): 516-439-5418<br />

gwzIaF aqy GrF dI ieMsLorYNs sbMDI<br />

slfh-msLvrf krky pYsy dI bwcq kro.<br />

Address: 1st pRfeIvyt gwzIaF, kmrsLIal trwk<br />

aqy GrF dI ieMsLorYNs dI syvf ivc<br />

qjLrbykfr ENkfr isMG bObI nUM<br />

cMgIaF syvfvF leI awj hI kfl kro<br />

ENkfr isMG bObI<br />

pMjfbI BrfvF<br />

dI syvf ivc<br />

hr pl hfjLr<br />

Park Ave., 2FL, Manhasset, NY 11030<br />

Twelfth Year in Publication<br />

inAU Xfrk aYzIsLn<br />

Price 50¢<br />

isLkfgo, sYn PrFissko aqy inAU Xfrk qoN ieko smyN pRkfisLq hPqfvfr<br />

Email:punjabtimes1@sbcglobal.net<br />

www.punjabtimesusa.com<br />

<strong>Punjab</strong> <strong>Times</strong>, Vol 12, Issue 10, March 5, <strong>2011</strong> 20451 N Plum Grove Rd. Palatine, IL 60074 Ph:847-359-0746, Fax:847-705-9388<br />

ilbIaf ‘c lok roh<br />

pRcMz, gdfÌI burI<br />

qrHF iGiraf<br />

iqRpolI (pMjfb tfeImË ibAUro):<br />

ilbIaf’ ‘c lok roh ny pRcMz rUp Dfr<br />

ilaf hY qy AuQoN dy qfnfÈfh muafmfr<br />

gdfÌI ƒ swqf qoN htfAux leI ihMsk<br />

pRdrÈnF ny pUry dyÈ ƒ lpyt ‘c lY ilaf<br />

hY qy hux qwk 2000 qoN vwD mOqF ho cuwkIaF<br />

hn. iqRpolI qy ilbIaf df pwCmI ihwsf<br />

ajy gdfÌI dy smrQkF dy kbËy ‘c hY<br />

jdik dyÈ dy pUrbI ihwsy ‘qy lokF ny kbËf<br />

kr ilaf sI. aMdonkfrIaF ny dyÈ ƒ<br />

gdfÌI qoN afËfd krvfAux leI rfÈtrI<br />

pRIÈd df gTn kIqf hY. ies pRIÈd df<br />

muwK mksd kRFqI leI iek rfjnIqk<br />

morcf iqafr krnf hY.<br />

AuDr amrIkI ivdyÈ mMqrI ihlyrI<br />

kilMtn ny ikhf hY ik amrIkf ilbIaf<br />

‘c ivroDI iDr nfl sMprk krn dI koiÈÈ<br />

kr irhf hY. sRImqI kilMtn ny ikhf ik<br />

gdfÌI ivroDI Aus ƒ gwdI qoN htfAux leI<br />

biËd hn qy ies leI gdfÌI ƒ hor ÉUn-<br />

Érfbf krn qoN ibnf gwdI Cwz dyxI cfhIdI<br />

(bfkI sPf 6 `qy)<br />

nvIN idwlI (pMjfb tfeImË<br />

ibAUro): mihMgfeI aqy iBRÈtfcfr dy<br />

msilaF ‘c iGrI kyNdr srkfr afpxy<br />

golmol <strong>bjt</strong> rfhIN iksy vrg ƒ vI KuÈ<br />

nhIN kr skI. 28 PrvrI nUM ivwq mMqrI<br />

pRxb muKrjI vloN pysL kIqy gey kyNdrI<br />

<strong>bjt</strong> Auqy nËr mfrIey qF ies nfl afm<br />

inAU Xfrk dy pMjfbI BrfvF dI psMd<br />

dysI rotI zYlI<br />

pMjfbI Kfxf vYsLno/gYr vYsLno<br />

nfn-vYjL bPy $6[99<br />

*kYtirMg vfsqy bhuq hI vfjLb ryt aqy svfdI Kfxf<br />

*tYksI vfly BrfvF leI Kfs shUlq df pRbMD<br />

*miTafeI, ipMnIaF aqy grmf-grm pkOVy<br />

430 E 14 St., New York 10009<br />

Between 1st Pon:212-982-9200<br />

& Ave A<br />

Dhillon Truck Stop<br />

Dhillon Road Service<br />

Interstate 40, exit 356, San Jon, NM<br />

Gill Manj Gurdaspur Wale<br />

zIjLl aqy<br />

roz srivs<br />

New &<br />

Used Tires<br />

Oil Change<br />

inAU mYksIko dI skyl Auqy vI srivs idMdy hF<br />

Ph:575-576-4111, 317-918-6776<br />

Ad Space Available<br />

Call:847-359-0746<br />

mjITIey vwloN kYptn df ‘isr klm` krn dI DmkI<br />

cMzIgVH (pMjfb tfeImË<br />

ibAUro): Aup muwK mMqrI suKbIr isMG<br />

bfdl dy sfly aqy XUQ akflI dl dy<br />

srpRsq ibkrm isMG mjITIaf ny pMjfb<br />

kFgrs dy pRDfn qy sfbkf muwK mMqrI<br />

kYptn amirMdr isMG iÉlfÌ<br />

apmfnjnk ibafnbfËI krky pfrtI<br />

leI ksUqI hflq pYdf kr idwqI hY. hoNd<br />

icwlV df mfmlf mIzIaf ‘c afAux qoN<br />

bfad cuwp bYTI kFgrs ƒ mjITIaf dI<br />

ies ibafnbfËI krky hfvI hox df mOkf<br />

iml igaf hY. mjITIaf vwloN joÈ ‘c af<br />

ky ibnF socy smJy kYptn amirMdr<br />

isMG df isr klm krn df ibafn dfgy<br />

jfx qoN bfad pMjfb dI isafsq ‘c kfPI<br />

hlcl hoeI hY. ies qoN ÉPf hoey<br />

kFgrsIaF ny ijwQy mjITIaf dy QF-QF<br />

puqly PUky AuQy Aus ƒ kYptn qoN muafÌI<br />

mMgx leI ikhf hY. AuDr mjITIaf ny<br />

mfmlf gloN lfhux leI ikhf hY ik nvMbr<br />

84 dOrfn iswKF dy kqlyafm qy bilAU<br />

stfr afpryÈn leI kFgrsIaF ƒ muafÌI<br />

mMgxI cfhIdI hY qy Aus qoN bfad AunHF ƒ<br />

muafÌI mMgx leI kihxf cfhIdf hY.<br />

kYptn amirMdr isMG ny mjITIey<br />

dI ibafnbfËI df jvfb idMidaF ikhf hY<br />

ik jy AunHF df isr klm krn nfl pMjfb<br />

df koeI Blf huMdf hY qF Auh pUrI qrHF<br />

<strong>bjt</strong> <strong>2011</strong>: srkfr dI lokF ƒ KuÈ krn dI nfkfm koisLsL<br />

afdmI ƒ kuJ rfhq dyx dI koiÈÈ jLrUr<br />

kIqI geI hY pr sB qoN vwD inrfÈf vI<br />

‘afm afdmI‘ ƒ hoeI hY. AuNj srkfr<br />

vwloN keI sUibaF ‘c ivDfn sBf coxF dy<br />

mwdynËr nvyN tYksF qoN guryË kIqf igaf<br />

hY. <strong>bjt</strong> ‘c mwDvrgI qbky ƒ ingUxI<br />

tYks rfhq imlI hY pr mihMgfeI dy dOr<br />

‘c ies df koeI bhuqf lfB nhIN hoxf.<br />

Kwby-pwKI pfrtIaF df kihxf hY ik<br />

ies <strong>bjt</strong> ‘c ivwqI sYktr dy Audfrvfd,<br />

bYNikMg qy bImf Kyqr ‘c iswDy ivdyÈI invyÈ<br />

‘qy Ëor idwqf igaf hY. ies dy nfl hI<br />

ieh jnqk Kyqr dIaF iekfeIaF dy<br />

apinvyÈ qy pRfeIvyt sYktr ƒ bhuq<br />

sfrIaF irafieqF dyx vflf hY. AuNj<br />

afr[jy[zI[ dy muKI lflU pRsfd <strong>bjt</strong> qoN<br />

KuÈ hn qy AunHF KpqkfrF ƒ KfdF,<br />

aYl[pI[jI[ qy imwtI dy qyl ‘qy iswDI ngd<br />

sbiszI ƒ kRFqIkfrI kdm krfr idwqf.<br />

ivwqI vrHy <strong>2011</strong>-12 leI smuwcf<br />

(bfkI sPf 2 `qy)<br />

Sonu<br />

Insurance<br />

Company<br />

iqafr hn. suKbIr bfdl kih irhf hY<br />

ik bdly dI rfjnIqI kYptn ny ÈurU kIqI<br />

hY pr mjITIaf dI ibafnbfËI akflI<br />

dl dy sfry dfaivaF dI pol KolHdI hY.<br />

AuDr kFgrs dy sfbkf mMqrI lfl<br />

isMG aqy pMjfb XUQ kFgrs dy pRDfn<br />

rvnIq isMG ibwtU ny ikhf hY ik mjITIaf<br />

afpxI srkfr dy sMBfvI pqn ƒ dyKdy<br />

hoey bOKlf igaf hY. mjITIey ƒ ieh<br />

aihsfs nhIN hY ik Auh kI bol irhf hY.<br />

AunHF ikhf ik iek dUjy dIaF nIqIaF dI<br />

aflocnf krn ƒ qF smiJaf jf skdf<br />

hY pr ibkrm isMG mjITIey dI BfÈf<br />

aprfiDk sI qy Aus dI aprfDk soc<br />

sfhmxy af geI hY. AunHF mjITIey ƒ<br />

Xfd idvfieaf ik rfjnIqI ivc Aus dI<br />

mOjUdgI isrP ies kfrn hY ik Auh Aup<br />

muwK mMqrI df sflf hY. inwjI qOr ‘qy<br />

afpxI kfblIaq ƒ sfbq krnf Aus<br />

leI ajy bfkI hY. AunHF ikhf ik aijhI<br />

BfÈf dI vrqoN nfl mjITIaf hIro nhIN<br />

bx skdf. aslI Klnfiek mjITIaf<br />

hY jo aprfiDk gYNg df srgxf hY. AunHF<br />

(bfkI sPf 6 `qy)<br />

hoNd icwlV dI<br />

sMsd ‘c gUMj<br />

nvIN idwlI (pMjfb tfeImjL<br />

ibAUro): hirafxf dy iËlHf ryvfVI dy ipMz<br />

hoNd icwlV ivc 1984 ivc hoey iswK kqley-afm<br />

df mfmlf BfrqI sMsd dy dovF<br />

sdnF ivc Ëordfr ZMg nfl AuTfieaf<br />

(bfkI sPf 4 `qy)<br />

ieMsLorYNs aqy tYks syvfvF<br />

Auto, Home, Business, Construction<br />

liability and Worker‘s comp.<br />

Ask for Master Mohinder Singh<br />

Ph: 718-847-1878, 718-847-1885<br />

Fax:718-847-1879, Cell: 646-523-5092<br />

e-mail:sonuinsurance@yahoo.com<br />

116-19 101 st Avenue (Above Sabzi Mandi)<br />

S. Richmond Hill, NY 11419


<strong>Punjab</strong> <strong>Times</strong> Vol 12, Issue 10, March 5, <strong>2011</strong> pMjfb tfeImjL sfl 12, aMk 10, 5 mfrc <strong>2011</strong> (2)<br />

<strong>bjt</strong> <strong>2011</strong>: srkfr dI lokF ƒ KuÈ krn dI nfkfm koisLsL<br />

<strong>bjt</strong> 12,57,729 kroV rupey df pyÈ kIqf<br />

igaf hY jo ik ipCly sfl dy mukfbly<br />

13[4 ÌIsdI iËafdf hY. iesy qrHF ivkfs<br />

dr df tIcf 8[75 qoN 9[25 ÌIsdI df<br />

rwiKaf igaf hY. afmdn kr Cot df Gyrf<br />

1,60,000 rupey qoN vDf ky 1,80,000<br />

rupey kr idwqf igaf hY ijs nfl<br />

qnKfhdfr mulfjLmF nUM kuJ rfhq imlygI.<br />

iesy qrHF buZfpf pYnÈn qy tYks irafieqF<br />

leI loVINdI Aumr 65 qoN Gtf ky 60 kr<br />

idwqI geI hY. ies Gyry ivc 60 sfl qoN<br />

Auprly qbky leI irafieq df Gyrf<br />

2,50,000 rupey qYa kIqf igaf hY qy<br />

80 sfl qoN Aupr vfly qbky leI<br />

5,00,000 rupey kr idwqf igaf hY.<br />

aFgnvfVI mulfËmF dI qnÉfh vDf ky<br />

duwgxI kr idwqI geI hY.<br />

iswiKaf dy <strong>bjt</strong> ivc ipCly sfl dy<br />

mukfbly 24 ÌIsdI vfDf kIqf igaf hY jo<br />

bfdl ny <strong>bjt</strong> nUM iksfn<br />

ivroDI dwisaf<br />

cMzIgVH: pMjfb dy muwK mMqrI pRkfÈ<br />

isMG bfdl ny kyNdrI <strong>bjt</strong> ƒ iksfn ivrDI<br />

qy inrfÈ krn vflf krfr idMidaF ikhf<br />

hY ik ies ivc smfj dy iksy vI vrg ƒ<br />

koeI rfhq nhIN idwqI geI.<br />

cMzIgVH qoN jfrI ibafn ivc s[<br />

bfdl ny ikhf ik kyNdrI ivwq mMqrI sRI<br />

pRxfb muKrjI mihMgfeI ƒ kfbU krn ‘c<br />

pUrI qrHF nfkfm rhy hn. AunHF ikhf ik<br />

‘afm afdmI‘ dI srkfr hox dy dfavy<br />

krn vflI kFgrs Aus dI BlfeI leI<br />

kuJ nhIN kr skI.<br />

kYptn vloN kyNdrI <strong>bjt</strong><br />

ivkfsmuKI krfr<br />

cMzIgVH:pMjfb pRdyÈ kFgrs kmytI<br />

dy pRDfn kYptn amirMdr isMG ny kyNdrI<br />

ivwq mMqrI pRxb muKrjI vwloN sMsd ‘c<br />

pyÈ kIqy gey <strong>bjt</strong> ƒ ivkfs afDfrq qy<br />

arQivvsQf leI mhwqvpUrn dwisaf hY.<br />

kYptn ny ikhf ik <strong>bjt</strong> lokF ƒ<br />

smripq hY qy ies ivc KyqIbfVI vwl<br />

ivÈyÈ iDafn idwqf igaf hY. sfbkf muwK<br />

mMqrI ny cflU ivwq vrHy ‘c rfj koÈ Gfty<br />

dy 5[1 PIsd qoN 4[6 PIsd qwk hox dI<br />

ÈlfGf kridaF ivÈvfs Ëfhr kIqf ik<br />

<strong>bjt</strong> dyÈ dy ivkfs qy BivwK ƒ Aujvl<br />

krky ivkfs dr ƒ dUhry aMkVy ‘c lY<br />

jfvygf. kYptn ny ikhf ik mOjUdf hflfq<br />

‘c ies qoN vDIaf <strong>bjt</strong> nhIN ho skdf.<br />

ajy vI ingUxf hY ikAuNik ies vyly 6 qoN<br />

14 sfl dI Aumr dy qkrIbn 10 kroV<br />

bwcy skUlF dy Gyry qoN bfhr hn. nvyN<br />

iswiKaf dy aiDkfr muqfbk ividafrQIaiDafpk<br />

anupfq 30[1 qoN iËafdf nhIN<br />

hoxf cfhIdf. jy aiDafpkF dI mOjUdf Gft<br />

ƒ pfsy rwiKaf jfvy qF vI 33,00,000<br />

nvyN aiDafpkF dI loV hY qy ies qoN ibnF<br />

skUlF qy hor ZFcy dI loV hY. iesy qrHF<br />

ishq dy <strong>bjt</strong> ivc 20 ÌIsdI vfDf kIqf<br />

igaf hY. amly qy shUlqF dI Gft nfl<br />

do-cfr ho rhy ishq pRbMD ‘qy ies df<br />

asr qF afAux vfly smyN ivc hI pqf<br />

lwg skygf. iswiKaf qy ishq dy KyqrF<br />

ivc <strong>bjt</strong> dy ihwsy vjoN Bfrq aflmI pwDr<br />

Auqy ajy vI ipClI kqfr ivc afAuNdf hY.<br />

<strong>bjt</strong> ivc ivwq mMqrI pRxb muKrjI<br />

ny sfrIaF iDrF ƒ KuÈ krn dI koiÈÈ<br />

kIqI hY. vyly isr ikÈqF moVn vfly iksfnF<br />

ƒ KyqI krËy 4 PIsdI ivafj dr Auqy<br />

imlxgy Bfv AunHF ƒ 3 PIsdI ivafj dr<br />

df Pfiedf hovygf. KyqI krËy dyx df tIcf<br />

iek lwK kroV rupey vDf idwqf igaf hY.<br />

iswiKaf leI 24 PIsdI qy ishq leI 20<br />

PIsdI vfDU <strong>bjt</strong> rwKx dI vI qjvIË hY.<br />

kfrporytF ƒ rfhq idMidaF GrylU kMpnIaF<br />

dy afmdn kr Auqy srcfrj 7[5 PIsdI<br />

qoN Gtf ky 5 PIsdI kr idwqf igaf hY.<br />

afmdn kr sbMDI sInIar istIËnË ƒ<br />

ivÈyÈ Cot idwqI geI hY.<br />

ivwq mMqrI vwloN pyÈ <strong>bjt</strong> qjvIËF<br />

muqfbk ishq syvfvF, hvfeI sPr, hotlF<br />

ivroDI iDrF vwloN <strong>bjt</strong> rwd<br />

nvIN idwlI: srkfrI iDr vloN <strong>bjt</strong><br />

dI qfrIP aqy ivroDI iDr vloN aflocnf<br />

dI rvfieq ies vfr vI AuvyN hI kfiem<br />

rhI. ijQy srkfrI iDr ny <strong>bjt</strong> nUM<br />

ivkfsmuKI aqy lokmuKI ikhf AuQy ivroDI<br />

iDrF ny <strong>2011</strong>-12 dy afm <strong>bjt</strong> dI rwj ky<br />

aflocnf kridaF ies ƒ ‘byhwd<br />

inrfÈfkun qy idÈfhIx` krfr idwqf.<br />

ivroDI pfrtIaF ny ikhf ik ieh <strong>bjt</strong><br />

byruËgfrF dIaF muÈklF qy afm afdmI<br />

ƒ byhfl kr rhI mihMgfeI dIaF muÈklF<br />

dy rUbrU nhIN huMdf.<br />

Kwby-pwKI aqy swjy-pwKI pfrtIaF<br />

‘coN iksy ƒ vI <strong>bjt</strong> ‘coN kuJ cMgf nhIN<br />

lwiBaf. ivroDI iDr dI afgU suÈmf svrfj<br />

ny aPsos pRgtfieaf ik ies <strong>bjt</strong> ‘c<br />

‘byruËgfrI‘ Èbd dI vI ikqy vrqoN nhIN<br />

kIqI geI qy nf hI ies ‘c mihMgfeI ƒ<br />

TwlH pfAux dI gwl kIqI geI hY.<br />

ivc rihxf qy ey[sI[ rYstorYNtF ivc Èrfb<br />

pIxI mihMgI ho jfvygI ikAuNik ienHF sbMDI<br />

syvf tYks vDf idwqf igaf hY. iqafr<br />

sRI muKrjI <strong>bjt</strong> pysL krn jFdy hoey<br />

KurfkI vsqF ijvyN knPYkÈrI, pystrI qy<br />

kyk, kfgË, kfgË vflIaF vsqF, kwpVy,<br />

dvfeIaF qy mYzIkl sfËo-sfmfn vI<br />

mihMgy ho gey hn ikAuNik ienHF Auqy<br />

irafieqI aYksfeIË izAUtI cfr qoN vDf<br />

ky pMj PIsdI kr idwqI geI hY. iqafr qy<br />

brFzz kwpVy 10 PIsdI ËrUrI aYksfeIË<br />

sI[pI[afeI[ dy afgU gurUdfs dfsgupqf<br />

ny ikhf ik ivwq mMqrI pRxb muKrjI ny<br />

nf qF ieh iËkr kIqf hY ik rwjy-puwjy<br />

mwD vrg qy kroVFpqIaF ‘qy ikMnf vfDU<br />

tYks lfieaf igaf hY, Kfs kr AudoN jdoN<br />

amIr hor amIr ho rhy hn.<br />

<strong>bjt</strong> ƒ ‘zrU iksm df` krfr<br />

idMidaF sfbkf ivwq mMqrI XÈvMq isnhf<br />

ny ikhf ik ieh <strong>bjt</strong> ivwq mMqrI dy afpxy<br />

ivakqIqv ijhf hY ijs `c suDfrF df nF<br />

inÈfn vI nhIN hY. smfjvfdI pfrtI<br />

anusfr ieh afm coxF ƒ iDafn `c rwK<br />

ky bxfieaf igaf <strong>bjt</strong> hY. sI[pI[aYm[<br />

dy sInIar afgU sIqf rfm XycurI ny ikhf<br />

ik mihMgfeI, grIbI, byruËgfrI qy<br />

iBRÈtfcfr ƒ TwlHx leI srkfr ny <strong>bjt</strong><br />

`c koeI Auprfly nhIN kIqy qy ieh <strong>bjt</strong><br />

grIbF `qy Bfr pfAux vflf qy amIrF ƒ<br />

sbiszIaF dyx vflf hY.<br />

izAUtI lwgx kfrn iËafdf mihMgy ho gey<br />

hn. iesy qrHF kMipAUtr df mfeIkro<br />

pRfsYsr, PlfpI qy hfrz izsk zrfeIvF,<br />

sI[zI[ rom zrfeIv, zI[vI[zI[ zrfeIv<br />

qy zI[vI[zI[ rfeItr vI aYksfeIË izAUtI<br />

dI Cot htf ley jfx kfrn mihMgy ho gey<br />

hn ijnHF Auqy pMj PIsdI irafieqI<br />

aYksfeIË izAUtI lwgygI.<br />

brFzz gihixaF Auqy iek PIsdI<br />

aYksfeIË izAUtI lfey jfx nfl ieh vI<br />

mihMgy hoxgy. dUjy pfsy sYnytrI nYpikn qy<br />

zfiepr aYksfeIË izAUtI Gtx nfl ssqy<br />

ho gey hn. PYktrI ivc bxIaF aYbUlYNsF qy<br />

sonf-cFdI vI ssqy hoxgy. mobfeIl,<br />

aYl[eI[zI[, KyqI mÈInrI qy sfËo-sfmfn,<br />

Pirj vI ssqy ho jfxgy. AucI ivkfs dr<br />

qy ivkfs df Gyrf KuwlHf krn dI dlIl nfl<br />

pyÈ kIqf igaf <strong>bjt</strong> ivwqI vrHy 2010-11<br />

dy <strong>bjt</strong> nfl myl KFdf hY. ivwq mMqrI df<br />

Business Business Business Oppor Oppor Opportunity<br />

Oppor Oppor tunity<br />

International Company looking for serious<br />

people to work from home-part time or full<br />

time. Great earning potential, full training and<br />

support provided. To attend training in your area<br />

and For more info. call:<br />

Surjit Singh or Satwant K. Takk Cell:<br />

(416) 889-9886<br />

Sukhpreet Kaur Indiana<br />

Ph:317-884-3557<br />

www.safeandeasyweightloss.com<br />

e-mail:sstakk@hotmail.com<br />

When in Queens, NY tune on your radio to 1620AM to liston Hindi songs 24 Hrs.<br />

dfavf hY ik <strong>bjt</strong> vwD pfrdrÈI qy<br />

nqIjfmuKI mflI pRbMD vwl pulFG hY.<br />

ipCly idnIN jfrI kIqy gey afriQk<br />

srvyKx muqfbk ivwqI vrHy 2010-11<br />

dOrfn kuwl GrylU Auqpfdn dy vfDy dI dr<br />

8[6 ÌIsdI hox df aMdfËf hY. iesy smyN<br />

dOrfn KyqIbfVI ivkfs dr 5[4, snaqI<br />

8[1 qy syvfvF dI 9[6 hox df aMdfËf hY.<br />

ienHF aMdfiËaF qoN bfad afs kIqI jFdI<br />

sI ik agly ivwqI vrHy df <strong>bjt</strong> iesy qrË<br />

Auqy pyÈ kIqf jfvygf. KurfkI vsqF dI<br />

mihMgfeI df iËkr <strong>bjt</strong> qkrIr ivc<br />

qÌsIl nfl qF hoieaf hY pr ivwq mMqrI<br />

ny ies df koeI icrkflI hwl pyÈ nhIN<br />

kIqf. mihMgfeI rokx bfry qF srkfr ny<br />

hwQ hI KVHy kr idwqy hn pr ivwq mMqrI<br />

ny ieh afs ËrUr pRgtfeI hY ik KyqIbfVI<br />

dy ivkfs qy ivsQfr nfl mihMgfeI dI<br />

bxI ies hflq ‘qy asr ËrUr pvygf.


<strong>Punjab</strong> <strong>Times</strong> Vol 12, Issue 10, March 5, <strong>2011</strong> pMjfb tfeImjL sfl 12, aMk 10, 5 mfrc <strong>2011</strong> (3)<br />

hirmMdr sfihb ‘c jYmr lfAux dI iqafrI<br />

aMimRqsr: sRI hirmMdr sfihb<br />

aMdr hux mobfeIl PonF df Èor Èrfbf<br />

rokx leI Pon jYmr lfAux dI iqafrI<br />

kIqI jf rhI hY. ÈRomxI kmytI dI aMiqRMg<br />

kmytI ny sRI hirmMdr sfihb ivKy jYmr<br />

lfAux dy PYsly ƒ pRvfngI dy idwqI hY.<br />

ies qoN pihlF ieQy surwiKaf ƒ mwdynËr<br />

rwKidaF kloË srkt tI[vI[<br />

(sI[sI[tI[vI[) kYmry vI lfey jf cuwky hn<br />

jo jldI hI kMm krnf arMB kr dyxgy.<br />

ieQy dwsxXog hY ik kuJ smF pihlF iek<br />

do vfr sRI hirmMdr sfihb dI iemfrq ƒ<br />

nuksfn phuMcfAux dy DmkI Bry pwqr vI<br />

iksy ivakqI vwloN Byjy jf cuwky hn.<br />

sRI hirmMdr sfihb ivKy dyÈ-ivdyÈ<br />

qoN roËfnf hËfrF ÈrDflU mwQf tykx leI<br />

afAuNdy hn. jdoN ienHF mobfeIl Pon dIaF<br />

GMtIaF vwjdIaF hn qF ies nfl nf isrÌ<br />

dUjy ÈrDflUaF ƒ pRyÈfnI huMdI hY sgoN<br />

rfgIaF, gRMQIaF qy kIrqn suxn vfilaF<br />

BfrqI mUl dy zfktr<br />

mfn ƒ Aumr kYd<br />

ihAUstn: BfrqI mUl dy zfktr<br />

rxdIp mfn ƒ adflq ny arkFsfs<br />

mYzIkl borz dy cyarmYn ƒ jfnoN mfrn dy<br />

ierfdy nfl 2009 `c bMb hmlf krfAux dy<br />

doÈ ivc Aumr kYd dI sËf suxfeI hY.<br />

arkFsfs dy rslivly ivc zfktrI<br />

krdy rhy rxdIp mfn lfiesYNs kuJ mrIËF<br />

ƒ dvfeI dI EvrzoË dyx dIaF iÈkfieqF<br />

kfrn mYzIkl borz dy muKI tRYNt pIars<br />

ny rwd kr idwqf sI. mfn ny pIars qoN<br />

bdlf lYx leI bMb hmlf krfAux dI<br />

sfËÈ rcI. hmly ivc pIars burI qrHF<br />

ËKmI ho igaf sI qy Aus dI iek awK qy<br />

iek kMn pUrI qrHF Krfb ho gey.<br />

dI iekfgrqf vI BMg huMdI hY. iesy qrHF<br />

ieQy qYnfq pRbMDk amly kol vI mobfeIl<br />

Pon hn jo aksr gurbfxI dy kIrqn dy<br />

cwl rhy pRvfh ivc ivGn pfAux df kfrn<br />

bxdy hn. ies qoN ielfvf mfeIk rfhIN ieh<br />

afvfËF kIrqn dIaF DuMnF ivc vI Èfml ho<br />

jFdIaF hn qy ivGn pfAuNdIaF hn.<br />

hirmMdr sfihb aMdr mobfeIl Pon<br />

dI vrqoN rokx leI pRbMDkF vwloN keI QFvF<br />

‘qy ilK ky sUcnf borz vI lfey hoey hn<br />

ik gurU Gr ‘c dfÉl hox smyN afpxy<br />

mobfeIl Pon ƒ sfielMs ‘qy lf ilaf jfvy<br />

jF bMd kr ilaf jfvy pr vwzI igxqI<br />

ivc lokF vloN iDafn nf idwqy jfx kfrn<br />

hux ieQy jYmr lfAux dI Xojnf bxfeI<br />

geI hY. ÈRomxI kmytI dI aMiqRMg kmytI<br />

dI bIqy idn anMdpur sfihb ivKy hoeI<br />

mIitMg dOrfn jYmr lfAux dy PYsly ƒ<br />

pRvfngI idwqI geI. iek jYmr dI kImq<br />

do qoN ZfeI lwK rupey hY. ieQy do jYmr<br />

lfAux dI Xojnf hY. jYmr df Gyrf 50<br />

mItr hovygf. iek jYmr swcKMz ivKy<br />

aMdrly ihwsy ivc sQfpq kIqf jfvygf qy<br />

iek bfhr sQfpq kIqf jfvygf.<br />

sRI hirmMdr sfihb dI pirkrmf ivc mobfeIl Pon vrqdf hoieaf ÈrDflU<br />

gurduafrf coxF 8 meI ƒ<br />

krvfAux dI isPfrÈ<br />

cMzIgVH: gurduafrf cox kimÈn<br />

ny ÈRomxI gurduafrf pRbMDk kmytI dIaF<br />

afm coxF ƒ aYqvfr 8 meI ƒ krfAux<br />

dI kyNdrI gRih mMqrfly ƒ isPfrÈ kIqI<br />

hY. kimÈn ny coxF dy aml ƒ nypry<br />

cfVHn leI sbMDq iDrF nfl mIitMgF df<br />

islislf vI ÈurU kr idwqf hY. aMiqm<br />

votr sUcIaF dI pRkfÈnf muqfbk ies<br />

vfr kmytI dIaF coxF ivc kul<br />

56,77,129 votr vot dy hwk dI vrqoN<br />

kr skxgy.<br />

kmytI dIaF ipClIaF afm coxF<br />

2004 ivc hoeIaF sn qy gurduafrf<br />

aYkt anusfr 2009 ivc ÈRomxI kmytI<br />

dI afm cox hoxI sI pr keI kfrnF<br />

krky kmytI coxF df aml pCVdf igaf.<br />

muwK kimÈnr gurduafrf coxF vwloN sfry<br />

ieqrfË qy dfaivaF df kMm inbyVn<br />

bfad votrF dI kul igxqI vI spÈt ho<br />

geI hY. sUcIaF anusfr pMjfb ivc kul<br />

votF 52,68,664 bxIaF hn. hirafxf<br />

ivc kuwl votF 3,73,465, ihmfcl ivc<br />

23,001 qy cMzIgVH ivc kuwl votF<br />

trwkr BrfvF leI KusLKbrI<br />

zYls PortvrQ eyrIey ivc<br />

sB qoN ssqf zIjLl<br />

vlyro trwk stfp<br />

10101 Jacksboro HWY ( HWY 199)<br />

Valero<br />

Truck Stop<br />

820 lUp dy iblkul<br />

njLdIk<br />

Help Wanted: Cashier<br />

11,999 bxIaF hn. ieh vI pqf lwgf<br />

hY ik pMjfb dIaF swq kmytI sItF ivc<br />

ieqrfË TIk nf kIqy jfx ‘qy kimÈn ny<br />

pMjfb ƒ spÈt kr idwqf sI ik jykr<br />

ieqrfË TIk nf kIqy gey qF ÈRomxI kmytI<br />

dIaF afm coxF rok leIaF jfxgIaF.<br />

ies dy bfad pMjfb srkfr POrI hrkq<br />

ivc afeI qy votr sUcIaF dI soD kIqI<br />

geI. ienHF sItF ivc smfxf, kpUrQlf,<br />

PgvfVf, BulwQ, aMimRqsr pwCmI,<br />

aMimRqsr kyNdrI qy cogfvF Èfml hn.<br />

muwK kimÈnr (gurduafrf coxF)<br />

jsits hrPUl isMG brfV ny dwisaf ik<br />

kimÈn ny kyNdrI gRih mMqrfly ƒ 8 meI<br />

ƒ ieko idn ivc ÈRomxI kmytI dIaF afm<br />

coxF krvfAux dI isPfrÈ kIqI hY pr<br />

aMiqm PYslf gRih mMqrfly ny hI lYxf hY<br />

coxF lVn leI ijhVIaF pfrtIaF ny<br />

arËIaF idqIaF hn, AunHF dI pVqfl<br />

df kMm vI ÈurU ho igaf hY qy pqf kIqf<br />

jf irhf hY ik cox lVn vflI pfrtI dI<br />

kI hflq hY. ies vyly qwk awT iDrF ƒ<br />

kimÈn vwloN bulfieaf jf cuwkf hY.<br />

imsr ivc rfie ÈumfrI agly mhIny<br />

kfihrf: imsr ivc Èfsn dI vfgzor sMBfl rhI POjI kONsl ny sMivDfnk soDF<br />

bfry agly mhIny rfieÈumfrI krfAux dI Xojnf kIqI hY. KrVf kmytI dy iek mYNbr<br />

soBI slyh ny ikhf ik rfieÈumfrI krfAux df rsmI aYlfn ies hÌqy kIqf jfvygf qy<br />

lok mfrc dy aKIr qoN pihlF nvyN mUl kfƒn bfry afpxf mwq dyxgy. sMivDfnk soD<br />

kmytI ny afpxI irport POjI kONsl ƒ sONpI sI. kmytI ny rfÈtrpqI dy ahudy leI<br />

KuwlHf mukfblf, ahudy ‘qy rihx dI hwd imwQx qy coxF ‘qy inaFiek ingrfnI ijhIaF<br />

qbdIlIaF dy suJfa pyÈ kIqy hn.<br />

sflyh ny dwisaf ik rfieÈumfrI qoN bfad pfrlImYNt dy dovyN sdnF leI coxF<br />

krfeIaF jfxgIaF pr AunHF ienHF df smF nhIN dwisaf.<br />

Contact: Jasbir Singh Jassa<br />

Ph. 917-297-9530


<strong>Punjab</strong> <strong>Times</strong> Vol 12, Issue 10, March 5, <strong>2011</strong> pMjfb tfeImjL sfl 12, aMk 10, 5 mfrc <strong>2011</strong> (4)<br />

hoNd icwlV dI sMsd ‘c gUMj, icdMbrm vwloN kfrvfeI df Brosf<br />

igaf. gRih mMqrI pI[ icdMbrm ny ies<br />

mfmly ‘qy kfrvfeI df Brosf idwqf hY.<br />

ies msly ‘qy rOlf pYx kfrn dohF<br />

sdnF dI kfrvfeI ivc ivGn vI ipaf.<br />

sdnF ivc ieh mfmlf ÈRomxI akflI dl<br />

aqy Bfjpf ny AuTfieaf. ijvyN hI lok sBf<br />

juVI, ÈRomxI akflI dl dy mYNbrF ny hoNd<br />

icwlV kql-ey-afm dI jFc krvfAux dI<br />

mMg kIqI. ies kfrn spIkr mIrf kumfr<br />

ny sdn AuTf idwqf. sdn jdoN muV juiVaf<br />

qF ivroDI iDr dI nyqf suÈmf svrfj ny<br />

akflI mYNbrF dI mMg duhrfeI aqy ikhf ik<br />

srkfr hoNd icwlV kql-ey-afm dI jFc<br />

krvfey. spIkr ny ikhf ik ieh muwdf isÌr<br />

kfl smyN AuTfieaf jfvy.<br />

iesy qrHF rfj sBf ivc vI pRÈn kfl<br />

nhIN cwl sikaf. akflI dl aqy Bfjpf<br />

dy mYNbrF ny hoNd icwlV kql-ey-afm bfry<br />

ros pRgt kIqf. sdn dI kfrvfeI ÈurU<br />

huMdy sfr hI ienHF pfrtIaF dy mYNbrF ny<br />

sdn ‘c ivroDI iDr dy Aup afgU aYs[aYs[<br />

afhlUvflIaf dI agvfeI ivc ies kqley-afm<br />

sbMDI KLbrF nfl Bry aKLbfr<br />

sdn ivc lihrfey. AunHF mMg kIqI ik<br />

gRih mMqrI pI[ icdMbrm sdn ivc afAux<br />

aqy AunHF dy suaflF dy juafb dyx. Bfjpf<br />

dy afr[aYn[ pnI, ÈRomxI akflI dl dy<br />

suKdyv isMG ZINzsf aqy hornF ny<br />

nfarybfËI vI kIqI. sdn ‘c ÈFqI bhflI<br />

nf hox kfrn cyarmYn hfimd ansfrI<br />

ny kfrvfeI dupihr qwk AuTf idwqI.<br />

iesy dOrfn ÈRomxI kmytI dy pRDfn<br />

jQydfr avqfr isMG dI agvfeI hyT<br />

iswK afgUaF dy 6 mYNbrI vPd ny kyNdrI<br />

gRih mMqrI pI[ icdMbrm nfl mulfkfq<br />

kIqI. sRI icdMbrm ny vPd ƒ Brosf idwqf<br />

ik ies kql-ey-afm dI irport<br />

hirafxf srkfr qoN imlx mgroN kyNdr<br />

srkfr Xog kfrvfeI krygI.<br />

vPd ny mMg kIqI ik ies KUnI kFz<br />

dI hfeI kort dy jwj pfsoN jFc krvfeI<br />

jfvy aqy doÈIaF dI pCfx kr ky AunHF ƒ<br />

sËfvF idwqIaF jfx. ies mfmly ivc ijnHF<br />

srkfrI aiDkfrIaF ny afpxI iËMmyvfrI<br />

nhIN inBfeI aqy ies Gtnf ‘qy prdf<br />

pfAux df rol inBfieaf hY, AunHF ivruD<br />

vI sÉq kfrvfeI dI mMg kIqI geI. Xfd<br />

rhy ik srkfrI aÌsrF ny ies Gtnf<br />

sbMDI iÈkfieq ‘c mOqF dI igxqI 20<br />

drj kIqI aqy ienHF ƒ lfvfrs dws ky<br />

sskfr krvf idwqf sI.<br />

vPd ivc jQydfr avqfr isMG nfl<br />

rfj sBf dy mYNbr suKdyv isMG ZINzsf,<br />

ÈRomxI kmytI dy sInIar mIq pRDfn<br />

rGUjIq isMG ivrk, ÈRomxI kmytI dy<br />

mYNbrfn rfijMdr isMG mihqf qy jsivMdr<br />

isMG aYzvokyt aqy kmytI dy skwqr<br />

joigMdr isMG adlIvfl qy prmjIq isMG<br />

sroaf Èfml sn.<br />

cMzIgVH: hirafxf ivDfn sBf dy<br />

cfr mfrc qoN ÈurU ho rhy <strong>bjt</strong> ÈYsn ivc<br />

ivroDI iDr ipMz hoNd iclV ivc iswKF dy<br />

kql-ey-afm mfmlf vI AuTfeygI.<br />

ieMzIan nYÈnl lok dl (ienYlo) ny<br />

pihlF hI kFgrs srkfr dIaF nIqIaF<br />

iKlfP muihMm ivwZI hoeI hY qy <strong>bjt</strong> sYÈn<br />

ivc muwK mMqrI BuipMdr isMG huwzf dI<br />

srkfr ivruD Ëordfr hmly kIqy jfxgy.<br />

AuDr, Bfjpf dy ivDfiek dl dy afgU<br />

ainl ivj df kihxf hY ik ipMz hoNd icwlV<br />

ivc iswK kql-ey-afm df mfmlf AuTf<br />

ky srkfr koloN mMg kIqI jfvygI ik ies<br />

dI Auc pwDrI jFc krvfeI jfvy qy doÈIaF<br />

dI pCfx krky sËfvF idqIaf jfx. AunHF<br />

ikhf ik ieh kFz BfvyN iksy hor srkfr<br />

dy smyN vfpiraf pr mOjUdf srkfr dI<br />

ÈRomxI kmytI df <strong>bjt</strong> 24 mfrc ƒ<br />

afnMdpur sfihb: ÈRomxI<br />

gurduafrf pRbMDk kmytI dy pRDfn jQydfr<br />

avqfr isMG mwkV ny ÈRomxI kmytI dy<br />

pRbMDF aDIn afAuNdy smUh gurduafrf<br />

sihbfn, skUlF, kfljF, ipRMitMg pRYsF qy<br />

Drm pRcfr kmytI dy sfl <strong>2011</strong>-2012 dy<br />

<strong>bjt</strong> ƒ pRvfngI dyx leI <strong>bjt</strong> iejlfs<br />

24 mfrc ƒ qyjf isMG smuMdrI hfl<br />

aMimRqsr hox dI puÈtI kIqI hY. iek ivÈyÈ<br />

mIitMg mOky AunHF aYlfn kIqf ik kmytI dy<br />

pRbMDF aDIn afAuNdy sfry mulfËmF ƒ awT<br />

PIsdI mihMgfeI Bwqf idwqf jfvygf.<br />

jQydfr mwkV ny dwisaf ik ÈRomxI<br />

kmytI dy sflfnf <strong>bjt</strong> dI GoK kr leI<br />

geI hY qy ies <strong>bjt</strong> dI aMiqm pRvfngI<br />

24 mfrc ƒ hox vfly iejlfs ivc leI<br />

jfvygI. AunHF dwisaf ik hoNd icwlV kFz<br />

nfl sbMDq hr qrHF dI kfƒnI kfrvfeI<br />

ÈRomxI kmytI vwloN kIqy jfx df PYslf<br />

kIqf igaf qy ies leI 50 lwK rupey rwKy<br />

gey hn. 26 sfl pihlF hoey iswK<br />

kqlyafm dy pIVqF dy bwicaF dI pVHfeI<br />

leI iek kroV rupey ÈRomxI kmytI dy <strong>bjt</strong><br />

‘c rwKy gey hn qy pIVq pirvfrF dy jo<br />

bwcy ividak Xogqf pUrI krdy hoxgy,<br />

AunHF ƒ ÈRomxI kmytI ‘c nOkrI vI idwqI<br />

jfvygI. AunHF dwisaf ik jgqfr isMG<br />

hvfrf qy prmjIq isMG iBAurf dI qrIk<br />

pyÈI smyN cMzIgVH dI iËlHf adflq dy<br />

bfhr nfary lf ky BVkfht pYdf krn qy<br />

adflq dI qohIn krn vfly ansrF ivruD<br />

mfnhfnI df prcf drj krfAux qy bIqy<br />

idnIN iProËpur ivKy kuJ zrfeIvrF vwloN<br />

JgVy dOrfn iek iswK zrfeIvr dI dsqfr<br />

Auqfr ky sfVn dy doÈIaF ivruD Dfrf 295<br />

ey df prcf drj kIqy jfx dI mMg df<br />

mqf pfs kIqf hY.<br />

ies qoN ielfvf kmytI ny ividaf dy<br />

psfr leI pMQ dy mhfn jrnYl akflI<br />

PUlf isMG dI Xfd ƒ smripq sMgrUr<br />

iËlHy ivc AunHF dy jwdI ipMz zyhlf ivKy<br />

pbilk skUl, luiDafxf iËlHy dy kiVafx<br />

ipMz ivKy BfeI mnI isMG Kflsf kflj,<br />

jgrfEN ivKy polItYknIkl kflj qy<br />

mnpRIq vwloN ivDfn sBf qoN asqIÌy dI crcf<br />

cMzIgVH: pMjfb ivDfn sBf dy afgfmI <strong>bjt</strong> sYÈn ivc sfbkf ivwq mMqrI<br />

mnpRIq isMG bfdl vwloN iÈrkq krn bfry BMblBusf brkrfr hY. ivDfn sBf df<br />

ieh 22 roËf <strong>bjt</strong> sYÈn 4 mfrc qoN ÈurU ho irhf hY ijs ivc 14 mfrc ƒ <strong>bjt</strong> pyÈ<br />

kIqf jfvygf. ÈRomxI akflI dl-Bfjpf dI mOjUdf srkfr dy ies qoN pihly cfr <strong>bjt</strong><br />

mnpRIq bfdl ny hI pyÈ kIqy sn pr sMBv hY ik ies <strong>bjt</strong> sYÈn ivc Auh hfËr nhIN<br />

hoxgy. AunHF vwloN <strong>bjt</strong> sYÈn Kqm hox qoN do idn pihlF ÈhId Bgq isMG dy ÈhIdI<br />

idhfVy 23 mfrc ƒ ÈhId dy jnm asQfn KtkV klF ivKy nvIN pfrtI df aYlfn<br />

kIqy jfx df aYlfn kIqf igaf hY.<br />

AunHF dy krIbIaF anusfr Auh igwdVbfhf hlky qoN afpxI ivDfn sBf mYNbrI qoN<br />

vI iesy hPqy jF agly hPqy dy ÈurU ivc asqIPf dy skdy hn ikAuNik AunHF df <strong>bjt</strong><br />

sYÈn dOrfn ivDfn sBf dI hfËrI Brn df koeI ierfdf nhIN. AuNj mOjUdf pMjfb ivDfn<br />

sBf dI imafd ƒ iek sfl qoN Gwt smF rih jfx kfrn igwdVbfhf hlky dI iËmnI<br />

cox hox dy koeI afsfr nhIN hn. sUqrF anusfr mnpRIq bfdl df iËmnI cox lVn<br />

df ierfdf nhIN hY qy iesy kfrn Auh afpxf asqIPf vwD qoN vwD lyt krnf cfhuMdy hn<br />

ikAuNik Auh iËmnI cox ivc afpxI qfkq Ëfieaf krn dI QF agly sfl hox vflIaF<br />

ivDfn sBf coxF ‘qy iDafn kyNdrq krnf cfhuMdy hn. pMjfb ivDfn sBf dI imafd<br />

PrvrI 2012 qk hY qy koeI hlkf Cy mhIny qoN vwD KflI rihx dI sUrq ivc cox<br />

kimÈn vwloN iËmnI cox krvfeI jf skdI hY. pfrtI ‘coN kwZ idwqy jfx ipwCoN mnpRIq<br />

bfdl afËfd pMCI vrgy hn qy AunHF ‘qy koeI pfrtI ivpH afied nhIN huMdf.<br />

iËMmyvfrI bxdI hY ik ies kql-ey-afm<br />

kqlyafm dy dosLIaF nMU sjLf idvfey.<br />

srkfrI ibafnbfjLI PokI<br />

krfr: Kflsf aYkÈn kmytI dy knvInr<br />

BfeI mohkm isMG ny ikhf hY ik ÈRomxI<br />

akflI dl dI agvfeI hyTlI pMjfb<br />

srkfr aMimRqsr ivKy qF ÈhId isMGF dI<br />

gRih mMqrI pI[ icdMbrm nMU imlx ipwCoN af rhy sLRomxI kmytI dy pRDfn<br />

avqfr isMG, sMsd mYNbr suKdyv isMG ZINzsf aqy hor<br />

sMgrUr iËlHy dy ipMz gfgf ivKy kflj<br />

KolHx df PYslf kIqf hY. gurduafrf dUK<br />

invfrn sfihb pitaflf qy gurduafrf bIV<br />

sfihb ivKy kVfh pRsfid dy kfAUNtrF leI<br />

13 kMipAUtr, bfbf buwZf jI pbilk skUl<br />

leI do bwsF, mwD pRdyÈ dy AujYn Èihr ‘c<br />

iswK imÈn sQfpq krn, gurduafrf<br />

tfhlIafxf sfihb rfeykot ivKy gurduafrf<br />

sfihb dy nfl lgdI 36 ivsvy ËmIn ÉrIdy<br />

jfx qy swcKMz sRI hirmMdr sfihb ivKy<br />

mrXfdf ƒ muwK rwKidaF mobfeIl jYmr<br />

lgvfey jfx df ÌYslf kIqf igaf hY.<br />

Xfd ivc ÈhIdI smfrk Ausfr nhIN skI.<br />

hirafxf dy hoNd icwlV ‘c ÈhId hox vfly<br />

iswKF dI Xfdgfr iks qrHF bxf skdI<br />

hY? AunHF ikhf ik rfj srkfr ÈRomxI<br />

gurduafrf pRbMDk kmytI dIaF coxF ƒ<br />

dyK ky aijhy Poky ibafn dy rhI hY.<br />

AunHF ikhf ik dovyN bfdlF df kMm<br />

afr[aYs[aYs[ qy Bfjpf ƒ ÉuÈ krnf hY.<br />

ÈRomxI kmytI df arbF rupey df sflfnf<br />

<strong>bjt</strong> hY. ies ny hux qwk aijhf sYl<br />

sQfpq nhIN kIqf ijwQy koeI iswK afpxI<br />

jfxkfrI dy sky. 27 sfl pihlF nvMbr<br />

1984 ivc jo kuJ vfpiraf, Aus sbMDI<br />

ÈRomxI kmytI kol koeI irkfrz nhIN hY<br />

aqy nf hI iksy DrmI POjI bfry koeI<br />

jfxkfrI hY.<br />

pRDfn mMqrI hoNd ipMz df dOrf krn:<br />

sRI akfl qÉq dy jQydfr igafnI<br />

gurbcn isMG ny ipMz hoNd icwlV dy KMzrfq<br />

dyKx qoN bfad ikhf hY ik jykr kFgrs<br />

pRDfn sonIaf gFDI aqy pRDfn mMqrI zf[<br />

mnmohn isMG ivc jy iensfnIaq hY qF<br />

AunHF ƒ ies ipMz df dOrf krnf cfhIdf hY<br />

aqy kql-ey-afm dy doÈIaF dI<br />

inÈfndyhI krky AunHF nMU sIKF dy ipwCy<br />

bMd krnf cfhIdf hY.<br />

isMG sfihb ny iswK BfeIcfry aqy<br />

ielfkf invfsIaF ƒ apIl kIqI ik hoNd<br />

kfz dy ÈhIdF dI Xfd ivc 6 mfrc ƒ Bog<br />

pfAux mOky Auh pUrf sihXog dyx. AunHF<br />

ny ipMz ivc imRqkF dI Xfd ‘c jpujI<br />

sfihb df pfT qy ardfs kIqI. ies ipMz<br />

dy qqkflIn srpMc Dnpq isMG ny ikhf<br />

ik ieh gwl TIk nhIN ik iksy ny iswKF ƒ<br />

bcfAux leI mdd nhIN kIqI. AunHF dwisaf<br />

ik Auh ies kFz dy cÈmdId gvfh hn<br />

aqy AunHF ny iswK pirvfrF ƒ bcfAux df<br />

Xqn kIqf sI. Aus ny ikhf ik Auh vI<br />

dyÈ dI vMz smyN imMtgumrI (hux sfhIvfl)<br />

iËlHy qoN pirvfr smyq AujV ky afieaf<br />

sI. ies krky Aus ƒ vMz dy drd df<br />

aihsfs hY. Aus ƒ Auh idn ikvyN Buwl<br />

skdf hY ijs idn ies ipMz dy iswK BrfvF<br />

ny srbsMmqI nfl Aus ƒ srpMcI df mfx<br />

bKiÈaf sI. Aus ny dwisaf ik Aus ny<br />

keIaF ƒ ieh mfmlf AuTfAux leI ikhf<br />

sI pr gwl nhIN bx skI.<br />

jFc dI mMg ny Ëor PiVaf:<br />

ÈRomxI kmytI dy pRDfn avqfr isMG,<br />

Kflsf aYkÈn kmytI, dl Kflsf, ÈRomxI<br />

akflI dl 1920, akflI dl pMc pRDfnI,<br />

akflI dl idwlI, ÈRomxI Kflsf pMcfieq,<br />

ÈRomxI pMQk kONsl, afl ieMzIaf ÈRomxI<br />

akflI dl, iswK stUzYNts PYzryÈn, afl<br />

ieMzIaf iswK stUzYNts PYzryÈn aqy<br />

hirafxf dy iswKF ny ies Gtnf dI jFc<br />

hfeI kort dy jwj koloN krfAux dI mMg<br />

kIqI hY.<br />

ies dOrfn idwlI kmytI dy pRDfn<br />

prmjIq isMG srnf ny vI ipMz hoNd df dOrf<br />

kIqf. AunHF hirafxf dy muwK mMqrI ƒ ies<br />

mfmly ivc qurMq dKlaMdfËI krky doÈIaF<br />

iKlfÌ ZuwkvIN kfrvfeI dI mMg kIqI hY. AunHF<br />

ikhf ik pIVq pirvfrF ƒ kfƒnI qy afriQk<br />

mdd muhweIaf kIqI jfvygI.<br />

jgmIq brfV vwloN pRDfn mMqrI<br />

nfl mulfkfq: kFgrs dI kOmI<br />

vrikMg kmytI dy mYNbr aqy sfbkf<br />

sMsd mYNbr jgmIq isMG brfV ny pRDfn<br />

mMqrI zf[ mnmohn isMG nfl ipMz hoNd<br />

icwlV dy muwdy ‘qy mulfkfq kIqI. AunHF<br />

pRDfn mMqrI kol mMg AuTfeI hY ik srb<br />

pfrtI vÌd ipMz hoNd icwlV Byijaf jfvy.<br />

vÌd dI irport dy afDfr ‘qy pIVqF ƒ<br />

iensfP idwqf jfey.


<strong>Punjab</strong> <strong>Times</strong> Vol 12, Issue 10, March 5, <strong>2011</strong> pMjfb tfeImjL sfl 12, aMk 10, 5 mfrc <strong>2011</strong> (5)<br />

5 rfjF dIaF ivDfn sBf coxF 4 aprYl qoN<br />

nvIN idwlI: cox kimÈn ny pMj<br />

rfjF-pwCmI bMgfl, asfm, qfimlnfzU,<br />

kyrl qy puzUcyrI ivDfn sBfvF leI coxF<br />

df aYlfn kr idwqf hY. pwCmI bMgfl ivc<br />

coxF Cy pVfvF ivc 18, 23, 27 aprYl,<br />

3, 7 qy 10 meI ƒ hoxgIaF, jdik asfm<br />

ivc do pVfvI coxF 4 qy 11 aprYl ƒ<br />

hoxgIaF. qfimlnfzU, kyrl qy puzUcyrI<br />

ivc votF 13 aprYl ƒ pYxgIaF. ienHF<br />

sfry rfjF dIaF coxF dy nqIjy ieko idn<br />

13 meI ƒ kwZy jfxgy. muwK cox kimÈnr<br />

aYs[ vfeI[ kurYÈI ny ieQy ies cox<br />

pRogrfm df aYlfn kridaF ikhf ik ienHF<br />

pMjy rfjF ivc cox Ëfbqf qurMq lfgU ho<br />

igaf hY.<br />

pwCmI bMgfl ivc 294, qfimlnfzU<br />

‘c 234, kyrl ‘c 140, puzUcyrI ‘c 30<br />

qy asfm ‘c 126 ivDfn sBf sItF leI<br />

mqdfn hovygf. sfl 2009 ivc hoeIaF<br />

lok sBf coxF mgroN ieh ivDfn sBf coxF<br />

kimÈn leI iek vwzI cuxOqI hn. ienHF<br />

pMj rfjF ivcly 14[39 kroV votr afpoafpxy<br />

sUby dI iksmq df PYslf krngy.<br />

sB qoN vwD 5[60 kroV votr pwCmI bMgfl<br />

gfiek bwbU mfn dy<br />

hwQ ‘qy golI lwgI<br />

cMzIgVH: pRiswD gfiek bwbU mfn<br />

iewQoN 40 iklomItr dUr ksbf cmkOr<br />

sfihb nyVy ÈUitMg dOrfn AudoN ËKmI ho<br />

igaf jdoN Auh afpxf ipsqOl loz kr<br />

irhf sI.<br />

ipsqOl loz krdy smyN Aus dy hwQ<br />

‘qy golI lwgI qy Aus ƒ qurMq hspqfl lY<br />

jfieaf igaf. bwbU mfn dy hwQ ‘qy swq<br />

awT tFky lwgy hn. Auh iewQy afpxI iPlm<br />

dI ÈUitMg kr irhf sI.<br />

‘c qy 4[59 kroV votr qfimlnfzU ivc<br />

hn. kyrl ivc 2[29 kroV, asfm ‘c<br />

1[81 kroV qy puzUcyrI ‘c 8 lwK votr<br />

hn. sfry rfjF ivc ielYktRfink voitMg<br />

mÈInF dI vrqoN kIqI jfvygI.<br />

cox pRogrfm muqfbk asfm ivc do<br />

pVfvI coxF leI pihly gyV leI<br />

notIiPkyÈn 10 mfrc ƒ jfrI hovygf qy<br />

nF dfÉl krn dI afKrI qrIk 17 mfrc<br />

hovygI. Aus qoN agly idn kfgËF dI jFc<br />

hovygI qy 21 mfrc ƒ nfm vfps ley jf<br />

skxgy. votF 4 aprYl ƒ pYxgIaF. dUjy<br />

pVfa leI notIiPkyÈn 18 mfrc ƒ jfrI<br />

hovygI qy nfmËdgI dfKl krn dI afKrI<br />

qrIk 25 mfrc hY. agly idn kfgËF dI<br />

jFc hovygI qy 28 mfrc ƒ nfm vfps<br />

ley jf skxgy. votF 11 aprYl ƒ<br />

pYxgIaF. qfimlnfzU, kyrl qy puzUcyrI<br />

‘c coxF leI notIiPkyÈn 19 mfrc ƒ<br />

jfrI hovygI qy 26 mfrc ƒ nfmËdgI<br />

pwqr dfÉl kIqy jf skxgy. kfgËF dI<br />

jFc 28 mfrc ƒ hovygI qy 3 mfrc ƒ<br />

nfm vfps ley jf skxgy. votF 13<br />

aprYl ƒ pYxgIaF. pwCmI bMgfl<br />

ivclIaF Cy pVfvI coxF 18, 23, 27<br />

aprYl, 3, 7 qy 10 meI ƒ hoxgIaF.<br />

iesy dOrfn kyNdrI gRih mMqrI pI[<br />

icdMbrm ny ikhf hY ik pwCmI bMgfl ivc<br />

amn-kfƒn dI hflq qswlIbKÈ nf hox<br />

kfrn AuQy ivDfn sBf coxF dOrfn nIm<br />

POjI dsiqaF dy krIb ds hËfr jvfn<br />

qfienfq kIqy jfxgy.<br />

inAU Xfrk dy gurduafrf sRI swcKMz sfihb ivKy Bgq sRI rivdfs mhfrfj<br />

jI df pRkfsL purb bVI sLrDf aqy AuqsLfh nfl mnfieaf igaf. ies mOky<br />

BfeI cmn lfl isMG hurF ny sLbd kIrqn rfhIN sMgqF nUM pRBU crnF nfl<br />

joiVaf. ieh qsvIr BfeI cmn lfl isMG df gurUGr dI qrPoN isropfE<br />

dI bKisLsL nfl snmfn mOky dI hY. hor jfxkfrI Pon 718-278-4300 qoN<br />

leI jf skdI hY.<br />

goDrf kFz dy 11 doÈIaF ƒ mOq dI sËf<br />

aihmdfbfd: iewQoN dI ivÈyÈ<br />

adflq ny sfl 2002 ivc goDrf nyVy<br />

sfbrmqI aYkspRYs ƒ sfV ky 59 kfr<br />

syvkF ƒ mfrn dy doÈ ivc 31 doÈIaF ‘coN<br />

11 ƒ sËf-ey-mOq qy 20 muljLmF nUM Aumr<br />

kYd dI sËf suxfeI hY. ies Gtnf mgroN<br />

smuwcy gujrfq ivc iPrkU dMgy BVk gey<br />

sn qy ijnHF ivc 1200 muslmfn mfry<br />

gey sn.<br />

pihlI mfrc ƒ ivÈyÈ jwj pI[afr[<br />

ptyl ny ies agnI kFz ƒ ivlwKx krfr<br />

idMidaF iblfl iesmfeIl, abdul sfijd,<br />

sujylf AurÌ iblfl hfjI, abduwl rËfk,<br />

muhMmd kurkur, rfmjfnI ibnXfimn<br />

bihrf, hsn aihmd, crKf AurÌ lflU,<br />

ËbIr ibnXfimn bihrf, mihbUb Kfild<br />

cFdf, slIm AurÌ slmfn XUsÌ sqwr<br />

Ërdf, isrfj muhMmd abduwl mYd AurÌ<br />

bflf, ierPfn mfijd gFcI, klMdr AurP<br />

ierPfn Bopo, ierPfn mihmd, hnIPfbdul<br />

ptflIaf qy mihbUb aihmd, XUsuÌ hsn<br />

AurP lfqIko ƒ sËf-ey-mOq suxfeI. ies<br />

qoN ielfvf doÈIaF ƒ hor vwK-vwK DfrfvF<br />

qihq sËf suxfeI geI hY ijhVI doÈIaF ƒ<br />

imlI Aumr kYd dI sËf dy nfl-nfl<br />

clxgIaF. srkfrI iDr dy sfry 31 doÈIaF<br />

leI sËf-ey-mOq dI mMg kIqI sI.<br />

22 PrvrI ƒ adflq ny 31 mulËmF<br />

ƒ sfbrmqI aYkspRYs dy zwby aYs-6 ƒ<br />

sfVn df doÈI krfr idwqf sI jdik 63 ƒ<br />

brI kr idwqf sI. srkfrI vkIl ny ikhf<br />

ik dyÈ df ieh aijhf pihlf mfmlf hY<br />

ijs ivc iek vyly 11 doÈIaF ƒ sËf-eymOq<br />

suxfeI geI hY. adflq ny doÈIaF ƒ<br />

ies PYsly iKlfP AuprlI adflq ivc<br />

jfx leI 90 idn idwqy hn. PYsly muqfbk<br />

20 Aumr kYdI ijhVy hux qk ijMnf smF<br />

jylH ivc guËfr cuwky hn, AunHF dI sËf<br />

Aumr kYd ivcoN mnÌI ho jfvygI. bcfa<br />

nYsLnl trwk zrfeIivMg skUl<br />

sYkrfmYNto, kYlIPornIaf<br />

jordfr mMg `qy hux XUbf istI lokysLn vI sLurU<br />

*trwk zrfieivMg skUl<br />

srkfr qoN mfnqf pRfpq hY<br />

*lfiesYNs lYx AuprMq kMm/<br />

jOb dI gfrMtI<br />

*irhfiesL df vI Kfs pRbMD<br />

*2-3 hPiqaF ivc<br />

pRoPYsLnl trwk zrfievr<br />

bxo<br />

iDr dy vkIl afeI[aYm[ munÈI ny ikhf ik<br />

doÈI afpxI sËf iKlfP apIl dfier<br />

krngy. goDrf kFz dy doÈIaF ƒ sËfvF<br />

suxfey jfx dy mfmly ivc kyNdrI kfƒn mMqrI<br />

vIrwpf moielI ny ikhf hY ik adflq vwloN<br />

11 ƒ sËf-ey-mOq qy 20 Aumr kYd suxfey<br />

jfx nfl ieh sfbq nhIN huMdf ik ryl gwzI<br />

sfVy jfx mgroN dMgy BVkxf TIk sI.<br />

Matrimonials<br />

kMinaf dI loV<br />

Wanted suitable match for<br />

Jatt Sikh US born, handsome,<br />

cleanshaven, 27/ 6’1”, engineer<br />

(BSc. Engg.) boy, manager in a top<br />

US corporation. Educated,<br />

respected family, no demands. Pl.<br />

contact: Sikh5family@gmail.com<br />

vr dI loV<br />

Sikh match for Parjapat Sikh<br />

female, 30, 5’- 6", working with<br />

US University on H1 visa, PhD<br />

(Molecular Biology) from US.<br />

Caste no bar, US/Canada<br />

preferred. Contact at 978-799-<br />

8948 (US), 91-98784-59056 (India),<br />

or piscean100@yahoo.com<br />

To Advertise with us<br />

Call: 847-359-0746<br />

Fax:847-705-9388<br />

e-mial:<br />

punjabtimes1@sbcglobal.net<br />

National Truck<br />

Driving School<br />

Call For Special Price<br />

Kashmir S. Thandi<br />

Office: (866) 933-3038<br />

Balhar S. Ranu Cell:916-502-7733<br />

Yuba City Ph:530-383-2785<br />

4585 Pell Dr. Secramento CA, 95838


<strong>Punjab</strong> <strong>Times</strong> Vol 12, Issue 10, March 5, <strong>2011</strong> pMjfb tfeImjL sfl 12, aMk 10, 5 mfrc <strong>2011</strong> (6)<br />

<strong>Punjab</strong> <strong>Times</strong><br />

Established in 2000<br />

12th Year in Publication<br />

Published every Saturday<br />

by A B Publication Inc.<br />

20451 N Plum Grove Rd.<br />

Palatine, IL 60074-2018<br />

Ph:847-359-0746<br />

Fax:847-705-9388<br />

Editor:<br />

Amolak Singh Jammu<br />

Astt. Editor:<br />

Jaspreet Kaur<br />

Kuljeet Singh<br />

Graphics:<br />

Mandeep Singh<br />

Our Columnists<br />

Ashok Bhaura<br />

Tarlochan Singh Dupalpur<br />

Baljit Basi<br />

Prof. Kulwant S. Romana<br />

California Bureau:<br />

Mann Mandeep<br />

661-889-1927<br />

Shiara Dhindsa<br />

Photographer<br />

661-703-6664<br />

New York<br />

Iqbal S. Jabowalia<br />

917-375-6395<br />

Circulation<br />

Harbhajan Singh<br />

917-856-5229<br />

Photographer<br />

Kamaljit Singh Virdi<br />

Ph. 847-502-2703<br />

Distributed in:<br />

California, Illinois, Indiana, Michigan,<br />

Wisconsin, Ohio, Iowa,<br />

Missisipi, Arkansas, Texas, Nevada,<br />

Virginia, Oregon, Arizona, Georgia,<br />

Florida, Massachusettes, Washington,<br />

Kansas, Minnesota, New York<br />

fwk fwk rwhIN rwhIN prcw prcw mMgvwaux mMgvwaux leI<br />

leI<br />

swlwnw swlwnw cMdw: cMdw: 80 80 fwlr,<br />

fwlr,<br />

pMj pMj swl swl leI: leI: 375 375 fwlr<br />

fwlr<br />

not: not: pMjwb pMjwb tweImz tweImz tweImz ivc ivc Cpy<br />

Cpy<br />

lyKW lyKW ivcly ivcly ivcwrW ivcwrW nwl nwl Adwrw<br />

Adwrw<br />

pMjwb pMjwb tweImz tweImz dw dw sihmq sihmq hoxw hoxw<br />

hoxw<br />

jrUrI jrUrI jrUrI nhIN nhIN hY[<br />

hY[<br />

pMjwb pMjwb tweImz tweImz ivc ivc Cpy<br />

Cpy<br />

ieSiqhwrW ieSiqhwrW ivc ivc kIqy kIqy gey gey dwAivAW<br />

dwAivAW<br />

dI dI jrUrI jrUrI nhIN nhIN ik ik Adwrw Adwrw pMjwb<br />

pMjwb<br />

tweImz tweImz qweId qweId qweId krdw krdw hovy[<br />

hovy[<br />

Disclaimer<br />

The views expressed in the<br />

articles published in the columns<br />

of <strong>Punjab</strong> <strong>Times</strong> are that of<br />

their writers, and it is not<br />

implied that <strong>Punjab</strong> <strong>Times</strong><br />

endorses them.<br />

Sameway <strong>Punjab</strong> <strong>Times</strong><br />

does not necessarily endorses<br />

the claims made in the<br />

advertisements published in<br />

<strong>Punjab</strong> <strong>Times</strong>.<br />

All disputes subject to<br />

Chicago jurisdiction.<br />

pMjfb leI isr klm krfAux leI vI iqafr hF:kYptn<br />

brnflf (pMjfb tfeImË<br />

ibAUro): pMjfb kFgrs dy pRDfn kYptn<br />

amirMdr isMG ny XUQ akflI dl dy<br />

srpRsq ibkrm isMG mjITIaf dI<br />

ibafnbfËI df jvfb idMidaF ikhf hY ik<br />

jy AunHF df isr klm krn nfl pMjfb df<br />

koeI Blf huMdf hY qF Auh pUrI qrHF iqafr<br />

hn.” ieQy kFgrs dI iek rYlI ƒ sMboDn<br />

kridaF AunHF ikhf ik suKbIr bfdl kih<br />

irhf hY ik bdly dI rfjnIqI kYptn ny<br />

ÈurU kIqI hY pr Auh dwsy ik bfdl srkfr<br />

ny 30 hËfr kFgrsI vrkrF ‘qy JUTy<br />

mukwdmy ikAuN drj kIqy hn? AunHF ikhf<br />

ik srkfr afAux ‘qy ihsfb-ikqfb<br />

brfbr kr dyvFgy.<br />

sfbkf muwK mMqrI ny ikhf ik bdly<br />

dI rfjnIqI krn qy DmkIaF dyx vfilaF<br />

dy rfj ivc pMjfb dI 2 kroV 44 lwK dI<br />

vsoN ivcoN 40 lwK nOjvfn byruËgfr iPr<br />

bIbI nvdIp kOr (zf[)<br />

sRI sMnI DUV (imsLIgn)<br />

poR joigMdr isMG rmdyv<br />

s[ svrnjIq isMG iZloN<br />

s[ amolk isMG gfKl<br />

s[ hridafl isMG idEl<br />

zf[ guridafl isMG bsrfn<br />

brnflf rYlI ivc kYptn nUM sMumF vflf KUMzf Byt krdy hoey ivDfiek<br />

kyvl isMG iZwloN aqy hor kFgrsI afgU<br />

rhy hn. AunHF ikhf ik pMjfb ivc snaq<br />

ilafAux qy KyqI afDfrq pRfjYkt lfAux<br />

vwl srkfr df koeI iDafn nhIN hY qy<br />

pMjfb tfeImjL df afnryrI slfhkfr borz<br />

s[ blivMdr isMG sMDU<br />

s[ hrjIq isMG sfhI<br />

sRI srvx isMG itvfxf<br />

s[ jYdyv isMG BwTl<br />

s[ sLmsLyr isMG bopfrfey<br />

s[ jgdIsLr isMG klyr (imlvfkI)<br />

Aultf bfdlF df afpxy hotl vDfAux,<br />

bwsF dI igxqI vD kfrn, ryqf aqy Èrfb<br />

dy Tyky hiQafAux vwl hI sfrf iDafn<br />

ilbIaf ‘c lok roh pRcMz, gdfÌI burI qrHF iGiraf<br />

hY. gdfÌI vwloN muËfhrfkfrIaF ƒ kuclx<br />

df pRx krn qoN bfad ivÈv BfeIcfry ny<br />

Aus df Èfsn alwg-Qlwg<br />

krn leI Xqn qyË kr idwqy<br />

hn qy amrIkf ny iqRpolI ivc<br />

afpxf dUqGr bMd krky Aus<br />

dI jfiedfd jfm krn leI<br />

iekpfsV pfbMdIaF lfgU kr<br />

idwqIaF hn.<br />

sMXukq rfÈtr dy jnrl<br />

skwqr bfn kI mUn ny surwiKaf<br />

kONsl ƒ ilbIaf iÉlfÌ Tos<br />

kfrvfeI krn leI ikhf hY.<br />

amrIkf ny gdfÌI qy Aus dy<br />

nyVilaF dy asfsy jfm kr<br />

idwqy hn. ies qoN pihlF sMXukq<br />

rfÈtr surwiKaf kONsl qy XUrpI<br />

sMG ny vI hkUmq dIaF<br />

vDIkIaF df sÉq noits<br />

lYNidaF dbfa vDf idwqf sI.<br />

sMXukq rfÈtr surwiKaf kONsl<br />

dy Bfrq sxy 15 mYNbrF ny lokF<br />

dy kIqy jf rhy Gfx dy mwdynËr<br />

ijwQy ilbIaf ‘qy sÉq pfbMdIaF<br />

lf idwqIaF hn AuQy dyÈ ivc mnuwKI Gfx<br />

iÉlfÌ jFc kOmFqrI aprfD adflq<br />

(afeI[sI[sI[) ƒ qurMq sONpx leI vI<br />

srbsMmqI nfl mqf pfs kr idwqf hY.<br />

mqy ivc ilbIaf dy hfkm muafmfr<br />

gdfPI, Aus dy pirvfr qy hor nyVilaF dy<br />

dyÈ qoN bfhr jfx qy AunHF dI jfiedfd<br />

kurk krn qoN ielfvf dyÈ ƒ hiQafrF dI<br />

splfeI bMd kr dyx df PYslf kIqf igaf<br />

hY.<br />

AuDr 68 sflf gdfPI, ijs dIaF<br />

ÌOjF ny muËfhrfkfrIaF iÉlfÌ KUn dI holI<br />

KyzxI ÈurU kIqI hoeI hY, ny iqRpolI dy<br />

grIn cOk ivc afpxy smrQkF dI BIV<br />

ƒ sMboDn kridaF ikhf ik jykr Aus<br />

iÉlfÌ ivroD pRdrÈn bMd nf hoey qF Auh<br />

pUry ilbIaf ƒ awg lf dyxgy. gdfPI ny<br />

iPr duhrfieaf ik Auh KUnI ihMsf leI<br />

iqafr hY. iesy dOrfn bYnmfËI ivc<br />

lokqMqr-pwKI muËfhrfkfrIaF iÉlfÌ<br />

lVn qoN ienkfr krn vfly drjnF<br />

ilbIafeI ÌOjIaF ƒ AunHF dy sfQIaF ny<br />

iËMdf dÌn kr idwqf.<br />

ies dy nfl hI sMXukq rfÈtr dI<br />

ilbIaf qoN muVy kuJ BfrqI nvIN idwlI hvfeI awzy `qy<br />

ÈrnfrQI mfmilaF bfry eyjMsI<br />

XU[aYn[ey[aYc[sI[afr[ anusfr ipCly<br />

hÌqy ilbIaf qoN qkrIbn iek lwK lokF<br />

ny ihËrq kIqI hY. bhuqy lok nyVy pYNdy<br />

itAUnyÈIaf qy imsr phuMcy hn. eyjMsI dy<br />

muKI ny aMqrrfÈtrI BfeIcfry ƒ apIl<br />

kIqI ik Auh ienHF dyÈF dIaF<br />

srkfrF dI mdd krn.<br />

AuDr brqfnIaf qy jrmn<br />

ny afpxy POjI jhfËF ƒ corI<br />

iCpy ilbIaf ‘c Auqfr ky afpxy<br />

nfgirkF ƒ AuQoN kwZ ilaf hY.<br />

ies dy nfl hI ilbIaf ‘c Psy<br />

qkrIbn 18000 BfrqIaF ƒ<br />

vfps ilafAux kvfied ÈurU<br />

ho geI hY. 67 BfrqI sVk<br />

rsqy iqRpolI qoN imsr phuMc<br />

gey ijnHF ‘c 11 bwcy Èfml sn.<br />

ienHF 67 BfrqIaF ƒ do bwsF<br />

rfhIN imsr dI rfjDfnI kfihrf<br />

phuMcfieaf igaf. ienHF ƒ KfVI<br />

dI hvfeI Auzfx rfhIN Bfrq<br />

Byjx df pRbMD kIqf igaf.<br />

ilbIaf ivc Psy 18000<br />

BfrqIaF ‘coN 6000 inkl<br />

afey hn. ilbIaf qoN bcf ky<br />

ilaFdy sYNkVy lokF ny dwisaf<br />

ik mulk ivc do hPqy pihlF<br />

ÈurU hoey srkfr ivroDI pRdrÈnF kfrn<br />

ieh lok GrF ivc hI ibnf Kfx pIx qoN<br />

kYd ho ky rih gey sn. kYNp qy GrF ivcoN<br />

lutyry Èryafm sfmfn luwt ky lY jFdy sn.<br />

Èrfb dy TyikaF iÉlfÌ pMcfieqF lfmbMd<br />

sMgrUr: pMjfb srkfr BfvyN Èrfb dy TyikaF qoN hox vflI kroVF dI afmdn ƒ<br />

vyKdy hoey ipMzF dI hr nuwkry KuwlH rhy TyikaF ƒ nËraMdfË kr rhI hY pr ies ivruD<br />

ipMzF dIaF pMcfieqF ny lMgot kws ilaf hY. hux ieh pMcfieqF pMcfieqI rfj aYkt ‘c<br />

imly aiDkfrF ‘c soD krfAux leI lfmbMd ho rhIaF hn.<br />

pMjfb Br ‘coN Èrfb dy TyikaF ivruD sB qoN vwD mqy pfs krn vflIaF iËlHf<br />

sMgrUr dIaF pMcfieqF qy niÈaF ivruD muihMm clfAux vflIaF smfj syvI sMsQfvF ny<br />

sFJy rUp ‘c mqf pfs kridaF pMjfb srkfr koloN mMg kIqI hY ik pMcfieqI rfj aYkt<br />

1994 dI Dfrf 40 ‘c lwgI Èrq ‘c soD kIqI jfvy qy niÈaF ivruD sÉq kfƒn<br />

bxfieaf jfvy qF jo niÈaF kfrn qbfh ho rhI pMjfb dI jvfnI ƒ bcfieaf jf sky.<br />

bnfsr bfg ivKy niÈaF ivruD muihMm clfAux vflIaF smfj syvI sMsQfvF<br />

sfieMtyiPk avyarnYs aYNz soÈl vYlPyar Porm, pIpl Pfr tRFspyrYNsI qy nÈf<br />

CuzfAU kyNdr vwloN Èrfb dy TyikaF ivruD mqy pfAux vflIaF pMcfieqF dI kIqI geI<br />

sFJI kfnPrMs dOrfn ies gwl ‘qy zUMGI icMqf pRgt kIqI geI ik iek pfsy srkfr<br />

Èrfb dy TyikaF df kotf vDf rhI hY jdoN ik dUjy pfsy ÈhId Bgq isMG dy nF ‘qy vwzyvwzy<br />

kbwzI kwp krvf rhI hY.<br />

s[ drsLn isMG drV<br />

s[ rfijMdr isMG bYNs<br />

s[ mndIp isMG BUrf<br />

sRI guirMdr isMG igwl<br />

sRI hYpI hIr<br />

lwigaf hoieaf hY. ies qoN pihlF iËlHf<br />

pRDfn jgjIq isMG DOlf ny kYptn<br />

amirMdr isMG ƒ ‘suMmF vflf KUMzf` Byt<br />

kIqf. kFgrsIaF `qy JUTy kysF bfry kYptn<br />

ny ikhf ik hux qusIN KUMzf qF PVf hI idwqf<br />

hY qy ies dI vrqoN krnf myrf kMm hY.<br />

kYptn ny dosL lfieaf ik ivwidaf,<br />

ishq syvfvF df ZFcf pUrI qrHF lVKVf<br />

igaf hY qy kFgrs dy muV swqf ivc afAux<br />

‘qy ies buinafdI ZFcy ƒ mËbUq kIqf<br />

jfvygf. AudXogIkrn nfl byruËgfrI dUr<br />

krn dy nfl nfl sUby df mflIaf vDf ky<br />

srkfrI ÉËfnf BrpUr kIqf jfvygf.<br />

akflIaF dI bdly dI rfjnIqI ‘qy iqwKy<br />

hmly kridaF AunHF ikhf ik hux Aus df<br />

isr klm krn dI gYr lokqMqirk qy<br />

aswiBaf BfÈf akflI boldy hn pr bfbf<br />

aflf isMG dI aOlfd hox nfqy Auh<br />

aijhIaF DmkIaF qoN zrdy nhIN.<br />

bIbI rijMdr kOr BwTl ny ies mOky<br />

bolidaF ikhf ik 2009 qwk ibjlI<br />

srpls krn dy dfavy krn vfilaF qoN<br />

3 hËfr mYgfvft qoN vwD ibjlI df<br />

Auqpfdn nhIN ho sikaf ijhVf ik ienHF<br />

dy rfj swqf sMBflx qoN pihlf vI sI.<br />

srkfrI ÉËfnf ÉflI hY 11 kroV rupey dy<br />

ibl pfs nhIN ho rhy. iksfnF dy 800<br />

kroV rupey dy sokf pIVq PMz ƒ ÌËUl<br />

ivc sMgq drÈnF ivc Auzf idwqf hY.<br />

mjITIey vwloN kYptn<br />

df ‘isr klm` krn<br />

dI DmkI<br />

(sPf iek dI bfkI)<br />

ikhf ik pMjfb kFgrs ies sMbMD ivc<br />

kfƒnI cfrfjoeI ‘qy ivcfr kr rhI hY.<br />

AuDr hux s[ mjITIaf df kihxf hY<br />

ik Auh ihMsf ivc ivÈvfs nhIN rwKdy sgoN<br />

ieh qF iek pMjfbI df ‘aKfx` hY ijs df<br />

arQ ieh hY afAuNdIaF ivDfn sBf coxF<br />

ivc asIN kYptn amirMdr isMG ƒ krfrI<br />

hfr dyvFgy. kFgrs afgUaF vwloN muafÌI<br />

mMgfAux leI clfeI muihMm `qy vrHidaF s[<br />

mjITIaf ny afiKaf ik muafÌI qF kFgrs<br />

pRDfn sonIaf gFDI qy sfry kFgrsIaF ƒ<br />

mMgxI cfhIdI hY. s[ mjITIaf ny ies mfmly<br />

`qy AunHF df iGrfE krn dy ibafn dfgx<br />

vfly kFgrsIaF nfl sÉqI nfl pyÈ afAux<br />

dI DmkI vI dy idwqI.<br />

kFgrs vwloN AunHF iKlfÌ clfeI<br />

hmlfvrfnf muihMm qoN pRyÈfn nËr af rhy<br />

s[ mjITIaf ny afpxf rfjnIqk kYrIar<br />

mihË suKbIr isMG bfdl dI bdOlq hI<br />

hox dy ibafnF dy jvfb ivc afiKaf ik<br />

mjITIaf pirvfr pMj puÈqF qoN dyÈ qy<br />

smfj dI syvf ivc lwigaf hoieaf hY qy<br />

AunHF ƒ kFgrsIaF vFg iksy dy moZy ‘qy<br />

cVH ky isafsq ivc afAux dI loV nhIN.<br />

pMjfb dy sfbkf ivwq mMqrI mnpRIq isMG<br />

bfdl iÉlfÌ bolidaF s[ mjITIaf ny<br />

ikhf ik hux qF mnpRIq afËfdI GulftIey<br />

ÈhIdy-afËm Bgq isMG, rfjgurU qy<br />

suKdyv bfry bol irhf hY pr jdoN Auh<br />

akflI dl dI itkt ‘qy cfr vfr ivDfiek<br />

cuixaf igaf sI AudoN Aus ƒ ienHF coN koeI<br />

vI Xfd nhIN afieaf sI.


<strong>Punjab</strong> <strong>Times</strong> Vol 12, Issue 10, March 5, <strong>2011</strong> pMjfb tfeImjL sfl 12, aMk 10, 5 mfrc <strong>2011</strong> (7)<br />

suKbIr dI PyrI mOky mulfËm vwloN ÉudkuÈI dI koiÈÈ<br />

ÌrIdkot: Aup muwK mMqrI suKbIr<br />

isMG bfdl dI ÌrIdkot dy ipMzF dI PyrI<br />

mOky ieQy zfiet dy mulfËm ny awg lf ky<br />

KudkuÈI dI koiÈÈ kIqI pr mOky `qy hfËr<br />

zfiet dy bfkI stfÌ ny Aus ƒ bcfa<br />

ilaf. KudkuÈI dI koiÈÈ krn vflf drjf<br />

cfr mulfËm mfnisk qOr `qy pRyÈfn sI<br />

sfbkf cIÌ jsits<br />

dy iqMn irÈqydfrF<br />

kol kflf Dn<br />

kocI: afmdn kr aiDkfrIaF ny<br />

dfavf kIqf hY ik AunHF ny suprIm kort<br />

dy sfbkf cIÌ jsits ky[jI[ bflfikRÈnn<br />

dy irÈqydfrF iÉlfÌ vwzI pwDr `qy Dn<br />

dOlq iekwTI krn dy doÈF dI jFc kridaF<br />

iqMnF kol kflf Dn hox df pqf lfieaf<br />

hY. kocI `c afmdn kr ivBfg dy<br />

zfierYktr jnrl eI[ tI[ lukosy ny<br />

dwisaf ik ijQoN qwk jsits bflfikRÈnn<br />

df sbMD hY, Aus bfry qF Auh kuJ nhIN<br />

kih skdy pr AunHF dy irÈqydfrF ijnHF<br />

ivc jstis bflfikRÈnn dy do dfmd qy<br />

Brf Èfml hn, koloN kflf Dn imilaf<br />

hY.<br />

AunHF ikhf ik jsits bflfikRÈnn<br />

dy do dfmdF pI[vI[ srInjn qy aYm[jy[<br />

bynI (dovyN vkIl) qy Brf ky[jI[ Bfskrn<br />

(sfbkf ivÈyÈ srkfrI vkIl) koloN kflf<br />

Dn imilaf hY. AunHF ikhf ik asIN ies<br />

gwl dI jFc kr rhy hF ik AunHF kol kflf<br />

Dn ikQoN afieaf. AunHF ieh dwsx qoN<br />

iekfr kr idwqf ik ikMnf kflf Dn imilaf<br />

hY. jsits bflfikRÈnn mOjUdf smyN kOmI<br />

mnuwKI aiDkfr kimÈn dy cyarmYn hn.<br />

ikAuNik Aus ƒ ipCly awT mhIinaF qoN<br />

qnKfh nhIN imlI ijs kfrn Aus dy do<br />

bwicaF df skUl ivcoN nF kwt idwqf igaf<br />

sI. ies ivakqI dI pqnI vI ibmfrI<br />

dwsI jFdI hY.<br />

iËkrXog hY ik zfiet dy mulfËmF<br />

ƒ ipCly awT mhIinaF qoN qnKfh nhIN<br />

idwqI geI ijs kfrn mulfËm pRyÈfnIaF<br />

df sfhmxf kr rhy hn. ies bfry<br />

zfiet dy lYkcrfr suKbIr isMG ny<br />

dwisaf ik kyNdr srkfr vwloN idwqI AunHF<br />

dI qnKfh pMjfb srkfr vwloN ipCly<br />

awT mhIinaF qoN jfxbuwJ ky jfrI nhIN<br />

kIqI jf rhI ijs kfrn mfnisk<br />

pRyÈfnIaF df sfhmxf kr rhy stfÌ dy<br />

mYNbrF ivcoN drjf cfr mulfËm soƒ<br />

kumfr ny imwtI df qyl iCVk ky KudkuÈI<br />

dI koiÈÈ kIqI.<br />

ies mOky puils ny mulfËm soƒ<br />

kumfr ƒ ihrfsq ivc lY ilaf ijs kfrn<br />

kMipAUtr dy ÈOkIn mfnisk ibmfrIaF `c iGry<br />

kolkqf: awj df nOjvfn BfvyN afpxf iËafdf<br />

smF kMipAUtr awgy bYT ky ibqfAux ƒ pihl idMdf hY<br />

pr GMitaFbwDI kMipAUtr AuWqy bYTI rihx dI ÈokIn dyÈ<br />

dI ieh pIVHI qyËI nfl mfnisk ibmfrIaF qy Ëordfr<br />

isrdrd df iÈkfr huMdI jf rhI hY. isr dIaF ibmfrIaF<br />

dy mfihrF ny ies df kfrn lgfqfr awKF gwz ky kMipAUtr<br />

AuWqy bYTy rihx kfrn awKF qy idmfg AuWqy pYx vfly<br />

dbfa ƒ dwisaf hY.<br />

Porits hspqfl dy inAUrolOijstF df kihxf hY<br />

ik ”kMipAUtrF, lYptfps, vIzIAu gymF qy hor ibjleI<br />

AupkrnF dI vwzy pwDr `qy vrqoN kfrn Bfrq dy muwK<br />

ÈihrF dI nOjvfn pIVHI Ëordfr isrdrd dI iÈkfr huMdI<br />

zfiet dy bfkI mulfËm pRÈfsn iÉlfÌ<br />

nfarybfËI krn lwg pey qy AunHF mOky `qy<br />

hfËr izptI kimÈnr iÉlfÌ nfarybfËI<br />

kIqI. hflfq ivgVdy vyK izptI kimÈnr<br />

mOky qoN cly gey.<br />

bfad ivc iqMn sO dy krIb zfiet<br />

dy mulfËm, ividafrQI qy eI[tI[tI[ kr<br />

rhIaF kuVIaF ny kotkpUrf sVk `qy rYlI<br />

kIqI qy jublI isnymf cOk ivc muËfhrf<br />

kIqf. ies qoN ielfvf sihkfrI ÈUgr imwl<br />

sfhmxy imwl mulfËm Aup muwK mMqrI dI<br />

PyrI ƒ lY ky sVk Aupr Drny `qy bYT<br />

gey. imwl mulfËm ipCly 26 mhIinaF<br />

qoN afpxI qnKfh leI sMGrÈ kr rhy<br />

hn. imwl XUnIan dy pRDfn sqvMq isMG<br />

ablU anusfr Aup muwK mMqrI ny hÌqy<br />

ivc kYbint dI mIitMg mgroN AunHF dIaF<br />

mMgF pUrIaF krn df Brosf idwqf hY. ies<br />

qoN bfad DrnfkfrIaF ny afpxf sMGrsL<br />

mulqvI kr idwqf.<br />

pRymI nfl iml ky prvfsI<br />

BfrqI df kql<br />

gurdfspur: ieQy iek pqnI ny<br />

afpxy prvfsI BfrqI pqI df kql krvf<br />

idwqf. puils ny imRqk dI pqnI, Aus dy<br />

pRymI qy supfrI lY ky mfrn vfly do mulËmF<br />

ƒ igRÌqfr kr ilaf hY. dwsxXog hY ik<br />

22 PrvrI ƒ gurdfspur iËlHy dy ipMz kuMzy<br />

lflovfl dy prvfsI BfrqI prmjIq isMG<br />

df Cury mfr ky kql kr idwqf igaf sI.<br />

puils anusfr kql Aus dI ivdyÈ<br />

rihMdI pqnI vwloN afpxy pRymI rfhIN supfrI<br />

dy ky krvfieaf igaf sI. puils ny ies<br />

mfmly ivc imRqk dI pqnI gurpRIq kOr,<br />

Aus dy pRymI pvn kumfr puwqr rijMdr<br />

isMG vfsI jlMDr qoN ielfvf bljIq isMG<br />

AurÌ sfbI vfsI kpUrQlf, kuldIp isMG<br />

puwqr sMq rfm vfsI idwlI qy lilq kumfr<br />

AurÌ soƒ vfsI jlMDr ƒ igRÌqfr kr<br />

ilaf igaf hY. mulËm pvn kumfr ny<br />

muwZlI puwCigwC ivc dwisaf hY ik Aus dI<br />

jfx-pCfx imRqk prmjIq isMG dI pqnI<br />

gurpRIq kOr nfl qkrIbn iek sfl<br />

pihlF kMipAUtr cYitMg rfhIN hoeI.<br />

jnvrI <strong>2011</strong> ivc jdoN gurpRIq kOr<br />

amrIkf qoN Bfrq afeI qF pihlI vfr<br />

pvn kumfr ƒ Bogpur bfËfr ivc imlI<br />

qy Aus qoN bfad lgfqfr Aus ƒ Ìon krdI<br />

rhI. gurpRIq kOr ny pvn kumfr ƒ ikhf<br />

ik Aus df pqI Aus ƒ aksr mfrdf<br />

kuwtdf rihMdf hY qy jykr Auh Aus ƒ Éqm<br />

kr dyvy qF Auh Aus ƒ koeI vI kImq dyx<br />

ƒ iqafr hY qy ies dy bdly Auh Aus ƒ<br />

amrIkf lY jfx ivc vI mdd krygI.<br />

AunHF dwisaf ik pvn kumfr jo pihlF<br />

vI kuJ smF ieMglYNz ivc rih ky afieaf<br />

sI qy Aus ny ies kMm ƒ aMËfm dyx leI<br />

gurpRIq koloN ZfeI lwK rupey dI mMg kIqI<br />

qy afpxy sfQIaF ƒ ies kMm leI rfËI<br />

kr ilaf.<br />

jf rhI hY.”AunHF ikhf ik ies bfry hflF ik koeI bfkfiedf aiDaYn qF nhIN kIqf igaf pr aflmI pwDr AuWqy<br />

isrdrd dI smwisaf qkrIbn 47 PIsdI lokF ivc<br />

pfeI jFdI hY qy Bfrq ivc vI qqkrIbn ieho hflq hY.<br />

AunHF ikhf ik ”ies `coN isrdrd dI qxfa vflI<br />

iksm sB qoN vwD pfeI jFdI hY qy ies qoN bfad mfeIgryn<br />

kfrn hox vflf isrdrd dUjI vwzI smwisaf hY. Porits<br />

hspqfl ny Kfskr isrdrd dy asrdfr ielfj bfry<br />

kyNdr KoilHaf hY. isr dIaF ibmfrIaF dy mfhr aimq<br />

hldr ny ikhf ik isr drd qoN ielfvf lgfqfr buKfr<br />

rihx qy vËn Gtx dI sUrq ivc qurMq zfktr dI<br />

slfh leI jfxI cfhIdI hY qy ies ƒ nËraMdfË nhIN<br />

kIqf jfxf cfhIdf.


<strong>Punjab</strong> <strong>Times</strong> Vol 12, Issue 10, March 5, <strong>2011</strong> pMjfb tfeImjL sfl 12, aMk 10, 5 mfrc <strong>2011</strong> (8)<br />

mnpRIq vwloN sfry hlikaF `c<br />

AumIdvfr KVHy krn df aYlfn<br />

rfmpurf PUl: 23 mfrc ƒ afpxI<br />

vwKrI pfrtI bxfAux jf rhy sfbkf KËfnf<br />

mMqrI mnpRIq isMG bfdl ny aYlfn kIqf<br />

ik pMjfb ivDfn sBf coxF leI Auh agsq<br />

qwk sUby dy sfry 117 hlikaF qoN afpxy<br />

AumIdvfr aYlfn dyxgy. AunHF ieh vI ikhf<br />

ik Auh iksy vI hmiKaflI pfrtI nfl<br />

coxF lVx leI gTjoV vI kr skdy hn<br />

pr Auh afpxIaF nIqIaF nfl iksy vI<br />

kImq `qy smJOqf nhIN krngy. rfmpurf<br />

PUl `c rYlI dOrfn mnpRIq ny ikhf ik<br />

iksy vI ivakqI ƒ AumIdvfr bxfAux qoN<br />

pihlF Aus ivakqI dy ikrdfr bfry pUrI<br />

bfrIkI nfl pVqfl krn AuprMq hI<br />

PYslf lYxgy.<br />

pfrtI dy gTn bfry AunHF spwÈt kIqf<br />

ik Auh ieh aYlfn 23 mfrc ƒ hI ÈhId<br />

Bgq isMG dI jnm BUmI KtkV klF qoN<br />

hI krngy. mnpRIq ny ikhf ik jy lokF ny<br />

sfQ idwqf qF 11 mhIinaF bfad pMjfb<br />

ivc iksy ivakqI df rfj nhIN blik<br />

kfƒn df rfj hovygf.<br />

AunHF ikhf ik pMjfb ivc 95 PIsdI<br />

lokF `qy 5 PIsdI iBRÈt lok BfrU ho cuwky<br />

hn. AuunHF ikhf ik gujrfq jfg cuwkf hY,<br />

hirafxf dy lok jfg pey hn, ibhfr ivc lok<br />

cMzIgVH: akflI-Bfjpf srkfr df<br />

coxF qoN pihlF ieh afKrI <strong>bjt</strong> hox kfrn<br />

hukmrfn pfrtI qy ivroDI iDr dovF vwloN<br />

hI ies <strong>bjt</strong> smfgm ƒ kfPI mhwqqf<br />

idwqI jf rhI hY.<br />

ies vfr <strong>bjt</strong> iejlfs `c iqwKI<br />

'ÈbdI jMg` hox dy afsfr hn. sfbkf<br />

KËfnf mMqrI mnpRIq isMG bfdl ijnHF ƒ<br />

sdn dI mgrlI bYTk qoN bfad akflI<br />

dl qoN brqrP kr idwqf igaf sI, ƒ<br />

sdn ivc akflI dl qoN vwKrI sIt dyxI<br />

pvygI. ies vfr lMmy smyN qoN bfad ijwQy<br />

kFgrs pRDfn kYptn amirMdr isMG vwloN<br />

sdn `c swqfDfrI pfrtI ƒ rgVy lfAux<br />

dI iqafrI hY AuQy sfbkf KËfnf mMqrI<br />

mnpRIq vI srkfr dIaF polF KolHxgy.<br />

kFgrs vwloN rfj dy BwKdy msilaF `qy bihs<br />

leI smF mMgy jfx dI vfr-vfr AuT rhI mMg<br />

ƒ muwK rwK ky srkfr vwloN rfjpfl dy BfÈx qy<br />

<strong>bjt</strong> qjvIËF bfry bihs leI 3-3 bYTkF rwKx<br />

df PYslf ilaf hY.<br />

pMjfb mMqrI mMzl vwloN pMjfb ivDfn<br />

sBf dy <strong>bjt</strong> smfgm leI pRvfn kIqy gey<br />

pRogrfm anusfr rfjpfl iÈvrfj pfitl<br />

<strong>bjt</strong> smfgm dI plyTI bYTk dOrfn 4<br />

jfg cuwky hn qy hux pMjfb dy jfgx dI vfrI<br />

hY. AunHF ikhf ik pMjfb ƒ Auh ihMdosqfn<br />

dy mwQy df cMnH bxf ky Cwzxgy.<br />

AunHF ikhf ik AunHF df muwK mksd<br />

pMjfb `coN irÈvKorI, nÈfKorI, anpVqf<br />

qy vqn duÈmxI vflI kfrguËfrI Éqm<br />

krnf hY. smfgm ƒ sMboDn kridaF<br />

sfbkf izptI spIkr bIrdivMdr isMG<br />

ny ikhf ik isafsq ieQoN qwk gMdlI ho<br />

cuwkI hY ik isafsqdfn rYlIaF dy vwzy<br />

iekwTF ivc asiBwak BfÈf bolx lwg<br />

pey hn. AunHF ikhf ik koeI puwTy tMgx dI<br />

gwl afKdf hY qy koeI gl lfhux dI gwl<br />

afKdf hY pr pMjfb ƒ bcfAux dI koeI<br />

gwl nhIN krdf.<br />

mfrc ƒ afpxf BfÈx pVHngy, jdoNik 7<br />

mfrc ƒ Èok mqy pfs krn qoN bfad<br />

rfjpfl dy BfÈx sbMDI DMnvfd dy mqy<br />

`qy 8 qy 10 mfrc ƒ bihs hovygI qy ieh<br />

cMzIgVH: pMjfb qy hirafxf hfeI<br />

kort dy hukmF qoN bfad pMjfb srkfr<br />

ny do Aup puils kpqfnF (zI[aYs[pIË[)<br />

rfijMdrpfl isMG afnMd qy rfivMdr<br />

kumfr, ey[aYs[afeI[ mlivMdr isMG qy<br />

do ispfhIaF mnjIq isMG qy gurcrn<br />

isMG ƒ nOkrIaF qoN htf idwqf hY.<br />

hfeI kort ny ijnHF puils<br />

krmcfrIaF ƒ nOkrIaF qoN htfAux dy<br />

hukm idwqy hn, ienHF coN iËafdfqr ƒ<br />

KfVkUvfd dOrfn drj hoey kql dy<br />

mfmilaF ivc hyTlIaF adflqF ny Aumr<br />

kYd dIaF sËfvF suxfeIaF hn.<br />

KfVkUvfd nfl juVy kysF ivc Èfml<br />

puils aiDkfrIaF bfry pMjfb srkfr qy<br />

puils dy sInIar aiDkfrIaF df rvweIaf<br />

nrm irhf hY. ipCly idnF dOrfn hI rfj<br />

dohry kql kFz<br />

`c nOjvfn ƒ<br />

PFsI dI sËf<br />

isrsf: ieQoN dI adflq ny dohry<br />

kql kFz dy mfmly ivc nOjvfn ƒ PFsI<br />

dI sËf suxfeI hY. mfmly anusfr 28<br />

PrvrI 2009 dI rfq roVI invfsI ivjy<br />

jYn dy Gr luwt hoeI sI. luwt dOrfn ivjy<br />

jYn dI pqnI iqRÈnf qy Aus dI ƒh mmqf<br />

df byrihmI nfl kql kr idwqf igaf<br />

sI. luwt dOrfn BUÈn df puwqr rkiÈq dy<br />

dIpFÈu vI ËÉmI ho gey sn. svyry Gtnf<br />

df pqf lwgx `qy lokF df guwsf vD igaf<br />

qy AunHF ny Qfxy df iGrfE kr ilaf qy<br />

Qfxf ieMcfrj `qy kfrvfeI nf kIqy jfx<br />

dy doÈ lfey.<br />

Aus smyN dy aYs[pI[ suBfÈ Xfdv ny<br />

lokF dy guwsy ƒ dyKidaF ieh mfmly<br />

sI[afeI[ ey puils dy hvfly kr idwqf.<br />

puils qkrIbn iek mhIny qwk doÈI<br />

ivakqIaF ƒ igRÌqfr nhIN kr skI pr<br />

3 aprYl 2009 ƒ iek ivakqI puils<br />

ny PVn ivc sPlqf pRfpq kr leI ijs<br />

dI ÈnfÉq pIVq ivjy jYn dy nËdIkI<br />

irÈqydfr ikRÈn AurÌ pflI invfsI<br />

rfxIaF dy rUp ivc kIqI geI. puils ny<br />

ikRÈn iÉlfÌ adflq ivc clfn pyÈ<br />

kIqf. krIb do sfl qwk clI adflqI<br />

kfrvfeI qoN bfad iËlHf qy sYÈn jwj dI<br />

adflq ny ikRÈn ƒ PFsI dI sËf suxfeI hY.<br />

izAUtI `qy qfienfq zfktr Auqy hmlf<br />

dInfngr: izAUtI `qy qfienfq Pfrmfisst ny srkfrI zfktr `qy hmlf<br />

krky Aus ƒ ËÉmI kr idwqf. kimAUintI hYlQ sYNtr isMGovfl (dInfngr) ivKy<br />

qfienfq hoimEpYQI ivBfg dy mYzIkl aÌsr zf[ ieMdrjIq rfxf hYlQ sYNtr dy<br />

aYmrjYNsI ivBfg ivc Ëyry ielfj hn.<br />

AunHF dwisaf ik Auh afpxy kmry `coN AuT ky aYmrjYNsI ivBfg vfly pfsy<br />

hoimEpYiQk izspYNsrI `c gey qF bfhr inklidaF hI Auh iek mrIË dI gwl suxn<br />

lwg pey. ies dOrfn rijstryÈn qy puwCigwC kfAUNtr `qy izAUtI dy irhf Pfrmfisst<br />

jiqMdr kumfr pihlF iek mrIË nfl AuliJaf aqy Aus `qy hmlf kr idwqf.<br />

<strong>bjt</strong> iejlfs `c ‘ÈbdI jMg` dy afsfr<br />

2 idn svyr Èfm dohrIaF bYTkF rwKy jfx<br />

df pRogrfm hY. 10 mfrc ƒ rfjpfl dy<br />

BfÈx `qy DMnvfd df mqf pfs krn qoN<br />

bfad 11 mfrc gYr srkfrI kMmkfj df<br />

idn hovygf jdoNik 14 mfrc ƒ bfad<br />

dupihr dI bYTk ivc rfj df <strong>2011</strong>-12<br />

leI sflfnf <strong>bjt</strong> pyÈ kIqf jfvygf. <strong>bjt</strong><br />

`qy bihs 15, 16 qy 17 mfrc ƒ hovygI<br />

jdoNik 18 mfrc ƒ mflI mMgF qy <strong>bjt</strong><br />

ƒ pfs kIqf jfxf hY. ies qoN bfad 24<br />

mfrc gYr srkfrI kMmkfj df idn<br />

hovygf jdoNik 25 mfrc dI afKrI bYTk<br />

dOrfn sdn vwloN ivDfnk kMmkfj kIqf<br />

jfxf hY.<br />

srkfr vwloN 'dfgI puils aPsrF` dIaF<br />

inXukqIaF bfry nIqI hfeI kort ivc<br />

pyÈ kIqI geI sI. ies nIqI `c vI<br />

srkfr ny aijhy puils aiDkfrIaF dI<br />

qfienfqI bfry<br />

AudfrvfdI phuMc df<br />

pRgtfvf kIqf sI.<br />

AuWc adflq<br />

vwloN 17 PrvrI ƒ suxfey PYsly rfhIN<br />

kql dy kysF ivc sÉq sËfvF hox qoN<br />

bfad vI pMjfb puils ivc nOkrIaF `qy<br />

brkrfr cwly af rhy do Aup puils<br />

kpqfnF, iek Qfxydfr qy horF puils<br />

krmcfrIaF ƒ nOkrIaF qoN htfAux dy<br />

afdyÈ idwqy sn.<br />

bYNc ny afpxy ies hukm ivc<br />

srkfr ƒ ieh vI inrdyÈ idwqy sn ik<br />

sItF dI vMz bfry Bfjpf vwloN akflI<br />

dl ƒ awKF ivKfAuxIaF ÈurU<br />

luiDafxf: pMjfb `c BfvyN Bfjpf df afpxf koeI aDfr nhIN pr akflIaF<br />

nfl gwTjoV df shfrf lY ky ipCly vfr keI sItF ijwqx qoN bfad ies vfr Bfjpf<br />

`c hor sItF hfsl krn dI lflsf vD geI hY. Bfjpf afgUaF ny Bfjpf dy sUbfeI<br />

sMmyln dOrfn pMjfb ieMcfrj ÈFqf kumfr qy sih-ieMcfrj kYptn aiBminAU awgy<br />

ÈRomxI akflI dl nfl kIqy hoey 1997 dy 'sIt-srkfrI ahudy vMzx dy PfrmUly`<br />

ƒ nvyN isirEN inrDfrq krn `qy Ëor idwqf hY. pfrtI vwloN sMmyln dy pihly idn<br />

sfry sfbkf iËlHf pRDfnF qy jnrl skwqrF qoN ielfvf Èfm ƒ mOjUdf ahudydfrF dI<br />

mIitMg swdI hoeI sI. mIitMg ivc pMjfb Bfjpf dy pRDfn aÈvnI Èrmf qy sQfnk<br />

srkfr mMqrI mnorMjn kflIaf qoN ielfvf sMgTn skwqr ajy jmvfl qy jnrl<br />

skwqr kml Èrmf vI mOjUd sn.<br />

pfrtI afgUaF vwloN sIt vMz smJOqy ƒ nvyN isirEN ivcfrn ipwCy dlIl idwqI<br />

geI ik Aus vyly pMjfb dy hflfq hor sn qy Bfjpf df asr rsUK awj ijMnf nhIN<br />

sI. hux Bfjpf ny cMgf jn afDfr bxf ilaf hY, ies leI BivwK dI ivDfn sBf cox<br />

leI gwTjoV nvyN PfrmUly nfl krnf cfhIdf hY. ies mOky mflvy dy iËilHaF qoN afey<br />

afgUaF ny bVy Ëor-Èor nfl ieh mMg rwKI ik mflvy ivc Bfjpf df afDfr bhuq Tos<br />

ho cuwkf hY qy pfrtI hfeI kmFz ƒ mflvy vfsqy Gwto Gwt iek ivDfn sBf sIt dI<br />

mMg rwKxI cfhIdI hY. ies mOky bhuq sfry afgUaF ny AunHF ƒ hux qwk axgOly krI<br />

rwKx qy akflI dl dy bhumq vfly hlikaF ivc iblkul hI puwC-prqIq nf krn<br />

df muwdf vI rwiKaf. ienHF afgUaF df kihxf sI ik iek pfsy qF Bfjpf afpxf lok<br />

afDfr mËbUq krnf cfhuMdI hY, dUjy pfsy AunHF ƒ akflI ivDfiekF dy hlikaF ivc<br />

puwiCaf qwk nhIN jf irhf. ienHF afgUaF ny hfly qwk bhuq sfry borz/srkfrI<br />

adfiraF dy KflI pey ahuidaF `qy Bfjpf afgUaF ƒ ibnF dyrI nfmËd krvfAux dI<br />

mMg vI rwKI.<br />

pMjfb dy ieMcfrj ÈFqf kumfr ny ies mOky Bfjpf dy sB qoN sInIar mMqrI<br />

mnorMjn kflIaf ƒ hdfieq kIqI ik Auh cyarmYnIaF-ahudydfrIaF dy bkfieaf<br />

pey kysF ƒ muwK mMqrI nfl ivcfr ky ienHF df qurMq aYlfn krvfAux. AuNJ ÈFqf<br />

kumfr vwloN ienHF afgUaF ƒ ieh hdfieq vI kIqI geI ik Auh ivDfn sBf coxF nyVy<br />

afAux kfrn srkfr qy BfeIvfl iDr dI nukqfcInI `qy Gwt Ëor dyx qy dyÈ ivc<br />

PYly iBRÈtfcfr qy mihMgfeI dy muwdy ijs df ivDfn sBf cox `qy bhuq asr pvygf,<br />

ƒ afpxy hwk ivc BugqfAux leI Ëor lfAux.<br />

bfdlF ny 1500 kroV nfl<br />

Ausfiraf PfeIv stfr hotl<br />

cMzIgVH: akflI-Bfjpf srkfr<br />

afAux qoN bfad BfvyN pUry cfr vrHy<br />

srkfrI KËfnf qkrIbn KflI irhf pr<br />

swqf `qy kfbË bfdl pirvfr<br />

df KËfnf BrpUr irhf hY.<br />

ies gwl df Kulfsf ies qoN<br />

huMdf hY ik bfdlF ny guVgfEN<br />

nyVy 1500 korV rupey Krc<br />

ky iek hor 'PfeIv stfr`<br />

hotl bxfieaf hY.<br />

ies bfry iklf rfeypur<br />

dy ivDfiek jwsI KMgUVf ny<br />

Aup muwK mMqrI suKbIr isMG<br />

bfdl dI sMsd mYNbr pqnI hrismrq<br />

kOr bfdl ƒ pwqr Byj ky puwiCaf hY ik<br />

AunHF ny guVgfAuN `c 1500 kroV rupey<br />

nfl jo 'PfeIv stfr` nvF hotl KVHf kIqf<br />

hY, Aus leI aYnf pYsf ikwQoN afieaf.<br />

sRI KMgUVf ny doÈ lgfieaf hY ik<br />

Ebrfey gruwp nfl rl ky ÈurU kIqy ies<br />

hfeI kort dy hukmF `qy pMj ‘dfgI puils aÌsrF’ dI CuwtI<br />

ies hukm ƒ lfgU krn qoN bfad irport<br />

21 PrvrI qwk adflq ƒ idwqI jfvy.<br />

pMjfb srkfr ny 21 PrvrI ƒ suxvfeI<br />

mOky iek idn dI hor mohlq mMgI sI qy<br />

adflq ny<br />

ptIÈn `qy<br />

suxvfeI 23<br />

PrvrI qwk<br />

mulqvI kr idwqI. ptIÈnr ny hfeI kort ivc<br />

dfÉl ptIÈn rfhIN ikhf hY ik<br />

rfijMdrpfl isMG afnMd nfmI<br />

zI[aYs[pI[ ƒ hyTlI adflq ny 16<br />

dsMbr 2007 ƒ Dfrf 302 (kql)<br />

aDIn doÈI krfr idMidaF Aumr kYd dI<br />

sËf suxfeI sI pr Auh ies smyN qwk<br />

vI nOkrI `qy brkrfr hY.<br />

iesy qrHF rfivMdr kumfr nfmI<br />

do zI[aYs[pI[, iek<br />

Qfxydfr qy do ispfhI htfey<br />

hotl df AudGftn pihlI mfrc ƒ ho irhf<br />

hY. kFgrsI ivDfiek ny dfavf kIqf hY<br />

ik ieh hotl Aus ËmIn `qy KVHf kIqf<br />

igaf hY ijhVI bfdlF ƒ<br />

sfbkf izptI pRDfn mMqrI<br />

mrhUm dyvI lfl ny alft<br />

kIqI sI. pihlF nON eykV<br />

ies ËmIn dy iek ihwsy `qy<br />

irËOrt Ausfiraf igaf sI<br />

qy hux Aus Aupr 202<br />

kmiraF df hotl bxf idwqf<br />

igaf.<br />

ies hotl dI kImq<br />

1500 kroV rupey hY qy sUby dI jnqf<br />

jfnxf cfhuMdI hY ik ieh pYsf ikwQoN<br />

afieaf. sRI KMgUVf ny doÈ lgfieaf ik<br />

BfvyN ieh hotl bfdlF ny bxvfieaf hY<br />

pr ies ƒ clfeygf Ebrfey gruwp ijvyN<br />

bfdlF dy hor hotl trfeIzYNt gruwp clf<br />

irhf hY.<br />

zI[aYs[pI[ ƒ vI 2003 ivc kql df<br />

doÈI mMnidaF hyTlI adflq ny sËf<br />

suxfeI sI pr puils ny ies aiDkfrI ƒ<br />

kuJ smF muawql rwKx qoN bfad nOkrI<br />

`qy bhfl kr idwqf sI.<br />

adflq ny afpxy hukm ivc ikhf<br />

sI ik kql ijhy sMgIn kysF `c ijnHF<br />

puils aiDkfrIaF jF krmcfrIaF ƒ<br />

Aumr kYd dIaF sËfvF hoeIaF hn, AunHF<br />

df nOkrI `qy kfiem rihxf nhIN bxdf.<br />

adflq muqfbk hyTlIaF adflqF<br />

dy PYsly ƒ cuxOqI dyx leI sËf XfPqf<br />

ivakqIaF ny jo apIlF dfier kIqIaF<br />

hoeIaF hn, AunHF apIlF df inbyVf hox<br />

qwk Aumr kYd dIaF sËfvF df sfhmxf<br />

kr rhy puils aiDkfrIaF ƒ nOkrIaF<br />

`qy bhfl nf kIqf jfvy.


<strong>Punjab</strong> <strong>Times</strong> Vol 12, Issue 10, March 5, <strong>2011</strong> pMjfb tfeImjL sfl 12, aMk 10, 5 mfrc <strong>2011</strong> (9)<br />

soBf isMG vwloN mhfrfjf rxjIq isMG<br />

dy bxfey icwqr dI hovygI inlfmI<br />

DrmÈflf: soBf isMG vwloN pMjfb dy iswK mhfrfjy, mhfrfjf<br />

rxjIq isMG df bxfieaf icwqr 24 mfrc ƒ<br />

Èfrjfh adflq ny pMjfbI nOjvfnF<br />

ƒ idwqI afKLrI mohlq<br />

cMzIgVH: pfiksqfnI bfisLMdy imsrI Kfn dy kql dy doÈ ivc sËf-ie-mOq<br />

df sfhmxf kr rhy pMjfb dy 16 aqy hirafxf dy iek nOjvfn dy pirvfrF ƒ<br />

Èfrjfh dI apIlI adflq ny pIVq pirvfr<br />

nfl 28 aprYl qk smJOqf krn df smF<br />

dy idwqf hY. imsrI Kfn dy pirvfr vwloN pyÈ<br />

hoey muhMmd rmËfn ny jdoN adflq ƒ<br />

dwisaf ik doÈIaF ny koeI smJOqf krn jF<br />

dIaf (kql bdly pIVq pirvfr ƒ idwqI jfx vflI rfÈI) dyx bfry Aus nfl jF<br />

pIVq pirvfr nfl koeI rfbqf kfiem nhIN kIqf qF adflq ny doÈIaF ƒ ikhf ik<br />

Auh 28 aprYl qk koeI smJOqf kr lYx.<br />

ies qoN pihlF hoeIaF suxvfeIaF vyly bcfa iDr ny adflq ƒ sfP qOr `qy<br />

smJOqf nf krn bfry ikhf sI. ienHF dy vkIl aqy BfrqI dUqGr dy numfieMidaF df<br />

vI kihxf sI ik ieh kys AunHF dy hwk ivc hY. nOjvfn brI ho jfxgy. ies leI dIaf<br />

dyx dI koeI loV nhIN hY.<br />

ies sfry kys dI pYrvI kr rhy dubeI siQq kfrobfrI aYs[pI[ isMG Ebrfey<br />

ny dwisaf ik hux adflq ny dovF iDrF ƒ koeI smJOqf krn leI afKrI mOkf idwqf<br />

hY. ipCly sfl jnvrI ivc ienHF 17 BfrqIaF ƒ sËf-ie-mOq suxfeI geI sI. ies<br />

mgroN AunHF vwloN Ausy sfl aprYl ivc apIl pfeI geI. apIl pfey jfx mgroN<br />

suxvfeIaF df dOr cwilaf. ies dOrfn dovF iDrF ivcfly smJOqy dI gwl cwlI.<br />

smJOqy bfry iek nOjvfn ny tYlIPon `qy dwisaf sI, "asIN jylH ivwc do sfl qoN vwD<br />

bqIq kr cuwky hF." Aus ny afs pRgt kIqI ik hux Auh afpxy vqn prq skygf.<br />

siqkfrq icwqrkfr rhy hn. 1901 ivc pMjfb ivc jnmy soBf isMG ƒ<br />

icwqr bxfAux df ÈOk sI qy QoVHf ijhf icr AunHF ny<br />

inAUXfrk ivc sOdbI ivc inlfm kIqf jfvygf.<br />

ieh icwqr iksy inwjI sMgRihkrqf vwloN inlfm<br />

kIqf jf irhf hY. ies dI kImq 4 lwK amrIkI<br />

2 kroV rupey df ivk<br />

skdf hY icwqr<br />

ieMzstrIal skUl aMimRqsr qoN ieh isKlfeI<br />

leI. 1923 ivc afpxf kMmkfr ÈurU krn vfly<br />

soBf isMG df asl rcnfqmk smF 1949 ivc<br />

zflr (2 kroV rupey dy krIb) rwKI geI hY.<br />

ÈurU hoieaf, jdoN Aus ny kFgVf vfdI dy phfVF dI<br />

klfikRqF dI inlfmI leI sOdbI sB qoN purfxf<br />

god ivc vsy inwky ijhy ipMz aMdryty ivc afpxf<br />

aqy pRiswD inlfmGr hY. ieh icwqr soBf isMG vwloN<br />

stUzIE bxf ilaf. rihMdI Aumr soBf isMG ny<br />

1947-50 dy sflF dOrfn bxfieaf igaf sI. ies<br />

AuWQy hI guËfrI qy jIa Br ky aqy inwT ky icwqrkfrI<br />

dI kfpI kFgVf iËlHy dy pflmpur dy nyVy ipMz aMdrytf<br />

kIqI. AunHF dy icwqrF df muwK ivÈf pMjfbI romFitk<br />

ivc soBf isMG afrt gYlrI ivc vI peI hY.<br />

kQfvF ijvyN hIr-rFJf, sohxI mhIvfl, ihMdU<br />

39''-29'' afkfr dy ies qyl icwqr `qy<br />

imiQhfs, iswK Dfrimk rvfieqF rhIaF.<br />

Kwby pfsy hyTF soBf isMG dy dsqKLq vI hn. ies<br />

soBf isMG vwloN iswK gurUaF dy bxfey icwqr<br />

icwqr ivc mhfrfjf rxjIq isMG cFdI dy isMGfsn<br />

bVy mkbUl hoey. klfkfr leI ieh afsQf aqy<br />

`qy bYTy hn. AunHF bVf mihMgf ËrI vflf kot<br />

ÈrDf Biraf kfrj sI jo ienHF ivclI imknfqIsI<br />

pihinaf hoieaf hY aqy hIry jvfhrfq jVI<br />

pRIBfÈf qoN pfr dI hY. soBf isMG dy sB qoN mÈhUr<br />

dsqfr sjfeI hoeI hY. AunHF dy qÉq `qy Èyr<br />

icwqr gurU nfnk dyv jI dy 500vyN pRkfÈ Auqsv<br />

bixaf hoieaf hY aqy qlvfr AuhdI god ivc<br />

aqy gurU goibMd isMG jI dy 300vyN pRkfÈ Auqsv<br />

itkI hoeI hY. ieh icwqr AunHF dI vzyrI Aumr<br />

dI Xfd ivc bxfey hoey hn. 1983 ivc AunHF ƒ<br />

vyly df hY, pr mhfrfjy df ichrf mohrf aqy<br />

soBf isMG<br />

Bfrq srkfr dy sB qoN vwzy nfgirk snmfn<br />

Èhfnf idwK qy Èfn byjoV hn. soBf isMG vIhvIN sdI dy pRiswD qy bhuq pdmsRI nfl snmfinaf igaf sI.<br />

28 aprYl qwk smJOqf<br />

krn leI ikhf<br />

hux 48 GMitaF `c imlygf qqkfl pfsport<br />

cMzIgVH: hux qqkfl pfsport<br />

bxfAux leI 10-15 idnF dI AuzIk Kqm<br />

ho geI hY. ivdyÈ ivBfg ny pMjfb aqy<br />

hirafxf dy 12-12 iËilHaF ivwc qqkfl<br />

pfsport bxfAux dI nvIN ivDI ÈurU<br />

kridaF qqkfl pfsport bxfAux leI<br />

ibnYkfrF ƒ pfsport syvf kyNdrF<br />

(pI[aYs[ky[) ivc 48 GMitaF dOrfn hI<br />

smF dyx df aml ÈurU kr idwqf hY.<br />

cyqy rhy ik Bfrq srkfr vloN KyqrI<br />

pfsport dPqr cMzIgVH aDIn tftf<br />

kMsltYNsI srivisË (tI[sI[aYs[) rfhIN<br />

cMzIgVH, luiDafxf aqy aMbflf ivKy iqMn<br />

pI[aYs[ky[ sQfpq kIqy gey hn. hux<br />

KyqrI pfsport dPqr cMzIgVH dy<br />

ieMtrnYWt isstm ivc qqkfl pfsport<br />

bxfAux vfilaF leI vwKry qOr `qy ivÈyÈ<br />

isstm cflU kIqf igaf hY. qqkfl<br />

pfsport aplfeI krn leI hux afm<br />

pfsport qoN ht ky vwKrf isstm<br />

bxfieaf hY. ijQoN kyvl qqkfl pfsport<br />

bxfAux leI hI pI[aYs[ky[ qoN smF hfsl<br />

kIqf jf skygf. dwsxXog hY ik pihlF<br />

pfsport dPqr dy ieMtrnYWt isstm ivc<br />

soBf isMG afrt gYlrI dy jnrl skwqr ihrdy pfl isMG ny<br />

sMprk krn `qy dwisaf ik mhfrfjf rxjIq isMG dy icwqr dI inlfmI<br />

dI sUcnf AunHF qk vI puwjI hY pr AunHF kol ieMnf Dn nhIN ik Auh ieh<br />

icwqr KrId ky lY afAux. AunHF ieh vI dwisaf ik AunHF nMU Aus icwqr<br />

dy mflk bfry vI koeI jfxkfrI nhIN hY.<br />

afm aqy qqkfl pfsport bxfAux leI<br />

ieko isstm qoN hI afnlfeIn aplfeI<br />

krky asl dsqfvyË lY ky pI[aYs[ky[<br />

jfx df smF ilaf jFdf sI.<br />

ies sFJy isstm nfl qqkfl<br />

pfsport bxfAux dy arQ hI Kqm huMdy<br />

jf rhy sI ikAuNik afnlfeIn rfhIN<br />

pfsport aplfeI krn vyly pI[aYs[ky[<br />

qoN 10 qoN 15 idnF qwk df smF imldf sI<br />

ijs kfrn qqkfl pfsport bxfAux vfly<br />

isstm ivc vwzf Klfa pYdf ho igaf<br />

sI. hux KyqrI pfsport dPqr cMzIgVH<br />

vwloN ieMtrnYWt isstm ivc nvF pRogrfm<br />

iqafr kIqf hY jo hr dUsry idn KuwilHaf<br />

krygf aqy qqkfl pfsport bxfAux dy<br />

cfhvfn ies isstm `qy afnlfeIn<br />

aplfeI krky 48 GMitaF ivc hI<br />

pI[aYs[ky pyÈ hox df smF hfsl kr<br />

skxgy. afm pfsport bxfAux df<br />

afnlfeIn isstm inrMqr cflU rhygf<br />

ijs leI iksy vyly vI aplfeI kIqf jf<br />

skdf hY. qqkfl pfsport pulIs<br />

vyrIiPkyÈn hox qoN iqMn idnF ivc jfrI<br />

krn df pRbMD kIqf igaf hY. qqkfl<br />

pfsport aplfeI krn vyly sInIar<br />

aPsrF dI vyrIiPkyÈn nfl hI lwgdI hY<br />

ijnHF dI puÈtI pfsport dPqr dy<br />

aiDkfrI sbMiDq vyrIiPkyÈn krn vfly<br />

aPsr nfl Pon `qy sMprk krky kIqf<br />

jFdI hY. ieh puÈtI hox qoN iqMn idnF ivc<br />

qqkfl pfsport jfrI kIqf jfvygf.<br />

ipCly vrHy 17 agsq ƒ cMzIgVH,<br />

aMbflf aqy luiDafxf ivKy KuwlHy iqMn<br />

pI[aYs[ky[ ivc 31 dsMbr 2010 qwk<br />

pfsport bxfAux leI 60 000 dy krIb<br />

Pfrm jmHF hoey sn ijnHF ivcoN 35000<br />

pfsport ipCly vrHy hI jfrI kr idwqy<br />

sn. pI[aYs[ky[ ivc pfsport ipRMt krn<br />

dI pRikiraf ipCly smyN iZwlI rihx kfrn<br />

pfsport pYNizMg cly af rhy sn. KyqrI<br />

pfsport aPsr (afr[pI[E[) ivqul<br />

kumfr ny dwisaf ik qqkfl pfsport<br />

bxfAux df afnlfeIn rfhIN vwKrf isstm<br />

awj qoN ÈurU kr idwqf hY aqy hux qqkfl<br />

pfsport bxfAux vfly hr ivakqI ƒ<br />

pI[aYs[ky[ ivc 48 GMitaF ivc hI smF<br />

imlx dI shUlq ÈurU ho geI hY. agly<br />

hPqy sfrf bYklfg dUr kr idwqf jfvygf.<br />

suprIm kort vwloN sMGrÈÈIl afgUaF dI sËf-muafÌI rwd<br />

nvIN idwlI: suprIm kort ny pMjfb dy rfjpfl<br />

vwloN ikrnjIq aYkÈn kmytI dy afgUaF dI sËfmuafPLI<br />

df PYslf rwd kr idwqf hY. nfl hI rfjpfl<br />

ƒ ikhf igaf hY ik ies PYsly `qy nËrsfnI kIqI<br />

jfvy.<br />

jsits jI[aYs[ isMGvI aqy jsits ey[ky[<br />

gFgulI `qy afdfirq bYNc ny rfjpfl vwloN<br />

sËf-muafPLI dy PYsly ƒ rwd kridaF ikhf<br />

ik ies bfry PYslf kfƒn muqfbk kIqf<br />

jfvy. iehdy nfl hI bYNc ny ikhf ik rfjpfl<br />

ny sMivDfn dI Dfrf 161 aDIn afpxI<br />

sMivDfnk sImf qoN bfhr jf ky ieh PYslf<br />

kIqff hY.<br />

Xfd rhy ik skUl ividafrQx<br />

ikrnjIq kOr (mihl klF) df 29 julfeI<br />

1997 ƒ kql ho igaf sI. kql qoN pihlF<br />

Aus nfl jLbrdsqIvI kIqI geI. aTfrF<br />

jQybMdIaF ny rl ky bxfeI aYkÈn kmytI<br />

ny lMmy aqy iqwKy sMGrÈ ipwCoN doÈIaF ƒ<br />

sËf idvfeI sI pr adflq ivc hoey iek<br />

kql ivc ies kmytI dy iqMn aihm iqMnF<br />

afgUaF-ibjlI mulfjLmF dy afgU nrfiex dwq,<br />

aiDafpk afgU pRym kumfr aqy iksfn afgU mnjIq<br />

isMG Dnyr, nMU Psf idwqf igaf. ienHF iqMnF afgUaF<br />

nMU Aumr kYd dI sjLf suxf idwqI geI. iPr ienHF<br />

iqMnF afgUaF ƒ CuzfAux leI sMGrÈ ÈurU hoieaf.<br />

afÉrkfr rfjpfl ny 25 julfeI 2007 ƒ ienHF iqMnF<br />

sMGrsL kmytI dy afgU Gol jfrI rwKx df aYlfn krdy hoey<br />

afgUaF ƒ idwqI Aumr kYd dI sËf Éqm kr idwqI.<br />

ies qoN bfad ikrnjIq kql kys ivc<br />

sËfXfPqf gurpRIq cInf aqy jugrfj rfjU dy Brf<br />

rijMdrpfl isMG ny rfjpfl dy PYsly ƒ hfeI kort<br />

ivc cuxOqI dy idwqI aqy hfeI kort ny 2008 ivc<br />

pRym kumfr aqy nrfiex dwq ƒ qF brI kr idwqf pr<br />

mnjIq isMG Dnyr dI sËf kfiem rwKI.<br />

hfeI kort dy ies PYsly ƒ suprIm<br />

kort ivc cuxOqI idwqI geI sI ijs df<br />

PYslf hux suxf idwqf igaf. hux<br />

suprIm kort dy PYsly df BfvyN nrfiex<br />

dwq aqy pRym kumfr Auqy koeI asr<br />

nhIN huMdf ikAuNik AunHF dI qF sËf hfeI<br />

kort ny vI rwd kr idwqI sI pr mnjIq<br />

isMG Dnyr dI sËf bhfl ho geI hY.<br />

bYNc df kihxf sI ik ieh qwQ<br />

sB ƒ pqf hY ik POjdfrI mfmly ivc<br />

iksy dy doÈI hox jF nf hox df PYslf<br />

krnf isrP adflqF df aiDkfr Kyqr<br />

hY ikAuNik ieh kfrj iblkul juzIÈl<br />

hI hY. rfjpfl vwloN Dfrf 161 aDIn<br />

iksy ƒ muafP krn dyxf kfrjkfrnI df kMm hY, jo<br />

adflq dy iksy ƒ doÈI krfr dyx jF Auhdy doÈI nf<br />

hox dy idwqy PYsly qoN iblkul afËfd hY. iek aQfrtI<br />

ƒ dUjy dy aiDkfrI Kyqr ivc dKl nhIN dyxf cfhIdf.<br />

bYNc anusfr rfjpfl df dosLIaF ƒ inrdoÈ krfr<br />

dyx df PYslf sMivDfn sImf qoN bfhr jf ky kIqf<br />

igaf PYslf sI. iesy krky adflq, rfjpfl dy<br />

hukm ƒ pRvfngI nhIN idMdI qy Aus PYsly ƒ lFBy<br />

krdI hY qy AunHF iqMnF dI sËf bhfl rwKdI hY.<br />

iesy dOrfn jnqk jQybMdIaF dy afgaF ny<br />

sMGrÈ jfrI rwKx df aYlfn kIqf hY. suprIm kort<br />

dy ies PYsly bfry jnqk jQybMdIaF BfrqI iksfn<br />

XUnIan (eykqf) dy sUbf pRYs skwqr drÈn isMG<br />

rfeysr, ienklfbI kyNdr pMjfb dy pRDfn nrfiex<br />

dwq, sUbf skwqr zI[tI[aYP[ hrcrn isMG cMnf,<br />

sMqoK isMG, gurjMt isMG tI[aYs[XU[, ainl kumfr<br />

p[s[s[P[ afgU, zf[ rfijMdr pfl, aYNplfieË<br />

PYzryÈn dy mylf isMG kwtU, gurmIq suKpur qy rfjIv<br />

kumfr ny sFJI pRYs kfnPrMs dOrfn dwisaf ik ies<br />

sbMDI jld hI Auc pwDrI vÌd muwK mMqrI aqy<br />

rfjpfl ƒ iml ky sËf rwd krn dI mMg krygf.


<strong>Punjab</strong> <strong>Times</strong> Vol 12, Issue 10, March 5, <strong>2011</strong> pMjfb tfeImjL sfl 12, aMk 10, 5 mfrc <strong>2011</strong> (10)<br />

pMjfb:kuVIaF qF kuVIaF ny, kuVIaF df kI ey?<br />

pitaflf: pMjfb srkfr vwloN BfvyN<br />

lVkIaF ƒ smfj `c AuWc drjf dvfAux<br />

leI anykf pRogrfm clfAux df dfavf<br />

kIqf jFdf hY pr ienHF vwzy-vwzy<br />

vfaidaF dy bfvjUd pMjfb `c<br />

lVkIaF dI hflq bVI mfVI hY<br />

qy ipCly iek dhfky `c pMjfb `c<br />

700 qoN vwD lVkIaF lfpqf<br />

hoeIaF hn qy sbMDq srkfrF<br />

vwloN AunHF ƒ lwBx dy koeI Xqn<br />

nhIN kIqy jf rhy. jdoN dyÈ `c<br />

dyh vpfr qy mfnvI qskrI vD<br />

rhI hY qF aijhIaF irportF hor<br />

vI ÉOPnfk hn.<br />

susfietI Pfr vYlPyar aYNz<br />

avyarnYs pitaflf dy pRDfn<br />

krmjIq isMG jtfxf vwloN pfeI<br />

afr[tI[afeI[ dy juafb `c pMjfb<br />

puils dI aprfD ÈfKf ny mMinaf<br />

hY ik pihlI jnvrI, 1999 qoN<br />

31 jnvrI, 2010 qwk pMjfb `coN 700 qoN<br />

vwD lVkIaF lfpqf ho cuwkIaF hn. pMjfb<br />

dy 23 iËilHaF dI puils qy srkfrI rylvy<br />

puils pMjfb qoN imly irkfrz muqfbk 781<br />

lVkIaF lfpqf hoeIaF hn.<br />

igxqI pwKoN jlMDr sB qoN mfVf iswD<br />

huMdf hY ijwQoN 153 lVkIaF lfpqf hoeIaF.<br />

rUpngr `coN 97, luiDafxf ivcoN 96<br />

lVkIaF guMm hoeIaF. sRI jtfxf ny ikhf<br />

ik pRyÈfn krn vflI gwl ieh hY ik ieh<br />

sfry iËlHy ieh PfeIlF dwbI bYTy hn qy<br />

cMzIgVH: sfbkf muwK mMqrI byaMq<br />

isMG kql kFz ivc Aumr kYd dI sËf<br />

Bog rhy bwbr Éflsf dy afgU jgqfr isMG<br />

hvfrf qy prmjIq isMG iBAurf dI 25<br />

ÌrvrI ƒ iËlHf adflq ivc pyÈI mOky<br />

adflq dy bfhr vwzf hMgfmf ho igaf.<br />

pyÈI qoN bfad hvfrf qy iBAurf ƒ idwlI<br />

rvfnf krn vyly aYNtI tYroirst ÌrMt<br />

ieMzIaf dy pRDfn ivryÈ ÈFzIilaf qy horF<br />

ny sYktr-17 dy Qfxy sfhmxy bwbr<br />

Éflsf qy hvfrf qoN ielfvf Éfilsqfn<br />

murdfbfd dy nfhry lgfey. dUjy pfsy BfrI<br />

surwiKaf pRbMDF hyT hvfrf ny Éfilsqfn<br />

iËMdfbfd dy nfhry lgfAuxy ÈurU kr idwqy.<br />

hvfrf ƒ Èwk sI ik ieh kfrkun afl<br />

ieMzIaf aYNtI tYroirst ÌrMt dy kOmI<br />

pRDfn minMdrjIq isMG ibwtf ny Byjy hn.<br />

ies ÉdÈy ƒ lY ky hvfrf ny<br />

minMdrjIq isMG ibwtf ƒ sfeIkl cor<br />

qwk vI kih idwqf. aijhy smyN hflfq<br />

qxfapUrx bx geI qy puils ny ÈFzIilaf<br />

qy AunHF dy sfQIaF ƒ ihrfsq ivc lY<br />

ilaf. hvfrf ƒ idwlI puils ny kfÌI<br />

muÈwkq nfl gwzI ivc ibTieaf qy aPrfdPrI<br />

ivc gwzIaF surwiKaf pRbMDF hyT<br />

AuQoN Bjf leIaF geIaF. ÈRomxI akflI<br />

dl pMc pRDfnI dy skwqr jnrl hrpfl<br />

isMG cImf ny ikhf ik ieh pRÈfsn dI<br />

cfl hY. jfxbuwJ ky ÌrMt dy kfrkunF ƒ<br />

iek<br />

dhfky<br />

ivc<br />

781<br />

pMjfbI<br />

kuVIaF<br />

lfpqf<br />

bhuqy kysF `c qF hfly aYP[afeI[afr[<br />

drj hoxI hY.puils ivBfg dy sUqrF ny<br />

puÈtI kIqI hY ik ienHF `coN kuJ lVkIaF<br />

qF afpxy pRymIaF nfl clIaF geIaF<br />

hoxgIaF, ienHF `coN bhuqIaF ƒ dyh vpfr<br />

`c vI Dwikaf igaf ho skdf hY.lfpqf<br />

bhuqIaF lVkIaF 20 sfl qoN Gwt Aumr<br />

dIaF hn ijs nfl ieh sMBfvnf vwD jFdI<br />

hY ik AunHF ƒ jF qF Bfrq ivc jF iPr<br />

ivdyÈF `c vyÈvfigrI vwl vI Dwikaf igaf<br />

ho skdf hY. afr[tI[afeI[ qoN ieh vI<br />

pqf lwigaf hY ik bhuqy kysF `c iËlHf<br />

puils ny ies bfry sUbf puils<br />

hYWzkuafrtr ƒ qwQF bfry ilK ky pwlf<br />

hvfrf qy iBAurf dI pyÈI mOky hMgfmf<br />

jgqfr isMG hvfrf qy prmjIq isMG iBAurf<br />

bulfieaf igaf hY qF ik mfhOl qxfapUrx<br />

bx jfvy qy pRÈfsn ƒ<br />

bhfnf iml jfvy ik hvfrf<br />

ƒ jylH qoN bfhr ilafAuxf<br />

TIk nhIN hY.<br />

AunHF ikhf ik jy ieh<br />

ÌrMt df afpxf kfrnfmf<br />

hY qy Auh aglIaF pyÈIaF<br />

`qy vI aijhI hrkq krdf<br />

hY qF pMc pRDfnI pMQk<br />

smrQkF ƒ apIl krngy<br />

ik jylHF ivc bMd hvfrf<br />

ijhy kYdIaF dIaF pyÈIaF<br />

dOrfn puwjx qy ÌrMt ijhIaF<br />

srgrmIaF df mUMh qoV<br />

jvfb idwqf jfvy.<br />

nvIN idwlI: kOmI Xojnf kimÈn<br />

ny pMjfb leI <strong>2011</strong>-12 dy mflI sfl<br />

leI 11,400 kroV rupey dI sflfnf<br />

Xojnf ƒ mnËUrI dy idwqI hY. sUby dI<br />

ÉËfnf mMqrI AuipMdrjIq kOr, muwK<br />

skwqr aYs[ sI[ agrvfl, ivwq<br />

kimÈnr (ivkfs) nvrIq isMG kMg aqy<br />

ivwq kimÈnr (ÉËfnf) ky[bI[aYs[ iswDU<br />

qoN ielfvf ivBfgF dy sInIar pRmuwK<br />

skwqrF vwloN idwlI ivKy hoeI mIitMg ivc<br />

ieh Pyslf hoieaf. ies mIitMg dI<br />

pRDfngI kOmI Xojnf kimÈn dy mYNbr<br />

aqy pMjfb leI ieMcfrj pRoPYsr aBIjIq<br />

sYn ny kIqI. ienHF sfiraF ny sflfnf<br />

Xojnf bfry do idn ivcfrF kIqIaF aqy<br />

sflfnf Xojnf ƒ mnËUrI idwqI.<br />

cflU mflI sfl dI Xojnf 9,150<br />

kroV rupey hY. Ëfihr hY ik agly sfl<br />

leI Xojnf ivwc 20 ÌIsdI vfDf hoieaf<br />

hY. ies Xojnf dy vwK-vwK pwK ikAuNik<br />

<strong>bjt</strong> bfry BfÈn df ihwsf huMdy hn, ies<br />

leI pMjfb ivDfn sBf dy <strong>bjt</strong> sYÈn qoN<br />

pihlF pihlF ies bfry mnËUrI lYxI<br />

JfV ilaf hY qy ies qoN ielfvf kyNdr<br />

srkfr jF hor eyjMsIaF qoN koeI mdd<br />

nhIN mMgI. iek-do iËilHaF ƒ Cwz ky bfkI<br />

sfiraF ny mMinaf ik AunHF ny<br />

afpxy iËilHaF `coN lfpqf<br />

lVkIaF dI Bfl leI kyNdr<br />

srkfr qoN koeI mdd nhIN leI.<br />

sfihbËfdf ajIq isMG<br />

ngr `coN 66, ÈhId Bgq isMG<br />

ngr 'coN 58 qy iProËpur `coN<br />

41 lVkIaF lfpqf hn.hor vI<br />

idlcsp gwl ieh hY ik pUry<br />

pMjfb `c iek vI puils<br />

aiDkfrI ƒ lfpRvfhI vrqx<br />

leI iËMmyvfr nhIN Tihrfieaf<br />

igaf qy iksy ivruwD vI<br />

kfrvfeI nhIN kIqI geI.<br />

afr[tI[afeI[ dy juafb `c<br />

sfry iËilHaF dI puils ny<br />

spÈt kIqf hY ik pMjfb `c<br />

iksy puils vfly ivruwD kfrvfeI nhIN kIqI<br />

geI. pMjfb puils mMndI hY ik aijhy<br />

kysF `c koeI groh Èfml nhIN hn,<br />

ikAuNik lfpqf lVkIaF dy mfmilaF `c<br />

iksy vI groh dy Èfml hox df Éulfsf<br />

kdy nhIN hoieaf.<br />

nvIN idwlI: sI[bI[afeI[ ny ivdyÈI<br />

mudrf bfry kfƒn dI AulMGx dy mfmly<br />

`c cfr sfl dI jFc ipwCoN pMjfb dy sfbkf<br />

kFgrsI ivDfiek<br />

arivMd KMnf iÉlfÌ<br />

ieQoN dI adflq `c<br />

cfrjÈIt dfÉl kr<br />

idwqI hY jo sfbkf muwK<br />

mMqrI kYptn<br />

amirMdr isMG qy<br />

sfbkf kyNdrI mMqrI<br />

ntvr isMG dy<br />

irÈqydfr hn. AunHF `qy<br />

ibnF iejfËq ivdyÈF qoN<br />

qkrIbn 15 lwK zflr<br />

dI rkm lYx df doÈ hY.<br />

sUqrF anusfr<br />

sI[bI[afeI[ vwloN ieQy cIP mYtropOlItn<br />

mYijstryt dI adflq ivc sRI KMnf<br />

iÉlfÌ Prd jurm dfÉl kIqf. sMgrUr<br />

qoN ivDfiek rhy sRI KMnf iÉlfÌ ieh<br />

primMdr sYxI ƒ kYnyzf ivc muV<br />

dfKly dI iejfËq nf imlI<br />

torFto: 1984 ivc ieMzIan eyarlfeInË df jhfË agvf krn vfly primMdr<br />

isMG sYxI (47 sfl) dy kYnyzf ivc muV dfKly `qy rok lgf idwqI geI hY. sYxI ny<br />

1995 ivc ies mulk aMdr Èrn<br />

leI sI pr ipCly sfl Aus ƒ<br />

Bfrq vfps Byj idwqf igaf sI.<br />

primMdr sYxI AunHF pMj iswK<br />

KfVkUaF df afgU sI ijhVy 6<br />

julfeI 1984 ƒ sRIngr-idwlI<br />

PlfeIt ƒ agvf krky lfhOr lY<br />

gey sn. jhfË 17 GMitaF mgroN<br />

agvfkfrF ny AuWQy hiQafr suwt<br />

idwqy. lfhOr hfeI kort ivc cwly<br />

mukwdmy dOrfn sYxI ƒ sËf-iemOq<br />

suxfeI geI pr mgroN ies ƒ<br />

Aumr kYd ivc bdl idwqf igaf.<br />

10 sflF bfad Auh jylH ivcoN<br />

irhfa hoieaf aqy Aus ƒ pfik Cwzx leI afK idwqf igaf. Auh 1995 ivc gYrkfƒnI<br />

ZMg nfl blbIr isMG dy nF AuWpr aÌgfn pfsport `qy kYnyzf ivc dfKl<br />

hoieaf. sYxI ny ikhf ik Aus ny JUT ies zroN boilaf ik ikDry Aus ƒ Bfrq nf Byj<br />

idwqf jfvy. kYnyzf puwjx mgroN Aus ny pihlF bI[ey[ kIqI aqy iPr kfƒn dI izgrI<br />

leI. ies smyN dOrfn Auh kYnyzf ivc rihx leI afpxf kys lVdf irhf. Aus vwloN<br />

vkflq leI idwqI arËI ƒ rwd kr idwqf igaf. ies dOrfn kYnyzf adflq ny ikhf<br />

sI ik sYxI dy ipCokV qoN sfP hY ik Auh sfP suQry cirwqr df mflk nhIN. ies<br />

mgroN Aus ƒ Bfrq Byj idwqf igaf sI.<br />

kYptn df krIbI arivMd KMnf kuiVwkI `c<br />

arivMd KMnf<br />

ËrUrI sI. afm qOr `qy Xojnf ƒ mnËUrI<br />

sUby dy muwK mMqrI aqy Xojnf kimÈn dy<br />

izptI cyarmYn ivckfr mIitMg dOrfn<br />

mnËUrI idwqI jFdI hY pr muwK mMqrI<br />

pRkfÈ isMG bfdl amrIkf<br />

gey hox krky Auh mIitMg<br />

ivwc iÈrkq nhIN sn kr<br />

skdy. imlI jfxkfrI<br />

muqfbk rsmI kfrvfeI<br />

pUrI krn ihq muwK<br />

mMqrI aqy izptI<br />

cyarmYn ivckfr<br />

mIitMg aprYl<br />

ivwc kIqI jfvygI.<br />

ipRMsIpl skwqr sqIÈ cMdr<br />

ny dwisaf ik Xojnf ivwc vwD<br />

qrjIh ibjlI Kyqr ƒ idwqI geI hY. ibjlI<br />

pRfjYktF leI 3300 kroV rupey rwKy gey<br />

hn. sUbf srkfr vwloN koeI 50 pRqIÈq<br />

sfDn srkfrI KËfny rfhIN jutfey jfx df<br />

Brosf idwqf igaf. bfkI 50 pRqIÈq sfDn<br />

pMjfb muwZlf ZFcf ivkfs borz, idhfqI<br />

ivkfs PMz aqy kuJ iek dUjy srkfrI<br />

cfrjÈIt ivdyÈI mudrf nymbMdI aYkt<br />

(aYP[sI[afr[ey[) 1976 qihq dfÉl<br />

kIqI geI hY. AunHF iÉlfÌ ieh kys 2007<br />

ivc drj kIqf igaf sI<br />

ikAuNik AunHF Auqy ivdyÈI<br />

sfDnF qoN nvIN idwlI<br />

afDfrq afpxy bwcq<br />

Kfqy ivc ieh rkmF<br />

mMgvfAux df doÈ hY.<br />

AunHF ny brqfnIaf<br />

afDfrq 9 kMpnIaF qy<br />

trwstF qoN ieh rkm<br />

mMgvfeI jo qkrIbn<br />

6[94 kroV rupey bxdI<br />

hY. "sI[bI[afeI[ jFc ivc<br />

pqf lwigaf hY ik mulËm<br />

ny 2002-07 dOrfn<br />

pMjfb ivDfn sBf df mYNbr huMidaF<br />

1479455[48 zflr dI ivdyÈ rkm<br />

svIkfr kIqI jo 69418880[70 pYsy<br />

bxdI hY qy ies leI kyNdrI srkfr qoN<br />

pMjfb leI 11,400 kroV dI Xojnf mnËUr<br />

jnqk adfiraF rfhIN jutfey jfxgy.<br />

ienHF jnqk adfiraF vwloN afpxy ihwsy<br />

dI kuJ pUMjI afpxy sfDnF rfhIN<br />

lgfeI jfvygI aqy KuwlHy bfËfr ivcoN<br />

krËy vI cuwky jfxgy. sUbf srkfr vwloN<br />

pMjfb ivDfn sBf dIaF afm coxF qoN<br />

pihlF afpxI ies afKrI sflfnf<br />

Xojnf ivc ivkfs ƒ muwK<br />

qrjIh idwqI geI hY aqy<br />

rfj srkfr vwloN muwZly<br />

ZFcy dy ivkfs isMjfeI<br />

shUlqF aqy ibjlI vMz<br />

pRxflI dy ivkfs qy ies<br />

ƒ mËbUq bxfAux vwl ivÈyÈ<br />

iDafn dyx qoN ielfvf srhwdI KyqrF<br />

aqy kMZI Kyqr dy ivkfs ƒ vI Kfs<br />

qrjIh idwqI geI hY. sUby ivc ishq syvfvF<br />

ƒ ibhqr bxfAux aqy idhfqI KyqrF dy<br />

ivkfs leI pihlI vfr kfPI Dn jutfAux<br />

df PYslf kIqf igaf hY. sUby dI ÉËfnf<br />

mMqrI vwloN ies Xojnf ƒ sUby dy sflfnf<br />

<strong>bjt</strong> nfl pMjfb ivDfn sBf ivc 14 mfrc<br />

ƒ pyÈ kIqy jfx dI sMBfvnf hY.<br />

jhfË<br />

agvf<br />

krnf<br />

bixaf<br />

aiVwkf<br />

primMdr sYxI<br />

koeI iejfËq nhIN leI geI." AunHF ikhf<br />

ik sRI KMnf ny ies bfry lgfqfr kyNdr<br />

srkfr ƒ hnyry ivc rwiKaf. AunHF dy ipqf<br />

ivipn qy Brf aidiqaf vI ierfk dy aMn<br />

leI qyl Gply bfry ienPorsmYNt<br />

zfierYktoryt dI nËr hyT hn.<br />

AuDr sRI arivMd KMnf ny kyNdrI jFc<br />

ibAUro vwloN AunHF `qy ivdyÈI sfDnF koloN<br />

ihwsf lYx dy lgfey gey doÈF `qy sfÌ kIqf<br />

hY ik asl `c ieh pYsf AunHF dy ipqf<br />

vwloN Byijaf igaf sI ijhVy<br />

aYn[afr[afeI[ hn qy ieh sfrf lYxdyx<br />

pUrI qrHF pfrdrÈqf qihq hoieaf<br />

hY. sRI KMnf ny sfÌ kIqf ik ieh mfmlf<br />

hfly ivcfr aDIn hY, ies krky Auh ies<br />

bfry iËafdf vyrvf nhIN dy skdy.<br />

mfn vwloN cMzIgVH ƒ hor<br />

pfxI dyx df ivroD<br />

cMzIgVH: ÈRomxI akflI dl<br />

(aMimRqsr) ny kyNdrI pRdyÈ qy pMjfb<br />

hirafxf dI rfjDfnI cMzIgVH ƒ pMjfb<br />

`coN pfxI dI<br />

mfqrf vDfAux<br />

df noits ilaf<br />

hY.pfrtI pRDfn<br />

ismrnjIq<br />

isMG mfn ny<br />

ies bfry pMjfb<br />

dy muwK skwqr<br />

suboD cMdr<br />

agrvfl ƒ<br />

pwqr ilK ky pMjfb dy pfxIaF dy kImqI<br />

sfDnF ƒ luwtx dI kIqI jf rhI gYrkfƒnI<br />

qy gYrivDfink kfrvfeI ivruwD pMjfb<br />

srkfr ƒ idRVqf qy iemfndfrI nfl stYNz<br />

lY ky ies ƒ qurMq rokx dI iËMmyvfrI<br />

inBfAux leI ikhf hY.<br />

s[ mfn ny ikhf ik pMjfb srkfr<br />

BfKVf nihr `coN do hor pfeIp lfeInF ivCf<br />

ky cMzIgVH ƒ cfr kroV gYln pfxI dyxf<br />

mMn geI hY jo pMjfb nfl iswDf Dwkf hY.<br />

AunHF ikhf ik ijs smyN cMzIgVH vsfieaf<br />

igaf sI, AudoN ies Èihr dI afbfdI vwD<br />

qoN vwD pMj lwK mMn ky itAUbvYlF rfhIN<br />

pfxI dI splfeI dyx df pRbMD kIqf igaf<br />

sI qy ikhf igaf sI ik BfKVf nihr `coN<br />

kdI pfxI nhIN ilaf jfvygf.


<strong>Punjab</strong> <strong>Times</strong> Vol 12, Issue 10, March 5, <strong>2011</strong> pMjfb tfeImjL sfl 12, aMk 10, 5 mfrc <strong>2011</strong> (11)<br />

Bfjpf afgU arun ÈorI vI sI[bI[afeI[ dy aiVwky<br />

nvIN idwlI: 2-jI spYktRm Gutfly ƒ lY ky rOlf pf rhI<br />

ivroDI iDr Bfjpf ƒ vI syk lwgxf<br />

ÈurU ho igaf hY. ies bfry<br />

sI[bI[afeI[ ny sfbkf tYlIkfm<br />

mMqrI arun ÈorI qoN puwC-pVqfl<br />

kIqI ijs dOrfn ies afgU ny doÈ<br />

lfieaf ik Aus dy mgroN ahudf<br />

sMBflx vfly dieafinDI mfrn ny<br />

2005 kuJ aprytrF ƒ lfB dyx leI<br />

trfeI (tI[afr[ey[afeI[) dy idÈfinrdyÈF<br />

nfl CyVCfV kIqI sI.<br />

iqMn GMty cwly puwC-pVqfl<br />

mgroN ÈorI ny ikhf ik AunHF ny jFc<br />

aiDkfrIaF ƒ imsflF dy ky mfrn<br />

dy kfrjkfl `c hoeIaF byinXmIaF<br />

bfry dwisaf. ey[ rfjf ny 2007 `c<br />

mfrn qoN tYlIkfm mMqrI df ahudf<br />

ilaf sI. sRI ÈorI ny ikhf ik mfrn<br />

mMqrI sI. iPr rfjf `qy kfhdy doÈ<br />

lfey jf rhy hn? jdoN srkfr kol<br />

koeI spYktRm nhIN sI, ibnF<br />

spYktRm dy ieh 122 lfiesYNs dy<br />

idwqy qy ieh sfrf kuJ mfrn dy smyN `c hoieaf. jdoN idÈf-<br />

[[[hux Bfrq `c duwD dIaF<br />

ndIaF nhIN vihMdIaF<br />

nvIN idwlI: duwD dIaF ndIaF vihx<br />

dy dfaivaF vfly Bfrq `c hux duwD dI<br />

Gft hY. afriQk srvyK dyÈ `c 'icwTI<br />

kRFqI` afAux dy dfavy ƒ KoKlf sfbq<br />

kr irhf hY. srvyKx anusfr Bfrq `c<br />

duwD df Auqpfdn mMg nfloN Gwt hY qy jy<br />

GrylU pwDr `qy duwD df Auqpfdn nf<br />

vDfieaf igaf qF ies dI kImq hor vD<br />

skdI hY. iewQoN qwk ik mulk ƒ ieh<br />

drfmd vI krnf pY skdf hY.<br />

srvyKx ny duwD dIaF vDdIaF<br />

kImqF `qy iÌkrmMdI Ëfihr kIqI. GrylU<br />

pwDr `qy duwD dI mMg qy Auqpfdn ivc<br />

pfVf vDx kfrn ies dIaF kImqF ivc<br />

vfDf hoieaf hY. bIqy iek sfl dOrfn duwD<br />

nvIN idwlI: hux sMsd mYNbrF ƒ<br />

vI hfËrI hfËrI lfAuxI pvygI. lok sBf<br />

dy mYNbrF ƒ sdn dI kfrvfeI dOrfn roËfnf<br />

hfËrI rijstr `c dsqÉq krn df hukm<br />

jfrI kridaF ikhf igaf hY ik aijhf nf<br />

krn vfly sMsd mYNbrF ƒ roËfnf Bwqy qoN<br />

hwQ Doxf pvygf. lok sBf skwqryq ny<br />

sMsd mYNbrF ƒ ikhf hY ik hfËrI nf lfAux<br />

vfly sMsd mYNbr ƒ roËfnf do hËfr rupey<br />

df Bwqf nhIN imlygf qy nf hI ies dI<br />

BrpfeI leI dfavf krn dy hwkdfr<br />

hoxgy. skwqryq dy sUqrF ny dwisaf ik<br />

ies bfry roËfnf kfrj sUcI rfhIN mYNbrF<br />

ƒ sUcnf dy idwqI geI hY. AunHF disaf ik<br />

rFcI: afpxy do sfQIaF lilq Bnot<br />

qy vI[ky[ vrmf dI igRÌqfrI qoN nfrfË qy<br />

rfÈtrmMzl KyzF dI pRbMDk kmytI dy<br />

brqrÌ cyarmYn suryÈ klmfzI ny ikhf<br />

hY ik KyzF krfAux `c Kyz mMqrflf vI<br />

Èfml sI pr blI df bwkrf kmytI ƒ hI<br />

bxfieaf jf irhf hY.<br />

Bnot pRbMDk kmytI dy sfbkf<br />

skwqr jnrl qy vrmf zfierYktr jnrl<br />

sn. ienHF dovF dI igRÌqfrI dOrfn klmfzI<br />

ny ikhf ik KyzF bfry sfry dsqfvyË jFc<br />

eyjMsIaF kol hn qy ies dy bfvjUd inÈfnf<br />

inrdyÈF ivc iek iPkrf ieh pf idwqf igaf ik srkl `c<br />

aprytrF dI igxqI dI koeI<br />

sImf ËrUrI nhIN hovygI. AunHF<br />

dwisaf ik ieh qbdIlI kyvl<br />

tYlIkfm rYgUlytrI aQfrtI<br />

afP ieMzIaf (trfeI) dIaF<br />

isPfrÈF `qy hI ho skdI sI.<br />

ieh qbdIlI 2005 dy idÈfinrdyÈF<br />

`c af cuwkI sI jdik<br />

trfeI ny 2007 qk ies dI<br />

isPfrÈ nhIN kIqI sI. mfrn<br />

ny iksy mMqr nfl Auh gwl<br />

pihlF hI buwJ leI sI jo do<br />

sfl mgroN hoxI sI.<br />

sRI ÈorI ny ey[ rfjf ƒ<br />

slfh idwqI ik Auh eyjMsI leI<br />

srkfrI gvfh bx jfvy qy<br />

Gutfly `c lfhf lYx vfilaF dy<br />

nF dws dyvy. ÈorI ny dfavf<br />

kIqf ik Aus dy kfrjkfl<br />

`c trfeI dy inXmF dI<br />

iblkul AulMGxf nhIN hoeI<br />

qy kYbint dy sfry PYsly ieMn-ibMn lfgU hoey.<br />

pWqrkfrF nfl gwlbfq krdy hoey arun ÈorI .<br />

dIaF kImqF 20 PIsdI vDIaF. ies kfrn<br />

KurfkI mihMgfeI ƒ do aMkF ivc ilafAux<br />

`c sbËIaF dy nfl ies df vI aihm<br />

Xogdfn irhf.<br />

kyNdr srkfr ny GrylU pwDr `qy ies<br />

dI AuplbDqf vDfAux qy kImqF `qy kfbU<br />

pfAux ihwq bIqy idnIN imlk pfAUzr dI<br />

brfmd `qy pfbMdI lgfeI sI. srvyKx ny<br />

Kulfsf kIqf ik GrylU pwDr `qy duwD dI<br />

mMg ivc hr sfl qkrIbn 60 lwK tn<br />

df vfDf huMdf hY jdoNik ipCly ds sflF qoN<br />

ies dy Auqpfdn ivc sflfnf 35 lwK tn<br />

vfDf ho irhf hY. ieh pfVf imtfAux leI<br />

agly 12 sfl qwk ies dy Auqpfdn ivc<br />

sflfnf 5[5 PIsdI vfDf lfËmI hY.<br />

sMsd mYNbrF ƒ lvfAuxI pvygI hfËrI<br />

ies qrHF dy inXm pihlF qoN hI hn pr<br />

keI vfr sMsd mYNbrF vwloN dsqÉq nf<br />

krn kfrn ieh hukm idwqy gey hn. AunHF<br />

dwisaf ik mYNbrF dI shUlq leI rijstr<br />

ƒ cfr ihwisaF `c vMizaf igaf hY qy ies<br />

ƒ aMdrlI lfbI ivc riKaf igaf hY qy<br />

nfl hI sMsd mYNbrF ƒ ieh vI hukm idwqy<br />

gey hn ik Auh lok sBf skwqryq `c<br />

jmHF krvfey apxy dsqÉq dy nmUny vFg<br />

hI dsqÉq krn. dwsxXog hY ik sMsd<br />

mYNbrF ƒ sYÈn cflU rihx dI hflq ivc<br />

sMsd dI kfrvfeI `c ihwsf lYx leI roËfnf<br />

do hËfr rupey Bwqy dy rUp ivc idwqy jFdy<br />

hn ijhVy ik qnÉfh qoN vKry hn.<br />

sfƒ blI df bwkrf bxfieaf<br />

jf irhY: klmfzI<br />

isrÌ kmytI mYNbrF ƒ bxfieaf jf irhf<br />

hY. AunHF ikhf ik KyzF krfAux bfry Xuvf<br />

qy Kyz mMqrflf hr PYsly ivc Èfml sI<br />

qy mMqrfly vwl koeI dyK nhIN irhf qy<br />

pRbMDk kmytI dy kfrjkfrI borz `c<br />

Bfrq srkfr dy do, idwlI dy do, rfÈtr<br />

mMzl PYzryÈnF dy iqMn qy BfrqI ElMipk<br />

sMG dy mYNbr Èfml sn. kmytI pUrI qrHF<br />

sMqulq sI qy hr PYslf srbsMmqI nfl<br />

ilaf igaf. ies sB dy bfvjUd blI df<br />

bwkrf pRbMDkI kmytI ƒ hI bxfieaf jf<br />

irhf hY.<br />

aOrqF leI hvfeI<br />

sÌr 99 rupey `c<br />

nvIN idwlI: awT mfrc ƒ mihlf<br />

idvs mOky eyar ieMzIaf ny aOrqF ƒ<br />

GrylU Auzfn dI itkt 99 rupey `c<br />

dyx df ÌYslf kIqf hY.<br />

eyar ieMzIaf ny ikhf ik ies idn<br />

aOrqF dy siqkfr `c ieh skIm pyÈ<br />

kIqI geI hY qy mihlf XfqrI iekfnmI<br />

klfs `c kyvl 99 rupey qy tYks dy<br />

ky dyÈ `c ikDry vI Xfqrf kr skdy<br />

hn. jy koeI aOrq XfqrI iesy idn<br />

aYgËYikt klfs `c sPr krnf cfhygI<br />

qF Aus ƒ 1199 rupey adf krny pYxgy.<br />

muMbeI: mflygfEN bMb Dmfkf kys<br />

dI muwK mulËm pRigaf isMG Tfkur ƒ<br />

afr[aYs[aYs[ kfrkun sunIl joÈI dI<br />

hwiqaf dy kys `c mwD pRdyÈ puils ny<br />

ihrfsq ivc lY ilaf hY. joÈI smJOqf<br />

aYkspRYs Dmfkf kys ivc ÈwkI sI qy<br />

dsMbr 2007 ivc Aus dI dyvfs `c<br />

hwiqaf kr idwqI geI sI. ivÈyÈ srkfrI<br />

vkIl roihnI sfilafn ny dwisaf ik mwD<br />

pRdyÈ puils ny ieQy spYÈl mkokf adflq<br />

ivc arËI dfier kIqI sI qy adflq dI<br />

afigaf lYx qoN bfad AunHF sfDvI ƒ<br />

sunIl joÈI hwiqaf dy kys ivc igRÌqfr<br />

kr ilaf hY. pRigaf iewQoN dy jy[jy[<br />

hspqfl ivc Ëyry ielfj hY.<br />

nvIN idwlI: srkfr ny ivroDI iDr<br />

dI gwl mMnidaF 2-jI spYktRm dI jFc<br />

krn leI bxfeI jf rhI jy[pI[sI[ `c<br />

30 mYNbr lYx df PYslf kIqf hY. pihlF<br />

srkfr df 21 mYNbrI pYnl bxfAux df<br />

pRogrfm sI pr aMnf zI[aYm[ky[ vrgIaF<br />

CotIaF pfrtIaF ƒ numfieMdgI dyx leI<br />

hux mYNbrF dI igxqI vDfAux df PYslf<br />

kIqf igaf hY.<br />

aMnf zI[aYm[ky[ dy sMsd mYNbr QFbI<br />

durfeI lok sBf `c ivroDI iDr dI afgU<br />

suÈmf svrfj qy aYn[zI[ey[ dy vrikMg<br />

cyarprsn aYl[ky[ azvfnI ƒ imly sn<br />

qy bynqI kIqI sI ik muwK ivroDI iDr sFJI<br />

pfrlImfnI kmytI dy mYNbrF dI igxqI 30<br />

kIqy jfx leI Ëor pfvy. dovyN afgUaF<br />

suÈmf qy azvfnI ny ieh gwl srkfr<br />

qwk phuMcfeI qy jy[pI[sI[ df afkfr vwzf<br />

rwKx df suJfa idwqf. suÈmf svrfj ny<br />

ikhf ik sMsdI sQfeI kmytIaF ijnHF ƒ<br />

CotIaF jy[pI[sI[ ikhf jFdf hY, dy vI 30<br />

mYNbr huMdy hn. ies qoN ielfvf iBRÈtfcfr<br />

bfry pihlF bxIaF iqMn jy[pI[sIË[ dy vI<br />

30 mYNbr sn. ies qoN bfad CotIaF<br />

nvIN idwlI: BfrqI ivwq mMqrI pRxb<br />

muKrjI ny Brosf idwqf hY ik dyÈ qoN bfhr<br />

pey kfÜy Dn nfl juVy kysF bfry bxdf<br />

kfƒnI aml apxfieaf jfvygf qy tYks<br />

XfsIn milk vwloN BuwK hVqfl<br />

sRIngr: jy[ky[aYl[aYP[ dy muKI<br />

muhMmd XfsIn milk ny ipCly vrHy ihMsf<br />

dOrfn mfry gey lokF ƒ iensfÌ idvfAux<br />

qy nOjvfnF dI irhfeI leI 26<br />

PrvrI ƒ iek idnf BuwK<br />

hVqfl kIqI.<br />

milk dI ies hVqfl df<br />

nrm iKaflI hurIaq kfnPrMs<br />

qy mnuwKI aiDkfrF dy kfrkunF<br />

sxy hor bhuq sfry afgUaF ny<br />

hmfieq kIqI. jy[ky[aYl[aYP[<br />

muKI ny ieh hVqfl lfl cOk dy<br />

mfeIsUmf ielfky ivc kIqI. AunHF mMg kIqI<br />

ik surwiKaf dsqy nOjvfnF dIaF igRÌqfrIaF<br />

krnIaF qurMq bMd krn. ies Drny ivc<br />

ihMsf dOrfn mfry gey nOjvfnF dy sky sbMDIaF<br />

ny vI iÈrkq kIqI.<br />

hux 30 mYNbrI jy[pI[sI[ krygI<br />

spYktRm Gutfly dI jFc<br />

jMmU-kÈmIr leI kyNdr vwloN inXukq<br />

kIqy vfrqfkfrF ny iewQy ikhf hY ik BfvyN<br />

vwKvfdI kÈmIr muwdy bfry afpxy rfie<br />

dyx jF nf dyx Auh afpxI<br />

irport kyNdr srkfr kol pyÈ<br />

kr dyxgy. vfrqfkfr idlIp<br />

pVgfAuNkr ny afpxI pMjvIN<br />

kÈmIr Xfqrf dy aKIr ivc<br />

ikhf ik jykr sfƒ vwKvfdI<br />

koeI rfey nhIN idMdy asIN ies<br />

dy bfvjUd kÈmIr bfry afpxI<br />

irport kyNdr ƒ sONp idaFgy.<br />

vfrqfkfrF ny kÈmIr muwdy `qy afpxI rfie<br />

dyx leI hurIaq dy dovyN DiVaF sxy sfry<br />

vwKvfdI gruwpF ƒ pwqr Byjy sn qF jo Auh<br />

iek ivafpk irport iqafr krky kyNdr<br />

ƒ dy skx.<br />

pRigaf dy vkIl gxyÈ sovfnI<br />

anusfr ieh mihË rsmI igRÌqfrI hY.<br />

Aus ƒ afvfjfeI df pRbMD krn qoN bfad<br />

mwD pRdyÈ iljfieaf jfvygf. smJOqf<br />

pfrtIaF ƒ vI numfieMdgI dyx leI 30<br />

mYNbrI jy[pI[sI[ bxfAux df aYlfn kIqf<br />

igaf hY ikAuNik 21 mYNbrI kmytI `c<br />

sfrIaF iDrF dI numfieMdgI sMBv nhIN<br />

sI. hux jy[pI[sI[ `c 20 mYNbr lok sBf<br />

qoN qy 10 mYNbr rfj sBf qoN hoxgy. hryk<br />

pfrtI dI numfieMdgI dovyN sdnF `c AunHF<br />

dI igxqI anusfr hovygI.<br />

Bfjpf dy lok sBf `coN ies kmytI<br />

`c cfr mYNbr hoxgy ijs `coN iek sIt<br />

ieh iÈv sYnf ƒ dyvygI ijs ƒ koeI<br />

numfieMdgI nhIN iml rhI. Bfjpf dy do<br />

mYNbr Auprly sdn `coN jy[pI[sI[ `c<br />

hoxgy. zI[aYm[ky[ dy do mYNbr qy aMnf<br />

zI[aYm[ky[ df iek mYNbr ies pYnl `c<br />

Èfml hovygf. kFgrs dy sMsd mYNbr<br />

pI[sI[ cfko dy jy[pI[sI[ df cyarmYn bxn<br />

dI sMBfvnf haY. kFgrs dIaF BfeIvfl<br />

aYn[sI[pI[ qy iqRxmUl kFgrs dovF df<br />

iek-iek mYNbr jy[pI[sI[ `c Èfml<br />

hovygf. bspf, jnqf dl (XU[) qy KwbIaF<br />

pfrtIaF dy do-do qy smfjvfdI pfrtI qy<br />

bI[jy[zI[ df iek-iek mYNbr sFJI<br />

pfrlImfnI kmytI `c Èfml hoeygf.<br />

doÈF dy afDfr `qy iksy ƒ Pfhy<br />

nhIN tMg skdy: pRxb<br />

corI krn vfly hsn alI Éfn ƒ dyÈ qoN<br />

bfhr nhIN jfx idwqf jfvygf.<br />

AunHF ikhf ik hsn alI ƒ dyÈ qoN<br />

bfhr jfx dI iejfËq nhIN idwqI geI qy<br />

ies bfry suprIm kort dIaF hdfieqF df<br />

pfÜx kIqf jfvygf. AunHF ikhf ik isrÌ<br />

doÈF dy afDfr `qy Auh iksy ƒ 'Pfhy nhIN<br />

tMg` skdy qy ies bfry kfƒnI aml<br />

apxfieaf jfvygf. KwbIaF pfrtIaF dy<br />

mYNbrF vwloN kfÜf Dn CupfAux vfly lokF dy<br />

nF jwg Ëfhr krn dI mMg `qy sRI muKrjI ny<br />

ikhf ik AunHF dy mMqrfly dy ivBfg (afmdn<br />

kr ivBfg) ny qF sI[pI[aYm[ dI iek afgU dy<br />

Gr Auqy vI Cfpf mfiraf sI pr asIN Aus ƒ<br />

Pfhy qF nhIN tMg skdy. sRI muKrjI ny ikhf<br />

ik srkfr vwloN hsn alI iÉlfÌ mukwdmf<br />

clfAux dI kfrvfeI kIqI jf rhI hY ijs<br />

ƒ ik dyÈ df sB qoN vwzf tYks cor krfr<br />

idwqf jf irhf hY. AunHF ikhf ik Bfrq qy<br />

sivtËrlYNz ny bIqy sfl dohry krF qoN<br />

bcx leI smJOqf shIbMd kIqf sI. AunHF<br />

ikhf ik afgfmI iek aprYl qoN ieh<br />

smJOqf aml ivc afAux ipwCoN Bfrq<br />

sivtËrlYNz qoN Éfs kysF ivc bYNikMg<br />

sUcnf lY skygf.<br />

sunIl joÈI hwiqaf kFz `c sfDvI pRigaf igRÌqfr<br />

aYkspRYWs Dmfkf kys dy ÈwkI sunIl joÈI<br />

dI 29 dsMbr 2007 ƒ mwD pRdyÈ ivc<br />

dyvfs `c hwiqaf kr idwqI geI sI.<br />

dwsxXog hY ik idwlI qy lfhOr ivckfr<br />

cwldI smJOqf aYkspRYWs rylgwzI dy do<br />

zwibaF ivc 18 PrvrI 2007 ƒ hoey<br />

DmfikaF `c 68 ivakqI mfry gey sn.<br />

pRigaf kwtVpMQI ihMdU gruwp aiBnv Bfrq<br />

dI mYNbr dwsI jFdI hY. Aus ny mflygfEN<br />

Dmfky dy kys ivc Aus `qy mkokf dIaF<br />

DfrfvF lfAux dI kfrvfeI ƒ suprIm<br />

kort ivc cuxOqI idwqI hY. nfisk iËlHy dy<br />

mflygfEN Èihr `c 29 sqMbr 2008 ƒ<br />

hoey Dmfky ivc Cy ivakqI mfry gey sn<br />

qy keI ËÉmI ho gey sn.


<strong>Punjab</strong> <strong>Times</strong> Vol 12, Issue 10, March 5, <strong>2011</strong> pMjfb tfeImjL sfl 12, aMk 10, 5 mfrc <strong>2011</strong> (12)<br />

pMjfb tfeImjL<br />

sincrvfr, 5 mfrc <strong>2011</strong><br />

suKbIr dI isafsI nfdfngI<br />

pMjfb df Aup muwK mMqrI suKbIr isMG bfdl iek vfr iPr crcf ivc<br />

hY. aYqkIN crcf df kfrn iek nhIN, sgoN anyk hn. ipClI vfr kbwzI<br />

kwp ivc KyzF Gwt aqy isafsq vwD hox krky Aus dI crcf hoeI sI. hux<br />

ho rhIaF sLhId Bgq isMG KyzF ivc vI isafsq hI BfrU hY. Aus nMU BulyKf<br />

hY ik iewdF dy msilaF nfl vI isafsq ivc pYNT bxfeI jf skdI hY pr<br />

mslf ieh hY ik Aus vwloN suwtIaF isafsI gotIaF ny sdf Ault asr hI<br />

idKfey hn. iesy krky isafsI mfihr aksr rfey idMdy hn ik ieqny<br />

sfl isafsq ivc lf ky aqy ieqny Aucy ahuidaF Auqy bYT ky vI Aus nMU<br />

isafsq dI soJI nhIN afeI. bfpU koloN muPLqo-muPLqI imlI isafsI ivrfsq<br />

nMU clfAux leI Aus kol Auh dfa-pyc nhIN jo isafsq dy kusLl iKzfrI<br />

kol huMdy hn. Aus vwloN kIqIaF gLlqIaF nMU TIk krn ihq axigxq vfr<br />

bfpU muwK mMqrI pRkfsL isMG bfdl nMU afp dKLl dyxf ipaf hY.<br />

suKbIr dI isafsI nflfiekI dI sB qoN vwD crcf AudoN hoeI sI jdoN<br />

Aus ny kFgrsI afgU kYptn amirMdr isMG nfl isMg Psf ley sn. Aus<br />

vyly burI qrHF pCfV Kf cuwky kYptn amirMdr isMG nMU jo isafsI Pfiedf<br />

hoieaf sI, Auh suKbIr dI nflfiekI df hI sbUq sI. afKrkfr pRkfsL<br />

isMG bfdl ny puwq nMU shuM pvfeI ik kYptn amirMdr isMG jo mrjLI boly,<br />

Auh (suKbIr) afp kuJ nhIN bolygf. suKbIr vrgI hI isafsI kicafeI<br />

hux Aus dy sfly aqy slfhkfr ibkrm isMG mjITIaf ny idKfeI hY. hor<br />

gwl qorn qoN pihlF dwsxf pvygf ik ibkrm isMG mjITIaf isafsq dI<br />

pOVI suKbIr krky hI ciVHaf hY aqy awjkwlH Auh suKbIr dy Kfs lPLtYxF<br />

ivc sLfml hY. iesy krky sLfied Auh ieMnf BUqiraf hoieaf hY. icrF qoN<br />

Aus nMU XUQ akflI dl dI srpRsqI leI isLMgfiraf jf irhf sI. tIcf<br />

iehI sI ik pMjfb kFgrs dy nvyN Qfpy pRDfn kYptn amirMdr isMG nMU<br />

twkr ikvyN dyxI hY. kYptn amirMdr isMG ny afAuNdy sfr hI bfdlF Auqy<br />

ijs ZMg nfl hwlf boilaf sI, Aus nfl bfdl kYNp ivc qrQwlI mwc geI<br />

sI. AudoN suKbIr ny ibkrm isMG mjITIaf nMU XUQ akflI dl dI srpRsqI<br />

sONp ky isafsI ipV ivc qvfjLn bxfAux df Xqn kIqf sI pr suKbIr<br />

dI koeI vI cfl kYptn amirMdr isMG dI cVHfeI nMU zwk nf skI. hux jdoN<br />

hirafxf dy ipMz hoNd icwlV ivc nvMbr 1984 dOrfn iswKF dy hoey<br />

kqlyafm df mfmlf sfhmxy afieaf qF akflI dl leI qF mfno ‘ibwlI<br />

Bfxy iCwkf tuwitaf’ vflI gwl ho geI. hirafxf ivc vwKrI sLRomxI gurduafrf<br />

pRbMDk kmytI bfry cwl rhy sMGrsL nMU lFBy krn leI vI ieh muwdf bVf<br />

jLordfr sI. jdoN smuwcI akflI iDr ies mfmly `qy kFgrs nMU Gyr rhI sI<br />

aqy kFgrs nMU vI kuJ nhIN sI suwJ irhf ik ies mfmly `qy kIqf kI jfvy<br />

qF ibkrm isMG mjITIaf ny kYptn amirMdr isMG bfry ijhVf ibafn<br />

dfigaf, Aus ny rfqo-rfq pfsy hI plt idwqy aqy isafsI mfhOl hI bdl<br />

ky rwK idwqf. kYptn amirMdr isMG df isr klm krn bfry idwqy ibafn<br />

qoN bfad kFgrsIaF ny puqly PUkxy aqy Drny/mujLfhry sLurU kr idwqy aqy<br />

idnF ivc hI suKbIr aYNz pfrtI bcfa leI hwQ-pYr mfrn lwg leI.<br />

ibkrm isMG mjITIaf ny ipwCoN BfvyN afpxy ies ibafn bfry sPLfeIaF<br />

dyx leI lwK Xqn kIqy pr qIr qF kmfn ivcoN inwkl cuwkf sI. AuNj vI<br />

sPLfeI dyx nfl Kud Aus dI aqy akflI dl dI hor vI hyTI hoeI. suKbIr<br />

vI ies mfmly `qy bws dyKdf hI rih igaf. cqur isafsI iKzfrIaF vFg<br />

Aus kol ies nuksfn dI BrpfeI leI koeI qoV nhIN sI. aYqkIN mfVI<br />

gwl ieh hoeI ik bfpU df shfrf vI nf imilaf ikAuNik Auh amrIkf afey<br />

hoey hn.<br />

drasl ieh gwl vfr-vfr sfhmxy afAuNdI rhI hY ik isafsq<br />

suKbIr isMG bfdl dy vws df rog nhIN. akflI dl dy aMdr cwl rhy<br />

Gmsfx dOrfn kwdfvr afgU kYptn kMvljIq isMG nfl ivhfr df mfmlf<br />

sI jF kYptn amirMdr isMG nfl nijwTx df jF koeI vI hor; suKbIr ny<br />

kdI vI puKLqgI nhIN idKfeI. sInIar akflI afgU BfvyN Aus dy<br />

afphudrypx qoN zfZy aOKy hn, pr isafsI mjbUrIaF kfrn kuskdf koeI<br />

vI nhIN. isafsI mfihr qF suKbIr dy mukfbly, ajy kwlH hI isafsq ivc<br />

afeI Aus dI pqnI hrismrq kOr bfdl nMU vI vwD nMbr idMdy hn. qwQ<br />

ieh vI hn ik jdoN suKbIr sMsd mYNbr aqy kyNdr ivc vfjpfeI srkfr<br />

vyly mMqrI sI, Aus ny sMsd ivc pMjfb jF pMjfb dIaF loVF-QuVF jF mMgF<br />

bfry iek vI sLbd nhIN sI boilaf. ies vyly BfvyN akflI dl aqy<br />

srkfr Auh hI clf irhf hY pr bfpU dI bdOlq Aup muwK mMqrI dI kursI<br />

Auqy puwjx aqy pirvfr dy cfhux dy bfvjUd Auh muwK mMqrI dI kursI hfsl<br />

nhIN kr sikaf. Aus nMU muwK mMqrI bxfAux df sB qoN vD ivroD akflI<br />

dl dI BfeIvfl Bfjpf hI kr rhI hY ijs dy afgUaF nfl isafsI<br />

qflmyl ibTfAux dy mfmly ivc vI Auh PylH hI sfbq hoieaf hY.<br />

Tfh-sotf<br />

-cfcf byilhfjL<br />

sB df ‘dusLmx’ rfjf!<br />

krny vfsqy nvF stMt koeI, bfpU kihx leI Pyr nf-cIijaF nMU.<br />

kIlx vfsqy bIn vjfAux lwg, Poky lfiraF nfl psIijaF nMU.<br />

nfly imwTIaF golIaF dyx qur pey, ruwsy bYiTaF dUijaF-qIijaF nMU.<br />

Dwky DONs dy nfl jo rfj krdy, pYNdf Bugqxf aMq nqIijaF nMU.<br />

lwg jfxgy iks qrHF aMb dwso, hwQIN awk dy bUty bIijaF nMU.<br />

dusLmx ‘rfjf’ hI sfhmxy idsI jFdf, sfly, jIijaF, qfey-BqIijaF nMU.<br />

nvMbr 1984 dy irsdy jLKLm<br />

hirmMdr dI ihwk ƒ ivMnH ky<br />

kfl bIq gey ny.<br />

cOk curfhy rulIaF pwgF<br />

hfl bIq gey ny.<br />

iensfÌ dI koeI vI ikrn<br />

ikqy nf nËrIN pYNdI ey,<br />

sIny Pwt lwgy<br />

26 sfl bIq gey ny.<br />

imlygf iensfÌ kdoN<br />

AujV hoey mfsUmF ƒ?<br />

tuwty sB Brosy<br />

sB iÉafl bIq gey ny.<br />

kwlH kuJ eydF df hI AujiVaf iek<br />

ipMz dyiKaf jo nvMbr 1984 dIaF XfdF<br />

ƒ ajy qwk<br />

afpxy kol<br />

sMBflI bYTf hY;<br />

ijs ivcoN 84 dy<br />

Pwt ajy qwk vI<br />

irsdy ny. EdF hI<br />

suMnI byafbfd<br />

bIafbfn KUnI<br />

sVk. nf bMdf,<br />

ieMj[ mnivMdr isMG igafspur*<br />

nf bMdy dI Ëfq. Èfied afdm Ëfq dy pYrF<br />

ƒ qrsdI hovy. KMzr hoeIaF hvylIaF.<br />

ZhIaF kMDF. rsqy dy dovyN pfsIN AuWigaf<br />

slvfV. hYvfnIaq dy nMgy nfc dIaF XfdF<br />

ƒ smoeI bYTf ieh ipMz. hux pUry ipMz<br />

ivc koeI vI nhIN vwsdf. iblkul AujiVaf<br />

hoieaf. agr asIN sfry hMBlf mfrIey qF<br />

Auh Xfdgfr sMBflI jf skdI hY qF jo<br />

afAux vflIaF pIVHIaF ƒ dws skIey ik<br />

iksy vI qrHF dI nÌrq ikMnI iBafnk huMdI<br />

hY. jo Ëulm hoey ny, AunHF dI dfsqF ƒ<br />

hU-bhU ivKf skIey.<br />

guVgfvF qoN Auqr vwl nYsLnl<br />

hfeIvya-8 ‘qy jYpur vwl ƒ 27<br />

iklomItr dI dUrI ‘qy iblfspur. Aus<br />

qoN 8 iklomItr nvfbF dI ptOdI. ptOdI<br />

qoN cVHdy pfsy vwl qkrIbn 18<br />

iklomItr dI dUrI ‘qy hY ieh ipMz<br />

hoNd icwlV. qihsIl qy iËlHf ryvfVI<br />

dy aDIn afAuNdf hY. hux ipMz dy aMdr<br />

vVdy hI DuaFKIaF, ZhIaF hvylIaF<br />

idsdIaF ny. bws Eny ku hI hwz pey<br />

ny jo cbfey nhIN jf sky. bfkI df mfs<br />

qF kF-kuwqy Kf gey. kihMdy ny, pihlF<br />

ipMz vVdy hI kihMdI-khfAuNdI hvylI<br />

huMdI sI. ieh sVIaF kMDF afpxI<br />

khfxI afp ibafn krdIaF ny. iek<br />

aijhI qbfhI jo dhfikaF qwk<br />

sihkdI rihMdI hY. Èfied sdIaF qwk<br />

vI. aijhI pIV jo kdy vI Éqm nf<br />

hovy. muafviËaF dy do-cfr, ds-vIh lwK<br />

ies dy sfhmxy kuJ vI nhIN hn. kI pYsy<br />

nfl luwtIaF iewËqF, sfVy BYx-Brf vfps<br />

af skdy hn? nhIN, kdI vI nhIN.<br />

QoVHf awgy cwl ky gurduafrf sfihb<br />

hY. gurduafry dy pRvyÈ duafr ‘qy iliKaf<br />

hY ‘jI afieaF ƒ’ QoVHf Aupr iliKaf hY<br />

‘sBnf jIaf kf ieku dfqf so mY ivsru n<br />

jfeI.’ hux gurduafry df koeI vI drvfËf<br />

nhIN. nf hI bfrIaF hn. aMdr iksy<br />

aigafq dI qUVI peI hY. TIk Ausy jgHf<br />

ijQy kdy jgdI joq sfihb sRI gurU gRMQ<br />

sfihb jI suÈoiBq huMdy hoxgy. gurduafry dy<br />

lfgy KUh ajy vI EvyN df EvyN mOjUd hY. bhuq<br />

sfrIaF aijhIaF hvylIaF vI hn jo<br />

bulzoËr nfl pwDr kr idwqIaF geIaF hn.<br />

Auh awj KyqF df rUp Dfrn kr cuwkIaF hn.<br />

vwzf sfrf broty df drwKq awj vI<br />

bwicaF, buwiZaF ƒ afvfËF mfrdf hY. Auh<br />

afdm jfq ƒ dyKx leI, bwicaF dIaF<br />

iklkfrIaF ƒ aqy jvfnF dy mKOlF ƒ<br />

suxn leI qrs irhf hY. kuVIaF dIaF<br />

pINGF, AunHF dy hulfiraF ƒ vyKxf cfh<br />

irhf hY. pUry Bfrq ivc 31 akqUbr qoN 5<br />

nvMbr qwk hËfrF hI iswKF ƒ ijMdf<br />

jlfieaf igaf (ieh qF isrP iek ipMz<br />

dI hI khfxI hY), iewËqF luwtIaF geIaF.<br />

ies kfry ƒ pUry 26 sfl bIq gey ny pr<br />

ajy qwk iksy iek doÈI ƒ vI koeI imsflI<br />

sËf nhIN hoeI. ‘84 vfly GwlUGfry qoN<br />

iBafnk hor koeI vI Gtnf nhIN ho skdI.<br />

iPr vI aijhf ivqkrf ikAuN? iswKF dy<br />

mfmly ivc iksy jwj ƒ jykr supnf vI<br />

af jfvy ik ‘Plfxf iswK doÈI hY’, Ausy ƒ<br />

sUlI ‘qy cfVH idMdy ny. Èfied ieho ienHF<br />

df kfƒn hY.<br />

ipMz icwlV kol CotI ZfxI hoNd 2<br />

nvMbr 1984 qoN pihlF hwsdf vwsdf 25-<br />

30 GrF df ipMz huMdf sI. ieQy sfry hI<br />

iswKF dy Gr sn. ieh sfry pfiksqfn dy<br />

Èihr mIaF vflI qoN 1947 ivc luwt-puwt<br />

ho ky, AujV ky ieDr afpxy dyÈ afey<br />

sn. pfiksqfn ƒ bygfnf krky ienHF Cwz<br />

idwqf sI. afpixaF df mfiraf Puwl vI<br />

ÊYrF idaF pwQrF qoN vwD drd krdf hY.<br />

afpixaF ny qF sfV hI idwqf. bwcy, jvfn,<br />

buwiZaF ƒ, Èfied ienHF dI Buwl sI, afpxf<br />

smJx dI. Buwl qF BugqxI hI pYNdI hY,<br />

ikAuN kIqI Buwl? ienHF ny afpxI qkdIr<br />

afpxy-afp ilKI sI. ieh svKqy AuT<br />

pfT pUjf krdy, ‘dwb ky vfh qy rwj ky<br />

Kfh’ ienHF bfby nfnk qoN iswiKaf sI.<br />

icwlV dy invfsIaF nfl kIqI gwlbfq qoN<br />

pqf lwigaf ik ieh dfn krn ƒ vI hmyÈf<br />

awgy rihMdy sn. iek sfbkf hYz mfstr<br />

nfl gwlbfq qoN pqf lwigaf ik 1978<br />

ivc icwlV ivc DrmÈflf bxnI sI. hoNd<br />

vfsIaF ny Aus leI KuwlH ky dfn idwqf sI.<br />

ipMz hoNd icwlV dI dfsqfn kihMdy KMzr<br />

ipMz hoNd qy icwlV dovF ipMzF dI sFJI<br />

ieko hI pMcfieq huMdI sI. icwlV bhuq<br />

vwzf ipMz hY. eyQy jft, guwjr, ahIr vwsdy<br />

hn. aYny vwzy icwlV ipMz ƒ Cwz ky CotI<br />

ZfxI hoNd dy invfsI s[ srUp isMG puwqr<br />

s[ iqrlok isMG df 1961 qoN pMdrF sfl<br />

qwk srpMc bxy rihxf ienHF dy rsUK aqy<br />

iksy nfl vI ËfqI duÈmxI df nf hoxf<br />

iswD krdf hY. pUry ielfky dy invfsI ienHF<br />

df pUrf siqkfr krdy sn. iPr ienHF nfl<br />

aijhf mfVf vrqfE ikAuN?<br />

2 nvMbr 1984 idn dy qkrIbn<br />

igafrF vjy, nfary lgfAuNdI BIV ny pUry<br />

ipMz ƒ cfry pfisEN afpxy Gyry ivc lY<br />

ilaf. cfry pfisEN Gyr ky ienHF afpxf<br />

qFzv nfc nwcxf ÈurU kr idwqf. ienHF kol<br />

imwtI dy qyl dy kYn, hwQF ivc bldIaF<br />

mÈflF, ikrpfnF, zFgF, brCy qy tkUey<br />

sn. BIV nfary lgf rhI sI ‘mfro srdfr<br />

gwdfroN ko’, ‘ieMdrf ky hiqafroN ko mfro’.<br />

AunHF afAuNidaF hI qUVI dy kuwpF ƒ awg<br />

lgfAuxI ÈurU kr idwqI. qUVI dy kuwpF ƒ<br />

awg ny DUM-DUM krky jlfAuxf ÈurU kr<br />

idwqf. qUVI dy kuwpF ƒ lwgI awg aqy BIV<br />

ƒ dyK bwcy, buwZy, jvfn sB sihm gey.<br />

sfry afpo-afpxy GrF ivc dV vwt gey.<br />

BIV ny afpxf qFzv nfc idKfAuxf<br />

ÈurU kIqf. srbwq df Blf mMgx vfilaF<br />

ƒ afpxI hI BlfeI df iÌkr hox lwgf.<br />

AunHF ƒ ieh 25-30 Gr sB qoN vwzy<br />

duÈmx lwg rhy sn. aMnHy iÈkfrI hwQ<br />

btyr lwg igaf. GrF ivc Cupy lokF ‘qy<br />

ienHF hwlf bol idwqf. GrF dIaF CwqF ‘qy<br />

mGory krky aMdr jldIaF msLflF<br />

suwtxIaF ÈurU kr idwqIaF. jykr koeI<br />

bfhr Bwijaf, Aus ‘qy imwtI df qyl iCVk<br />

ky awg lgf idwqI geI. jldy tfier glF<br />

ivc pfey gey. cfry pfsy cIkF, kurlfhtF,<br />

hfVy hI suxfeI idMdy sn pr ienHF ƒ koeI<br />

qrs nf afieaf. TIk iesy qrHF ienHF<br />

iekwly-iekwly Gr ƒ awg dI Byt kIqf.<br />

qkrIbn pUry ipMz ƒ mfr ky ienHF luwtxf<br />

ÈurU kIqf ijs ƒ jo vI cIË hwQ lwgI, Auh<br />

cuwk ky qurdf bixaf.<br />

ieh Drohr sMBflI jf skdI hY.<br />

afpxIaF afAux vflIaF pIVHIaF ƒ ieh<br />

dwsx leI ik nÌrq dy zMgy iensfn hYvfn<br />

bx ky ikwQoN qwk jf skdy hn. ieh bdI<br />

df kflf ichrf sfzIaF afAux vflIaF<br />

pIVHIaF leI sMBfl ky rwK skdy hF ijvyN<br />

jilHaFvflf bfg ivc aMgryËI rfj df kflf<br />

ichrf ajy qwk sMBfilaf ipaf hY. ienHF<br />

sVIaf hvylIaF, AujVy Gr, slvfV iek<br />

vfrI dyKx nfl sfrI khfxI iÌlm dI<br />

qrHF awKF mUhry GuMm jFdI hY. iksy qoN<br />

puwCx dI vI ËrUrq nhIN pYNdI. sfƒ agr<br />

XU[ aYn[ E[ dI mdd lYx dI ËrUrq hovy<br />

qF lY lYxI cfhIdI hY. ieh ‘ijvyN hY, ijQy<br />

hY, ijwdF hY’ EvyN hI cfr-dIvfrI krky<br />

iekwlI-iekwlI iemfrq ƒ ÈIÈy ivc jV<br />

ky afpxIaF afAux vflIaF pIVHIaF leI<br />

sMBfl lYxf cfhIdf hY. ieho ijhf iBafnk<br />

kfrf iksy vI BfeIcfry nfl vfpr skdf<br />

hY. kudrq kdoN puwTf gyVf dy dyvy pqf nhIN<br />

lwgdf. bcf lvo jy Bfrq ƒ tuwtx qoN<br />

bcfAuxf cfhuMdy ho. nhIN qF hor irafsqF<br />

bxn ƒ iqafr KVHIaF ny.<br />

ies kMm leI bhuq sfDnF qy idRVH<br />

ierfdy dI ËrUrq hY. ieh iksy iekwly<br />

afdmI dy vws dI gwl nhIN. iksy suihrd<br />

sMsQf ƒ awgy af ky ieh kMm sMBflxf<br />

pvygf. nhIN qF kuJ sflF qwk ieh Drohr<br />

imwtI ivc iml jfvygI jF imlf idwqI<br />

jfvygI. bfad ivc asIN sfry hwQ mldy<br />

hI rih jfvFgy.<br />

*ieMjInIar mnivMdr isMG<br />

igafspur Auh sLKLs hY ijs dI<br />

bdOlq ipMz hoNd icwlV df KLUnI sfkf<br />

sfhmxy afieaf hY.


<strong>Punjab</strong> <strong>Times</strong> Vol 12, Issue 10, March 5, <strong>2011</strong> pMjfb tfeImjL sfl 12, aMk 10, 5 mfrc <strong>2011</strong> (13)<br />

kuJ vI ikAuN nf kr sky mnmohn isMG?<br />

ey[ aYn[ dr<br />

dunIaF Br ivc ÈkqIÈflI lok<br />

pRyÈfn hn. kI afpxy pRBfv aqy ÈkqI dI<br />

vrqoN df afnMd mfnx dI loV hY jF isrÌ<br />

lMmy smyN qoN klpIaF afpxIaF iewCfvF<br />

ƒ pUrf krnf cfhIdf hY jF afpxy pRBfv<br />

dI ies qrHF vrqoN krnI cfhIdI hY ijs<br />

nfl lokF ivc ies qrHF dI hflq pYdf ho<br />

jfvy ik Auh Aus cIË ƒ PVI rwKx leI<br />

mjbUr ho jfx jo AunHF qoN koeI Koh skdf<br />

hovy. iksy ny afpxIaF pRfpqIaF nfl<br />

asl ivc kI kuJ hfsl kIqf hY, koeI<br />

nhIN kih skdf? isafsqdfnF aqy<br />

AudXogF ivc ieh ruJfn iËafdf hY. kMmkfjI<br />

vrgF dy mfmilaF ivc ieh eynf<br />

ivafpk nhIN hY. koeI iksfn afpxf kMm<br />

krn qoN bfad ies ƒ cMgf idn kihMdf<br />

hY. Auh aksr sÉq kMm qoN CuwtI krky<br />

afpxy pirvfr aqy imwqrF nfl smF<br />

ibqfAuNdf hY qy AunHF df iDafn rwKdf hY<br />

aqy jo Aus ny Êlq kIqf huMdf hY, Aus df<br />

ivÈlyÈx krn leI vI Auh hlkI CuwtI<br />

Bfldf hY aqy afpxI mfnisk hflq<br />

suDfrn qoN bfad Auh iËafdf rOick qy<br />

AupXogI kMm krdf hY.<br />

sMsfr bQyry sflF qoN ies qrHF dIaF<br />

iewCfvF qoN pYdf hox vfly dbfa awgy Jukxf<br />

jfxdf hY. kdy koeI ies ivruD bgfvq<br />

krdf hY ijvyN hfl hI ivc imsr ivc<br />

hoieaf ijQy 30 sflF qoN rfÈtrpqI hosnI<br />

mubfrk swqf ‘qy kfbË sI. qbdIlI df<br />

QoVHf ijhf sMkyq imlx ‘qy lokF ny bgfvq<br />

kr idwqI aqy qihrIr cOk ivc iekwTy ho<br />

ky ieÈiqhfrF aqy borzF rfhIN rfÈtrpqI<br />

ƒ qurMq ahudf Cwzx leI ikhf. lIbIaf<br />

ivc nfgirk Èfsn dI bhflI df aMdoln<br />

ÈurU hox qoN bfad arb dunIaf ivc joÈ<br />

pYdf ho igaf. ies ƒ imsr ivc PYlx<br />

ivc iËafdf smF nhIN lwgf. imsr sflF<br />

qoN cwly af rhy abdl nfsr aqy anvr<br />

sdfq dy qfnfÈfhI rfj qoN bfad bdlfa<br />

leI iqafr ho igaf sI. sdfq ny<br />

iejLrfeIl nfl imwqrqf bxfeI sI jo<br />

kuldIp isMG kfhloN*<br />

ipCly kuJ smyN qoN ijs qrIky nfl<br />

ÌOj aMdr iBRÈtfcfr dy ruJfn sfhmxy<br />

afey, Aus ny ÌOj dy aks ƒ Tys phuMcfeI<br />

hY pr ijs qyËI, inpuMnqf, bgYr pwKpfq<br />

aqy pRBfvÈflI ZMg nfl doÈI sfbq hoey<br />

ÌOjI aPLsrF iÉlfÌ smFbwD qrIky nfl<br />

ÌOj dIaF Auc adflqF vwloN kysF df inbyVf<br />

kIqf jf irhf hY, Aus qoN ieh iswD ho jFdf<br />

hY ik ÌOj aMdr kuqfhI krn vfilaF ƒ<br />

hrigË bKiÈaf nhIN jFdf, BfvyN Auh iksy<br />

vI rYNk dy ikAuN nf hox.<br />

iek mhIny aMdr do lYPtInYNt<br />

jnrlF df kort mfrÈl krnf, dyÈ dy<br />

ieiqhfs ivc ies iksm dI pihlI imsfl<br />

hovygI. lYPtInYNt jnrl pI[ky[ rwQ df<br />

suKnf ËmInI Gply dy doÈ ivc kort<br />

mfrÈl krky do sfl dI sInIafrqf ƒ<br />

Gwt krn dy nfl Aus dI 15 sfl dI syvf<br />

vfly pYnÈn lfB ƒ Éqm krn df hukm<br />

POjI Auc adflq ny suxfieaf hY. iesy<br />

qrIky nfl “rfÈn skYm” ivc iGry<br />

lYPtInYNt jnrl aYs[ ky[ sfhnI, ijs<br />

ƒ 31 julfeI 2010 ƒ imltrI ihrfsq<br />

ivc ilaf igaf sI, dy iÉlfÌ kort<br />

mfrÈl dI kfrvfeI ipCly sfl agsq<br />

ivc afrMBI geI sI. qkrIbn 6 mhIinaF<br />

dI kfƒnI kfrvfeI mgroN 18 PrvrI<br />

<strong>2011</strong> ƒ kort mfrÈl krky ÌOj dI Auc<br />

Èfied Aus dy kql df kfrn bxI aqy<br />

hosnI mubfrk ny nfgirk Èfsn ƒ mfnvI<br />

rUp idwqy ibnF hI sflF qwk Èfsn kIqf.<br />

afpxy Èfsn dy afKrI idn Aus ny ieh<br />

aYlfn krky AumIdF vDfeIaF sn ik Auh<br />

tYlIivËn ‘qy af ky afpxy lokF ƒ sMboDn<br />

krygf. ies nfl dunIaF ivc hlcl pYdf<br />

ho geI aqy aflockF ny aMdfËf lfieaf<br />

ik ho skdf hY ik mubfrk Éud<br />

syvfmukq hoxf cfhuMdy hox pr ieh<br />

nhIN vfpiraf. Aus ny aYlfn kIqf<br />

ik Auh sqMbr qwk jdoN coxF krfAux<br />

df pRogrfm hY, AudoN qwk ahudy ‘qy<br />

rihxgy pr agly idn Auh Juk gey<br />

aqy swqf Cz gey.<br />

ies smyN qwk Bfrq ivc vI vwKvwK<br />

ivcfr AuBry ijQy inXimq qOr<br />

‘qy coxF huMdIaF hn aqy rfjnIqk<br />

dlF df swqf ivc afAuxf-jfxf iek<br />

rfjnIqk aml hY ijs ny Bfrq ivc<br />

lokqMqr ƒ gqIÈIl rwiKaf hY. Bfrq<br />

ivc lokqMqr dy ihq ivc jo cMgI gwl<br />

hY, Auh swqfDfrI pfrtIaF df<br />

afAuxf-jfxf hY. imsr ivcly<br />

bdlfa ny Bfrq ivc vI hlcl pYdf<br />

kIqI hY. Auqr pRdyÈ ivc mulfiem<br />

isMG ny mfieafvqI ivroDI aMdoln<br />

ÈurU kIqf hY qF jo mfieafvqI ƒ swqf<br />

Cwzx leI mjbUr kIqf jf sky. smfjvfdI<br />

pfrtI dy sMmyln ivc Aus ny iBRÈtfcfr<br />

aqy inrMkuÈqf dy muwdy AuTfey. kÈmIr<br />

ivc pIplË zYmokRyitk pfrtI dI muKI<br />

mihbUbf muÌqI ny imsr aqy kÈmIr<br />

ivcly ivroD pRdrÈnF ivckfr smfnqfvF<br />

lwBIaF pr Aus dy muwK ivroDI, muwK mMqrI<br />

Aumr abduwlf ny qfanf idMdy hoey ikhf<br />

ik Auh kÈmIr ivc vI ÌOjI Èfsn cfhuMdI<br />

hY ikAuNik Aus dI pfrtI ivroDI iDr ivc<br />

hY. ies qoN iËafdf kuJ nhIN hoieaf. keI<br />

lok jo kuJ imsr ivc vfpiraf, Auho ijhf<br />

bfkI dyÈF ivc vI cfhuMdy hn pr ieh<br />

iËafdfqr arb DrqI qwk hI sImq hY.<br />

sfry sihmq hn ik qfnfÈfhI df sB qoN<br />

adflq vwloN lY[ jnrl sfhnI ƒ brKLfsq<br />

krky iqMn sfl dI bf-muÈwkq kYd suxfeI<br />

geI. kI Bfrq srkfr/sUbf srkfrF ƒ<br />

ies qoN sbk nhIN iswKxf cfhIdf? dyÈ<br />

dI kfƒn pRxflI ivc soD krky arbF-<br />

KrbF dy GutfilaF ivc Èfml nyqfvF aqy<br />

aPsrÈfhI ƒ kfl-koTVIaF ivc bMd<br />

ikAuN nhIN kIqf jf skdf?<br />

ivcfrn dI gwl qF ieh vI hY ik<br />

ijs rPLqfr nfl iBRÈtfcfr, irÈvqKorI,<br />

byeImfnI, cor bfËfrI, luwt-Ksuwt,<br />

smgilMg, bdlfKorI, kql aqy<br />

blfqkfr vrgy inwq nvyN kukrm dyÈ Br<br />

ivc dyKx-suxn ƒ iml rhy hn, Auh<br />

lokqMqrI pRxflI aMdr iksy Kqry qoN Gwt<br />

nhIN smJy jf skdy. afm qOr ‘qy mihsUs<br />

kIqf jFdf irhf hY ik ies iksm dy kFz<br />

rfjsI nyqfvF, aPsrÈfhI, puils aqy<br />

BU-mfPIey afid dI imlI-Bugq df hI iswtf<br />

hn. aPsos dI gwl qF ieh hY ik dyÈ dy<br />

hfkmF ny hux inaFpfilkf aqy ÌOj ƒ vI<br />

afpxI iBRÈt rfjnIqI ivc BfeIvfl bxf<br />

ilaf hY. sfbkf kyNdrI kfƒn mMqrI ÈFqI<br />

BUÈn dy hlPIaf ibafn muqfibk suprIm<br />

kort dy qkrIbn awDy muwK jwj (cIPL<br />

jsits) iBRÈtfcfrI sn aqy hux ÌOj dy<br />

kuJ aiDkfrI vI keI GpilaF df iÈkfr<br />

huMdy jf rhy hn jo dyÈ leI Gfqk hY.<br />

inrsMdyh, ieMdrf gFDI dy rfj ivc<br />

vDIaf jvfb lokqMqr hY.<br />

ivakqIgq qOr ‘qy bdlfa dI<br />

PVPVfht pYdf krn dy ivcfr ƒ hfl hI<br />

ivc sonIaf gFDI ny nvIN gqI idwqI hY.<br />

nvIN idwlI ivc iek XfdgfrI mIitMg dOrfn<br />

Aus ny ikhf ik lok Dn aqy ahudy nfl<br />

icMbVy rihMdy hn. Aus ny ies bfry ieQoN<br />

qwk vI ikhf idwqf ik swqf aqy KuÈhflI<br />

sfrf kuJ nhIN huMdI. ieh sÉq itwpxIaF<br />

hn. nfl hI Aus ny ieh vI ikhf ik swqf<br />

dy suwK dIaF vI afpxIaF Tos sImfvF<br />

hn, iek ibMdU qoN bfad ieh iBRÈt lflc<br />

ivc bdl jFdf hY aqy dunIaf ies mfieaf<br />

jfl ipwCy Bwj rhI hY. ies qrHF dI gwl iksy<br />

dl dy muKI duafrf afpxy smrQkF ƒ kdy<br />

vI nhIN khI jFdI. ieh Èbd hirafxy dy<br />

iek svrgI nyqf dI Xfd ivc hoey sMmyln<br />

ivc khy gey sn ijnHF vwl Gwt hI iDafn<br />

idwqf igaf pr ieh doÈF aqy GpilaF nfl<br />

iGry dyÈ ivc pRsMigk hn.<br />

ieh aihm Èbd iek ÈkqIÈflI<br />

ÈÉsIaq vwloN boly gey hn. ies ‘qy vI<br />

sonIaf gFDI dI AunHF lokF vwloN inMdf kIqI<br />

iBRÈtfcfr viDaf Puwilaf aqy kFgrs dy<br />

cox PMz leI ivdyÈI kMpnIaF qoN drfmd<br />

sOidaF qihq Dn ilaf jFdf irhf. rfjIv<br />

gFDI dy smyN dOrfn vI boPorË qopF KrIdx<br />

smyN 60 kroV dI irÈvq vflf mfmlf<br />

sfhmxy afieaf. hrÈd mihqf dy Èyar<br />

mfrkIt vfly kFz ny lwKF Gr AujfVy, cfrf<br />

Gutflf, XUrIaf Gplf, 2-jI spYktRm afid<br />

arbF/KrbF rupey dy Gply sfhmxy afey.<br />

rfÈtrmMzl KyzF ivc hoeI GplybfËI ƒ<br />

aMqr-rfÈtrI pwDr qk phuMcf idwqf igaf.<br />

ies iksm dy axigxq Gutfly hr idn<br />

sfhmxy af rhy hn. svfl hY ik kI ienHF<br />

GutfilaF `c Èfml rfjsI nyqfvF qy aÌsrF<br />

iÉlfÌ koeI kfrvfeI hoeI? ienHF ƒ jylH<br />

kOx Byjygf? jdoN afvf hI AUq cuwikaf hovy<br />

qF asr ÌOj ‘qy vI pYxf suBfvk ho jFdf hY.<br />

iPr vI avfm ÌOj qoN aYsI AumId nhIN rwKdf.<br />

ÌOj dy kmFzrF ƒ qF afpxy hyTly<br />

rYNkF vfsqy iek afdrÈ ivakqI vflI<br />

aihm BUimkf inBfAuxI huMdI hY. jy idÈfinrdyÈ<br />

dyx vfl Auc aiDkfrI hI afdrÈ<br />

hfAUisMg susfietI, iPr suKnf ËmInI<br />

vfd-ivvfd jF hux kfndIivlI (muMbeI)<br />

plft vrgy GpilaF df iÈkfr ho jfx<br />

qF ies df pRBfv ispfhI qoN lY ky dyÈ<br />

dIaF srhwdF qk pYxf lfËmI hY. iPr<br />

ieh iBRÈt isafsI nyqf aqy imltrI<br />

lIzr ivc Prk kI irhf? ienHF hflfq<br />

jfeygI ijhVy AunHF df ivroD krnf cfhuMdy<br />

hn. Kfs qOr ‘qy Bfjpf aqy Kwby pwKIaF<br />

ivcoN bhuq sfry lokF ny sonIaf gFDI aqy<br />

pRDfn mMqrI zf: mnmohn isMG ƒ pihlF<br />

rfjF ivc aqy bfad ivc kyNdr ivc hox<br />

vflIaF coxF ƒ muwK rwK ky afpxf inÈfnf<br />

bxfAux df ÌYslf kIqf hoieaf hY. bhuq<br />

sfry rfjF ijvyN qfimlnfzU aqy Auqr<br />

pRdyÈ ivc coxF hox vflIaF hn aqy<br />

bfad ivc kuJ sflF qwk dyÈ ivc<br />

afm coxF hoxgIaF. ies leI ivroDI<br />

pfrtIaF afpxI kFgrs ivroDI<br />

muihMm dI ÈurUafq sonIaf gFDI aqy<br />

mnmohn isMG ƒ inÈfnf bxf ky krnf<br />

cfhuMdIaF hn. AunHF ny ies sbMDI koeI<br />

prdf nhIN rwiKaf. Auh socdy hn ik<br />

aijhI muihMm clfAux leI ieh ZukvF<br />

smF hY.<br />

vfkeI ies sfl iek qoN bfad<br />

iek sfhmxy afey GpilaF ny AunHF<br />

ƒ aijhI muihMm clfAux leI<br />

AuqÈfihq kIqf hY. ienHF GpilaF<br />

ivc vwK-vwK qrHF dIaF pfrtIaF<br />

Èfiml hn pr ienHF nfl kFgrs<br />

ƒ sB qoN vwD nuksfn phuMicaf hY.<br />

Bfjpf ivruD vI iBRÈtfcfr dy doÈ<br />

lwgy hn. Kwby pwKI vI ies sbMDI<br />

rwiKafqimk hflq ivc hn. ieh sfrf<br />

kuJ Aus smyN vfpr irhf hY jdoN dyÈ<br />

afriQk punrbhflI aqy vDyry nOkrIaF<br />

dy mOky pYdf krn leI XqnÈIl hY.<br />

ies aflocnf nfl lfËmI qOr ‘qy<br />

swqfDfrI pfrtI ƒ nuksfn phuMcygf pr<br />

Enf nhIN ijMnf ivroDI iDr cfhuMdI hY. pRDfn<br />

mMqrI zf: mnmohn isMG cMgy aks vfly<br />

bMdy hn. ieQoN qwk ik amrIkf dy<br />

rfÈtrpqI brfk Ebfmf vI ieh kihMdy<br />

hn ik jdoN zf: mnmohn isMG boldy hn<br />

qF pUrf sMsfr suxdf hY. ieh bhuq hI<br />

Aucy pwDr dI pRsMsf hY. iPr vI aflocnf<br />

ieh ho rhI hY ik jykr Auh ieMny ÈrIÌ<br />

aqy iKmHF kr dyx vfly nf huMdy ijvyN Auh<br />

aksr huMdy hn qF ies qrHF dy Gply nf<br />

ivc kI iBRÈt ÌOjI aÌsr afpxI kmFz<br />

df mnobl Aucf kr skxgy? kI ies df<br />

asr lVfeI dy mYdfn jF aMdrUnI<br />

surwiKak cuxOqIaF ƒ nijwTx smyN nhIN<br />

pvygf? dUsrf pihlU ieh vI hY ik keI<br />

vfrI afm ivakqI vI ieh mihsUs krdf<br />

hY ik ÌOjF vfsqy jo rfkt, qopF,<br />

hYlIkptr, px -zuwbIaF, golf bfrUd,<br />

sfËo sfmfn, qfbUq aqy imjLfeIlF afid<br />

hiQafrF dI KrIddfrI dI vwzI iËMmyvfrI<br />

ÌOj dI hI hY pr aijhf nhIN hMudf. ies<br />

KrIdo-ProKq dI iËMmyvfrI kyNdr srkfr<br />

dI huMdI hY. keI vfrI qF PYslf pRDfn<br />

mMqrI pwDr ‘qy vI huMdf hY ijvyN boPorË<br />

qopF KrIdx smyN vfpiraf. iPr vI<br />

aÉiqafr muqfbk iek kmFizMg aÌsr<br />

qoN lY ky sYnf, nyvI qy hvfeI ÌOj dy muKI<br />

dI pwDr qk vI rfÈn pfxI, qyl, vrdIaF<br />

aqy hor anykF vsqUaF KrIdx smyN<br />

GplybfËI vfly ikwsy sfhmxy afAuNdy hn.<br />

sfzy rfjsI nyqfvF ƒ ies gwl df<br />

aihsfs hoxf cfhIdf hY ik iBRÈtfcfr,<br />

aiqvfdIaF, nkslbfVIaF, vwKvfdIaF ƒ<br />

srhwdoN pfr lFGf dyx ivc shfeI huMdf hY<br />

aqy ies dy nfl hI guaFZI mulkF vwloN<br />

smuMdrI qwtF Aupr hmlfvrF ƒ Dkylx<br />

aqy golf-bfrUd phuMcfAux ivc mdd imldI<br />

hY. iBRÈtfcfr, ijwQy mflI ivkfs `c rukfvt<br />

bxdf hY, AuQy ÌOjF dy afDuinkIkrn ivc<br />

dysL drpx<br />

vfprdy. jdoN ies qrHF dI ibafnbfËI ho<br />

rhI sI qF mnmohn isMG ny ieh afiKaf<br />

sI ik Auh afAux vfly smyN ivc Auh afpxy<br />

mMqrI mMzl df punrgTn krngy. jdoN<br />

ieh qbdIlI aml ivc ilaFdI geI qF<br />

ieh PËUl dI kvfied hI sfbq hoeI. mMqrI<br />

mMzl ivc Èfiml mMqrIaF dy nfvF ƒ hI<br />

kuJ hwd qwk Aupr hyTF kr idwqf igaf.<br />

ieh aijhf Pyrbdl nhIN sI ijs ƒ<br />

Pyrbdl afiKaf jFdf. ieh puwiCaf jf<br />

irhf hY ik mMqrI mMzl ivc nOjvfn aqy<br />

pRiqBfÈIl lok ikwQy hn? kuJ lok ies<br />

gwl ‘qy vI hYrfn hn ik ieh Pyrbdl<br />

ikAuN kIqf igaf?<br />

sonIaf gFDI dI aflocnf Gwt ho rhI<br />

hY. Auh swqf qoN dUr rih ky aflocnf qoN<br />

bcx ivc sPl rhI hY ikAuNik ipClIaF<br />

coxF qoN bfad vI Aus ny pRDfn mMqrI df<br />

ahudf lYxf svIkfr nhIN sI kIqf. aijhy<br />

bhuqy isafsqdfn nhIN hn jo ies qrHF<br />

dI kurbfnI kr skdy hox. iPr vI lok<br />

ies gwl dI AuzIk kr rhy hn ik Auh<br />

afpxI pfrtI df kI krygI? hor pfrtIaF<br />

ƒ vI nvyN KUn dI ieMqËfr hY.<br />

jdoN ivroDI iDr vI kuJ nvF socdI<br />

hY qF Aus dI soc atl ibhfrI vfjpfeI<br />

qoN awgy nhIN jFdI ijhVy rfjnIqk qOr<br />

‘qy syvf mukq hox qoN bfad alwg rih<br />

ky afpxf jIvn bqIq kr rhy hn. AunHF<br />

dI vwzI pRfpqI ieh sI ik AunHF ny afpxI<br />

agvfeI vflI gTjoV dI srkfr ƒ ibhqr<br />

ZMg nfl clfieaf. zf[ mnmohn isMG<br />

AunHF qoN Gwt iksmq vfly sfbq hoey hn.<br />

pihlI gwl ieh ik Auh bhuq iËafdf ÈrIÌ<br />

hn. dUjI gwl ieh ik AunHF ƒ bhuq hI<br />

KfihÈF vfly bMidaF Èrd pvfr, kruxfinDI<br />

aqy mmqf bYnrjI afid nfl nijwTxf pY<br />

irhf hY ijhVy afpxIaF pfrtIaF leI<br />

vDyry kuJ hfsl krnf cfhuMdy hn. gTjoV<br />

srkfrF ƒ clfAuxf hmyÈf hI sOKf nhIN<br />

huMdf. aglIaF coxF qoN bfad vI gTjoV<br />

srkfr hI bxn dI sMBfvnf hY pr svfl<br />

ieh puwiCaf jf irhf hY ik aglI gTjoV<br />

srkfr bxfeygf kOx?<br />

ÌOjI adflqF dI qrË ‘qy hox iBRsLt nyqfvF bfry ÌYsly<br />

dyrI df aihm kfrn bxdf hY.<br />

loV hY ik sMsd vloN srbsMmqI nfl<br />

iBRÈtfcfr ivruD ivÈyÈ kfƒn bxf ky iek<br />

suqMqr kimÈn kfiem kIqf jfvy ijs ivc<br />

iemfndfr, inrpwK qy inwzr mYNbr inXukq<br />

kIqy jfx jo smFbwD qrIky nfl iBRÈt<br />

ivakqI dy kysF df inbyVf kr skx.<br />

kuJ sfl pihlF ‘qihlkf kFz’ smyN<br />

irÈvqKorI dy msly ivc ibRgyzIar qk<br />

dy rYNkF vfly aiDkfrIaF df kort mfrÈl<br />

kr idwqf igaf sI. keIaF ƒ qF jylH dI<br />

hvf KfxI peI sI. loV ies gwl dI hY ik<br />

afrmI aYkt vFg dyÈ ivc vwKrf sÉq<br />

kfƒn bxf ky ibnf pwKpfq aprfDI rfjsI<br />

nyqfvF/iBRÈtfcfrIaF ƒ sËf idwqI jfvy.<br />

kuJ smF pihlF pRDfn mMqrI zf[<br />

mnmohn isMG ny GutfilaF dy sMdrB ivc<br />

ikhf sI, “CotIaF mwCIaF qF jfl ivc<br />

kfbU af jFdIaF hn pr vwzIaF mwCIaF<br />

qF PsdIaF hI nhIN.” agr ierfdy nyk<br />

hox qF mgrmwC vI kfbU kIqy jf skdy<br />

hn. sfÌ suQry aks vfly jfxy jFdy zf[<br />

mnmohn isMG qF ÈfierI dy bhuq ÈOkIn<br />

hn. iewQy iek AurdU iÈar ZuwkvF hovygf:<br />

“qUM ieDr-AuDr kI nf bfq kr<br />

iXh bqf ik kfrvF ikAuN lUtf?<br />

hmyN rfhjnoN sy grj nhIN<br />

qyrI rfhbrI kf svfl hY.<br />

*ibRgyzIar (irtf[)


<strong>Punjab</strong> <strong>Times</strong> Vol 12, Issue 10, March 5, <strong>2011</strong> pMjfb tfeImjL sfl 12, aMk 10, 5 mfrc <strong>2011</strong> (14)<br />

pfl isMG qy pflf isMG dy pwly pey pCqfvy?<br />

pMQk lIzriÈp dy avYVy suBfa bfry<br />

ieh kusYlI ijhI ivaMg-itwpxI suxI qF<br />

mYN pihlF vI hoeI sI pr pRo[ ikRpfl isMG<br />

bzUMgr ny mYnUM ikqfb KolHI bYTf dyK ky<br />

ijs nftkI-aMdfË nfl ieh iPr duhrfeI,<br />

myrI ismRqI ivc ieh icwty kfgË ‘qy gUVHy<br />

kfly awKrF vFg AukrI geI. jdoN vI iksy<br />

Blymfxs buwDIjIvI nfl ieh ‘Bfxf’<br />

vfprdf dyKdf hF qF myrIaF awKF awgy<br />

AuhI idRÈ af jFdf hY.<br />

ÈRomxI kmytI dy jnrl iejlfs ivc<br />

Èfml hox leI mYN sRI aMimRqsr phuMicaf<br />

hoieaf sF. rfq df pRÈfdf-pfxI Ckx<br />

AuprMq, gurU hrgoibMd invfs ivc afpxI<br />

irhfieÈ vfly kmry aMdr bYTf koeI<br />

ikqfb pVH irhf sF. lFgrI ny cfh lY ky<br />

afAuxf sI, ies leI kmry df drvfËf<br />

Kuwlf hI rwiKaf hoieaf sI. mYNbrF dI<br />

irhfieÈ afid df bMdobsq krdy iPrdy<br />

pRo[ ikRpfl isMG bzUMgr (jo AunHIN idnIN<br />

ÈRomxI kmytI dy pRDfn sn) keI vfr<br />

iewDr-AuDr nUM lMGy. hwQ ivc iqMn PuwtI<br />

sRI sfihb PVI ‘cfxcwk Auh myry kmry<br />

ivc af vVy. afAuNidaF hI AunHF ny JutkI<br />

mfr ky myry hwQoN ikqfb PV leI.<br />

muskRfAuNidaF ivaMgfqmk lihËy ‘c boly,<br />

”isMGf, ikqfbF pVHn df kMm Cwz dyvyN qF<br />

cMgf rhyNgf. afpxy ‘pMQ’ ivc (Bfv akflI<br />

dl ‘c) pVHn-puVHn vfilaF nUM cMgf nhIN<br />

smiJaf jFdf. ijhVf buwDIjIvI bxn dI<br />

koiÈÈ kry, Aus nUM Jwt bfhr df rsqf<br />

idKf idwqf jFdf hY. …ies krky ieh ‘puwTf<br />

kMm’ nf hI kiraf kr. jy akflI isafsq<br />

ivc cfr idn rihxf aY qF!”<br />

mnoivigafnI dwsdy hn ik mËfk<br />

dI cfÈxI ivc lpyt ky khI geI gwl ivc<br />

drasl aYnf kOVf swc Cuipaf huMdf hY<br />

ik ijs nUM iksy hor ZMg nfl bfhr kwiZaf<br />

hI nhIN jf skdf. aijhI gwl suxn vflf<br />

jykr sih igaf qF sih igaf. agr Auh<br />

agly dy gl pY jfey qF ‘hfsy df mVHfsf’<br />

bx igaf kih idwqf jFdf hY. pRo[ bzUMgr<br />

df Aukq qnËIaf ibafn iesy pirpyK ivc<br />

piVHaf suixaf jfx vflf hY.<br />

iswK isafsq dy ieiqhfs vwl nËr<br />

mfiraF ieh gwl icwty idn vFg spwÈt<br />

idsdI hY ik ies ipV ivc isrP AunHF<br />

buwDIjIvIaF dy hI ‘pYr lwgy’ ijhVy<br />

sQfpqI dI sur ivc sur imlfAuNdy rhy.<br />

ijs iksy ny vI sQfpqI dI bjfey pMQk<br />

ihwqF vwl mUMh kiraf, Aus df jldI hI<br />

ibsqrf gol kr idwqf jFdf irhf. jy iksy<br />

nUM mËbUrIvs dl ivc ‘rwKxf’ vI ipaf<br />

qF Aus nUM Puwt-notF ivc hI QF idwqI geI.<br />

ies Coty ijhy lyK ivc sQfpqI dy Duws-mfr<br />

rvweIey df iÈkfr hox vfilaF df vyrvf<br />

nhIN idwqf jf irhf. isrdfr kpUr isMG, s[<br />

gurqyj isMG afeI[ey[aYs[, zf[ gurbcn<br />

isMG ‘bcn’, s[ hirMdr isMG nfrvy jF<br />

pRoPYsr drÈn isMG horF nfl ikMj bIqI?<br />

iehdy bfry sfiraF nUM hI pqf hY.<br />

ieQy qF Aukq buDIjIvIaF dI lVI<br />

ivc afpxy nfm joVn jf rhy mOjUdf dOr<br />

dy do buDIvfnF df iËkr krn lwgf hF.<br />

pihly df nF hY s[ pfl isMG puryvfl, jo<br />

kYnyzIan iswK hn. s[ puryvfl dy idl<br />

ivc cfa AuiTaf ik mYN afpxI syvfmukqI<br />

kOm dy lyKy lf idaF. ieiqhfs,<br />

imiQhfs, Kgol qy BUgol iviÈaF df<br />

gihr-gMBIr muqfilaf kr cuky s[<br />

puryvfl ny iswK kOm df afpxf kYlMzr<br />

bxfAux df bIVf cuwikaf. virHaF dI imhnq<br />

nfl AunHF nfnkÈfhI kYlMzr iqafr krky<br />

kOm dI JolI pfieaf.<br />

pMQk rvfieqF aqy prMprfvF df<br />

pflx kridaF ies dI Drm-pRcfr<br />

kmytI, ÈRomxI gurduafrf pRbMDk kmytI,<br />

idwlI iswK gurduafrf pRbMDk kmytI, isMG<br />

sfihbfn aqy iswK ivdvfnF dI igafrF<br />

mYNbrI kmytI vloN gMBIrqf nfl prKpVcol<br />

kIqI geI. rfvF qy suJfa vI mMgy<br />

gey. afKr sMn 2003 ivc pMQk-jugiq<br />

muqfibk ies nUM sRI akfl qÉq sfihb<br />

qoN jfrI kr idwqf igaf. pMjfb aqy kyNdr<br />

dIaF srkfrF vloN vI ies kYlMzr nUM<br />

mfnqf iml geI. iswKF dI icrokxI mMg<br />

BfeI puryvfl ijhy ivdvfn dI Gflxf ny<br />

pUrI kr idwqI.<br />

iswK sPF ivc ies buwDIvfn df ho<br />

irhf mfx siqkfr, AunHF lokF koloN<br />

brdfÈq nf hoieaf, ijhVy iswKI nUM<br />

imlgoBf ijhf rUp dyeI rwKxf cfhuMdy ny.<br />

swqF sflF bfad 2010 ivc af ky AunHF<br />

qfkqF ny sQfpqI nUM afpxy lwKF ÈrDflUaF<br />

dIaF votF df nwko-nwk Biraf Jolf idKf<br />

pfl isMG puryvfl pflf isMG PrFs<br />

ky, kYlMzr dI rUh df hI kql krvf idwqf!<br />

mumikn hY ik ies iGnfAuxI hrkq df<br />

sB qoN vwD duwK BfeI pfl isMG nUM hI hoxf<br />

sI. so Auh kYnyzf qoN Aucycy pMjfb phuMcy<br />

qF ik kYlMzr dIaF kiQq soDF nfl BivwK<br />

ivc pYdf hox vfly rOl-GcOly bfry<br />

ivsQfr sihq jfxkfrI idwqI jf sky pr<br />

AunHF nUM AuzIky ibnf hI ‘gulfmF’ idaF<br />

dfsF’ ny nvyN sfl df BgvF kYlMzr jfrI<br />

kr idwqf!<br />

Xfd rhy, iesy iswK skflr vloN iqafr<br />

kIqf igaf ihËrI kYlMzr ieslfmI jgq<br />

ny KuÈI KuÈI pRvfn kr ilaf hY pr Aus (s[<br />

puryvfl) dI afpxI kOm dy GVMm cODrI,<br />

Auhdy pwly pCqfvy pfAux ‘qy quly pey hn.<br />

kYnyzIan iswK pfl isMG qoN bfad<br />

aglI dfsqF hY iewk PrFsIsI iswK BfeI<br />

pflf isMG dI jo swT sfl dI bËurg Aumry<br />

afpixaF dI srkfr dy Ëulmo-isqm sih<br />

irhf hY. ieMglYNz dy aKMz kIrqnI jQy dy<br />

aMimRqf pRIqm qy sfihr luiDafxvI df ieÈk<br />

KuÈvMq isMG<br />

koeI smF sI jdoN mYN aMimRqf pRIqm<br />

qoN bhuq pRBfivq hoieaf sF. Auh mDry<br />

kwd dI gorI aqy sohxI ËnfnI hox dy<br />

nfl-nfl vrosfeI kivqrI sI pr<br />

khfxIkfr mfVI sI. Auh isrÌ pMjfbI<br />

ivc ilKdI sI ijs krky pMjfb qoN bfhr<br />

Aus ƒ Gwt lok hI jfxdy sn. mYN Aus<br />

dIaF ilKqF df aMgryËI ivc qrjmf krn<br />

dI iËMmyvfrI Et leI qF jo Aus dy pfTkF<br />

df Gyrf aMgryËI bolx vfilaF qwk vsIh<br />

ho sky. sB qoN pihlF mYN Aus dy nfvl<br />

‘ipMjr’ df qrjmf kIqf. ies dIaF keI<br />

ijldF CpIaF. ies qoN bfad mYN Aus dIaF<br />

keI kivqfvF df qrjmf kIqf.<br />

jdoN Aus ƒ pRDfn mMqrI nrismhf<br />

rfE ny igafnpIT purskfr nfl<br />

snmfinq kIqf qF ikqfbcy ivc ieh<br />

kivqfvF vI CfpIaF geIaF. mYN ienHF<br />

ikqfbF dI kmfeI ivcoN ihwsf lYx qoN<br />

ienkfr kr idwqf. ies dy ievË ivc mYN<br />

Aus qoN mMg kIqI ik Auh afpxI ieÈkIaf<br />

iËMdgI bfbq mYƒ swc swc dwsy ikAuNik<br />

Aus nfl keI nfm juVdy rhy sn. Aus ny<br />

myry svflF dy jvfb ivc ieko nfm<br />

dwisaf-sfihr luiDafxvI. ieh jfxkfrI<br />

vI Aus ny KLqo-ikqfbq rfhIN hI idwqI.<br />

AunHF dovF ny afpxy irÈqy ƒ pUrnqf dyx<br />

df ÌYslf kIqf. iesy mksd nfl sfihr<br />

bMbeI qoN idwlI afieaf aqy hotl<br />

klfirËs ivc Tihiraf. aMimRqf afpxfafp<br />

smrpx krn dy ierfdy nfl geI.<br />

Auh kuJ smF iekwTy rhy pr AunHF ivc<br />

ijsmfnI sFJ nhIN hoeI. mYN Aus dI gwl<br />

qoN inrfÈ hoieaf aqy itwpxI kIqI, “jy<br />

sB kuJ ieMnf hI hY qF mYN qyrI ieÈkIaf<br />

iËMdgI bfbq zfk itkt dy ipwCy hI ilK<br />

skdf hF.” Aus ƒ myrf incoV psMd<br />

afieaf. Aus ny afpxI svY jIvnI df<br />

nfm ‘rsIdI itkt’ rwiKaf.<br />

hux anUp sMDU ny sfihr dI jIvnI<br />

ilKI hY ijs ƒ cyqnf pRkfÈn, luiDafxf<br />

ny ‘lfeIPL aYNz lv afPL sfihr<br />

luiDafxvI’ dy isrlyK hyT Cfipaf hY.<br />

ies ikqfb ivc aMimRqf nfl Aus dy ieÈk<br />

df ikwsf vwKry ZMg nfl pyÈ hoieaf hY.<br />

sMDU ny ikqfb Auqy cMgI imhnq kIqI hY<br />

aqy sfihr dI iËMdgI qy kMm df PLYslfkun<br />

ibrqFq iliKaf hY. ikqfb ivc romn<br />

AurdU ivc sfihr dI ÈfierI dy bhuq sfry<br />

hvfly idwqy gey hn. ieh ikqfb 8 mfrc<br />

<strong>2011</strong> ƒ sfihr dy 90vyN jnm idn mOky<br />

irlIË kIqI jfvygI.<br />

sfihr (jfdUgr) luiDafxy dy amIr<br />

jgIrdfr df igafrvIN GrvflI srdfr<br />

bygm qoN ieklOqf puwqr sI. Aus dy mfipaF<br />

df qlfk ho igaf. sfihr ny afpxI mF<br />

nfl rihx df ÌYslf kIqf. mYN rÌIk aqy<br />

Pfiqmf ËkrIaf dy Gr sfihr ƒ pihlI<br />

vfr imilaf. Aus vyly qwk Auh ihMdI<br />

iPlmF df nfmI Èfier bx cuwikaf sI aqy<br />

juhU ivc vwzy bMgly ivc rihMdf sI. mYƒ<br />

mihsUs hoieaf ik Auh quxkimËfj bMdf<br />

hY jo kdy ruwKf vI ho skdf hY. Aus ny<br />

sfƒ afpxy Gr rfq dy Kfxy leI swdf<br />

idwqf. AuQy myrI mulfkfq Aus dI mF aqy<br />

iek hor jvfn aOrq nfl hoeI. mYN aMdfËf<br />

lgfieaf ik dUjI aOrq Aus dI mF dI<br />

BqIjI jF BfxjI sI. Aus dI mF ny mYƒ<br />

ikhf ik mYN sfihr ƒ iËafdf Èrfb pIx<br />

qoN rokF. mYN aijhf krn df ËoÉm nhIN<br />

AuTfieaf. mYƒ lwgdf sI ik sfihr mYƒ<br />

jvfb dyvygf ik mYN afpxy kMm nfl kMm<br />

rwKF. ieh vI ho skdf sI ik Auh mYƒ<br />

GroN bfhr kwZ idMdf.<br />

mYNbrF vloN idwqI geI jfxkfrI anusfr<br />

PrFs dy nfgirk BfeI pflf isMG ny qIhpYNqI<br />

sfl ivdyÈF ivc ikrq-ivrq<br />

kridaF nfloN nfl gurmiq pRcfr dI syvf<br />

kIqI. amrIkf, kYnyzf, XU[ky[, PrFs,<br />

jrmnI, nfrvy aqy ietlI afid pMdrFvIh<br />

mulkF ivc AunHF iswK Drm dy pRcfrpRsfr<br />

leI axQk Gflxf GflI. iswK<br />

XUQ kYNpF rfhIN nOjvfnF nUM iswK ivrsy<br />

nfl joiVaf. Coty bwicaF nUM gurbfxI<br />

kIrqn aqy gqky dI isKlfeI idwqI.<br />

ivdyÈF ivc cldy ryzIE, tI[vI[ styÈnF,<br />

aKbfrF aqy rsfilaF rfhIN iswK ivrsy<br />

bfry cyqMnqf jgfeI.<br />

Aumr dy ies afKrI pVfa ivc<br />

phMuc ky AunHF qoN iewk ‘vwzI glqI’ ieh<br />

ho geI ik PrFs df nfgirk huMidaF, AunHF<br />

afpxI ijLMdgI dIaF afKrI ÈfmF mfdryvqn<br />

pMjfb ivc ibqfAux dI Xojnf bxf<br />

leI. ieh Xojnf bxfAux leI AunHF dy<br />

idlo-idmfg Aupr pMjfb qoN afAuNdIaF<br />

kulihxIaF ÉbrF ny vDyry jor pfieaf.<br />

so, BfeI pflf isMG jf phuMcy afpxy puÈqYnI<br />

ipMz ZMzo vfl (nyVy Èfh kot), ijlHf<br />

jlMDr. ipMz phuMc ky vI AunHF afs-pfs<br />

dy ielfikaF ivc gurmiq pRcfr dI lihr<br />

clf idwqI. gurmiq tRyinMg kYNp, gqkf<br />

mukfbly aqy dsqfr mukfbly ÈurU krvf<br />

ky piqqpuxy nUM TwlH pfeI. loVvMd grIb<br />

bwicaF dIaF PIsF aqy hor skUlI Krcy<br />

vI dyxy ÈurU kr idwqy. gwl kI, QoVy smyN<br />

ivc hI Auh afpxy ielfky ivc ‘syvfdfr<br />

bfbf jI’ vjoN pRiswD ho gey.<br />

jfgdI ËmIr vflf cyqMn iswK hox<br />

nfqy AunHF kOm dIaF kyNdrI sMsQfvF dI<br />

iswK isafsqdfnF hwQoN ho rhI durvrqoN<br />

df noits ilaf. ies mMdBfgy ruJfn nUM<br />

rokx ihwq pRcfr arMiBaf. ieMny nfl Auh<br />

‘sQfpqI’ dIaF awKF ‘c rVkx lwg pey.<br />

afpxy ipMz lfgy AunHF ny kuJ jLmIn KrIdI.<br />

iesy tukVy nUM iewk sQfnk akflI jQydfr<br />

KrIdxf cfhuMdf sI. rihxf diraf ivc<br />

pr mgrmwC nfl vYr? Aus akflI afgU<br />

ny BfeI sfihb vloN kIqI jf rhI inÈkfm<br />

syvf dI pRvfh nf kridaF, AunHF ivruD<br />

ÃÄ siqgur pRsfid]<br />

iblfvl mhlf 5<br />

rfiK lIey siqgur kI srx]<br />

jY jYkfr hoaf jg aMqir pfrbRhm<br />

myro qfrx qrx] rhfAu]<br />

ibsÍMBr pUrn suKdfqf sgl<br />

smgRI poKx Brx]<br />

Qfn QnMqir srb inrMqir bil bil<br />

jfeI hir ky crx]<br />

jIa jugiq vis myry suafmI srb<br />

isiD qum kfrx krx]<br />

afid jugfid pRB rKdf afieaf hir<br />

ismrq nfnk nhI zrx]<br />

sfihb sRI gurU arjn dyv ies<br />

pfvn Èbd aMdr Aus mfilk dI isÌqslfh<br />

krdy hn ik pUry gurU dI imhr qoN<br />

ibnF pRBU pRfpqI asMBv hY. hy BfeI,<br />

ieh sMsfr iek smuMdr dI inafeIN hY<br />

ijs ivcoN pfr Auqrnf bhuq muÈkl hY<br />

pr ijnHF jIvF ‘qy Aus pRBU dI ikRpfidRÈtI<br />

ho jFdI hY, AunHF ƒ pRBU afp hI<br />

pUry gurU dI Èrx ivc lY jFdf hY aqy<br />

gurU dI imhr sdkf jd jIv ismrn<br />

krdf hY qF pRBU Aus ƒ sMsfr smuMdr<br />

ivc zuwbx qoN bcf lYNdy hn. iesy leI<br />

jgq ivc pRBU dI jY-jYkfr vI ho rhI<br />

hY.<br />

ibsÍMBr pUrn suKdfqf sgl<br />

smgRI poKx Brx]<br />

ilKqum<br />

qrlocn isMG dupflpur<br />

JUTy mukwdmy drj krvf idwqy. AunHF ‘qy<br />

ijsmfnI qÈwdd kIqf igaf aqy AunHF nUM<br />

ËlIl krn leI koeI ksr bfkI nf CwzI.<br />

Auh icwtI dfhVI lY ky pMjfb dy TfixaF qy<br />

jylHF ivc rul rhy ny!<br />

dwisaf jFdf hY ik ipMz ZMzo vfl dy<br />

sO qoN vwD gvfh AunHF dy hwk ivc KVHy hn<br />

qy BfeI sfihb nUM inrol Dfrimk pRcfrk<br />

dws rhy hn pr AunHF dI ikqy suxvfeI<br />

nhIN ho rhI. nf iksy ÈRomxI kmytI mYNbr<br />

aqy nf hI iksy sMq bfby ny AunHF dI irhfeI<br />

leI avfË bulMd kIqI. hor qF hor ivdyÈF<br />

ivc afey idn nvyN nvyN ahudydfr Qfpx<br />

vflIaF aYn[afeI[afr[ sBfvF ny vI BfeI<br />

pflf isMG nfl ho rhI Dwky ÈfhI ivruD<br />

koeI cfrfjoeI nhIN kIqI. kI BfeI sfihb<br />

aYn[afr[afeI[ nhIN hn? hF, AunHF dIaF<br />

DIaF ‘qy irÈqydfr pukfrF kr rhy hn.<br />

ivdyÈF dIaF pMjfbI aKbfrF ivc Auh ieh<br />

mslf AuTf rhy hn.<br />

pfl isMG qy pflf isMG dovyN purfqn<br />

isMGF vFg bulMd hONsly vfly hn. Auh kOm<br />

dy BivwK nUM smripq ho ky syvf ivc juty<br />

hoey hn. iesy kfrn kOm dI kyNdrI kmFz<br />

‘qy kfbj iDrF, AunHF nUM hfÈIey ‘qy Dwk<br />

rhIaF hn. ieh dovyN sUrmy, zrn, iJjkx<br />

jF hMBx vfly qF nhIN jfpdy pr afpixaF<br />

hwQoN durgq huMdI dyK ky, kdy nf kdy iksy<br />

GVI Auh socdy jrUr hoxgy ik hy klgI<br />

vfilaf! afpxI kOm dI syvf bdly sfzy<br />

pwly pCqfvy ikAuN pY rhy hn?<br />

rfiK lIey siqgur kI srx[[[<br />

Qfn QnMqir srb inrMqir bil bil<br />

jfeI hir ky crx]<br />

hy BfeI, sfry jgq df pflxhfr<br />

gurbfxI igafn<br />

pRBU srb ivafpk hY aqy suwKF df dfqf<br />

hY. ies sMsfr dI ipRqpflnf krn vfly<br />

sfry pdfrQ vI Ausy dy hwQ ivc hn. Auh<br />

pRmyÈvr pRBU hr QF aqy sBnF jIvF ivc<br />

iek rs vws irhf hY. iesy leI hy BfeI,<br />

Aus sohxy pflxhfr pRBU dy sohxy crnF<br />

qoN bilhfr aqy sdky jfxf cfhIdf hY.<br />

gurU jI df Purmfn hY:<br />

jIa jugiq vis myry suafmI srb<br />

isiD qum kfrx krx]<br />

afid jugfid pRB rKdf afieaf hir<br />

ismrq nfnk nhI zrx]<br />

hy myry pRBU jIAu, ies sMsfr dy<br />

jIvF dI jIvn jugiq vI qyry hI vws ivc<br />

hY. sfrIaF qfkqF vI qyry hI kol hn<br />

aqy qUM hI ies sMsfr ƒ pYdf krn vflf<br />

hY. hy nfnk, Auh srbivafpk pRBU ÈurU<br />

qoN hI afpxI Èrx ipaF dI lfj rwKdf<br />

afieaf hY aqy Aus df nfm jp ky koeI<br />

vI zr nhIN rihMdf! qF qy AuhdI Èrx<br />

ivc hI rihxf cfhIdf hY.<br />

-bIbI surjIq kOr, sYkrfmYNto<br />

Pon:916-687-3536


<strong>Punjab</strong> <strong>Times</strong> Vol 12, Issue 10, March 5, <strong>2011</strong> pMjfb tfeImjL sfl 12, aMk 10, 5 mfrc <strong>2011</strong> (15)


<strong>Punjab</strong> <strong>Times</strong> Vol 12, Issue 10, March 5, <strong>2011</strong> pMjfb tfeImjL sfl 12, aMk 10, 5 mfrc <strong>2011</strong> (16)<br />

poxf ivcfrf sdIaF qoN sfzIaF<br />

rotIaF sFBdf af irhf hY. clo awj ies<br />

dI hI sfr lYNdy hF. QoVf ijhf ghu nfl<br />

ivcfrn ‘qy pqf lgdf hY ik rotIaF nUM<br />

lpytf mfrn vflf kMm qF ies dI vgfr<br />

hY, ies df asl kMm hor hI hY qy Auh hY<br />

lwsI ivcoN pfxI kZxf. poxy ivc lwsI pf<br />

ky, Aupr gwT mfr ky qy idn Br leI<br />

kIlI nfl Pfhy tMg ky ies ivcoN iqRp iqRp<br />

pfxI cuaf ilaf jFdf hY. bfkI bcy Pokt<br />

nUM keI lok bVy hI snmfnXog sLbd nfl<br />

pukfrdy hn-pnIr. ies pnIr ivc muV<br />

pfxI pf ky ies nUM mMiQaf arQfq<br />

irVikaf jFdf hY qF jf ky idn Br dI<br />

AuzIk ipCoN pMjfbIaF dI vwzI inafmq<br />

bxdf hY, Kwtf. sLfied Kwtf AuzIkxf<br />

muhfvrf iesy qoN bixaf hY. AuNj lMgr<br />

ivc Kwty dI bysbrI nfl AuzIk kIqI jFdI<br />

hY, aOrqF qF vYsy hI KwtIaF cIjLF dIaF<br />

ctorIaF huMdIaF hn, jdik mrdF ny<br />

ipClI rfq lfhx[[[!<br />

Kwty leI vI iek snmfnXog sLbd<br />

vriqaf jFdf hY, mTf. Kwty nUM mTf kihx<br />

nfl ieh imwTf nhIN ho jFdf ikAuNik ies<br />

df imwTy nfl koeI sbMD nhIN. mTf sLbd<br />

sMsikRq DfqU mMQ qoN bixaf hY ijs df<br />

mqlb ihlfAuxf, GumfAuxf, rgVnf,<br />

irVkxf afid huMdf hY. mMQn vI iesy DfqU<br />

qoN bixaf hY ijs qoN awgy mMQnI qy iPr<br />

mDfxI sLbd bx igaf. so qQfkiQq pnIr<br />

nUM mMQy jfx krky hI Kwtf, mTf khfieaf.<br />

pr lwsI hI ikAuN, kOx rokdf hY<br />

amlIaF nUM poxy nfl mly hoey zoizaF nUM<br />

puxn qoN? iPr Blvfn sLrdfeI vI iesy<br />

nfl puxdy hn. qlfa dy iknfry iesqrIaF<br />

dy iesLnfn leI bxfey prdydfr sQfn nUM<br />

vI poxf ikhf jFdf hY. prdy ivc Coty Coty<br />

CykF rfhIN pfxI aMdr Jrdf rihMdf hY.<br />

ies qoN hI sfnUM iek hor sLbd df iKafl<br />

afAuNdf hY, cfh-poxI. Pokt cfh pwqI nUM<br />

vwK krky ivcoN pIx vflI cfh kwZ leI<br />

jFdI hY. ies qrHF do poixaF qy iek poxI<br />

dy pRkfrj ivc ijs ikiraf dI sfnUM<br />

smfnqf idKfeI idMdI hY Auh hY, puxnf.<br />

puxn dI ikiraf rfhIN asIN iksy pdfrQ<br />

ivcoN axcfihaf mfdf kZdy hF. pMjfbI<br />

ivc puxnf sLbd afm qOr ‘qy qrl pdfrQ<br />

leI hI vriqaf jFdf hY jd ik Cfnxf<br />

Tos cIjLF leI. lfKixk arQF ivc asIN<br />

pux-Cfx sLbd iksy msly afid dI GoK<br />

afeI[jI[ sMjIv kflVf pMjfb<br />

puils dy AunHF cMd ku puils aÌsrF<br />

ivcoN iek hY jo afpxI izAUtI, afpxf<br />

Drm aqy ÌrË smJ ky lokF dI syvf<br />

krdy hn. pMjfb puils bfry jfxkfrI<br />

rwKx vfly lok ieh gwl cMgI qrHF jfxdy<br />

hn ik sMjIv kflVf afpxI kihxI qy<br />

krnI dy bVy pwky hn. awj jd hr<br />

mihkmy ivc iBRsLtfcfr df bol-bflf<br />

hY, Auc aÌsr huMidaF vI sRI kflVf<br />

Auqy awj qk iek vI pYsf iksy qoN lYx df<br />

ielËfm nhIN lwigaf. ies bfry Auh KuwlH<br />

ky kihMdy hn ik aÌsr vjoN AunHF ƒ jo<br />

qnÉfh imldI hY, Aus nfl AunHF dy jIvn<br />

df guËfrf bhuq cMgI qrHF huMdf hY, qy sB<br />

qoN vwzI gwl qF sbr-sMqoK dI hY.<br />

28 ÌrvrI 1966 ƒ sRI cfnx dfs<br />

aqy sRImqI sudyÈ rfxI dy Gr iÌroËpur<br />

ivc jnmy sRI kflVf df bcpn qoN hI<br />

suÌnf puils aÌsr bxn df sI ijs<br />

leI AunHF ÉUb imhnq kIqI. afpxI<br />

muwZlI ividaf AunHF iÌroËpur qoN pUrI<br />

kIqI aqy Aus qoN bfad pMjfb<br />

ieMjInIairMg kflj, cMzIgVH qoN<br />

ieMjInIairMg dI izgrI 1986 ivc<br />

hfsl kIqI. Aus qoN bfad afeI pI aYs<br />

df iemiqhfn pfs kr ky Auh 1989<br />

Kwty vflf poxf<br />

qy kMipAUtr<br />

krn nUM kih idMdy hF ijs df Bfv vI<br />

AulJx ivcoN swc inqfrnf hI hY. iek hor<br />

arQF ivc vI ieh sLbd vriqaf jFdf<br />

hY, ijvyN jdoN nUMh-sws jF do bIbIaF afps<br />

ivc lV pYx qF Auh vI iek dUjI dy aglyipCly<br />

pux CwzdIaF hn.<br />

BfeI kfhn isMG nfBf dy mhfn kosL<br />

anusfr puxnf sMsikRq puxnf qoN bixaf<br />

hY pr sMsikRq ivc aijhf koeI sLbd<br />

nhIN. ihMdI ivc vI puxnf sLbd nhIN hY.<br />

mhfn kosL ny bhuq sfry sLbdF dy ikafPLy<br />

lf ky AunHF nUM sMsikRq bxf idqf hY. hF,<br />

ieh jLrUr hY ik puxnf sLbd sMsikRq DfqU<br />

‘pU’ qoN ivkisq hoieaf hY ijs dy muZly<br />

arQ sLuD krnf, inrml krnf, sfPL krnf,<br />

Aujlf krnf afid hn. drasl puxn dI<br />

ikiraf rfhIN vI qrl ivcoN asLuDIaF kwZ<br />

ky ies nUM sLuD bxfieaf jFdf hY. sMsikRq<br />

qy awgoN pMjfbI ivc ies DfqU qoN bhuq sfry<br />

sLbd bxy hn. ‘pU’ dy BUqkflI rUp ‘pUq’ df<br />

arQ pivqr hY jo gurU nfnk dyv jI ny<br />

ienHF hI arQF ivc vriqaf hY:<br />

drgh aMdir pfeIaY<br />

qgu n qUtis pUq]<br />

arQfq (rwb dI isPq slfh vflf)<br />

pivqr jnyAU Dfrn kIiqaF prmfqmf dI<br />

drgfh ivc mfx imldf hY aqy ieh kdy<br />

tutdf vI nhIN.<br />

pivqr dy arQF vflf punIq/punIqf<br />

sLbd vI iesy qoN bixaf ijs df sLfbidk<br />

arQ hoieaf pivqr kIqf. gurU arjn<br />

dyv ny afpxI bfxI ivc ies sLbd dI KUb<br />

vrqoN kIqI hY:<br />

suix hir kQf AuqfrI mYlu]<br />

mhf punIq Bey suK sYlu]<br />

arQfq ijnHF ny prmfqmf dI isPq<br />

slfh sux ky (ivkfrF) dI mYl lfh leI<br />

hY, Auh mhF pivqr ho ky suKF dy phfV<br />

pf gey hn. kbIr jI vI ies sLbd df<br />

pRXog krdy hn: pyKq hI puMnIq hoie Bytq<br />

ivc BfrqI puils syvfvF (afeI[pI[aYs[)<br />

leI cuxy gey. afpxI muwZlI puils<br />

afeI[jI[ sMjIv kflVf<br />

tryinMg hYdrfbfd nYÈnl puils akYzmI<br />

ivc krn qoN bfad AunHF dI pihlI positMg<br />

1991 ivc qrnqfrn ey[aYs[pI[ dy qOr<br />

‘qy hoeI. bfad ivc Auh aYs[pI[ PgvfVf<br />

bx gey, qy Aus ipwCoN puils ivBfg dIaF<br />

nIqIaF muqfbk qrwkI krdy pihlF<br />

aYs[aYs[pI[, iPr zI[afeI[jI[ aqy hux<br />

bqOr afeI[jI[ kMm kr rhy hn.<br />

jpIeY nfAu. arQfq sMqF dy drsLnF nfl<br />

hI mn pivqr ho jFdf hY qy kol bYiTaF<br />

nfm ismrIdf hY.<br />

‘pU’ DfqU df iek hor rUp hY ‘pfv’<br />

jF ‘pfAu’ ijs qoN pvn qy iPr pOx (bfxI<br />

ivc pAux) bixaf ikAuNik hvf df vwzf<br />

gux vfqfvrx dIaF asLuDIaF nUM Auzf dyxf<br />

hY. sMsikRq ivc pvn df arQ pfxI vI<br />

hY ikAuNik ieh asLuDIaF nUM Dox vflf hY.<br />

sMsikRq ivc poxI nUM vI pvn afKdy hn.<br />

‘pfvn’ qy ‘pivqr’ sLbd vI iesy DfqU dI<br />

dyx hn ikAuNik pivqr vsqU vI iek qrHF<br />

Dfrimk rIqF nfl sLuD kIqI vsqU hY.<br />

pivqr jF pfvn mUrqI, gRMQ afid Auh<br />

hn ijnHF ivc duinafvI lglpyt dIaF<br />

asLuDIaF nhIN hn qy ieh mnuK mfqr dy<br />

mn ivcoN asLuDIaF dUr krdy hn.<br />

pr sfzy ies inmfxy poxy dI<br />

vizafeI AudoN smJ afAuNdI hY jd dUr<br />

aYs[aYs[pI[ dy qOr ‘qy Auh mogf,<br />

huiÈafrpur, nvF Èihr afid iËilHaF ivc<br />

qfienfq rhy. AunHF df kMm krn df ZMg<br />

vI ivlwKx hY. Auh QfixaF dI cYikMg krn<br />

vyly vwK-vwK qrHF dy Bys Dfrn kr lYNdy<br />

hn. kdy doDI bx ky, kdy sbËI vflf bx<br />

ky aqy kdy koeI ÊrIb ÌirafdI bx ky;<br />

ikAuNik Auh dyKxf cfhuMdy sn ik QfixaF<br />

ivc afm lokF nfl ikho ijhf slUk huMdf<br />

hY. ijs mulfËm ny byruÉI nfl pyÈ<br />

afAuxf, Aus dI Auh qurMq muawqlI kr<br />

idMdy ijs kfrn ijs iËlHy ivc vI Auh<br />

aYs[aYs[pI[ rhy, AuQy dy QfixaF ivc<br />

lokF dI suxvfeI bVy vDIaf ZMg nfl huMdI<br />

ikAuNik mulfËmF aMdr ÉOÌ huMdf sI ik<br />

kflVf sfihb iksy vI Bys ivc af skdy<br />

hn. Aus qoN bfad AunHF dI qrwkI<br />

zI[afeI[jI[ vjoN ho geI aqy Auh pihlF<br />

zI[afeI[jI[ ÌrIdkot aqy zI afeI jI<br />

pRsfsLn rhy, iPr puils dy aYn[afr[<br />

afeI[ mihkmy dy ieMcfrj rhy.<br />

ies qoN bfad AunHF dI qrwkI<br />

afeI[jI[ vjoN ho geI aqy Auh mfrc 2007<br />

ivc afeI[jI[ Ëonl ieMcfrj bxy. jlMDr<br />

aqy luiDafxf dovyN iËlHy AunHF dy kMtrol<br />

hyT sn. Auh ies ahudy Aupr pUry iqMn<br />

sfl cfr mhIny rhy aqy afeI[jI[ dy qOr<br />

dIaF qkVIaF BfsLfvF ivc asIN ies dy<br />

irsLqydfr PYly dyKdy hF. drasl ‘pU’,<br />

iek BfropI mUl vI hY ijs df arQ sLuD<br />

krnf, inrml krnf, pRqwK krnf afid<br />

hY. lfqInI ivc ies qo sLbd bixaf<br />

putus ijs df arQ sfP jF sLuD kIqf<br />

hY. iesy qoN lfqInI putare bixaf ijs<br />

df arQ sLuD krnf aqy CFgxf hY. lfqInI<br />

ivc ies df arQ socxf, smJxf, igxnf<br />

hY. iKafl kro, puxnf-Cfnxf ivc vI<br />

idmfgI hrkq hY. iPr igxqIaF imxqIaF<br />

krn ivc socx dy Bfv smfey hoey hn.<br />

asl ivc aMgryjLI ivc ienHF lfqInI<br />

sLbdF ny hI pRvysL pf ky ikMny sfry sLbdF<br />

df inrmfx kIqf hY. sB qoN pihlF asIN<br />

aMgryjLI pure (sLuD, Kfls) sLbd hI<br />

lYNdy hF jo ipCy dwsy lfqInI sLbd purus<br />

df ivkisq rUp hY. iesy nfl imldfjuldf<br />

sLbd hY purge (ivrycn krnf) jo<br />

purus qoN ivkisq huMdf purfxI lfqInI<br />

`c purigare bixaf qy iPr PrFsIsI<br />

purgier bx ky aMgryjLI df ieh ajokf<br />

rUp Dfr igaf.<br />

pr lfqInI putare dy awgy agyqr<br />

lf ky kuJ sLbdF df inrmfx hoieaf hY<br />

ijnHF ivcoN iek hY dispute (JgVf).<br />

aMgryjLI dis agyqr df arQ huMdf hY<br />

pry, vwK ho ky; so dispute df muZlf<br />

arQ bxdf hY msly nUM pry krky ivcfrnf<br />

arQfq JgVf krnf. aglf sLbd lYNdy<br />

hF repute (sfK, rsUK). eyQy Re agyqr<br />

lwg ky ieh sLbd bixaf hY Bfv hY lok<br />

qhfnUM ikvyN puxdy Cfxdy, smJdy hn.<br />

lfqInI qoN bixaf afKrI sLbd jo asIN<br />

ivcfrnf hY, Auh hY compute ijs qoN<br />

computer bixaf hY. ijvyN asIN ipCly<br />

iek lyK ‘kMplIt brfbr sMpUrn’ ivc<br />

dyK afey hF, compute sLbd ivc com<br />

iek agyqr hY ijs df arQ nfl, sMg,<br />

brfbr afid hY. ies qrHF compute sLbd<br />

df sLfbidk arQ bxygf bhuq sfry aMkVy<br />

iek sfQ lY ky smJxf, ivcfrnf, lyKf<br />

krnf, ihsfb lfAuxf. computer ieh kMm<br />

krn vflI awj dy jLmfny dI awlokfr msLIn<br />

hY jo byEVk aMkVy afpxy sIpIXU ivc pux-<br />

Cfx ky lyKf krdI qy nqIjf sfzy sfhmxy<br />

suwtdI hY. asIN dyK cuwky hF ik aMgryjLI<br />

agyqr com dy tfkry qy pMjfbI `c ies df<br />

sujfqI agyqr hY ‘sm’. ies ihsfb nfl,<br />

ijvyN tYlIivXn leI dUrdrsLn sLbd<br />

‘qy ieMnf lMmf smF rihx vfly Auh pMjfb<br />

dy pihly afeI[jI[ hn.<br />

sRI kflVf rwb df BYa mMnx vfly<br />

iensfn hn ijhVy KuwlH ky kihMdy hn ik<br />

iksy nfl nfjfieË Dwkf nhIN hox dyxf; Êlq<br />

ƒ Êlq aqy shI ƒ shI kihxf hY. AunHF df<br />

kMm krn df ZMg vI bVf pfrdrÈI hY aqy<br />

afpxy nfl kMm krn vfly aÌsrF nfl vI<br />

Auh bVI ilafkq nfl pyÈ afAuNdy hn.<br />

KfVkUvfd dy smyN dOrfn AunHF dy pYr<br />

ivc golI lwg geI sI pr Auh afpxI izAUtI<br />

pRqI hmyÈf inÈTfvfn rhy. AunHF kdy vI iksy<br />

nOjvfn ƒ nfjfieË ihrfsq ivc nhIN ilaf.<br />

nf hI Auh qÈwdd krn ivc XkIn rwKdy<br />

hn. Auh kihMdy hn ik ivakqI ƒ aprfDI<br />

bxn qoN rokx leI Aus dI mnodÈf TIk<br />

kIqI jfxI cfhIdI hY, nf ik kutfpf cfVH ky<br />

Aus ƒ jylH Byj dyxf cfhIdf hY ijQoN aksr<br />

lok aprfDI bx ky hI inkldy hn.<br />

afpxI nOkrI dOrfn AunHF nMU gYlMtrI<br />

aYvfrz aqy pRfkrm mYzlF nfl snmfnq<br />

kIqf igaf. puils aÌsr Aupr pYNdy<br />

isafsI dbfa bfry AunHF ikhf ik ieh<br />

iksy aÌsr Aupr inrBr krdf hY ik<br />

Auh isafsI dbfa ƒ iks qrIky nfl<br />

lYNdf hY. AunHF ikhf ik AunHF Aupr kdy vI<br />

iksy ny isafsI dbfa nhIN pfieaf.<br />

sLbd-JroKf<br />

bljIq bfsI<br />

Pon:734-454-4958<br />

bxfieaf igaf hY, kMipAUtr leI pMjfbI<br />

ivc ‘smpoxk’ sLbd bxfieaf qy vriqaf<br />

jf skdf hY pr mYnUM pqf hY ik ieh myrI<br />

inrI bOiDk ksrq hI hY!<br />

‘pU’ mUl qoN grIk BfsLf ivc sLbd<br />

bixaf hY ‘pyr’ ijs df mqlb fire<br />

arQfq awg huMdf hY qy iesy qoN awgy<br />

aMgryjLI pyre (icqf) bixaf. ieh pyr<br />

aMgryjLI fire df sujfqI sLbd hY. asl<br />

ivc ieh grIk sLbd pihlF jrmn ivc<br />

igaf qF ies dI ‘p’ DunI ‘P’ ivc bdl<br />

geI qy aMgryjLI ivc jf ky vI eyho rhI.<br />

ies ‘pU’ mUl qoN awg dy arQF vfly sLbdF<br />

df inrmfx ies leI hoieaf ikAuNik awg,<br />

hvf qy pfxI dI qrHF iek pRmuK sLuDIkfrk<br />

qwq hY. ies qrHF asIN dyKdy hF ik ieh<br />

mUl isRsLtI dy iqMn qwqF, hvf, pfxI qy<br />

awg dy arQF vfly sLbdF df inrmfqf ho<br />

inbiVaf hY. lfqInI, grIk afid BfsLfvF<br />

dy sLbdF ipCy eynI dUr qwk ieh drsfAux<br />

leI gey hF ik sfzy kol sMsikRq/pMjfbI<br />

ivc vI ies mUl qoN awg df arQfvF sLbd<br />

bixaf imldf hY qy ieh sLbd hY ‘pfvk’.<br />

gurU arjn dyv ny iesy mUl qoN bxy ‘pvn’<br />

qy ‘pfvk’ dovyN sLbd iekwTy vrqy hn:<br />

ijh pRsfid pIvih sIql jlf]<br />

suKdfeI pvn pfvuk amulf]<br />

arQfq ijs pRBU dI ikrpf nfl qUM<br />

TMzf pfxI pINdf hYN aqy suK dyx vflI hvf<br />

qy amolk awg vrqdf hYN[[[.<br />

Bgq kbIr ny vI iek QF dovyN sLbd<br />

iekwTy vrqy hn: afpy pfvku afpy pvnf<br />

jfrY Ksm q rfKY kvnf- pRBU afp hI<br />

awg hY qy afp hI hvf. jy Auh afp hI<br />

sfVn lwgy qF kOx bcf skdf hY?<br />

gLOrqlb hY ik nfm dy pRsMg ivc kbIr<br />

dy bol ‘agin n dhY pvn nhI mgnY’<br />

ivc vrqy gey pvn sLbd df pRo[ sfihb<br />

isMG ny arQ hvf kIqf hY jd ik BfeI<br />

kfhn isMG ny jl. eyQy mYN BfeI kfhn<br />

isMG dy arQF nUM vDyry shI mMndf hF<br />

ikAuNik agly sLbd ‘mgnY’ df arQ<br />

zubxf huMdf hY, Auzxf nhIN qy zuibaf jl<br />

ivc hI jFdf hY.<br />

jFbfË qy iemfndfr aÌsr sMjIv kflVf cldy-iPrdy<br />

mndIp mfn<br />

Pon:661-889-1927<br />

afpxy ivhl dy smyN aqy sLOk bfry puwCy<br />

jfx ‘qy AunHF ikhf ik bfÊbfnI AunHF df<br />

muwK ÈOk hY. ies qoN ielfvf Auh pMjfbI<br />

dy BMgVy dy gIq aqy purfxy ihMdI gfxy,<br />

Éfs qOr ‘qy ikÈor kumfr dy gfey hoey<br />

gfxy, suxnf psMd krdy hn.<br />

awj kwlH sRI kflVf pMjfb dy muwK<br />

mMqrI aqy gvrnr dI sikAurtI dy<br />

ieMcfrj hn aqy afpxI pqnI sRImqI<br />

gIqFjlI kflVf, byty mfnk aqy bytI<br />

gul nfl afpxI ÉbsUrq iËMdgI ijAu<br />

rhy hn. rwb ies rwjI rUh vfly iensfn<br />

ƒ hor bulMdIaF ‘qy lY ky jfvy aqy iesy<br />

qrHF hI Auh lok-syvf ivc lwgy rihx,<br />

qy iËMdgI ivc afAux vflI hr muÈkl<br />

dI GVI ivc cwtfn dI qrHF azol rihx!


<strong>Punjab</strong> <strong>Times</strong> Vol 12, Issue 10, March 5, <strong>2011</strong> pMjfb tfeImjL sfl 12, aMk 10, 5 mfrc <strong>2011</strong> (17)<br />

ÅÆ siqgur pRsfid]<br />

Ç Ç<br />

kbIr syvf kE doey Bly eyk sMq eyk rfm]<br />

rfm jo dfqf mukq kf sMq jpfvY nfm]<br />

sRI sRI nfB nfB kMvl kMvl rfjf rfjf sfihb sfihb jI jI dy<br />

dy<br />

jnm jnm purb purb dI dI smUh smUh sMgqF sMgqF nUM<br />

nUM<br />

lwK lwK lwK lwK vDfeI vDfeI hovy<br />

hovy<br />

inAU Xfrk dIaF sMgqF vloN sRI nfB kMvl rfjf<br />

sfihb jI df jnm idhfVf 4, 5 qy 6 mfrc <strong>2011</strong><br />

nMU gurduafrf iswK sYNtr afP PlwisLMg (38-17 Parson<br />

Blvd, Flushing NY 11354) ivKy mnfieaf jf<br />

irhf hY. ies mOky BfrI dIvfn sjxgy ijnHF ivc<br />

gurU Gr dy mhfn kIrqnIey, kQfvfck aqy ZfzI<br />

jQy gurbfxI sLbd kIrqn, kQf ivafiKaf aqy<br />

gurU js rfhIN sMgqF nMU inhfl krngy. afp smUh<br />

sMgqF nUM ies mOky hfjLrIaF Brn dI bynqI hY jI.<br />

pRogrfm<br />

4 mfrc Èwukrvfr<br />

arMB sRI aKMz pfT<br />

10 vjy svyry<br />

6 mfrc aYqvfr<br />

Bog sRI aKSz pfT<br />

10 vjy svyry<br />

sRI nfB kMvl rfjf sfihb mOj idl drvyÈ, prmfqmf ivc aByd purÈ aYsy bRhmigafnI mhfpurK hoey hn jo afpxI<br />

imsfl afp hn. AunHF df jnm mfqf sfihb dyvI jI dI kuwKoN 7 Pgx 1862 eIsvI nUM AunHF dy nfnky ipMz blovfl (ijlHf nvF<br />

Èihr) hoieaf. afp jI dy ipqf jI df nfm mMgl dfs sI. afp jI df jwdI ipMz mMnxhfxf (ijlHf huiÈafrpur) sI. afp<br />

jI dy mfqf-ipqf sfDU ibrqI dy DfrnI sn. rfjf sfihb bcpn qoN hI afpxy cojF nfl sMgqF nUM vihmF-BrmF aqy aMD<br />

ivÈvfs ivcoN kwZ ky prmfrQ dy rsqy pfAux ivc lwgy rihMdy. ijQy AunHF ny jn kilafx leI anykF qIrQ rcy AuQy Èbd<br />

gurU pRkfÈ leI gurduafiraF dI AusfrI vI krvfeI. gurmiq isDFq muqfibk lMgr df pRbMD kIqf. afp jI dy pivqr<br />

asQfn bwlovfl, mMnxhfxf, rihpf, iJMgVF, guxfcOr, goslF, sujoN aqy mjfrf rfjf sfihb ivKy suMdr gurU GrF dI AusfrI<br />

kIqI geI ijnHF ivc DMn DMn sRI gurU gRMQ sfihb jI df pRkfÈ hY aqy sMgqF nfm bfxI df lfhf lYNdIaf hn. rfjf sfihb dI<br />

Xfd ivc sflfnf joV myilaF ‘qy BfrI dIvfn sjdy hn. AunHF dy jIvn anuBvF dI Aupj ikRq Bgvfn iblfs vI Èbd gurU<br />

dy mhwqv nUM hI drsfANudI hY jo DMn DMn sRI gurU gRMQ sfihb jI nUM smripq hY. rfjf sfihb iewk mOj idl Pwkr PkIr dy rUp<br />

ivc ivcrdy hn. AunHF sMgqF nUM rfijaF dy rfjy prmfqmf nfl joiVaf. kE hir smfin nhIN rfjf nUM jpdy jpdy afp Aus<br />

rfjy dy rUp ho gey. sMgqF ivc rfjf sfihb krky pRclq ho gey. afAu,gurU ipafrI sfD sMgq jI afpF ies pirpUrx afqmf<br />

dy jnm purb ‘qy iewkqr ho ky siqgurF dI pivwqr bfxI dy kIrqn df lfhf leIey aqy afpxf jIvn sPÜ krIey jI.<br />

hor jfxkfrI leI gurduafrf sfihb dy hYz gRMQI igafnI muKiqafr isMG<br />

nfl Pon 718-359-9520 ‘qy sMprk kro jI.


<strong>Punjab</strong> <strong>Times</strong> Vol 12, Issue 10, March 5, <strong>2011</strong> pMjfb tfeImjL sfl 12, aMk 10, 5 mfrc <strong>2011</strong> (18)<br />

gwl sLurU krdf Auh kihMdf hY, “myrf<br />

nfm hrdyv isMG hY. pSjfb dy iswK<br />

pirvfr ivc jMimaf. kMkr, TIkrIaF<br />

iekwTIaF krn leI sMsfr GuMimaf. myry<br />

kMmF dIaF numfiesLF lwgIaF, CpIaF,<br />

iPlmF bxIaF, dfd imlI, inKyDI hoeI<br />

qy njLr-aMdfjL hoieaf. mYnUM pRisDI dI<br />

qlfsL nhIN rhI. rcnf krn qoN mhIn qy<br />

ivsLfl anuBv hor koeI nhIN. iesy krky<br />

hux qwk pyNitMg kr irhf hF, ieh mYnUM<br />

cMgI lgdI hY. jdoN mYN gurU jI dI pSkqI<br />

‘myrI syjVIaY afzMbr bixaf. min<br />

andu Bieaf pRBU afvq suixaf.’ pVHI,<br />

mYN hYrfn rih igaf ik ikvyN lkIrF nfl<br />

iek awKr bx jFdf hY, iek ivarQ ijhI<br />

insLfnI huMdI hY awKr. ies ivcoN ikvyN<br />

hrpfl isMG pSnU<br />

acfnk afvfjL pYdf ho jFdI hY qy hor awKr<br />

nfl juVky sLbd bxky, awKr arQ dy idMdy<br />

hn. KUbsUrq sLfierI df pRkfsL ho jFdf<br />

hY. kI ieh krfmfq nhIN? ies pSkqI dy<br />

ds sLbd hn, hryk sLbd afpxy afp<br />

ivc sMpUrn hY, XfnI ik iek Dun hY, sfry<br />

imlky rfg ho jFdy hn. ies pSkqI dy<br />

afDfr `qy mYN ds pyNitMgjL bxfeIaF, hryk<br />

pyNitMg afpxy afp ivc sMpUrn hY pr<br />

sfrIaF df iek dUjI nfl sbMD hY.<br />

mYN gwlF kIqIaF, ivcfr vtFdry<br />

kIqy, KfmosL irhf. bhuq sfry dosq bxy.<br />

myrf krqfrI kfrj qbdIl hox df<br />

iewCuk hY pr ieh iks nvIN idsLf ivc<br />

jfeygf, dwsxo ienkfrI hY. ieh dvMD<br />

hY. mYN aboD Cokrf hF ijhVf idl dy<br />

afKy lwg ky GroN dOV jfey. ieh nhIN<br />

pqf, ikQy jf irhF. eynf pwkf pqf hY,<br />

ijQy jfvFgf AuQy koeI myrf AuzIkvfn<br />

hY. ies nUM ipafr kho, mOq, afrt, swc,<br />

afpy dI pCfx, anMd nfl ieksurqf,<br />

bgfvq, jo mrjLI kho, ieh sfry Ausy dy<br />

nfm hn ijs df koeI nF nhIN. mYnUM afvfjL<br />

suxfeI idMdI hY, mYN pirvfr, rwb, ipSz Cwz<br />

ky ibnF ipwCy dyiKaF Aus afvfjL nfl<br />

tkrfAux vfsqy qur pYNdf hF. jdoN mYN pUry<br />

ivsLvfs nfl kihMdf hF ik mYnUM myrI mMjLl<br />

df pqf nhIN qF ieh myrI inrClqf df<br />

sbUq hY. jo mYN nhIN jfxdf, kI pujfrI,<br />

nIqI-sLfsqrI jF dfrsLink Aus bfry kuJ<br />

jfxdy hn?”<br />

dsvIN ivc pVHidaF Aus nfl iek<br />

Gtnf GtI. sulqfnpur dy nMd lfl hFzf<br />

hYzmfstr, pVHfAux af gey. hrdyv<br />

isMG ny dwisaf, ‘Auh lMmf, sunwKf qy<br />

gory rMg df juafn sI. sfnUM koeI pqf nI<br />

sI hFzy kOx huMdy hn, Auhdf sunihrI<br />

rMg dyK ky asIN aMdfjLf lfieaf ik Auh<br />

suinafrf hovygf. aMgryjLI pVHfAuNdf sI.<br />

Aus ny klfs ivc ikhf ik somvfr nUM<br />

PlfxI ikqfb aqy PlfxI kfpI lY ky<br />

afieE. bhuqy bwcy somvfr nUM ieh ikqfb<br />

kfpI nf ilafey. huisLafrpuroN imlxI sI,<br />

Gr df koeI jIa jfeygf qy ilafeygf qF<br />

bsqy ivc pf lvFgy, nhIN iPr kI cfrf<br />

hY? ijnHF kol kfpIaF ikqfbF nhIN sn,<br />

Auh KVHy kr ley. hwQF ‘qy bYNq vwjx lwgy.<br />

mYnUM ikhf igaf ik hwQ awgy kr. mYN hwQ<br />

awgy krky Aus qoN bYNq Koh ilaf qy ikhf,<br />

‘mfr ky vKf.’ hFzf guwsy ivc qF sI hI,<br />

hux bOKlfht ivc af igaf. zMzf AuQy<br />

Cwz ky ikhf, ‘bfpU nUM bulf ky ilaf.’<br />

bfpU jI nUM sfrI gwl dws idwqI. Auh<br />

hYzmfstr nUM imly. hYzmfstr ny ikhf,<br />

‘quhfzf mMuzf pVHn nUM imhnqI hY, ieh<br />

mYirt ivc afvygf. ies krky irafieq<br />

krdy hF ik jy ieh mfPI mMg lvy qF<br />

TIk, nhIN qF skUloN kwZ idaFgy.’ sfry<br />

mnfAux lgy. iJVkF qy imMnqF dovyN<br />

hiQafr cwly qF mMn igaf.<br />

ikhf svyr dI pRfrQnf sBf vkq<br />

skUl dy sfhmxy hYzmfstr hFzf qoN<br />

muafPI mMg ley qF mfP kr idaFgy.<br />

agly idn svyry hrdyv nUM pysL kIqf<br />

igaf. Auh hFzf dy njLdIk igaf qy AucI<br />

afvfjL ivc ikhf, ‘mYN mfPI nhIN mMgxI<br />

ikAuNik myrI koeI glqI nhIN.’ skUl suMn<br />

ho igaf. iewko ividafrQI mYirt ivc afAux<br />

dy kfbl, Auho kwZxf pY irhf sI. mYnyjmYNt<br />

ny PYslf kIqf ik ies skUl ivc qF iehnUM<br />

rihx nhIN dyxf, lfgly ipSz iesy skUl dI<br />

bRFc hY, AuQy bdl idMdy hF. sfl 1950 ivc<br />

hrdyv isMG afritst dIaF gwlF<br />

AuQoN sLfndfr nMbr lY ky dsvIN kIqI qy<br />

mYirt ivc afieaf.<br />

PfeIn afrts kflj idwlI ivc<br />

dfKl hoieaf ijQoN 1955 ivc nYsLnl<br />

izplomf pRfpq kIqf. iPr sLFqI inkyqn<br />

izgrI krn vfsqy clf igaf. AunHIN idnIN<br />

sLFqI inkyqn klf-pRymIaF df mwkf sI.<br />

AuQy mhfn buwq-qrfsL rfm ikMkr aqy<br />

hrdyAu nUM imilaf. ies nvyN klfkfr nUM<br />

sLFqI-inkyqn psMd nhIN afieaf.<br />

bMgflIaF dIaF gwlF, Kfxf-pIxf, cfl-<br />

Zfl, kuJ vI TIk nf lwgf. hrdyAu ny ikhf,<br />

‘qyrI AudfsI smJ ivc afAuNdI hY juafn,<br />

qyry vfsqy ieQy kuJ nhIN, lfhOr df skUl<br />

afP afrt idwlI af igaf hY, zUMGy ihrdy<br />

vflf klfkfr Dnrfj Bgq AuQy hY, mYN qYnUM<br />

Aus dy nfm icwTI idMdf hF, AuQy qyrf kilafx<br />

hoeygf.’ idwlI af igaf. Dnrfj qoN ielfvf<br />

ijhVy hor klfkfr ieQy aiDafpk sn AunHF<br />

ivc mhFrfsLtr dy idnkr kOsr, bMgfl dy<br />

syloj mukrjI, BfbysL sfinafl qy pSjfb dy<br />

hriksLn lfl sn.<br />

afrt ihstrI df hMgyrIan pRoPYsr<br />

zf[ cfrls PYbrI, jInIas sI. jYpur dy<br />

mhfrfjy ny idwlI siQq afpxf mihl<br />

pSzq jvfhr lfl nihrU nUM dy idwqf qF ik<br />

ies ivc nYsLnl gYlrI afP mfzrn<br />

afrts ivkisq kIqI jfey. mihMdr isMG<br />

rMDfvf AudoN idwlI dy izptI kimsLnr,<br />

Auqm klf pfrKU sn. hrdyv isMG, rMDfvf<br />

sfihb nUM imilaf qy bynqI kIqI, ‘nYsLnl<br />

afrt gYlrI mYN sQfpq krFgf.’ prKidaF<br />

ik ies juafn nUM ivsLv dIaF afrt sLYlIaF<br />

dI cMgI vfkPI hY, ieh ijLMmydfrI sONp idwqI.<br />

mihl ivc irhfiesL krn dI mnfhI sI,<br />

arjL kIqI, ‘ieh guslKfnf ikMnf vwzf hY,<br />

pwKf vI lwgf hoieaf hY, iesy ivc rih<br />

lvFgf’, afigaf iml geI.<br />

ipSzoN imsqrIaF df tolf lY igaf.<br />

dIvfrF dy nfl-nfl iek kMD qoN dUjI qwk,<br />

pfeIp Aupr do-do huwkF nfl ltkfAux<br />

vfly lwkVI dy PwitaF dy Prym bxvfey<br />

ijnHF Aupr pyNitMgjL tMgxIaF sn.<br />

pyNitMgjL tMgx leI ieh portybl qrIkf<br />

bfd ivc keI afrt gYlrIaF ivc<br />

iesqymfl kIqf igaf. sfl 1956 nUM sLurU<br />

krky 1959 ivc afrt gYlrI mukMml<br />

kr idwqI. zf[ rfDf ikRsLnn Aup<br />

rfsLtrpqI sn. AunHF nUM iml ky arjL<br />

kIqI ik gYlrI df AudGftn krn afE.<br />

hrdyv isMG afritst dIaF kuJ klf ikRqF<br />

pRvfngI iml geI, idn insLicq ho igaf.<br />

sLfndfr AudGftnI smfroh hoieaf.<br />

aYjUkysLn mMqrI hmfXUM kbIr afey. afrt<br />

kiritk mulk rfj anMd afey. sfrI<br />

ivAuNqbMdI mihMdr isMG rMDfvf dI<br />

ingrfnI ivc hoeI.<br />

sfl 1959 ivc rom jfx vfsqy<br />

arjLI pfeI, jvfb afieaf, ‘quhfnUM<br />

PYloisLp leI cuixaf igaf hY. hfjLr hovo.’<br />

AudoN afm lok hvfeI jhfjL ivc sPr<br />

nhIN krdy sn. bMby qoN nypljL qwk smMudrI<br />

jhfjL rfhIN sPr krnf sI. sfrf pirvfr<br />

ipSzoN idwlI ivdf krn vfsqy af igaf.<br />

rylvy stysLn ‘qy Kloqy sn. tryn af<br />

lwgI. sfmfn itkfieaf, sB nUM imilaf.<br />

gwzI cwl peI. pSj swq<br />

imMt bfad kI dyiKaf<br />

ik mF iek sIt Aupr<br />

iCpI bYTI sI, AuT ky<br />

hrdyv njLdIk jf bYTI.<br />

hrdyv ny ikhf, ‘ieh qUM<br />

kI kIqf mF? gwzI ivc<br />

ikAuN cVH afeI?’ mF ny<br />

zubzubfeIaF awKF nfl<br />

ikhf, ‘qYnUM Byjx nUM<br />

idl nhIN krdf hrdyv.<br />

cl ieAuN krdy aF, mYN<br />

bMbeI qoN vfps af<br />

jfAUNgI. nfly Auh sIt<br />

dyK lAUNgI ijs ‘qy bYT<br />

ky qUM prdys jfeyNgf.’<br />

tI tI nfl gwl kIqI.<br />

Aus ny ikhf, ‘koeI<br />

gwl nIN. sIt hYgI. mYN<br />

itkt bxf idMnF.’ mF<br />

puwq gwlF krdy bMby puwj<br />

gey. afigaf lY ky ik<br />

mF nUM jhfjL idKfAuxf<br />

hY, dovyN jhfjL aMdr lMG<br />

gey. gwlF krdy rhy. eyny<br />

nUM sItI vwjI. GiVafl KVky. aYlfn hoieaf<br />

ik XfqrUaF nUM Cwzx afey bMdy Auqr jfx,<br />

qurn df vkq ho igaY. mF AuTI, ikhf,<br />

‘hrdyv, ieh qyry kys bVy ipafry ny. duwD<br />

dhIN nfl Do-Do isLMgfrdI sI. ienHF dI byadbI<br />

nf krIN. qUM prdys cwilaYN. pqf nhIN AuQy<br />

ikho ijhI ijLMdgI aY. mjbUrI vs jy kdI<br />

kys ktfAuxy pY jfx, Pyr mYnUM afpxf mMUh<br />

nf idKfeIN.’<br />

ieh afK ky Auh qyjL kdmIN jhfjL<br />

qoN AuqrI qy qur peI. hrdyv ny vfjLF<br />

mfrIaF, iehI kihxf sI ik hF mF, ievyN<br />

hI krUMgf, pr Auh rukI nhIN, ipwCy muV<br />

ky nhIN dyiKaf. ies afKrI vfk qoN<br />

bfad Aus ny nf kuJ suxnf sI, nf<br />

suxfAuxf sI. hrdyv isMG ny mYnUM<br />

dwisaf, ‘jdoN koeI mYnUM puwCdY ik qYN vfl<br />

ikAuN nI ktfey, AuQy sfry eI ktf idMdy<br />

ny. mYN cup kr jfnF. kOx mgjL KpfeI<br />

kry. mYN afritst aF. ieho ijhI sbl<br />

mUrq hor koeI nhIN, mUrq ijhVI hukm<br />

dy ky ipwT kr lvy. mUrq jo afpxy hukm<br />

qoN bfad iksy itwpxI dI jLrUrq nf smJy<br />

aqy clI jfvy. myrI poilsL pqnI mfrIaf,<br />

mF dI ies gwl ‘qy PKr krdI hY.<br />

eysLIan mF anMq ipafr krdI hY, Aus<br />

df iqafg vI anMq hY, Aus df afdrsL<br />

gujrI mF hY.<br />

iek vfr hrdyv isMG rom qoN kfr<br />

rfhIN GuMmdf-GuMmdf Bfrq afieaf.<br />

vfhgf pfr krky atfrI qoN sulqfnpur<br />

loDI huMidaF afpxy ipSz puwjxf sI.<br />

sulqfnpur jf ky iKafl afieaf ik<br />

mfstr hFzf sulqfnpur dy sn. dyKIey<br />

Blf hYx ik nhIN. keIaF nUM puwiCaf,<br />

iek ny dwisaf, Aus ikqfbF kfpIaF vflI<br />

dukfn qoN puwC. dukfndfr ny Gr df rsqf<br />

dws idwqf, ikhf ik lohy df kflf vwzf<br />

gyt hY. gyt ‘qy puwj ky drvfjLf KVkfieaf.<br />

lMmy kwd, sunihrI rMg vflf mfstr ibrD<br />

ho igaf sI. hwQ ivc KUMzI PVI sihjysihjy<br />

drvfjLf KolHx afieaf. jfx ky<br />

hrdyv ny afpxf nfm nhIN dwisaf, kuJ<br />

dyr dyKx qoN bfad kihx lwgf, ‘hrdyv?’<br />

hrdyv isMG ny Aus dy crn CUhy. ClkdIaF<br />

awKF nfl mfstr hFzf ny hrdyv nUM jwPI<br />

ivc lY ky ikhf, ‘mYN keIaF nUM puwCdf irhf<br />

qUM ikQy aYN. pqf lgdf prdysI ho igaYN.<br />

qYnUM iml ky qyry qoN mfPI mMgxI sI mYN.<br />

Blf hoieaf qUM afpy af igaf. mYN ikwQoN<br />

lwB skdf sF qYnUM?’ hrdyv ny ikhf, ‘jI<br />

mfPI qF mYN mMgx afieaF quhfQoN. ies<br />

krky rwb ny ikhf ik smMudr rfhIN nhIN<br />

aYqkI jLmIn rfhIN sPr qYa kr. dunIaF<br />

dyKdf-dyKdf sulqfnpur puwijaF. iKmf<br />

mMgx afieaf hF. mYN gusqfKI kIqI sI<br />

pr iKmf mMgx qoN munkr sF.’ mfstr jI<br />

ny bfr bfr ikhf, ‘awj ieQy rih.’ Kfx<br />

pIx qoN bfad hrdyv isMG ny Gr df rsqf<br />

PiVaf. Gr puwjx qoN iqMn idn ipCoN KLbr<br />

imlI ik mfstr hFzf ies jhfn qoN kUc<br />

kr gey hn.


<strong>Punjab</strong> <strong>Times</strong> Vol 12, Issue 10, March 5, <strong>2011</strong> pMjfb tfeImjL sfl 12, aMk 10, 5 mfrc <strong>2011</strong> (19)<br />

mhfsLkqI hox df amrIkI PqUr<br />

jiqMdr pnUM<br />

amrIkf iewk mhfsLkqI hY, ies ‘qy<br />

iksy nMU mwqByd nhIN. kdy do brfbr dIaF<br />

mhfsLkqIaF huMdIaF sn-amrIkf qy<br />

sovIaq XUnIan. iPr sovIaq XUnIan<br />

df Bog pY igaf, jF amrIkI mhfsLkqI<br />

ny afpxy eyjMtF rfhIN pvf idwqf qy bfkI<br />

iewko mhfsLkqI amrIkf rih igaf. DrqI<br />

do isiraF vwloN do vwK-vwK awizaF df<br />

afsrf lYx dI QF iewklOqy bld nMU afpxy<br />

isMgF Auqy itk geI jfpI. awj vI dunIaF<br />

ivc bQyry lok ies soc vfly hn, ijhVy<br />

afKdy hn ik DrqI DOly bld dy isMg Auqy<br />

itkI hoeI hY qy jdoN Auh isMg bdldf hY qF<br />

Aus dy ihwlx kfrn Bucfl afAuNdf hY. Auh<br />

ieh gwl nhIN smJ skdy ik jy isMg bdlx<br />

nfl hI DrqI ihwldI hY qF sfrI DrqI nMU<br />

hlUxf ikAuN nhIN vwjdf, iksy iewko Kyqr<br />

ivc BUcfl af ky qbfhI ikAuN krdf hY?<br />

ijvyN AunHF nMU ieh Brm hY ik DrqI DOly<br />

bld dy isMg Auqy itkI hoeI hY, AuvyN hI<br />

amrIkI hkUmq nMU Brm hY ik DrqI Aus<br />

dI muwTI ivc hY. amrIkf mhfsLkqI hY pr<br />

ies swc nMU pRvfn kr ky vI ieh gwl afKy<br />

ibnF nhIN irhf jf skdf ik hovygf Auh<br />

mhfsLkqI, DrqI iPr vI Aus dI mflkI<br />

nhIN, smuwcI mnuwKqf dI mlkIaq hY.<br />

ikAuNik ieh DrqI aqy ieh sMsfr<br />

smuwcI mnuwKqf dI mlkIaq hY, ies leI<br />

dunIaF Br dy mnuwKF nMU ieh hwk hY ik<br />

iksy dUjy df pYr imwDy ibnF Auh afpo<br />

afpxy ZMg nfl ijAuN skx. AunHF ivcoN<br />

iksy dysL ivc kI pRbMD hovy, ieh AunHF df<br />

aiDkfr hY, iksy dUjy df nhIN. ies dy<br />

bfvjUd mhfsLkqI hox df Kumfr amrIkf<br />

nMU isrP do mulkF dy JgVy vyly hI nhIN,<br />

dUjy dysLF dy aMdrUnI mfmilaF ivc<br />

dKlaMdfjLI vwl vI qor idMdf hY. Aus dI<br />

ies socxI kfrn pihly pey puafVy ajy<br />

nijwTy nhIN jFdy qy Auh nvyN shyVn lwg<br />

jFdf hY qy iPr afpxI ies Kyz nMU shI<br />

sfbq krn leI sbUqF df shfrf nhIN lYNdf,<br />

sbUq vI GVn lwg jFdf hY. ipCly kuJ smyN<br />

ivc Aus ny ijhVIaF KyzF KyzIaF, AunHF ivcoN<br />

kuJ qF bhuq hI koJIaF hn.<br />

dunIaF jfxdI hY ik iewk mOky<br />

sInIar jfrj buwsL dy vkq amrIkf ny<br />

KfVI dysLF ivcly qyl dy BMzfrF Auqy awK<br />

rwK ky pihlF swdfm husYn nMU kuvYq Auqy<br />

hmly leI afp Auksfieaf aqy iPr kuvYq<br />

df rfKf bx ky swdfm nMU kuwtx leI ierfk<br />

Auqy POj cfVH idwqI sI. EdoN hfly sovIaq<br />

XUnIan dy tuwtx dI ikiraf pUrI nhIN sI<br />

hoeI, ies leI sMsfr df rMg hor sI qy<br />

Aus rMg kfrn amrIkf nMU sMsfr rfey dy<br />

dbfa hyT ierfk qoN ipwCy htxf ipaf sI<br />

pr Aus df awDf mksd pUrf ho igaf sI,<br />

ikAuNik ies bhfny Auh KfVI ivc pwkf awzf<br />

jmfAux ivc kfmXfb irhf sI. ijhVI Kyz<br />

bfp buwsL qoN pUrI nf ho skI, Auh Aus dy<br />

puwqr buwsL ny rfsLtrpqI bx ky pUrI kr<br />

idwqI aqy ierfk Auqy jf kbjLf kIqf. ieh<br />

kihxf iewk JUT sI ik ierfk ivc jnqk<br />

qbfhI dy hiQafr bxfey jf rhy sn, asl<br />

soc qF ieh sI ik amrIkI kMpnIaF nMU<br />

munfPy vfly pRfjYkt idvfAuxy sn. jdoN hfly<br />

jMg sLurU nhIN sI hoeI, ieMtrnYt Auqy ieh<br />

crcf EdoN hI cwl peI sI ik jMg muwkx qoN<br />

bfad qbfh hoey ierfk ivc Plfxf pRfjYkt<br />

PlfxI kfrporysLn nMU idwqf jfvygf qy jMg<br />

smytI jfx ipwCoN hoieaf vI ieMj hI sI, bfkI<br />

gwlF qF aYvyN dIaF sn.<br />

hovygf amrIkf bhuq vwzI mhfsLkqI<br />

pr ies mhfsLkqI df dfbf dunIaF ny kI<br />

mMnxf hY, keI iqwKI soc vfly lok inwjI<br />

pwDr Auqy vI ies dIaF awKF ivc Gwty dI<br />

muwT pf jFdy hn. ipCly sflF ivc ies dIaF<br />

dunIaF jfxdI hY ik iewk mOky sInIar jfrj buwsL dy vkq amrIkf ny KfVI dysLF<br />

ivcly qyl dy BMzfrF Auqy awK rwK ky pihlF swdfm husYn nMU kuvYq Auqy hmly leI afp<br />

Auksfieaf aqy iPr kuvYq df rfKf bx ky swdfm nMU kuwtx leI ierfk Auqy POj cfVH<br />

idwqI sI. EdoN hfly sovIaq XUnIan dy tuwtx dI ikiraf pUrI nhIN sI hoeI, ies<br />

leI sMsfr df rMg hor sI qy Aus rMg kfrn amrIkf nMU sMsfr rfey dy dbfa hyT<br />

ierfk qoN ipwCy htxf ipaf sI pr Aus df awDf mksd pUrf ho igaf sI, ikAuNik<br />

ies bhfny Auh KfVI ivc pwkf awzf jmfAux ivc kfmXfb irhf sI.<br />

cusqIaF df ijvyN keI vfrI jlUs inkldf<br />

vyiKaf igaf aqy ies dy aiDkfrIaF nUM<br />

Kud ieh kbUl krnf ipaf hY, Aus dI<br />

dfsqfn koeI Gwt idlcsp nhIN hY.<br />

iewk mfmlf ierfk dI jMg df hI hY.<br />

jdoN Auh jMg lVI jfxI sI, Aus qoN pihlF<br />

ieh ikhf igaf ik swdfm husYn dI agvfeI<br />

hyT ierfk ivc aYtmI aqy rsfiexk<br />

hiQafr bxfey jFdy hn. ies dI crcf<br />

sMsfr dI swQ vjoN jfxI jFdI XU[aYn[E[<br />

dy aKfVy ivc vI jf ky kIqI geI. amrIkf<br />

vfilaF ny eyQoN qwk dfavf kr idwqf ik<br />

ierfk bfry AunHF dIaF sUcnfvF eynIaF<br />

puKqf hn ik Auh swdfm husYn dy POjI<br />

sUt dy hyTF pfey aMdrUnI aMg-vsqrF df<br />

rMg vI dws skdy hn.<br />

jdoN jMg lf ky amrIkf ny sfry mulk<br />

Auqy kbjLf kr ilaf, aMdrUnI aMgvsqrF<br />

df rMg dws skx dy dfavy krn<br />

vfly amrIkf nMU afpxy ieh dfavy sfbq<br />

krny aOKy ho gey ik ierfk ivc jnqk<br />

qbfhI dy hiQafrF df BMzfr sI. iPr ieh<br />

mMnxf pY igaf ik Aus dI ieh sUcnf<br />

glq sI. ieh sUcnf glq ikAuN sI, ies<br />

df Auh afp qF Ehlf rwKdy rhy pr ieh<br />

glq sUcnf dy ky amrIkI hkUmq nUM<br />

ksUqf Psf dyx vfly eyjMtF ny ipCly hPqy<br />

Kud hI ies df Byd KolH idwqf hY.<br />

ipCly hPqy dy lMzn dy gfrzIan<br />

aKbfr ny ieh Kulfsf kr idwqf hY ik<br />

sfrI sUcnf asl ivc rPId aihmd<br />

alvfn al jnfbI nF dy iewk bMdy dI<br />

GfVq sI, ijhVf swdfm husYn dI hkUmq<br />

qoN siqaf hoieaf sI. Auh amrIkI KuPIaf<br />

eyjMsI sI afeI ey leI kMm krdf sI qy<br />

eynf iswkybMd muKbr smiJaf jFdf sI<br />

ik Aus dIaF khIaF gwlF nMU hor vsIilaF<br />

qoN cYk krn dI loV vI nhIN sI smJI<br />

jFdI. gfrzIan ny hux Aus dI ieMtrivAU<br />

CfpI hY, ijs ivc Auh sfP kih irhf hY<br />

ik hiQafr qF EQy koeI hY hI nhIN sn,<br />

AuNj amrIkf ny hmlf nhIN sI krnf,<br />

ies leI ieho ijhI sUcnf asIN Aus nMU<br />

pysL kIqI ik Auh XkIn kr lvy. amrIkf<br />

Aus Auqy eynf XkIn kr bYTf ik sMXukq<br />

rfsLtr dy ajlfs ivc jf ky ihwk Tok ky<br />

ieho dfavf duhrfeI igaf. dunIaF nMU<br />

byvkUP bxfAux ivc afpxy afp nUM mfhr<br />

smJdI amrIkI hkUmq qF ies nfl<br />

byvkUP bxI hI, Aus dy ipwCy lwg ky<br />

brqfnIaf dy tonI blyar hurIN vI afpxy<br />

mulk ivc bolx jogy nf rhy.<br />

iewk hor mfmlf hY aPgfinsqfn dy<br />

bdly hoey hflfq ivc amrIkf dI EQoN<br />

iKskx dI nfkfm koisLsL df. ‘mYN qF kMbl<br />

nMU Cwzdf hF, kMbl mYnUM nhIN Cwzdf’ dy<br />

muhfvry vFg amrIkf vfly EQoN inklxf<br />

cfhuMdy hn pr inklx df rfh nhIN lwBdf.<br />

zyZ sfl pihlF AunHF ny kuJ ipafidaF<br />

rfhIN qfilbfn nfl gwlbfq df rfh kwZx<br />

leI AunHF dI nrm aqy grm qfilbfn<br />

vjoN vMz krnI sLurU kr idwqI.<br />

aPgfinsqfn dy rfsLtrpqI hfimd<br />

krjLeI ny jdoN ieh ros kIqf ik Aus nMU<br />

Psf ky amrIkI afp dOV jfxf cfhuMdy<br />

hn qF Aus nMU piqaf ky ies rfjnIqI nMU<br />

awgy qorn leI mnf ilaf. ‘nrm qfilbfn’<br />

dy iewk grup nfl gwlbfq sLurU kIqI geI.<br />

ies nMU pihlI iTwbI amrIkf dI pwkI<br />

syvfdfr pfiksqfn dI hkUmq ny lf idwqI<br />

ijs ny cuwp-cupIqy muwlf ibrfdr nMU<br />

igRPqfr kr ilaf, ijhVf gwlbfq ivc<br />

srgrm sI qy ikhf ieh ik Aus nMU pqf<br />

nhIN sI. iPr vI gwlbfq awgy cwldI rhI<br />

qy amrIkI hkUmq ies qoN eynI afsvMd<br />

vI ho bYTI ik afpxy dysL dy lokF nMU ieh<br />

kihxf sLurU kr idwqf ik aPgfinsqfn<br />

dy morcy Auqy gey AunHF dy puwqr CyqI hI<br />

GrIN af jfxgy. kuJ icr bfad aslIaq<br />

sfhmxy af geI ik amrIkI hkUmq nfl<br />

qfilbfn dy dUq bx ky ijhVy lok gwlbfq<br />

krdy rhy sn, AunHF df qfilbfn nfl koeI<br />

jfrj zbilXU busL<br />

vfsqf hI nhIN sI, Auh qF ies bhfny kuJ<br />

mfieaf Jptx dI iPrfk ivc iPrdy<br />

qskr grohF dy bMdy sn. ies nfl eynI<br />

nmosLI pwlY pY geI ik amrIkf dI srkfr<br />

ny keI mhIny ies swc dI suMDk hI bfhr<br />

nf inklx idwqI pr jdoN gwl bfhr af<br />

geI qF ieh ikhf ik glqI aPgfinsqfn<br />

dI hkUmq qoN hoeI hY.<br />

ajy Aus Jtky qoN amrIkI hkUmq<br />

bfhr nhIN sI afeI ik ivkIlIks dy<br />

KulfisaF ny Aus dI nINd Auzf idwqI. Auh<br />

qF isrP kihMdy sn ik swdfm husYn dy<br />

kwCy-bunYx dy rMg bfry vI AunHF nMU pqf<br />

hY, ivkIlIks ny amrIkI rfj-kriqaF<br />

aqy dUqF dI afpsI gwlbfq dOrfn AunHF<br />

dy imwqr igxy jFdy sMsfr pwDr dy afgUaF<br />

bfry rwKy hoey puwTy-iswDy nF vI dunIaF dy<br />

lokF nMU dws idwqy. amrIkf dy aMdr dI<br />

koeI gwl lukI hI nhIN sI rhI jfpdI.<br />

afstrylIaf dy iewk sDfrn hYkr<br />

mMny jFdy asFj nF dy bMdy qoN amrIkI<br />

hkUmq eynI Gbrf geI ik Aus df isLkfr<br />

krn dy rfh pY geI. svIzn ivc Aus dy<br />

ivruD iewk aOrq nfl blfqkfr df<br />

mukwdmf bxvf idwqf igaf. ho skdf hY<br />

ik Aus ny ieh gunfh kIqf vI hovy pr<br />

ies mukwdmy dy afDfr Auqy Aus nMU<br />

brqfnIaf ivcoN bfhr kZvfAux dI cfl<br />

cwlx vfly amrIkf ny afp vI ieho ijhy<br />

keI lokF nMU rfjsI sLrx idwqI hoeI hY<br />

ijhVy dUjy dysLF nMU loVINdy hn, AunHF nMU<br />

Auh bfhr kdy nhIN kwZygf. gwl blfqkfr<br />

dy gunfh nfloN vwD Aus dy ies ‘gunfh’ dI<br />

hY ik Aus ny ‘ieklOqI mhfsLkqI’ dy pYrF<br />

hyT jLmIn kMbx lf idwqI sI qy ieh nmosLI<br />

amrIkI hkUmq qoN shfrI nhIN jf rhI.<br />

hux qIjI gwl ieh sfhmxy af geI<br />

hY ik sfrI dunIaF dIaF cfbIaF GuMmfAux<br />

lwgI hoeI amrIkI KuPIaf eyjMsI sI afeI<br />

ey dIaF cfbIaF vI koeI qyjL idmfg vflf<br />

bMdf GuMmf igaf hY. Aus ny sI afeI ey nMU<br />

ieh JFsf idwqf ik al kfiedf nfl<br />

nijwTx leI Aus ny iewk nvF kMipAUtr<br />

sfPtvyar bxfieaf hY. sI afeI ey ies<br />

igwdV-isMgI nMU bocx leI DmkVy ho qurI.<br />

pwkf Brosf jmfAux leI Aus ny ieh vI<br />

kih idwqf ik iewk vfr lMzn qoN AuzfrI<br />

Brn vfly musfPr jhfjL nMU, agvf krn<br />

dI sfijLsL dy sLwk kfrn, vfps muVn df<br />

jfrj buwsL ny jdoN hukm idwqf sI, Aus dI<br />

sUcnf vI jfrj buwsL nUM Esy ny idwqI sI.<br />

KuPIaf eyjMsI ny buwsL nUM nhIN puwiCaf qy<br />

Aus bMdy dy khy Auqy XkIn kr ilaf.<br />

nqIjy vjoN Auh do kroV ds lwK zflr df<br />

cUnf ies eyjMsI nUM lf igaf.<br />

ieh sfrIaF gwlF asIN ies kr ky<br />

ilKIaF hn ik ‘ieklOqI mhfsLkqI’ dy<br />

Brm ivc Psy hoey amrIkI hukmrfn ajy<br />

vI afpxIaF kucflF cwlx qoN bfjL nhIN<br />

af rhy. ipCly mhIny jdoN imsr ivc lok<br />

BVky, Auh AunHF df Aus dysL ivc qIh<br />

sflF qoN qfkq sMBflI bYTy hosnI mubfrk<br />

ivruD jfiejL guwsf sI qy EQoN dI POj vI<br />

AunHF df sfQ dyx lwg peI sI. Auh mfmlf<br />

muwkx dI dyr sI ik lIbIaf dy lok mYdfn<br />

ivc af gey qy iPr bihrIn smyq keI<br />

hornF dysLF aMdr vI mujLfhry sLurU ho gey.<br />

amrIkf pihlF bVy sMkocvyN ZMg nfl prdy<br />

ipwCoN cfbIaF GuMmf ky Kyzdf irhf qy iPr<br />

Aus dI ivdysL mMqrI ihlyrI kilMtn df<br />

iswDf ibafn af igaf ik ienHF dysLF dy<br />

hfkmF nMU lok-rfey dI kdr krnI cfhIdI<br />

hY. ijhVy lok ienHF dysLF dy hfkmF dy<br />

qrPdfr nhIN, Auh vI ieh soc ky hYrfn<br />

hn ik jdoN pfiksqfn ivc lok-rfey nfl<br />

cuxy hoey afgUaF dIaF srkfrF pltIaF<br />

jFdIaF rhIaF, EdoN amrIkf nMU koeI Prk<br />

hI nhIN sI ipaf qy iPr Auh cuxy hoey<br />

lIzr Pfhy lfey jFdy vI amrIkf ny nhIN<br />

sn roky. jLulPkfr alI Buwto lokF df<br />

cuixaf pRqIinD sI qy amrIkf nfl sFJ<br />

qoN vI kdy nhIN sI Bwijaf pr ijs ijLaf<br />

Aul hwk ny Aus nMU PFsI tMg idwqf, Aus<br />

nfl amrIkI hkUmq ny nvIN aqy Bwuto qoN<br />

vwD gUVHI irsLqydfrI gMZ leI sI.<br />

lok-rfey df amrIkf df pYmfnf qF<br />

isafsq df ipV<br />

ieh hY ik ijhVf lIzr Aus dI PrmfbrdfrI<br />

krdf rhy, Auh itikaf rihxf<br />

cfhIdf hY pr ijs ny Aus dI eIn nhIN mMnxI,<br />

Aus nMU plt dyxf cfhIdf hY, BfvyN Auh<br />

lIbIaf df gwdfPI hovy, ierfk df swdfm jF<br />

vYnjLUeylf df cfvyjL jF koeI hor hovy.<br />

kdy PlsqInIaF nMU pfVn leI<br />

amrIkf aqy iesrfeIl ny hmfs nMU afp<br />

iqafr kIqf qy ploisaf sI. awj hmfs<br />

EnI PlsqInIaF leI nhIN, ijMnI ienHF<br />

dovF leI mfrU sfbq hoeI jFdI hY. qfilbfn<br />

vI kdy amrIkf ny iqafr kIqy sn qy<br />

hux Auh amrIkf nMU awgy lfeI iPrdy hn.<br />

ijnHF nMU Auh awj plos rhy hn, kwlH nMU<br />

Auh vI nvIN isrdrd bx skdy hn pr<br />

amrIkf nMU kwlH dI nhIN, awj dI Kyz nfl<br />

mqlb hY. eysy leI Auh hux cIn nMU pYroN<br />

kwZx vflI muihMm nMU vI cfbI dyx qur<br />

ipaf hY. ipCly idnIN jdoN EQy ‘jYslIn<br />

rYvoilAUsLn’ dy nF hyT nvyN mujLfhry hoey qF<br />

ieh gwl lukI nhIN rih skI ik lokF nMU<br />

AuksfAux ivc vwzf hwQ amrIkI rfjdUq<br />

jfn ihMtsmYn df sI. ijvyN imsr ivc<br />

ieMtrnYt dI vrqoN kr ky hosnI mubfrk dy<br />

ivruD muihMm clfeI geI sI, EdF dI muihMm<br />

cIn ivc vI clfeI geI qy jdoN ienHF sunyihaF<br />

dy lYx-dyx ivc amrIkI rfjdUq dI pCfx<br />

jLfhr hox lwg peI, Auh ieMtrnYt Auqy<br />

afAux qoN ht igaf. Kyz ieh lok-rfey dI<br />

nhIN, sgoN afriQk Kyqr ivc awgy vD rhy<br />

cIn nMU iTwbI lfAux aqy Aus dy toty krvfAux<br />

leI EdoN ivwZI geI hY, jdoN ieh Kbr af<br />

geI sI ik Auh pihlI vfrI jpfn nUM pCfV<br />

ky amrIkf qoN bfad dUjy nMbr df afriQk<br />

iKzfrI bx igaf qy dsF sflF qwk amrIkf<br />

nMU pCfV skdf hY. Aus dI ieh agyq amrIkf<br />

qoN jrI nhIN geI qy ‘lokqMqr’ dy nF hyT<br />

rOlf pvfAux qur ipaf hY.<br />

amrIkf iewk mhfsLkqI hY pr<br />

mhfsLkqI df mqlb ieh nhIN huMdf ik<br />

Auh dUjy dysLF dy aMdrUnI mfmilaF ivc<br />

dKl idMdf iPry. TIk cuxn jF glq, iksy<br />

dysL ivc rfj dI kmfn iks dy hwQ sONpxI<br />

hY, ieh Aus dysL dy lokF Auqy rihx dyxf<br />

cfhIdf hY. amrIkf qF ajy qwk pihlF dy<br />

pfey puafiVaF ivcoN nhIN inkl sikaf<br />

aqy afpxy nfgirkF nMU bygfny dysLF ivc<br />

Byj ky mOq dy mUMh pf irhf hY. dUjI sMsfr<br />

jMg qoN bfad dy smyN ivc ijwQy vI jf ky<br />

Aus ny isMg Psfey, iksy QF qoN awj qwk<br />

jyqU ho ky nhIN inkilaf, vIaqnfm dI<br />

jMg qoN lY ky aPgfinsqfn aqy ierfk<br />

qwk hr QF nuksfn hI AuTfieaf hY. ies<br />

dy bfvjUd Aus nMU akl nhIN af rhI.<br />

jy ajy vI Aus dI hkUmq hux qwk vFg<br />

Bsmfsur vrgy ‘isafxy’ hwQF ivc hI<br />

rhI, Aus dIaF KuPIaf eyjMsIaF vI hux<br />

vFg hI cflF cwlx lwgIaF rhIaF qF<br />

lwgdf hY ik sMsfr dI swuK-sFd ienHF<br />

ny nhIN rihx dyxI qy ienHF dy afpxy<br />

Gr ivc suwK-sFd inwq idn mr rhy<br />

POjI jvfnF dy pirvfrF dy kIrny nhIN<br />

rihx dyxgy.<br />

jfiedfd dI KrId-vyc<br />

cMzIgVH, mohflI, pMckUlf aqy afs-pfs<br />

dy ielfikaF ivc jLmIn-jfiedfd dI<br />

KrId-vyc leI sMprk kro<br />

punIaf rIal astyt:94173-34049<br />

asIN jfiedfd dI mYnyjmYNt df kMm vI krdy hF


<strong>Punjab</strong> <strong>Times</strong> Vol 12, Issue 10, March 5, <strong>2011</strong> pMjfb tfeImjL sfl 12, aMk 10, 5 mfrc <strong>2011</strong> (20)<br />

BfeI gurdfs aqy BfrqI drÈn-2<br />

zf[ gurnfm kOr<br />

ipCly lyK ivc ieh dwsx dI koiÈÈ<br />

kIqI geI sI ik BfeI gurdfs ny gurU<br />

nfnk pRkfÈ qoN pihlF Bfrq ivc pRcilq<br />

Dfrimk prMprfvF, AunHF dy Dfrimk aqy<br />

smfijk asrF df iËkr kIqf hY, nfl hI<br />

ieh vI ikhf sI ik asl ivc ilKx dI<br />

akFiKaf ‘pMjfb-irg vyd qoN dsm gRMQ<br />

gurmiq icMMqn<br />

qwk’ nfmI lVIvfr Cpy iewk ivdvfn dy<br />

cfr lyKF qoN pYdf hoeI hY. ies lyKk ny<br />

pihly lyK ivc jo nukqy AuBfry hn AunHF<br />

ivc pihlf hY, “irg vyd dy ds mMzlF<br />

ivcoN bhuqy pMjfb dI DrqI Auqy rcy gey<br />

hn” aqy “irg vyd dy ivsqfr dy rUp<br />

ivc hI sfm vyd, Xjurvyd afid dI rcnf<br />

hoeI hY.” dUsrf nukqf hY, “vydFq, sFK<br />

aqy gIqf ivc hMkfr dI AuqpqI pRikrqI<br />

qoN mMnI geI hY pRMqU isD gosit bfxI ivc<br />

isRÈtI dI AuqpqI sbMDI iek pRÈn dy<br />

Auqr ivc sRI gurU nfnk dyv jI kihMdy<br />

hn, “hAumY ivic jgu AupjY purKf nfim<br />

ivsiraY duKu pfeI]” (sRI gurU gRMQ<br />

sfihb, 946). qIsrf nukqf jo Kfs qOr<br />

`qy iDafn mMgdf hY, Auh hY, “gurbfxI<br />

ivc vydFq, sFK aqy gIqf dy isRÈtI kRm<br />

nUM Aultf ky smiJaf igaf hY.” ies sbMDI<br />

Aus ny sFK drÈn dy purÈ aqy pRikrqI<br />

dy sMklpF dI ivafiKaf krn qoN bfad<br />

gurbfxI ivcoN hvfly idMidaF disaf hY,<br />

“gurbfxI jVH cyqn pdfrQF qoN Aupr iek<br />

prm purK prmfqmf dI klpnf krdI<br />

hY, ‘afpInY afp sfijE (ieQy lyKk ny<br />

‘afpInY’ nhIN iliKaf) ricE nfE]…”<br />

aqy ‘afpn Kylu afip kir dyKY] “asl<br />

ivc lyKk ny sFK anusfr ‘pRikRqI’ aqy<br />

‘purÈ’ dy sMklpF dI vI aDUrI ivafiKaf<br />

kIqI hY ijs dy ivsQfr ivc jfxf ies<br />

lyK df ivÈf nhIN hY. lyK df ivÈf gurbfxI<br />

sbMDI AuTfey nukiqaF qwk sImq hY.<br />

BfeI gurdfs, ijnHF nUM gurbfxI dy<br />

pihly ivafiKafkfr hI nhIN sgoN afDuink<br />

ÈbdfvlI ivc iswK Drm dy pihly<br />

‘iQaflojIan’ kihxf cfhIdf hY, pihlI<br />

vfr dI cOQI pAuVI ivc gurmiq anusfr<br />

jgq dI AuqpqI df kfrn dsdy hn:<br />

EaMkfru afkfru kir eyk kvfAu psfAu<br />

psfrf.<br />

pMj qq prvfxu kir<br />

Git Git aMdir iqRBvxu sfrf.<br />

kfdru ikny n liKaf<br />

kudriq sfij kIaf avqfrf.<br />

iek dU kudriq lK kir<br />

lK ibaMq asMK apfrf.<br />

roim roim ivic riKEin<br />

kir bRhmMz kroiV sumfrf.<br />

iekis iekis bRhmMiz ivc<br />

dis dis kir avqfr Auqfrf.<br />

kyqy byid ibafs kir<br />

keI kqyb muhMmd Xfrf.<br />

kudriq ieku eyqf pfsfrf]4]<br />

BfeI gurdfs anusfr krqf purK<br />

ny afpxy hukm aMdr hI kudriq df pfsfrf<br />

kIqf Bfv afpxy hukm ivc hI aPur<br />

avsQf qoN Pur avsQf ivc afieaf,<br />

afpxI kudrq ivc Auh afp ivafpk hY<br />

aqy pMj qwqF qoN srIr dI rcnf krky hr<br />

srIr aMdr afp vws irhf hY. kudriq nUM<br />

ieQy ‘sfjI’ hoeI ikhf hY. ieh kfdr vwloN<br />

rcI hoeI hY, ies dI hoNd Aus krqy qoN hY,<br />

afpxy afp qoN nhIN aqy Aus dI rcI isRÈtI<br />

byaMq, asIm hY, asMK hY. ies df aMdfËf<br />

lfAuxf muÈikl hY ik prmfqmf ny ikMny<br />

ku bRhmMzF dI rcnf kIqI hY. iewk iewk<br />

bRhmMz ivc ds ds avqfr (BfrqI<br />

prMprf anusfr ivÈnU dy ds avqfr)<br />

bxfey hn.<br />

ieQy avqfrF df iËkr do gwlF vwl<br />

sMkyq hY:pihlI ieh ik avqfr vI Aus<br />

dI rcnf df ihwsf hn, AunHF dI hoNd<br />

prmfqmf krky hY, suqMqr nhIN. ies df<br />

ieh vI arQ bxdf hY ik Auh prmfqmf<br />

vwloN rcy hoey hn, afp prmfqmf nhIN<br />

ikAuNik gurmiq icMqn anusfr krqf<br />

purK ajUnI aqy sYBM hY. Auh jnm mrn<br />

ivc nhIN afAuNdf aqy Aus dI rcnf iksy<br />

hor rfhIN nhIN, Auh afpxy afp qoN hY aqy<br />

Auh krqf purK (rcnhfrf) hY. Aus dI<br />

rcnf byaMq hY, Aus dy rcy anykF bRhmMz<br />

hn ies leI pqf nhIN ikMny ku vyd rcy<br />

gey hn aqy ikMny ku ivafs irÈI hoey<br />

hn. ikAuNik bRhmMz anyk hn ies leI<br />

AunHF dy anusfr hI kqyb vI ikMny hI hoxgy<br />

aqy KlIÌy vI ikMny hoey hoxgy. drasl<br />

ieh sfrIaF igxqIaF-imxqIaF Aus<br />

kfdr dI anMqqf aqy Aus dI rcnf dI<br />

asImqf nUM dwsx leI hn, ijs df inqfrf<br />

afÉrI pMkqI ivc kridaF ikhf hY,<br />

‘kudriq ieku eyqf pfsfrf’ ik Aus dI<br />

iewk kudriq df ieMnf vwzf psfrf hY ik<br />

ies dI Qfh pf skxI muÈikl hY.<br />

jpujI sfihb ivc gurU nfnk dyv ny<br />

Purmfieaf hY, ‘jy ko khY krY vIcfru]<br />

krqy kY krxY nfhI sumfru…kIqf psfAu<br />

eyko kvfAu] iqs qy hoey lK drIafAu]’<br />

krqf purK dI rcnf byaMq aqy asIm hY<br />

ijs df lyKf nhIN kIqf jf skdf. Aus<br />

akfl purK ny afpxy hukm ivc hI ies<br />

sfrI isRÈtI dI rcnf kIqI hY. Aus dy<br />

hukm aMdr hI sB kuwJ dI hoNd hY. ijvyN<br />

lyKk ny vI afsf dI vfr ivcoN Audfhrx<br />

idwqI hY, ‘afpInY afpu sfijE afpInY<br />

ricE nfAu] duXI kudriq sfjIaY kir<br />

afsxu izTo cfAu]’ sRI gurU gRMQ sfihb<br />

ivc sfnUM keI QFvF `qy ieh sMkyq imldf<br />

hY ik akfl purK ny afp hI ies isRÈtI<br />

dI rcnf kIqI hY, Auh afpxI rcnf ivc<br />

ivafpk hY aqy Auh afp hI ies nUM jdoN<br />

cfhy afpxy ivc smyt lYNdf hY. aMq nUM<br />

Aus dI rcI hoeI isRÈtI Aus ivc hI smf<br />

jFdI hY. rfmklI dKxI ivc jo pwtI dI<br />

qrË qy rcI hoeI bfxI hY, gurU nfnk dyv<br />

iehI dws rhy hn ik ieh sfrI AuqpqI<br />

Aus iewk krqf purK qoN hoeI hY aqy ies<br />

sMsfr nUM Aus ny sihj ivc hI pYdf kIqf<br />

hY, ‘EaMkfr bRhmf Auqpiq] …Enm<br />

aKru iqRBvx sfr] ’(pMnf 930)<br />

gurU nfnk dyv ricq mfrU solhy bfxI<br />

ÈurU hI Aus akfl purK aqy Aus dI kIqI<br />

geI rcnf qoN huMdI hY, ‘sfcf scu soeI<br />

avru n koeI] ijin isrjI iqn hI Puin<br />

goeI] aqy sfrI bfxI ivc krqf purK<br />

aqy Aus dI rcnf dy hr qrHF dy pfsfry<br />

bfry bhuq ivsqfr ivc disaf igaf hY.<br />

sRI gurU gRMQ sfihb dy ÈurU ivc mUl mMqr<br />

bfxI ivc hI prm siq df sMklp spÈt<br />

kr idwqf hY. EaMkfr qoN pihlF iewk lf<br />

ky prm siq dI eykqf nUM idRV krvf idwqf<br />

hY. iswK Drm drÈn ivc prm siq dI<br />

eykqf df sMklp ies dy ÈbdFg ÅÆ<br />

ivcoN inkilaf hY jo ik mUl mMqr dy ÈurU<br />

ivc hY. ies Èbd nUM afm qOr `qy iqMn<br />

ihwisaF ivc vMizaf jFdf hY: iewk, Eam,<br />

kfr. Eam pd ‘Èbd bRhm’ df icMnH hY<br />

jo ik prgt sMsfr (afkfr) df afid<br />

(pihlf) kfrn hY aqy mUl mMqr ivc<br />

nMbr ‘ñ’ (iek) aiDafqmk eykqf leI<br />

afieaf hY. ies df Bfv hY ik prm siq<br />

iewk hY ijs qoN sfrI dunIaF df pfsfr<br />

hoieaf hY. ijQoN qwk ‘hAumY’ df svfl hY<br />

ies dI ivafiKaf vI jpujI sfihb dy ÈurU<br />

ivc hI kr idwqI hY jdoN gurU nfnk dyv<br />

ieh pRÈn rwKdy hn, ‘ikv sicafrf hoeIaY<br />

ikv kUVY qutY pfil]’ ieQy gurU nfnk dyv<br />

ny hAumY nUM ‘kUVY pfil’ ikhf hY jo mnuwK<br />

aqy prmfqmf ivc ivwQ bxfeI rwKdI hY.<br />

ies pRÈn df Auqr idMidaF gurU nfnk<br />

ies nUM spÈt kr idMdy hn, ‘hukm rjfeI<br />

clxf nfnk iliKaf nfl]’ ies ‘kUVY<br />

pfil’ nUM qoVn leI Aus dy hukm df<br />

anusfrI ho ky cwlxf hY, jo mnuwK dy aMdr<br />

hI inihq hY. ‘hukm’ igafn df pRqIk hY<br />

jo mnuwK nUM Aus dy afpy dI soJI krfAuNdf<br />

hY aqy hukm ‘nfm’ hY. hAumY aigafn hY<br />

aqy ies df nfm nfl ivroD hY. iesy leI<br />

hAumY mnuwK dy vfr-vfr jnm lYx df<br />

kfrn bxdI hY ikAuNik Auh mnuwK nUM prm<br />

siq nfl iewksur nhIN hox idMdI. ies nUM<br />

afsf dI vfr ivc hor vI spÈt kIqf<br />

igaf hY.<br />

gurU nfnk jdoN ‘isD gosit’ ivc<br />

XogIaF nfl vfrqflfp kridaF ies pRÈn<br />

‘ikqu ikqu ibiD jgu AupjY purKY ikqu ikqu<br />

duiK ibnis jfeI]’ df jvfb idMdy hn.<br />

jgq iks iks ivDI ivc pYdf huMdf hY,<br />

iks qrHF duwK ivc pYNdf hY qy ikvyN nfs ho<br />

jFdf hY qF AuQy vI arQ iehI jfpdf hY ik<br />

mnuwK dy sMsfr ivc bfr bfr jnm lYx<br />

df kfrn, Aus dy prmfqmf qoN ivXog jF<br />

ivCVy rihx df kfrn hAumY hY. ieh ies<br />

dy pRÈn aqy Auqr dohF ivcoN hI spÈt<br />

huMdf jfpdf hY, ‘hAumY ivic jgu AupjY<br />

purKf nfim ivsiraY duKu pfeI]’ purK<br />

jgq hAumY ivc pYdf huMdf hY aqy jy ies<br />

nUM prmfqmf df nfm ivsr jfvy qF ieh<br />

duwK pfAuNdf hY.<br />

ieQy ieh gwl qF mMnxI pvygI ik<br />

nfm df sbMD ijMnf mnuwK nfl hY Aunf<br />

iksy hor jIv nfl nhIN ikAuNik mnuwK nUM<br />

hI prmfqmf ny socx dI ÈkqI idwqI hY.<br />

ieh isD gosit bfxI dIaF hor qukF ivcoN<br />

vI spÈt ho jFdf hY. Audfhrx leI, ‘ieq<br />

Auq iks kAu jfix smfvY] kvn iDafnu<br />

mnu mnih smfvY] (45)] hAu hAu mY mY<br />

ivchu KovY dUjf mYtY eyko hovY]’<br />

XogIaF df pRÈn hY ik ieQy AuQy Bfv<br />

hr QF iks nUM pCfx ky Aus ivc mn lIn<br />

hovy? aqy Auh ikhVf itkfxf hY ijs ivc<br />

mn lwg ky afpxy afp Bfv afqmf ivc<br />

itikaf rhy? qF ies df Auqr idwqf hY ik<br />

ijhVf mnuwK mn ivcoN hAumY dI Bfvnf nUM<br />

dUr kr lYNdf hY, aqy afpxy aMdroN dvYq<br />

Kqm kr lYNdf hY (dvYq hI dUrI df kfrn<br />

bxdI hY), Auh Aus prmfqmf nfl<br />

iewkimwk ho jFdf hY.<br />

hux asIN ivdvfn lyKk dy kQnF<br />

vwl afeIey. Aus df pihlf kQn hY ik<br />

‘irgvyd dy ds mMzlF ivcoN bhuqy pMjfb<br />

dI DrqI Auqy rcy gey.’ ies ivc koeI<br />

hYrfnI vflI gwl nhIN hY ikAuNik pMjfb<br />

muwZ kdIm qoN hI Bfrq ivc afAux vfly<br />

bdyÈIaF leI pRvyÈ duafr irhf hY.<br />

afrIaF ny vI jdoN pMjfb dI DrqI qy pYr<br />

rwiKaf qF ies dy KulHy zulyH kudrqI<br />

vfqfvrx ny AunHF nUM byhwd pRBfivq kIqf.<br />

kudrq nfl iewksurqf dy ivsmfdI plF<br />

ivc AunHF ny kudrqI vrqfiraF nUM vwK<br />

vwK ÈkqIaF dy rUp ivc giRhx kIqf aqy<br />

AunHF dI Ausqiq ivc AunHF nUM KuÈ krn<br />

leI mMqr Aucfry pr ies df ieh arQ<br />

nhIN bxdf ik gurmiq ivcfrDfrf irg<br />

vyd dI inrMqrqf ivc hY. ijQoN qwk sfm<br />

vyd aqy Xjur vyd df qfaluk hY ies dI<br />

crcf ivsqfr mMgdI hY jo kdI Pyr krFgy.<br />

irg vyd ivc bhu-dyvvfd hY jdik<br />

gurmiq ivcfrDfrf iewk akfl purK ivc<br />

ivÈvfs idRV krvfAuNdI hY jo ik ies df<br />

isrjxhfr vI hY, pflx vflf aqy ies<br />

nUM smytx vflf vI. isRÈtI rcnf dy sbMD<br />

ivc vI irg vyd ivc koeI iewk ivcfr<br />

nhIN hY sgoN keI ivcfr idwqy gey hn.<br />

gurmiq df kI ivcfr hY? ieh spÈt hI<br />

ho igaf hY. ijQoN qwk dUsrf kQn hY ik<br />

vydFq, sFK aqy gIqf ivc hMkfr dI<br />

AuqpqI pRikRqI qoN mMnI geI hY pRMqU sRI<br />

gurU nfnk dyv jI kihMdy hn ‘hAumY ivic<br />

jgu AupjY purKf nfim ivsiraY duKu pfeI’.<br />

iesdf ivÈlyÈx asIN Aupr kIqf hY ijs<br />

qoN spÈt hY ik ies df kI arQ hY.<br />

drasl hr Èbd, hr quk df iewk sMdrB<br />

hY. Aus nUM sMdrB nfloN vwK krky dyKx<br />

nfl keI vfr arQF dy anrQ ho jFdy<br />

hn. gurU nfnk dyv dy smyN qwk XogIaF dy<br />

anykF iPrky pRcwlq ho gey sn ijnHF<br />

kol krfmfqI ÈkqIaF dy idKfvy kfrn<br />

hAumY hI hAumY sI. ieh quk Ausy sMdrB<br />

ivc hY.<br />

hux afeIey qIsry kQn ‘qy ik<br />

‘gurbfxI ivc vydFq, sFK aqy gIqf dy<br />

isRÈtI kRm nUM Aultf ky smiJaf igaf<br />

hY’. ies kQn dI lyKk ny koeI ivafiKaf<br />

nhIN kIqI ik ikvyN? pr ieh kQn TIk<br />

nhIN jfpdf. pihlI gwl ieh hY ik sFK<br />

ivclf pRikrqI Èbd gurbfxI ivc ilaf<br />

hI nhIN igaf. gurbfxI ivc Èbd<br />

‘kudriq’ vriqaf igaf hY. dUsry sFK<br />

ivc pRikrqI iewk cyqMn swqHf hY, jo BOiqk<br />

qwqF hI nhIN sgoN mfnisk qwqF dI vI<br />

jnnI hY. ieh jgq df afDfr hY. purÈ<br />

cyqMn qF hY pr Auh sikRa nhIN hY. gurmiq<br />

icMqn ivc kudrq krqf purK vloN pYdf<br />

kIqI hoeI hY aqy rcnf df afDfr nhIN hY.<br />

gurmiq icMqn dy krqf purK df sMklp<br />

afpxf sMklp hY jo krqf vI hY aqy sfrI<br />

isRÈtI df afDfr aqy sRoq vI hY. vydFq<br />

ivc advYq vydFq anusfr ÈMsfr imiQaf<br />

hY, ies dI koeI hoNd nhIN hY isrP mfieaf<br />

kfrn nËr afAuNdf hY. gurbfxI anusfr<br />

isRÈtI rcnf akfl purK df aPur qoN<br />

Pur avsQf ivc afAuxf hY Bfv inrgux<br />

qoN srgux QIxf hY jdik vydFq df inrgux<br />

aqy srgux bRhm df sMklp hI vwKrf<br />

hY. gurU nfnk ies pMjfb dI DrqI qy pYdf<br />

hoey aqy AunHF ny ieQoN dI bolI ivc afpxy<br />

ielhfm nUM pRgt kIqf. boly jfx vfly<br />

Èbd qF AuhI rihxgy, bfhroN nhIN afAuxgy<br />

pr AunHF dI sMklpfqmk ivafiKaf<br />

afpxI hY aqy ivcfr afpxy hn. Bgvq<br />

gIqf ivc qF sRI ikRÈn hr isDFq nUM Auqm<br />

purÈ dy rUp ivc pRgt krdy hn ijvyN<br />

dsvyN aiDafie ivc ikhf hY ik ikvyN Auh<br />

sfrI rcnf df sRoq hn, BOiqk aqy<br />

afqmk sMsfr dohF df. gurbfxI aijhI<br />

ivcfrDfrf nUM muZoN nkfrdI hY.<br />

(cldf)<br />

icwlV ipMz dy vFgU[[[<br />

isafixaF df ikhf<br />

(1) jdoN bMdUk nfl bMdUk iBVdI hY<br />

AudoN sFqI qF iewk Clfvf hI hMudI hY,<br />

iksy iDr dI mOq hMudI hY, kbrsqfn<br />

hMudI hY.<br />

(2) pMjfb nMU bldI dy bUQy suwtx<br />

vfly afp bult prUP kfrF ivc GuMmdy<br />

sn aqy ihMsf df dosL kdy iswK KfVkUaF<br />

isr mVHdy, kdy pfiksqfn isr.<br />

(3) iksy vI iswK KfVkU BgOVy dI<br />

khfxI pVH sux lvo, hr iewk dy rUposL<br />

hox ipwCy lwgBg iewko hI kfrn hY, sYNtr<br />

aqy styt gOrimMt dIaF byiensfPIaF<br />

aqy puils qsLdd.<br />

(4) ijnHF lokF ny pMjfb dy hoxhfr<br />

BivwK nMU rUposL hox leI mjLbUr kIqf<br />

hovy, dysL Bgq ikvyN ho skdy hn?<br />

(5) 1984 qoN bfad iswK KfVkU lihr<br />

dI sB qoN vwzI kmjorI sI hiQafrbMd<br />

PrMt dy nfl nfl mjLbUq rfjsI PrMt<br />

dI AusfrI nf kr skxf. rfjsI PrMt<br />

nf bxn dyx ivc dusLmx aqy sLrIkF<br />

dy nfl nfl zf[ sohx isMG pMQk kmytI<br />

vI brfbr dI ijLMmyvfr hY.<br />

(6) KfVkUpuxf koeI KMG dI dvfeI<br />

nhIN hY ik ijs ny pI leI KfVkU bx<br />

igaf. bMdf KfVkU AudoN bxdf hY jdoN<br />

jIx dy sfry hIly Kqm ho jfx.<br />

(7) ihMdU aiqvfdI bMdUk vfilaF nMU,<br />

pMjfb ivc iswK KfVkU bMdUk vfly hI<br />

tkrngy, iswK sfD bxno qF rhy.<br />

(8) zMzy dy jor psUaF dy vfVy qF<br />

cldy hn pr lokqMqr nhIN.<br />

(9) pihlF jvfnI ncdI sI KMzy dI<br />

Dfr `qy, hux jvfnI nwcdI motr kfr `qy.<br />

(10) aMmf nI aMmf mYN ikhVy vyly<br />

inkMmf.<br />

(11) kOx krygf rfKI iKVdy PuwlF<br />

dI, kOx BrU hrjfnf ivCVy vIrF df.<br />

(12) moh ibnf bYrfg nhIN.<br />

(13) dsmysL dy vfrso, aMimRqDfrI<br />

ho ky jIAu.<br />

(14) ijAuN DrqI nMU rwb ny idwqI PuwlF<br />

dI sugfq, ieAuN siqgur ny bKsLI iswK<br />

nMU kysF dI dfq.<br />

(15) Kbrdfr rihxf jI ikqy DoKf<br />

nf Kf jfxf, hux sMqF ny vI iswK ilaf<br />

isafsI lIzrF vFg rMg bdlfxf.<br />

(16) jd jLbr, sbr nfl Twly nfkoeI<br />

sFqmeI ZMg cwly nf, qF cuk leIey<br />

hiQafr-dusLmx nMU soDx leI hoeIey<br />

pwbF Bfr.<br />

(17) krmF dy Kyq ivc jo bIjyNgf<br />

AuhI vwZyNgf.<br />

(18) CMd cFdI dy iClVF bdly sOdy<br />

hox jLmIrF dy.<br />

pysLkfr-prmjIq isMG dfKf<br />

ies icwlV ipMz dy vFgU hor pqf nhI ikMny sfVy ny<br />

ieh Puwl jo iswKI dy vYrIaF PV PV sUlI cfVy ny<br />

qF vI sfzI awK ivc kdy nhIN afieaf nIr dyK lAu<br />

iswK kOm qy DwkysLfhI dI jwg vfilE ieh qsvIr dyK lAu.<br />

ikhVI kOm dy sI mrd Auh, jo bx ky sI AudoN sLyr afey<br />

sfnUM kdy vI Buwlxy nhIN aYsy jo jKm sIinaF ‘qy lfey<br />

sfzy bwicaf dy vI Bsm kIqy, qusI awg dy ivc srIr dyK lAu.<br />

iswK kOm qy[[[.<br />

sfVn leI ijnHF nUM bMd krky lf idwqy GrF ivc ijMdy sI<br />

afjLfd Bfrq dy rihx vfly Auh vI qF kuJ bfisLMdy sI<br />

pr pYrF ivc gulfmI nf idsx vflI qsvIr dyK lAu.<br />

iswK kOm qy[[[.<br />

kOmF lVdIaF bdlf lYx leI pr lVny df vI ZMg huMdf<br />

ihwk qfx ky nhIN jd igwdVF qoN sLyr awgoN dI lMG huMdf<br />

iPr mfrdy DoKy nfl ikvyN qusIN ipwT dy ivc qIr dyK lAu.<br />

iswK kOm qy[[[.<br />

-dIp mMglI, Pon:917-254-6768


<strong>Punjab</strong> <strong>Times</strong> Vol 12, Issue 10, March 5, <strong>2011</strong> pMjfb tfeImjL sfl 12, aMk 10, 5 mfrc <strong>2011</strong> (21)<br />

nYx-nksL<br />

aYs[ asLok BOrf<br />

lwBU rfm ny zwb ivcoN boql kwZ ky<br />

iZckUM-iZckUM krdy myË ‘qy Tfh dyxI<br />

rwKidaF rHob JfiVaf, “ey prmyÈrIey ikwQy<br />

mr geI qUM? kuskdI nf ivskdI[[[.”<br />

“qyry jxidaF dy isr `c, qy hnUmfn<br />

vFg sMjIvnI bUtI vflf phfV kfhqoN isr<br />

`qy cwikaf hoieaY?”<br />

“BlIeymfxsy jo mYN isr `qy cwikaf<br />

hoieaY, Auh iksy pqMdr qoN cwikaf nHIN<br />

jfxf.”<br />

“bih jf rmfn nfl, qYƒ qF poqiVaF<br />

qoN jfxdI aF. qYN pI-pI ky ikrly vFg DOx<br />

eI akVfeI rwKI aY, sfrI Aumr kIqf eI kI<br />

aY?”<br />

“hr gwl nfl aFhdI aY aKy mYN kIqf<br />

kI aY. awj mYN qYƒ dwsFgf[[[ kIqf kI aY?”<br />

“Zikaf rih, kdy nflI ivc izwg<br />

ipaf, kdy dOx ivc isr Psf ilaf. kdy<br />

bFh quVf leI, kdy gozf. ikqy `mrIkf ƒ<br />

ldyn lwB ky dy`qf? aYvyN lfhOr dI juwqI<br />

vFg `qFh ƒ cVHI jfnYN.”<br />

“golI mfr ldyn ƒ, nfly `mrIkf ƒ.<br />

afpxf mulk jfxI ik pMjfb sfzy isr `qy<br />

cwldY.”<br />

“ikAuN bfdl qy kYptn Bwj gey af!”<br />

“Bwjy qF nHIN, srkfr qF sfzy isr `qy<br />

clfAuNdy af.”<br />

“qyry isr ivcoN zflr izwgdy af?”<br />

“awj bohV Qwly bYiTaF afpxf mfhtr<br />

jgn nfQ kihx lwgf ik lwBU rfmf, aYqkIN<br />

srkfr ny qyrI izAUtI hor sÉq lf`qI[[[.”<br />

“zI[sI[ lf`qf qYƒ srkfr ny biTMzy?”<br />

“asIN aYqkIN srkfr ƒ svf swq sO<br />

kroV kmf ky dyxY.”<br />

“ZfeI sO rupey buwZy lMgUr ƒ srkfrI<br />

pYnÈn lMÕy zMg imldI aY, gIjy `c tkf<br />

nHIN[[[ DI dy ivafh df krËf nHIN Auqiraf.<br />

jlMDr twipaf nHIN, sRIngr dy bdfmF dIaF<br />

gwlF krdY[[[ gUTf tyk[[[sO igx nHIN skdf,<br />

kroVF dIaF gwlF krdY! kI buJfrqF ijhIaF<br />

pfeI jfnY?”<br />

“mfhtr ny hux gwl Éfny pfeI aY,<br />

peI afpxf bcVU[[[.”<br />

“ikhVf bcVU?”<br />

“vwzy bfdl sfihb df muMzf.”<br />

“drvyÈ bMidaf! bfdÈfhF dIaF gwlF<br />

nHIN krI dIaF.”<br />

“sux qF lY. cMgf-Blf sI, ijwdx df<br />

bfdl qoN Coty QF `qy bixaY, suwk ky qIlf ho<br />

igaY. pMjfb dy iÌkrF ny dfVHI icwtI kr`qI[[[<br />

kihMdf ÉËfnf ÉflI ho igaY, qy mYN mfhtr<br />

ƒ ikhf, qUM Auhƒ sunyhf Gwl, icMqf nf kry,<br />

aYqkIN nwko-nwk Br idaFgy.”<br />

gwl bxI ik nhIN<br />

sfrf Ëmfnf sr pr AuTf rwKf hY ies aMgUr kI bytI ny!<br />

nÈweI dI pqnI nf ivDvf huMdI hY, nf suhfgx. niÈaF dy mfmly ivc jo hflq awj pMjfb dI hY, Aus qoN aMdfËf lfAuxf aOKf hY ik mFvF qy<br />

pqnIaF dI mfnisk dÈf kI hovygI? pI[jI[afeI[ dy hflIaf aMkiVaF anusfr AuQy pMjfb qoN afAux vfly mrIËF ivc 50% qoN vwD Auh hn jo<br />

Èrfb pI ky ijLgr Krfb hox aqy hor bImfrIaF qoN pIVq hn. jvfnI afAux qoN pihlF hI ichry murJf rhy hn. sRI afnMdpur sfihb dy mqy muqfbk<br />

Èrfb bMd hoxI cfhIdI sI pr ies mqy dI pRoVHqf krn vfly pMjfb ivc agly ivwqI sfl ivc 3200 kroV rupey dI Èrfb 29 kroV boqlF ËrIey<br />

vycx df tIcf imiQaf igaf hY, ipCly sfl nfloN 728 kroV rupey df vfDU Bfr. Èrfb dI boql Gwto-Gwt ds rupey mihMgI hovygI. AuNj hr pMjfbI<br />

dy ihwsy ds boqlF sfl dIaF afAuNdIaF hn, jy bwicaF qy aOrqF ƒ Cwz leIey qF hr mrd ƒ sflfnf zyZ sO qoN do sO boqlF ÉflI krnIaF<br />

pYxgIaF. Èrfb kirafny qoN sOKI imlx lwg peI hY. ieAuN lgdf hY ik hr Gr dy sfhmxy Tykf KuwlH cuwkf hY. bMdf jMgl-pfxI igaf, boql PV<br />

ilafAuNdf hY. hYrfn hovoNgy ik bury kMm qoN Blf ikvyN hox lwgf hY? hr boql ipwCy pMjfh pYsy KyzF leI vsUly jfxgy, Xfin ‘pihlF pI qy iPr jIa.’<br />

mwQy ‘qy hwQ ikMny vI mfr lvo, pirvfr ƒ qbfh krn dy sfry gyt ijvyN BfKVf ivcoN pfxI Cwzx vFg ieko vyly KolH idwqy gey hn. asl ivc ivcfrf<br />

puMnMU hux blocF dI dfVH hyT burI qrHF afieaf hoieaf hY.<br />

srkfrF nUM aklmMd qy mUrK, dovF qrHF dy lokF dI loV huMdI hY pr ieh lokF nUM afp mUrK bxfAux df kMm ikvyN krdIaF hn, sLfied iksy df<br />

iDafn ies pfsy kdy igaf hI nhIN. sLrfb dI boql Auqy sLrfb pI pI ky ipMjr bxy jF sVkF, rUVIaF Auqy iksy kuwqy qoN mUMh ctfAuNdy sLrfbI dI Poto<br />

lf idwqI jfvy qF sLfied iksy nUM kuJ sLrm afAux lwg pvy pr ienHF boqlF Auqy qF arD ngn husIn muitafrF jF BMgVf pfAuNdy gwBrU dI Poto ies<br />

krky lfeI jf rhI hY ik vwD sLrfb vycx dy tIcy nUM sOiKaF pUrf kIqf jf sky.<br />

“nf ivclI bfq kI aY?”<br />

“lY afpxf af igaf ptvfrI cmn<br />

lfl. ieh qYƒ dwsU, sfrI KolH ky iviQaf.”<br />

“puwq cmn, ieh qyry qfey ƒ kI ho<br />

igaf. awj ieh pqJV ivc bsMq vFg<br />

luwzIaF pfAuNdf iPrdY!”<br />

“qfeI, srkfr ny agly sfl bwqI sO<br />

kroV rupey dI Èrfb vycx df ÌYslf kIqY,<br />

ipCly sfl nfloN 728 kroV rupey vwD dI.”<br />

“hfey Auie rwbf! ienHF srkfrF ƒ sfzy<br />

Gr nHIN dINhdy. Cwq izwgx vflI aY, BVoly<br />

ivc dfxy nHIN. kfhƒ ienHF ÊrIbiVaF dy<br />

isr ilwd cukfeI jFdy aY!”<br />

“qfeI awgy qF sfl bfad svf ku sO<br />

kroV rupey dI vfDU Èrfb vycx dI gwl huMdI<br />

sI, aYqkIN qF pMj guxf cwk`qf kMm.”<br />

“bws iPr ijhVy ipMzF ivc pMj-swq<br />

juafk bcdy aY, lf ley mgr. ieh tuwt<br />

pYxf awgy qF pMj mIl sYkl `qy zwPx jFdf<br />

sI, hux qF ipMzoN moV qoN PV ilafAuNdY.”<br />

“qfeI, aYqkIN qF lwgdY, srkfr Gry<br />

dy jfieaf krU!!”<br />

“puwq cmn, iek hor gwl dws? peI<br />

ipwCy ijhy mfhtrnIaF Gry votF bxfAux<br />

afeIaF qF dwsx peI, `kflI pfrtI `c qy<br />

gurduafry dIaF kmytIaF ivc mYNbr bxn<br />

leI Èrfb pIx dI mnfhI aY qy iPr ieh<br />

Ëihr sfzy ÈrIÌF dy GrF ivc kfhƒ GolI<br />

jFdy af?”<br />

“dws qfieaf?”<br />

“Auh ies anpVH twbr ƒ kI smJfvF!<br />

jy asIN nf pIeIey qF mfhtrF, zfktrF ƒ<br />

qnÉfh ikwQoN imlU! irÈvqF ikvyN cwlx. lfl<br />

bwqIaF vflIaF kfrF ikvyN dOVn? ieh mMqrI<br />

sfzy isr `qy tOhrF mfrdy aY.”<br />

“Zikaf rih, anpVH dwsdf sfƒ! qUM<br />

lYlpur kflj ivc pVHfAunYN!! mYN puwCdI qF<br />

ieh sI ik ienHF leI mFh vfdI aY qy sfzy<br />

leI suafdI.”<br />

“BlIey loky, kmytIaF afly qF clo<br />

nf vI pINdy hox, pr bfkI qF pINdy hoxy aY.<br />

lwgdY mYƒ zflrF aflI pINdy hoxy aY[[[ pYsy<br />

qF ieh vI vtfAuNdy af pr ieh bfhrly<br />

mulkF ƒ vtfAuNdy af. mfhtr dwsdf sI,<br />

ieh pINdy af jYnI vfkr, rIgl-rUgl koeI.<br />

rYl slUt qy hor pqf nHIN pItr-pUtr.”<br />

“qfeI, aYqkIN 29 kroV boqlF<br />

ivkxgIaF qy cfhy koeI bwcf, cfhy aOrq qy<br />

BfvyN mrd[[[ ds boqlF `kwly `kwly pMjfbI<br />

dy ihwsy afAuxgIaF.”<br />

“myly bMd kr idE. ienHF lIzrF ƒ<br />

kho, hux TyikaF mUhry hI BfÈx dy jfieaf<br />

aYs[ asLok BOrf<br />

myly ipwCoN lÌfÌy<br />

lYlf ijhy nYx qy nkÈ kdy vyKy nhIN, dyiKaf kdy koeI XUsÌ dy quwl nf.<br />

bfÊF qy phfVF `c lwKF Puwl iKVdy ny, lwBy nf iQafieaf koeI gulfb ijhf Puwl nf.<br />

ikRÈn qy sudfmf jYsI dosqI nf bxI kdy, rfjy rxjIq ijhI vyKI ikqy kuwl nf.<br />

surF ƒ afvfË nf iQafAuxI sI surIlI kdy, mUMh Auqy bMdy dy jy lwgy huMdy buwlH nf.<br />

ikwQy jfxf mfiraf sI imrËf dlyr jwt, sfihbF ny jy kIqf huMdf hwQIN byVf guwl nf.<br />

bfrF sfl rFJxy ny ikwQy vwg cfrny sI, hIr dy husn Auqy jFdf jy Auh zuwlH nf.<br />

bIqy ‘qy Ìfiedf pCqfAux df kI dws ‘BOry’ myly ipwCoN huMdf koeI lÌfiÌaF df muwl nf.<br />

krn. eydUM vwzf `kwT qF hor ikqy huMdf eI<br />

nHIN. ieh iPr bwicaF qy qIvIaF dy ihwsy dI<br />

mrdF ƒ eI pIxI pYxI aY. Blf ies kulwCxI<br />

ibnF srdf nHIN! AUN mgr qF bMdy ieh votF<br />

afly idnF ivc eI lf lYNdy af.”<br />

“qfeI, qfieaf boldf qF swc eI aY.<br />

jy Èrfb pMjfb ivcoN ivkxI bMd ho jy qF<br />

mhIinaF ivc ibhfr vflf hfl ho jU. qy mYN<br />

cwldF, qUM mfr mwQf qfey nfl.”<br />

“prmyÈrIey, hfly qF qYƒ 29 kroV<br />

boqlF ptvfrI ny kfÊqF ivc dwsIaF.<br />

ijhVIaF TykydfrF ny kYpsUl qy tIky rlf<br />

ky iek dIaF cfr vycxIaF, Auh alwg ny qy<br />

ijhVI rUVI mfrkf[[[ Auhdf qF ihsfb eI<br />

nHIN.”<br />

“qYƒ Èrm nHIN afAuNdI. srkfr qF<br />

quhfzIaF jVHF ivc awk Tokx lwgI peI aY<br />

qy qUM kwCF vjfAuNdf iPrdYN!”<br />

“qy ijhVy pINdy nHIN, ienHF ƒ sfzI mdd<br />

krnI cfhIdI aY. peI Gwto-Gwt ijhVy<br />

srkfrI nOkr aY, sfzy isroN juafk pfldy<br />

aY, Auh qF ikqy pytIaF do pytIaF Gr Cwz<br />

jfieaf krn.”<br />

“qYƒ qF bfGV ibwly ƒ murgy vI qlL<br />

ky dy ky jfxgy!”<br />

“mUMh afly ijwzf bxfAuNdI aY, aKy<br />

murgy qlL ky dy ky jfxgy. mYN qF mfhtr ƒ<br />

ikhf, hux ijwdx cMzIgVH ƒ nfhry-nUhry<br />

lfAux gey, sfƒ vI nfl lY ky jfieE.”<br />

“qyrI blI dyxI aF AuQy mfhtrF ny!”<br />

“Dylf nHIN akl. gwl pUrI sux vI ilaf<br />

kr. asIN ipMz dy qIh-pYNqI jxy aF. roË<br />

boql nHIN qF pOxI boql pINdy hovFgy. asIN<br />

jf ky srkfr dy kMn KolFgy; peI bfdl<br />

sfihb! CwbI-CuwbI jnvrI ƒ jF ikqy hor<br />

cMzIgVH swd ky sfƒ vI koeI `vfrz<br />

(aYvfrz) vUrz jy, mfx-snmfn idE.<br />

pMjfb qF shurI df cwldf sfzy isr `qy aY.”<br />

“jf afeIN cMzIgVH, zFgF Kf ky afeIN,<br />

qyry gl ivc qF kYNTf pfAuxgy?”<br />

“nfly ipMz dy cfr jxy ijhVy KylF-<br />

KUlF krfAux leI pYsy mMgx afAuNdy af,<br />

hux afey qF kih deIN, peI srkfr sfQoN<br />

pihlF eI boql ipwCy pMjfh pYsy lY lYNdI hY,<br />

pUry pMJI kroV dyxy aF asIN sfl ivc. asIN<br />

pYsy jmHF krvf`qy af. zI[sI[ qoN mMgo jf<br />

ky! prmyÈrIey hwd eI hoeI peI aY, srkfr<br />

hr kMm sfzy isroN krn `qy qulI peI af.”<br />

“ikMnIaF gwlF bxfeI jfnYN, pY jfey<br />

qYƒ dgfVf. mr jfeyN ikqy KUh-Éfqy ivc<br />

izwg ky.”<br />

“hwd kr`qI prmyÈrIey qUM vI! jy asIN<br />

mr gey qF iPr ijAuNdf kOx rhU. srkfr dy<br />

qF asq qr jfxy aY! ieh muwK mMqrI sfihb<br />

ijhVy jhfËF `c Auz ky ipMzF ivc gyVy mfrdy<br />

af, ienHF ƒ sfzy pr lwgy hoey af, ieh sfƒ<br />

isafnx jF nf isafnx!”<br />

“jfnI aF mYN vI, Pwqo vfly dy zyry `qy,<br />

vZfAunI aF qyrf Ìfhf. kihMdy ny iek puVI<br />

dyNdY Èrfb `c pf ky pIxy ƒ sfD. bMdf muV<br />

ky mUMh nHIN lfAuNdf.”<br />

“aKy mUMh nHIN lfAuNdf. jf afeIN qUM vI<br />

gorK dy itwly `qy. kr afvIN icwq rfËI. hfa<br />

qF qYƒ dwsxf eI Buwl igaf!”<br />

“kI?”<br />

“ieh zyry qy sfD vI pfltIaF<br />

(pfrtIaF) ƒ notF dy Qwby votF ivc pqf<br />

ikAuN idMdy af, aFhdy af hor pIx lfE.”<br />

“E! rwb df Gr qF Cwz dyh rwb idaf<br />

bMidaf!”<br />

“dyK hr Gr ivc do-cfr mrd Èrfb<br />

pINdy af. iksy dI mF duhfeIaF pfAux lwgI<br />

hoeI aY, iksy dI GrvflI. Auh iPr ienHF dI<br />

Èrfb CuzfAux leI zyiraF vwl BwjIaF<br />

afAuNdIaF ny, muwTI cfpI krn dy nfl nfl<br />

pMj-swq sO df tUxf-tfmx qy cVHfvf vI<br />

cVHfAuNdIaF hoxgIaF qy iPr akl dIey<br />

aMnHIey, smJdI ikAuN nHIN[[[ ieh zyry vI sfzy<br />

isrF `qy cwldy af.”<br />

iËMdgI `c awgy vDx df sMklp<br />

bxf ky rwKxf cfhIdf hY. pCiVaf mnuwK<br />

afpxy afp ƒ hI ieh afvfËF mfr ky<br />

puwCdf rihMdf hY: hor kI hfl-cfl hY?<br />

keIaF dI Aumr Gwt huMdI hY pr srIr<br />

awgy cly igaf huMdY. keI jdoN Aumr dws<br />

rhy huMdy hn qF lwgdY ik srIr ies dI<br />

gvfhI nhIN Brdf. gfiekF<br />

`c gurdfs mfn swTivaF<br />

ƒ lMG ky Aumr dy pRBfv qoN<br />

mukq lwg irhf hY qy krmjIq DUrI 70ivaF<br />

qoN twp ky vI buZfpy dy pRCfivaF ƒ Dwky<br />

mfr irhf hY. gorf inCoh rMg, mihMdI rMgI<br />

dfVHI, BrvF srIr, jvfnI vflI mVHk qy<br />

pUrf jbHf krmjIq kol hI hY.<br />

mYN Aus krmjIq DUrI dI gwl kr<br />

irhf hF ijs ny gIq qF sYNkVy gfey pr<br />

iswky dy do pfisaF vFg do gIq; ‘imwqrF<br />

dI lUx dI zlI, nI qUM imÈrI brobr<br />

jfxI’ qy Dfrimk gIq ‘huMdIaF ÈhId<br />

joVIaF, dfdI vyKdI burj `qy cVH ky’<br />

nfl Auh hfly qIkr pMjfbI lokF dy cyqy<br />

ivcoN iek pl vI nhIN iKsikaf. ‘imwqrF<br />

dI lUx dI zlI’ gIq kuwqf mfarkf kMpnI<br />

aYc[aYm[vI[ ƒ afpxy vyly sB qoN vwD<br />

ibËns dyx vflf gIq sI pr ies dI<br />

irkfrizMg ipClf rhws Èfied bhuq Gwt<br />

lokF ƒ pqf hovy. kMpnI df mYnyjr ËhIr<br />

aihmd afm gfiekF ƒ nyVy nhIN lwgx<br />

idMdf sI. DUrI Auhdy idwlI siQq<br />

dirafgMj nyVly Brq rfm roz vfly<br />

dÌqr igaf qF Auhny zb ivcoN irvflvr<br />

“E myiraf mflkf! hux KuwlHIaF zmfk<br />

dIaF gwTF! sB kursIaF bcfAux df rOlf<br />

aY, niÈaF df CyvF diraf nwko-nwk Biraf<br />

ipaY qfhIEN! ienHF vrjxf qF kI, ieh qF<br />

khI jFdy af, hor pI, hor pI. gurUaF-pIrF<br />

dI DrqI `qy kfÌrF df pihrY!!”<br />

[[[qy duhwQVf mfrdI pRmyÈrI aMdr jf<br />

vVI. qy lwBU rfm “iÌkr nf kr srkfry,<br />

kr idaFgy vfry-inafry” pfeIaf ieko sfhy<br />

sVHfk ky nfary mfrn lwg ipaf.<br />

aMiqkf:<br />

sfrf Ëmfnf sr pr AuTf rwKf hY<br />

ies aMgUr kI bytI ny.<br />

Èukr hY Éudf kf,<br />

ies ky bytf nf Qf.<br />

krmjIq DUrI:JMm lMmI DOx,<br />

muwK gol kÈmIrnF df<br />

kwZ ky myjL `qy rwKidaF ikhf, “jF jwt<br />

ƒ irkfrizMg leI qrIk dy dyh jF<br />

iPr[[[!” ËhIr suMgV ky `kwTf ho igaf.<br />

aFhdf qfrIÉ nhIN, suirMdr kOr ƒ iPr,<br />

awj qYƒ irkfrz krFgy.[[[qy rfqF bMdy<br />

dI iËMdgI ivc bVIaF afAuNdIaF ny pr<br />

jy BuwldI nhIN qF muklfvy vflI rfq nhIN<br />

BuwldI ikAuNik ies ny<br />

dubfrf nhIN afAuxf<br />

huMdf. pr Aukq dohF<br />

gIqF nfl pMjfbIaF dy idlF `qy swcImuwcIN<br />

rfj krn vflf krmjIq DUrI jdoN<br />

vI doafby iksy pRogrfm `qy afAuNdf qF<br />

Aucycf myry kol ipMz BOry af jFdf. mfxk<br />

vFg Auh pYg pIx df ÈOk pUrf krdf.<br />

nvyN gfiekF bfry ivs Goldf: ienHF<br />

CokiraF ny kwK nHIN Cwzxf, nf sfzf nf<br />

sfzI gfiekI df! ieh Poto ijs ivc<br />

gfiek suKivMdr pMCI dy gfey gIq ‘idwlI<br />

dy hvfeI awzy `qy, Xfr XfrF qoN ivCVdy<br />

rihMdy’ df rcYqf gurnyk rfTI julfh<br />

mfjrf vI nËrIN pY irhf hY, bhuqI purfxI<br />

nhIN. bws awK JpkidaF smF lMGx dI<br />

hY pr AudoN Auh swqrF ƒ twp igaf sI<br />

pr Auh lwgdf cflIaF df hI hY. gfiek<br />

imMtU DUrI Auhdf bytf hY ijs df pUrf nF<br />

hfËrI rijstr dy iek Éfny ivc nhIN<br />

afAuNdf. hrpRB ismrnjIq isMG imMtU.<br />

Auh hfly vI kihMdY, “srIr ƒ Éurfk<br />

idAu, hÌygf nhIN ikAuNik ijnHF dIivaF<br />

`c qyl huMdY, Auh hnyrIaF qoN nHIN zrdy.<br />

-aYs[ aÈok BOrf<br />

Duwpy bYTIaF XfdF


<strong>Punjab</strong> <strong>Times</strong> Vol 12, Issue 10, March 5, <strong>2011</strong> pMjfb tfeImjL sfl 12, aMk 10, 5 mfrc <strong>2011</strong> (22)<br />

pMjfb sMkt:buwZf aqy smuMdr<br />

sLmIl<br />

ieiqhfsk GwlUGfry kOmF dy vjUd<br />

ivc aYsy nfsUr bx jFdy hn ijnHF df<br />

mwTf-mwTf drd kdy vI KLqm nhIN huMdf.<br />

pMjfb ivc jo kuJ awsIvyN dy dhfky ‘c<br />

hoieaf, Auh PoVy dy rUp ivc pMjfbI cyqnf<br />

df sdIvI aMg hY. hrikÈn isMG surjIq<br />

dI ijLMdgI nfl ies dhfky df Kfs irÈqf<br />

hY. ‘pMjfb sMkt’ dy nF nfl jfxy jFdy<br />

ies dOr ivc surjIq dI gYr mfmUlI<br />

srgrmI vflI BUimkf ny bhuq sfry nvyN<br />

pRsLMsk qy duÈmx pYdf kIqy. AunHF bfry<br />

koeI vI crcf ies BUimkf ƒ idRÈtIgocr<br />

kIqy bgYr mukMml nhIN ho skdI. pMjfbI<br />

pfTkF leI ieh gwl Kfs mhwqv vflI<br />

hY. pMjfbI smfj Kfs krky iswK smfj<br />

ivc AunHF dI ies BUimkf bfry keI BulyKy<br />

vI pfey jFdy hn. aijhf smF vI irhf hY<br />

jdoN AunHF ƒ bfdl-tOhVy dI qrHF iswK<br />

BfeIcfry ivc burI qrHF nfpsMd kIqf jFdf<br />

sI. muwZly sflF dOrfn pMjfb dIaF jmhUrI<br />

mMgF df kys pyÈ krn ivc qy iPr iPrkU<br />

ihMsf dy iKlfP AunHF DVwlydfr BUimkf<br />

inBfeI. Aus vyly bhuigxqI iswKF dy iewk<br />

Kfs qrHF dy vihx ivc vih jfx kfrn<br />

AunHF dy mn ivc surjIq df aks Ausy<br />

qrHF df bixaf hoieaf sI, ijvyN Bfjpf df<br />

ivroD krn kfrn ÈihrI mDvrgI jmfqF<br />

ivc bixaf hoieaf hY.<br />

pMjfb msly bfry surjIq dI smJ<br />

qy AunHF dy inrMqr stYNz df pUrf vyrvf<br />

drj kIqy bgYr pMjfbI smfj nfl AunHF<br />

dy irÈqy dI pUrI qsvIr pRqwK nhIN ho<br />

skdI. pMjfb dI kimAUinst rfjnIqI ivc<br />

surjIq ƒ bhuq muwZly idnF qoN hI akflI<br />

pwKI jF akflI soc vfly kimAUinst<br />

smiJaf jFdf hY. AunHF df jwt iswK ipCokV<br />

vI ies ipwCy aihm qwq hovygf.<br />

kimAUinst pfrtI dy aMdr hI vwzf vrg<br />

aiqvfd bfry smJ<br />

rwKx vfly lokF df iKafl<br />

hY ik aiqvfd dy pYdf hox<br />

dy kfrn BfvyN rfjnIqk hI<br />

huMdy hn pr jdoN ieh iek<br />

vfr pYdf ho jFdf hY qF ieh<br />

ihMsk klcr ivc plt<br />

jFdf hY, ijsdy srokfr<br />

isrP rfjnIqk nhIN<br />

rihMdy. pMjfb dy aiqvfd<br />

ƒ ijnHF ny KuB ky dyiKaf<br />

hY, AunHF dI ies bfry smJ<br />

isrÌ hvfeI bOiDk ksrq<br />

krn vfly lokF qoN kfPI<br />

iBMn hY.<br />

ies akflI Jukfa kfrn AunHF df aflock<br />

irhf hY. dUjy pfsy pMQk hlky AunHF ƒ<br />

pMjfb ivroDI kih ky BMzdy rhy hn. pMQk<br />

akflI rfjnIqI ivc pMjfb pwKI jF pMjfb<br />

ivroDI hox df pYmfnf kuJ mMgF hn ijnHF<br />

ƒ pMjfb dIaF ‘hwkI mMgF’ ikhf jFdf hY.<br />

ienHF ivc pfxIaF qy pMjfbI boldy<br />

ielfikaF df muwdf qy cMzIgVH df pRÈn<br />

Èfml hY. pMjfb dy msly bfry surjIq dI<br />

smJdfrI kI rhI qy Auh afpxy afp ƒ<br />

ies nfl ikMj irlyt krdy hn, Aus ƒ 4<br />

akqUbr 1981 dy pIplË zYmokrysI ivc<br />

Cpy AunHF dy lyK dIaF ienHF sqrF coN<br />

mihsUisaf jf skdf hY:<br />

“iewk Dfrimk iPrky dy qOr `qy iswKF<br />

dy kuJ swcy qy suihrd iÈkvy hn. aijhy<br />

ivqkry aqy AunHF dy Dfrimk mfmilaF<br />

ivc kyNdr srkfr dI dKlaMdfËI ivruD<br />

ipCly sflF dOrfn smyN smyN ‘qy sfƒ pMjfb dI KfVkU<br />

lihr dy smyN dOrfn swjy-Kwby kimAUinstF aqy muwK nkslI<br />

iDrF vwloN inBfeI BUimkf dy kfrnF bfry kuJ Cfpx leI<br />

pwqr afAuNdy rhy hn. kuJ pwqr lyKk qF pMjfb dy cotI dy<br />

kimAUinst nyqfvF-kfmryz hrikÈn isMG surjIq aqy<br />

kfmryz jgjIq isMG afnMd ƒ kyNdr srkfr dy gurjDfrI<br />

tfAUt kihx qwk vI cly jFdy rhy hn. pfTkF dI mMg ƒ muwK<br />

rwKidaF pwqrkfr-lyKk ÈmIl dI kfmryz surjIq ƒ<br />

isafsq df rusqmy-ihMd kihMidaF ilKI AunHF dI jIvnI<br />

ivcoN “pMjfb sMkt-buwZf qy smuMdr” isrlyK hyTlf Bfg<br />

pRkfÈq kr rhy hF. sfzf ies lyK ivcly ivcfrF nfl<br />

sihmq hoxf jLrUrI nhIN hY aqy ies lyK dy pRqIkrm ivc<br />

afey ivcfrF nUM vI ZukvIN QF idwqI jfvygI. –sMpfdk<br />

AunHF dI lVfeI ivc sfrIaF jmhUrI<br />

ÈkqIaF AunHF dy nfl hn pr jdoN BfeIcfry<br />

dy afgU ienHF suihrd iÈkivaF ƒ qy pMjfb<br />

dy ihMdU qy iswKF dIaF sFJIaF mMgF ƒ<br />

rlgz kr idMdy hn aqy ienHF ƒ iPrkU<br />

rMg dy idMdy hn qF jmhUrI qy agFhvDU<br />

ÈkqIaF qoN alwg-Qlwg ho jFdy hn. Auh<br />

rfj ivc iPrkU duPyVF ƒ vI gihrIaF krdy<br />

hn qy AunHF ieMqhfpsMdF dy hwQF ivc Kyzdy<br />

hn ijhVy iswKF leI vwKry rfj dI mMg<br />

kr rhy hn.”<br />

ienHF sqrF ivcoN surjIq dI pMjfb<br />

msly bfry smJ Aujfgr ho jFdI hY. ijwQoN<br />

qwk pfxIaF, pMjfbI boldy ielfikaF aqy<br />

cMzIgVH dy msly df sbMD hY, ies bfry<br />

surjIq dI smJ bhuq muwZly idnF qoN<br />

spÈwt rhI hY. ieh vI qwQ hY ik ‘Drm<br />

XuwD’ morcy qoN pihlF akflIaF duafrf<br />

nihr dy morcy ivc kimAUnst vI Èfml<br />

sn. 1973 ivc sRI anMdpur sfhb dy<br />

mqy df pihlf KrVf isrdfr kpUr isMG<br />

ny iqafr kIqf sI pr ies mqy dIaF kuJ<br />

ku iPrkU rMg vflIaF mdF aqy Bfrq dI<br />

ivdyÈ nIqI bfry kIqIaF kuJ itpxIaF<br />

kfrn surjIq ies dy sKq aflock sn.<br />

ieh Auh idn sn jdoN akflI afgUaF<br />

nfl AunHF dy kfPI inwGy sbMD sn. Auh<br />

lgfqfr AunHF `qy ieh dbfa pfAuNdy rhy<br />

ik pMjfb dIaF hwkI mMgF ƒ sYkUlr rMg<br />

ivc qy pMjfbIaF dIaF sFJIaF mMgF dy<br />

rUp ivc pyÈ kIqf jfvy. ies gwl nfl nf<br />

isrP smUh pMjfbI iDrF dI hmfieq AunHF<br />

ƒ pRfpq hovygI blik kyNdr srkfr vI<br />

ienHF mMgF ƒ axizwT nhIN kr skygI.<br />

sYkUlr muhfvry ivc pyÈ krn nfl mulk<br />

dIaF dUsrIaF iDrF vI ienHF dI hmfieq<br />

kr skxgIaF. ienHF mMgF ƒ iPrkU rMg<br />

dy ky akflI afpxy pYrIN afp kuhfVf mfr<br />

rhy hn. 1975 ivc rfjIv gFDI ny<br />

anMdpur sfihb dy mqy dIaF ienHF mdF ƒ<br />

hI pUry mulk ivc Cwj ivc pf ky Cwitaf<br />

sI. dwisaf jFdf hY ik surjIq dI pRyrnf<br />

nfl hI akflIaF ny 1978 ivc afpxI<br />

luiDafxf kfnPrMs mOky anMdpur sfihb<br />

dy nvyN mqy ƒ pRvfn kIqf sI. ies ivcoN<br />

Auh sB ieqrfjLXog mdF htf idwqIaF<br />

sn qy mulk ivc sUbfeI KudmuKqfrI qy<br />

aiDkfrF dI vMz dy dsqfvyË vjoN ies<br />

mqy ƒ pyÈ kIqf igaf sI pr akflI<br />

afpxy hI zfvFzol vqIry qy rfjnIqk<br />

BMbblBUsy kfrn ies gwl ƒ sQfpq nhIN<br />

kr sky qy 1973 vfly sRI anMdpur sfihb<br />

dy mqy dIaF kuJ mdF hfly qwk vI BulyKf<br />

pYdf kr rhIaF hn. ieh hI kfrn hY ik<br />

jdoN rfjIv gFDI duafrf sRI anMdpur<br />

sfihb dy mqy ƒ pUry dyÈ ivc BMizaf jf<br />

irhf sI qF koeI vI akflIaF dI hmfieq<br />

`qy nf af sikaf. iewQoN qwk ky surjIq<br />

leI vI ies dI hmfieq krnf sMBv nhIN<br />

sI irhf.<br />

bhuq muZly idnF qoN surjIq dI<br />

inrMqr ieh smJ rhI hY ik pMjfb dy<br />

afriQk ivkfs qy siBafcfrk AusfrI<br />

leI pMjfbIaF dIaF kuJ jfieË qy hwkI<br />

mMgF hn qy GwtigxqI dy rUp ivc iswKF<br />

dy vI kuJ iÈkvy qy iÈkfieqF hn. AunHF<br />

dI Dfrnf rhI hY ik akflI afgU iswKF<br />

dIaF Dfrimk mMgF jF iÈkfieqF ijnHF ivc<br />

afl ieMzIaf gurduafrf aYkt afid Èfml<br />

hY, ƒ AuTfAux pr pMjfb dIaF dUsrIaF<br />

afriQk, rfjnIqk jF siBafcfrk mMgF<br />

ƒ isrÌ iswKF dIaF mMgF dy rUp ivc pyÈ<br />

nf krn. Auh sfry pMjfb dIaF sFJIaF<br />

mMgF hn qy AunHF ƒ smUh pMjfbIaF dIaF<br />

mMgF dy rUp ivc hI pyÈ kIqf jfxf cfhIdf<br />

hY. imsfl dy qOr ‘qy Auh mfstr qfrf<br />

isMG dy ies kfrn sKq aflock rhy ik<br />

Auh pMjfbI sUby dI siBafcfrk qy sYkUlr<br />

mMg ƒ iPrkU muhfvry ivc pyÈ krdy sn.<br />

ies mfmly ivc sMq Piqh isMG dy Ërf<br />

ku sYkUlr muhfvry kfrn hI Auh AunHF dy<br />

pRsLMsk rhy. pMjfbI sUbf aMdoln dOrfn<br />

jdoN mfstr qfrf isMG mrn vrq ‘qy bYTy<br />

sn qF Aus vyly bx rhI gMBIr siQqI dy<br />

mwdy nËr Auh 22 agsq 1961 ƒ sMq<br />

Pqih isMG dy nF ilKI icwTI ivc ilKdy<br />

hn: “awj mfstr jI dy mrn vrq ƒ<br />

swq idn ho cuwky hn. zfktrF dI irport<br />

kuJ icMqf pYdf krdI hY. awj hr dyÈBgq<br />

pMjfbI icMqfqur hY. ies ivc koeI Èwk<br />

nhIN, mOjUdf hkUmq ny sUby dI hdbMdI qoN<br />

ienkfr krky msly ƒ vDyry AulJf idwqf<br />

hY. sfzI pfrtI muwZ qoN hI Ëubfn dy aDfr<br />

‘qy sUibaF dI hdbMdI dI hfmI rhI hY.<br />

akflI dl ny sPF ivc Klo ky byaMq<br />

kurbfnIaF kIqIaF hn pr ies sB dI<br />

hmfieq krdy hoey vI asIN ies msly<br />

Auqy akflI dl dI pflsI dI bVI<br />

nukqfcInI krdy rhy hF ikAuNik asIN<br />

smJdy hF ik ieh iekwly iswKF df svfl<br />

nhIN, sfry pMjfbIaF df svfl hY qy iesdy<br />

hwl ivc sfry pMjfbIaF df hI Blf hY.<br />

ihMdU iswK eyky ƒ afpxI ijLMdgI qoN ipafrf<br />

smJxf cfhIdf hY. sfzf XkIn hY ik qusIN<br />

ies Auqy cMgI qrHF pihrf idEgy.”<br />

jy pMjfb msly dy smyN 1981 qoN<br />

1991 qk AunHF duafrf ilKy lyKF qy vwKvwK<br />

pRDfn mMqrIaF qy akflI afgUaF ƒ<br />

ilKy KqF df ghu nfl aiDaYn kIqf jfvy<br />

qF surjIq dI icMqf qy bycYnI lgfqfr pRgt<br />

huMdI dyKI jf skdI hY. ienHF dsqfvyËF<br />

ivcoN guËridaF AunHF dI jo qsvIr AuBrdI<br />

hY, Auh hYimMgvy dy Aus buwZy vrgI hY<br />

ijhVf KMUKfr smuMdrI mgrmwCF nfl<br />

ijsm qoV dyx vflI axQwk lVfeI lVdf<br />

hY. ‘pMjfbI itRibAUn’ dy qqkflI sMpfdk<br />

gurbcn isMG Buwlr ny iewk vwKry pRsMg<br />

ivc ilKy afpxy aYqvfrI sMpfdkI ivc<br />

surjIq dI qulnf hYimMgvy dy nfvl ‘buuwZf<br />

qy smuMdr’ dy ies XfdgfrI pfqr nfl<br />

kIqI. ieh buwZf mnuwKI jdojihd dI<br />

alOikk khfxI hY.<br />

iek pfsy Auh akflIaF ƒ apIlF<br />

krdy nËr afAuNdy hn ik Auh pMjfb dIaF<br />

hwkI mMgF ƒ iPrkU rMg nf dyx qy ies<br />

qrHF vwKvfdI qy iPrkU ÈkqIaF ƒ mjLbUq<br />

nf hox dyx qy dUjy pfsy Auh vkqI pRDfn<br />

mMqrIaF ƒ vfr vfr ieh apIlF krdy<br />

hn ik pMjfb dIaF vfjb jmhUrI mMgF<br />

mMn ky akflIaF dy Audfr ihwsy dy hwQ<br />

mjLbUq kIqy jfx qy ihMsk iPrkU qwqF dy<br />

hwQ ivc sfrI Kyz ƒ jfx dyx qoN roikaf<br />

jfvy. 4 agsq 1982 ƒ AunHF sMq hrcMd<br />

isMG lONgovfl dy nF icwTI ilKI, “ijs<br />

iksy ƒ vI pMjfb dy BivwK dI icMqf hY,<br />

Auh awj bycYn hY. jdoN qusIN Drm XuwD<br />

morcy df aYlfn kIqf sI, qusIN 45 mMgF<br />

pyÈ kIqIaF. qusIN ienHF sfrIaF mMgF ƒ<br />

hI ies aMdfË ivc pyÈ kIqf hY ijvyN ienHF<br />

df sbMD isrP iswKF nfl hovy. kuJ mMgF<br />

df sbMD isrP iswKF nfl hY ijvyN iswKF dy<br />

Dfrimk mfmilaF ivc kFgrs srkfr<br />

dI dKlaMdfËI, ijvyN idwlI gurduafrf coxF<br />

ivc hoieaf, afl ieMzIaf gurduafrf aYkt<br />

bxfAux qoN ienkfr, pfiksqfn ƒ XfqrU<br />

Byjx df mfmlf afid. asIN hmyÈF ienHF<br />

mMgF dI hmfieq kIqI qy ijMnf ho sikaf,<br />

Auny Ëor nfl srkfr dI muKLflPLq kIqI<br />

pr qusIN dwso ik rfvI ibafs dy pfxIaF<br />

df ivvfd iswKF nfl ivqkry df pRÈn ikMj<br />

hY? kI abohr qy PfiËlkf dy ihMdU iksfnF<br />

dy ihq ies nfl nhIN juVy hoey? kI ihMdU<br />

KyqI kfimaF jF vpfrIaF dI ies ivc<br />

koeI idlcspI nhIN? kI qusIN hirafxf<br />

qy rfjsQfn dy iswKF ƒ vI ies svfl qy<br />

afpxy ipwCy lf skdy ho? qusIN ies ƒ<br />

iswKF nfl ivqkry df svfl ikvyN bxf<br />

skdy ho, jdoN vwK-vwK rfjF dy iswK hI<br />

ies `qy vMzy hoey hn? qusIN aijhy muwidaF<br />

ƒ iswKF nfl ivqkry df svfl bxf ky<br />

pMjfb dy sFJy kfË ƒ nuksfn phuMcf rhy<br />

ho. ies nfl mulk dIaF jmhUrI ÈkqIaF<br />

dI hmdrdI qy hmfieq gvf lYNdy ho ijnHF<br />

dy sihXog bgYr ieh mMgF pUrIaF nhIN ho<br />

skdIaF.”<br />

hrikÈn isMG surjIq<br />

aihm msly<br />

kfmryz surjIq lgfqfr ies koiÈÈ<br />

ivc rhy ik akflI pMjfb dIaF ienHF mMgF<br />

ƒ aijhy muhfvry ivc pyÈ krn ijs nfl<br />

sfry mulk dIaF KyqrI iDrF qy jmhUrI<br />

ÈkqIaF AunHF dI mdd kr skx pr<br />

akflI vfr-vfr iPrkU muhfvry ivc Psdy<br />

rhy qy gwl AunHF dy hwQoN inkldI rhI.<br />

Auh pMjfb ivc Krfb ho rhI hflq ƒ lY<br />

ky inrMqr Ctptfht ivc nËr afAuNdy<br />

hn. Auh kyNdr srkfr qy icwTIaF,<br />

ibafnF, mulfkfqF qy rfj sBf ivc<br />

afpxIaF qkrIrF duafrf dbfa pf rhy<br />

sn ik akflIaF nfl pMjfb dIaF jmhUrI<br />

mMgF bfry gwl kIqI jfvy qy ienHF df inbyVf<br />

krky pMjfb ivc grm dlI iPrkU rfjnIqI<br />

krn vfilaF ƒ isr cuwkx qoN roikaf<br />

jfvy. pMjfb ivc rfÈtrpqI rfj df aYlfn<br />

hox bfad rfj sBf ivc bolidaF AunHF<br />

kyNdr dI kFgrs srkfr dI ies gwloN<br />

sÉq nukqfcInI kIqI ik Auh pMjfb msly<br />

dy inbyVy leI isrÌ pRÈfskI kdmF ‘qy<br />

inrBr kr rhI hY. Auh vfr-vfr ies<br />

gwl ‘qy Ëor dy rhy sn ik pMjfb df mslf<br />

rfjnIqk hY qy ies df inbyVf vI rfjnIqk<br />

sqr ‘qy hI hoxf cfhIdf hY. Auh inrMqr<br />

ieh gwl AuBfrdy rhy ik kFgrs srkfr<br />

afpxIaF rfjnIqk igxqIaF imxqIaF<br />

‘coN akflIaF ƒ rfjnIqk qOr ‘qy kmËor<br />

krn dy rfh peI hoeI hY ikAuNik AusdI<br />

Dfrnf hY ik jy akflIaF nfl gwlbfq<br />

krky pMjfb msly df koeI jmhUrI hwl<br />

lwiBaf jFdf hY qF ies nfl akflI pMjfb<br />

dy hwkF dy cYNpIan bxdy hn qy rfjsI<br />

qOr ‘qy qkVy ho ky inkldy hn. ies df<br />

hvflf idMidaF Auh 28 akqUbr 1983<br />

vfly idn ‘ihMdusqfn tfeImË’ ivc CpI<br />

afpxI gwlbfq ivc afKdy hn ik jdoN<br />

kyNdr srkfr ny akflIaF dIaF kuJ<br />

Dfrimk mMgF afpxy qOr ‘qy hI mMnx df<br />

aYlfn kIqf qy pMjfb puls dy muKI vjoN<br />

pI[ aYs[ iBMzr ƒ Byijaf sI qF Ausdf<br />

mksd sMq iBMzrFvfly nfl gwlbfq<br />

clfAuxf hI sI. AunHF iliKaf ik sMq<br />

iBMzrFvfly nfl gwlbfq inbyV ky srkfr<br />

akflIaF ƒ Kuwzy lfeIn lfAuxf cfhuMdI<br />

(bfkI agly sPy `qy)


<strong>Punjab</strong> <strong>Times</strong> Vol 12, Issue 10, March 5, <strong>2011</strong> pMjfb tfeImjL sfl 12, aMk 10, 5 mfrc <strong>2011</strong> (23)<br />

sI. iBMzr ƒ Byjx df ieh iewk nukfqI<br />

pRogrfm sI pr ieh skIm isry nhIN cVHI<br />

ikAuNik hux sMq iBMzrFvflf kFgrs dy<br />

hwQoN inkl cuwkf sI. pRYs Kfs krky ivdyÈI<br />

pRYs ny Aus ƒ ijvyN cuwikaf sI, Ausny<br />

Ausƒ ieh lwgx lf idwqf ik Auh Kud hux<br />

bhuq vwzf afdmI bx cuwkf hY qy kFgrs<br />

dI koeI pRvfh krn dI hux Aus ƒ koeI<br />

loV nhIN hY.<br />

kFgrs srkfrF dI ies nIqI df<br />

Kulfsf kridaF Auh afpxy lyKF, sMsd<br />

ivc kIqIaF qkrIrF qy afpxy ibafnF<br />

ivc vfr-vfr afKdy rhy ik Auh ies gwl<br />

dy gvfh hn ik akflI hmyÈF gwlbfq<br />

leI iqafr rhy hn pr srkfr hI vfrvfr<br />

gwlbfq ƒ ivcfly qoVdI rhI qy jF<br />

afpxy vfaidaF qoN BwjdI rhI. msly df<br />

koeI shI qy inaFiek inbyVf krn dI bjfey<br />

srkfr ies Xojnf ‘qy cldI rhI ik<br />

akflIaF ƒ kmËor ikvyN krnf hY.<br />

surjIq muqfbk 2 nvMbr 1982 ƒ<br />

ivdyÈ mMqrI svrn isMG qy AunHF dy AudmF<br />

nfl gwlbfq isry cVH geI sI qy kfPI<br />

gwlF ‘qy sihmqI ho geI pr 3 nvMbr ƒ<br />

gRih mMqrI ny sMsd ivc jo ibafn idwqf,<br />

Auh Aus gwlbfq qoN vwKrf sI. so akflIaF<br />

ny 4 nvMbr ƒ nvF pRogrfm dyx df aYlfn<br />

kr idwqf. akflIaF ƒ iPr mnfieaf<br />

igaf qy Auh 19 nvMbr qwk nvyN aMdoln<br />

ƒ tflxf mMn gey pr srkfr ny 17<br />

nvMbr qwk iPr kuJ nf kIqf. akflIaF<br />

nfl sMprk kIqf igaf qy 18 nvMbr dI<br />

Èfm qwk iPr iek smJOqf isry cVH igaf.<br />

srkfrI bulfiraF qy aiDkfrIaF ƒ idwlI<br />

qoN aMimRqsr iljfx leI jhfjL KVHf sI<br />

qF jo AuQoN smJOqy df aYlfn kIqf jfvy<br />

pr aYn mOky ‘qy jf ky srkfr iPr muwkr<br />

geI. srkfr lgfqfr hI ies nIqI ‘qy<br />

cldI rhI qy ienHF nIqIaF df iswtf hI<br />

afKr blU stfr apryÈn ivc inkilaf<br />

ijs ny pMjfb ivc iPrkU qy ihMsk rfjnIqI<br />

ƒ mjLbUq kIqf qy akflIaF dI Audfr<br />

jmhUrI Dfrf df Bog pf idwqf.<br />

surjIq akflIaF dy ies gwloN<br />

aflock rhy ik AunHF pMjfb dIaF jmhUrI<br />

mMgF ƒ iPrkU rMg idwqf qy iPr sMq<br />

iBMzrFvfly ƒ sRI drbfr sfihb ivc<br />

hiQafr jmHF krn qoN rokx df hONslf<br />

nhIN kr sky. AunHF lgfqfr hI gYr<br />

ijLMmyvfrI qy kfierqf df sbUq idwqf. ies<br />

nfl AunHF nf isrP pMjfb df nuksfn kIqf<br />

blik afpxy pYrIN vI afp hI kuhfVf<br />

mfiraf. Auh smF vI af igaf, jdoN sfrI<br />

dI sfrI rvfieqI akflI lIzriÈp iswK<br />

avfm qoN pUrI qrHF alwg-Qlwg ho geI.<br />

AunHF df kihxf sI ik akflI afpxI<br />

rfjnIqk nflfiekI qy gYr ijLMmyvfr vqIry<br />

kfrn afpxy hI ivCfey jfl ivc Psdy<br />

rhy. AunHF vloN AuBfry iPrkU nfairaF ny<br />

sMq iBMzrFvfly dy KVHf hox leI jLmIn<br />

iqafr kIqI qy smuwcI akflI lIzriÈp<br />

ivc aYnI vI ihMmq nhIN sI ik Aus ƒ sRI<br />

drbfr sfihb ivc hiQafr jmHF krn qoN<br />

rok skdI. kfmryz surjIq anusfr<br />

akflI aKIr Ausy sMq iBMzrFvfly dy ipwCy<br />

lwg qury ijs ƒ kFgrs ny KVHf kIqf sI<br />

qy ijs ny afpxI BVkfAU rfjnIqI nfl<br />

pMjfb ivcoN akflIaF dy pYr AuKfV idwqy.<br />

surjIq df kihxf hY ik 1980 dIaF lok<br />

sBf coxF vyly sMq iBMzrFvfly ny Aus vyly<br />

dy kFgrs sUbf pRDfn rGUnMdn lfl<br />

BftIaf qy lok sBf dy sfbkf spIkr<br />

guridafl isMG iZwloN dy hlikaF ivc AunHF<br />

dy hwk ivc pRcfr kIqf sI. 1981 ivc<br />

Auh 10 idn idwlI ivc afpxy sO smrQkF<br />

smyq zyrf lf ky bYTf irhf. ieQy Auh<br />

kFgrs smrQk idwlI gurduafrf pRbMDk<br />

kmytI df mihmfn sI qy Aus dy smrQkF<br />

kol gYrkfƒnI hiQafr sn. ivroDI<br />

pfrtIaF dI mMg dy bfvjUd Aus koloN<br />

njfiejL hiQafr vI nf ley gey.<br />

ies qrHF akflIaF nfl ies sfry<br />

dOr ivc AunHF df ivÈyÈ irÈqf irhf hY.<br />

Auh vfr-vfr akflIaF ‘qy ies gwl leI<br />

dbfa pfAuNdy rhy ik pMjfb dIaF jmhUrI<br />

mMgF ƒ Aus muhfvry ivc pyÈ kro, ijhVf<br />

rfÈtrI rfjnIqI dy klcr ivc pRvfn ho<br />

sky qy ijs nfl hor iDrF dI hmfieq vI<br />

jutfeI jf sky. Auh rfÈtrI rfjnIqI dIaF<br />

mjbUrIaF qy kFgrs dIaF cflF ƒ vI<br />

ikAuNik pMjfb ivc bYTy akflIaF nfloN<br />

vD jfxdy sn, ies krky Auh lgfqfr<br />

hI ies gwl ƒ lY ky bycYn nËr afAuNdy<br />

hn ik akflI vfr-vfr smJfAux dy<br />

bfvjUd Aus rsqy cVHI jf rhy hn, ijhVf<br />

nf isrP pMjfb leI Gfqk sfbq hovygf,<br />

blik akflIaF leI vI afqmGfqI hoxf<br />

hY.<br />

pMjfb bfry AunHF dy pYNqiVaF, ibafnF<br />

qy lyKF df jy qrqIb ivc aiDaYn kIqf<br />

jfvy qF asIN dyKdy hF ik akflIaF nfl<br />

AunHF dI nfrfËgI lgfqfr vDdI jFdI hY.<br />

ies nfrfjLgI ƒ ies pihlU qoN smiJaf<br />

jf skdf hY ik rfjDfnI ivc Auh hI sn,<br />

ijhVy pUry Ëor nfl pMjfb df kys pyÈ kr<br />

rhy sn pr akflI afpxy zfvFzol<br />

pYNqiVaF qy iPrkU nfairaF nfl AunHF dy<br />

kys ƒ kmËor krdy jFdy sn. Auh lgfqfr<br />

akflIaF aMdroN aijhy sYkÈn dI qlfÈ<br />

ivc nËr afAuNdy sn ijhVf pMjfb dIaF<br />

mMgF ƒ jmhUrI, sYkUlr qy rfÈtrvfdI<br />

nukqfnËr qoN pyÈ kr sky. bhuq dyr qwk<br />

Auh ies leI vfh lfAuNdy rhy ik rfjIvlONgovfl<br />

smJOqf lfgU kIqf jfvy qF jo<br />

pMjfb ‘c akflIaF dI jmhUrI qy Audfr<br />

awj dunIaF ivc jy<br />

pMjfb dI pMjfbIaF koeI QF<br />

bxfAuxI hY qF afriQkqf,<br />

sfieMs, tYknflojI, klf<br />

qy siBafcfr dy Kyqr ivc<br />

afpxIaF pRfpqIaF kfrn<br />

bxfAuxI hY. awj dI dunIaF<br />

dy pRsMg ivc pMjfbIaF ny<br />

jF Kfs krky iswKF ny ieh<br />

socxf hY ik AunHF ny afpxy<br />

nfl hoey DwikaF jF<br />

byiensfPIaF df bdlf<br />

ikMj lYxf hY.<br />

Dfrf df koeI nf koeI vwkfr bixaf rhy qy<br />

ijhVI iPrkU qy ihMsk rfjnIqI ƒ twkr<br />

dy sky pr gwl AunHF dy hwQ ‘coN inkldI<br />

rhI.<br />

pMjfb bfry AunHF dy stYNz ivc Aus<br />

vyly vwzf pirvrqn afAuNdf hY jdoN akflI<br />

lgBg pUrI qrHF AuKV cuwky sn qy pMjfb<br />

hr pwKoN ihMsk grohF dy kbËy hyT afieaf<br />

hoieaf sI. ienHF grohF ny pMjfb msly ƒ<br />

rfjnIqk msly qoN amn-kfƒn dy msly<br />

ivc bdl idwqf. pMjfb dIaF mMgF ƒ<br />

jmhUrI qrIky nfl AuTfAux vflIaF<br />

qfkqF lokF qoN pUrI qrHF alwg-Qlwg ho<br />

geIaF sn qy iek ihsfb nfl apRsMgk<br />

ho geIaF sn. AunHF nfl gwlbfq krn<br />

df hux koeI arQ nhIN sI rih igaf.<br />

aiqvfdI groh ijs qrIky nfl ihMsf qy<br />

kql kr rhy sn, Aus dy koeI rfjnIqk<br />

mfany nËr nhIN sn afAuNdy qy Aus ny<br />

afm jurm dI Èkl Dfr leI sI. AuNj vI<br />

AunHF dI koeI sFJI lIzriÈp nhIN sI.<br />

ies siQqI ivc pMjfb ivc lfa aYNz<br />

afrzr df svfl rfjnIqk svfl qoN awgy<br />

af igaf. kFgrs srkfr dy ihq vI iesy<br />

ivc sn.<br />

ieh Auh siQqI sI jdoN pMjfb dy hr<br />

vfsI qy pMjfb dI hr jmhUrI iDr leI<br />

sB qoN vwzf qy pihlf pRÈn ieh sI ik<br />

ijvyN vI hovy, sB qoN pihlF pMjfb ivc<br />

amn kfƒn bhfl hovy, gYr mnuwKI ihMsf<br />

surjIq dI inrMqr ieh smJ rhI hY ik pMjfb dy<br />

afriQk ivkfs qy siBafcfrk AusfrI leI pMjfbIaF<br />

dIaF kuJ jfieË qy hwkI mMgF hn qy GwtigxqI dy rUp ivc<br />

iswKF dy vI kuJ iÈkvy qy iÈkfieqF hn. akflI afgU iswKF<br />

dIaF Dfrimk mMgF jF iÈkfieqF ijnHF ivc afl ieMzIaf<br />

gurduafrf aYkt afid Èfml hY, ƒ jLrUr AuTfAux pr<br />

pMjfb dIaF dUsrIaF afriQk, rfjnIqk jF siBafcfrk<br />

mMgF ƒ isrÌ iswKF dIaF mMgF dy rUp ivc pyÈ nf krn. Auh<br />

sfry pMjfb dIaF sFJIaF mMgF hn qy AunHF ƒ smUh pMjfbIaF<br />

dIaF mMgF dy rUp ivc hI pyÈ kIqf jfxf cfhIdf hY.<br />

qy iPrkU nÌrq df pRcfr bMd hovy. pMjfb<br />

dIaF sfrIaF jmhUrI rfjnIqk iDrF<br />

aiqvfdI ihMsf dy Kqry hyT sn. bcy-Kucy<br />

akflI BfvyN pUrI qrHF ihMsk grohF dy<br />

ipClwg bx cuwky sn, iPr vI Auh AunHF dy<br />

Kqry qoN mukq nhIN sn. ieh aijhI siQqI<br />

sI ijs ivc pMjfb msly df rfjnIqk<br />

pihlU qkrIbn sfrIaF iDrF leI hI ipwCy<br />

pY igaf sI. sB leI kyNdrI svfl ieh<br />

bx igaf sI ik sB qoN pihlF pMjfb ivcoN<br />

gYr mnuwKI kqlogfrq bMd hovy.<br />

pMjfb dI hkIkI siQqI aijhI sI<br />

ik Aus hflq ivc jy srkfr rfjIvlONgovfl<br />

smJOqf jF koeI hor rfjnIqk<br />

pYkyj lfgU vI kr idMdI, qd vI ihMsf qy<br />

kqlogfrq ƒ rokxf jF aiqvfdI grohF<br />

ƒ smJOqy leI iqafr krnf sMBv nhIN<br />

sI. Kfs krky pMjfb ivc ijho ijhI<br />

arfjk iksm dI ihMsf sI, Aus sfhmxy<br />

qF rfjnIqk pYkyjF df arQ hI nhIN sI<br />

rih igaf. pMjfb df ieh aiqvfd afpxy<br />

aKIrly sflF ivc rfjnIqk ihMsf qoN<br />

aprfDI klcr ivc ivkisq ho igaf sI.<br />

aiqvfd bfry smJ rwKx vfly lokF df<br />

iKafl hY ik aiqvfd dy pYdf hox dy kfrn<br />

BfvyN rfjnIqk hI huMdy hn pr jdoN ieh<br />

iek vfr pYdf ho jFdf hY qF ieh ihMsk<br />

klcr ivc plt jFdf hY, ijsdy srokfr<br />

isrP rfjnIqk nhIN rihMdy.<br />

pMjfb dy aiqvfd ƒ ijnHF ny KuB ky<br />

dyiKaf hY, AunHF dI ies bfry smJ isrÌ<br />

hvfeI bOiDk ksrq krn vfly lokF qoN<br />

kfPI iBMn hY. afpxy rfjnIqk AudyÈ vl<br />

syDq bhuq hI sMgTq iksm dI ihMsf krn<br />

vfly aiqvfdI sMgTnF nfl nijwTxf iPr<br />

vI mukfblqn afsfn huMdf hovygf pr<br />

pMjfb df aiqvfd iblkul hI inrflf sI.<br />

pMjfb dy aiqvfdI sMgTn, rfjnIqk<br />

sMgTn Gwt qy aprfDI groh ijLafdf<br />

lwgdy sn. AunHF dI rfjnIqk srgrmI<br />

isrP qy isrP ihMsf qy Kfs krky kql<br />

krnf sI. AunHF dy kul aYkÈnF df jy<br />

ihsfb lfieaf jfvy qF Aus ivc srkfrI<br />

sMpqI jF sMsQfnF ƒ nuksfn phuMcfAux<br />

vfly jF rfjsI arQ AupjfAux vfly kql<br />

bhuq QoVHy sn. srkfrI afgUaF qy<br />

aiDkfrIaF dy kql iËafdfqr bdlflAU<br />

kql sn. AunHF dy iËafdfqr aYkÈn<br />

aijhy sn ijnHF ivc afm lokF dy kql,<br />

luwtF KohF qy afm lokF ƒ DmkIaF afid<br />

Èfml sn. aKIrly sflF ivc qF pMjfb<br />

dy aiqvfdI grohF df iDafn afpxy<br />

rfjnIqk AudyÈ vl Gwt qy afm lokF dI<br />

iËMdgI dy vwK-vwK KyqrF ivc byloVI<br />

dKlaMdfjLI krn vwl iËafdf rih igaf<br />

sI. iesy gwl ny lokF ƒ pRyÈfn kIqf qy<br />

pMjfb dIaF sB iDrF BfvyN AuproN-AuproN<br />

jo mrËI kihx, aMdroN iehI cfhuMdIaF sn<br />

ik ijvyN vI hoey, iewk vfr amn amfn<br />

hovy. ipMzF ivc lokF dy kfrobfr Twp ho<br />

gey sn.<br />

Kfilsqfn aqy pMQ dy nF ‘qy qur<br />

iPr rhy grohF duafrf kIqI jf rhI ihMsf<br />

qoN lok aYny qMg af cuwky sn ik AunHF ƒ<br />

pMjfb dIaF jmhUrI mMgF dI gwl qoN vI<br />

icV hox lwg peI. jy pMjfb ivc amn<br />

amfn ho jfx qy afpxI srkfr bxn qoN<br />

bfad vI akflI hfly qwk vI ienHF mMgF<br />

dI gwl krn df hONslf nhIN kr skdy qF<br />

ies df iek kfrn ieh vI hY ik lok hux<br />

AunHF gwlF qy nfairaF ƒ suxn leI iqafr<br />

nhIN, ijnHF ny AunHF nUM aYnI iBafnk siQqI<br />

ivc Dwk idwqf sI. lokF dI hflq cfh dy<br />

sfVy vloN lwsI nUM PUkF mfrn vrgI hoeI<br />

hY. pMjfb dI ies aiqvfdI ihMsf nfl jo<br />

jfnI, mflI qy mfnisk nuksfn hoieaf<br />

hY, Auh qF hoieaf hI hY, Aus qoN ielfvf<br />

ies ny ieh rfjnIqk nuksfn kIqf hY ik<br />

pMjfb dIaF jmhUrI mMgF iblkul hI rul<br />

geIaF. lokF nUM ienHF nfl hI icVH ho geI<br />

hY. ies nfl sB qoN vD kyNdr srkfr dI<br />

muÈkl hwl ho geI hY. iehI kfrn hY ik<br />

lok ieh mq rwKdy hn ik pMjfb ivc<br />

aiqvfd kyNdr srkfr dIaF eyjMsIaF dI<br />

hI pYdfvfr sI. ieh Dfrnf qwQfqmk qOr<br />

‘qy ikMnI ku shI hY, ies bfry inÈicq<br />

qOr ‘qy kuJ vI kihxf sMBv nhIN pr ijwQoN<br />

qwk rfjnIqk pRBfv dI gwl hY, Aus pwKoN<br />

ies ny akflIaF df nuksfn qy kyNdr<br />

srkfr df Pfiedf kIqf.<br />

Gor ihMsf dy isKrly dOr dOrfn<br />

kfmryz hrikÈn isMG surjIq dI bycYnI<br />

aYnI vD geI sI ik Auh vkqI pRDfn<br />

mMqrIaF ƒ mhIny ‘c iqMn iqMn icwTIaF<br />

ilKdy rhy sn. hr icwTI ivc iehI vydnf<br />

sI ik pMjfb ƒ bcfieaf jfvy. sB qoN vD<br />

bycYn Auh 1990-91 ivc cMdr ÈyKr<br />

srkfr dy do iqMn mhIinaF dOrfn afAuNdy<br />

hn, jdoN pMjfb ivc pRÈfsn iblkul hI<br />

lVKVf igaf sI. ies smyN ivc bfkI<br />

pMjfbIaF dI qrHF AunHF leI vI pRfQimk<br />

eyjMzf ihMsf dI smfpqI qy afm smfijk<br />

jIvn dI bhflI hI rih igaf sI. aijhI<br />

hflq ivc vI Auh AunHF cMd ku ivakqIaF<br />

ivcoN sn, ijhVy ieh gwl bVy Ëor nfl<br />

AuBfrdy rhy ik BfvyN mOjUdf siQqI ivc<br />

asIN lfa aYNz afrzr bhfl krn vflIaF<br />

eyjMsIaF ‘qy hI inrBr kr rhy hF pr<br />

nfl dI nfl pMjfbIaF dy AunHF jmhUrI<br />

iÈkivaF df vI inbyVf hoxf cfhIdf hY,<br />

ijnHF ny pMjfb ƒ aijhI siQqI vl<br />

Dkyilaf. 7 julfeI 1991 ƒ pRDfn mMqrI<br />

nrismhf rfE ƒ ilKI icwTI ivc Auh ijhVy<br />

suJfa idMdy hn, AunHF ivc amn kfƒn<br />

dI bhflI leI pRÈfskI kdmF dy nflnfl<br />

rfjIv-lONgovfl smJOqy dIaF mdF<br />

ƒ lfgU krnf vI Èfml hY.<br />

ies dOr ivc surjIq dI BUimkf bfry<br />

keI ikqfbI ienklfbI ieh itpxI krdy<br />

hn ik Auh puils dy vkIl bx gey sn pr<br />

ijhVy lok pMjfb dI Aus siQqI ƒ ivhfrk<br />

nËrIey nfl dyKdy hn, AunHF dI ieh soc hY<br />

ik iksy vI qrHF dIaF isDFqk mfnqfvF<br />

rwKxIaF afsfn hn pr Aus hflq ivc<br />

isvfey lfa aYNz afrzr bhfl krn vflI<br />

mÈInrI dI srgrmI dy pMjfb dy msly dy<br />

hwl leI hor bhuq QoVHy rsqy bcy sn.<br />

awj mnuwKI aiDkfrF dI gwl krnI<br />

afsfn vI hY qy cMgI vI lwgdI hY pr Aus<br />

vkq bymuhfrI ihMsf ny ijho ijhI arfjkqf<br />

qy BYa dI hflq pYdf kr idwqI sI, Aus<br />

ivc iksy qoN vI bhuq afdrÈk vrqfE<br />

dI AumId rwKxI sMBv nhIN sI. iesy krky<br />

qF Aus siQqI ƒ aYnI iBafnk ikhf jFdf<br />

hY. aiqvfd dI siQqI iesy krky Kqrnfk<br />

huMdI hY ik ies nfl nijwTx leI srkfrI<br />

mÈInrI ƒ ijho ijhy aiDkfr dyxy pYNdy<br />

hn, Auh iksy jmhUrI ZFcy jF klcr leI<br />

lMby smyN vfsqy nuksfndyh sfbq huMdy<br />

hn.<br />

ieh sB kuJ bIq jfx qoN bfad awj<br />

vI kuJ socvfn pMjfbIaF dy mnF ivc ieh<br />

svfl AuTdf hY ik pMjfb dIaF AunHF<br />

jmhUrI mMgF df kI bixaf ijnHF Auqy ieh<br />

ieiqhfsk zrfmf Ausiraf hY? drasl<br />

BfrqI qy ivÈv rfjnIqI, afriQk qy<br />

smfijk ZFcy dy Auh sfry pRsMg hI bdl<br />

gey hn ijnHF ivc pMjfb dIaF mMgF dy<br />

Auh purfqn cfrtr iqafr hoey sn. pMjfb<br />

dIaF sfrIaF iDrF ny jy Auh mMgF hux<br />

Cwz idwqIaF hn qF ies krky nhIN ik<br />

Auh glq sn, blik ies krky ik hux<br />

Auh apRsMgk ho geIaF hn. pMjfb dIaF<br />

qrjIhF bdl geIaF hn. pMjfb dIaF<br />

mOjUdf smwisafvF qy ies dI BivwKI AusfrI<br />

leI ijnHF cIjLF dI loV hY, Auh nf cMzIgVH<br />

qy pMjfb srkfr dy kMtrol nfl hwl hox<br />

vflIaF hn qy nf pMjfbI boldy kuJ pCVy<br />

phfVI jF hirafxvI ipMz pMjfb ƒ imlx<br />

nfl. nf hI dirafeI pfxIaF dI muV vMz<br />

nfl pMjfb df afrQk sMkt hwl hox vflf<br />

hY. jy bhuq aMdoln qy nuksfn qoN bfad<br />

pMjfbI ieh mMgF mMnvf vI lYx, qd vI<br />

sfzIaF Auh smisafvF AuQy dIaF AuQy<br />

KloqIaF rihxgIaF jo asl ivc sfzIaF<br />

awj dIaF smisafvF hn. jd ik asl<br />

ivc Auh Aus KfndfnI jfiedfd dy tukVy<br />

bgYr vI bQyrI qrwkI kr skdf sI. ieh<br />

vwKrI swcfeI hY ik Aus vMz vyly Aus nfl<br />

byiensfPI hoeI. mulk dy rfjnIqk hflfq<br />

bdlx nfl jF jy hirafxf hI ies qy<br />

afpxf dfavf Cwz dyvy qF ho skdf hY ik<br />

iksy styj ‘qy jf ky cMzIgVH pMjfb dy<br />

aiDkfr Kyqr ivc af jfvy pr ies vfsqy<br />

aMdoln krn ivc awj iksy dI idlcspI<br />

nhIN hY.<br />

AuNj, jy Blf pMjfb aËfd mulk vI<br />

bx jfvy, qd kI aijhy lok Ausƒ clf<br />

lYxgy? cMdrbfbU nfiezU ny aFDrf pRdyÈ<br />

leI vD rfjnIqk aiDkfr pRfpq nhIN<br />

kIqy pr Aus ny aiq kMgfl pRFq ƒ qrwkI<br />

dy pQ qy pf ilaf. ies df ieh mqlb<br />

nhIN ik pMjfb nMU vD rfjnIqk aiDkfr<br />

nhIN cfhIdy; mqlb hY ik mOjUdf siQqI<br />

dy mwdynËr sfƒ afpxIaF qrjIhF shI<br />

qrIky nfl imQxIaF cfhIdIaF hn.<br />

awj dunIaF ivc jy pMjfb dI pMjfbIaF<br />

ny koeI QF bxfAuxI hY qF afriQkqf,<br />

sfieMs, tYknflojI, klf qy siBafcfr dy<br />

Kyqr ivc afpxIaF pRfpqIaF kfrn<br />

bxfAuxI hY. ienHF pRfpqIaF vfsqy sfrf<br />

kuJ Cwz Czf ky cMzIgVH jF kuJ ielfikaF<br />

dI mlkIaq leI lV mrn dI loV nhIN.<br />

vD aiDkfrF nfloN vI vD ies gwl dI<br />

jLrUrq hY ik mOjUdf aiDkfrF dI suXog<br />

vrqoN dI klf qy qrwkI df ivËn<br />

(idBidRsLtI) sfzy kol hovy. aijhI<br />

ivhfrk soc hI hY, ijs ny pMjfb dIaF<br />

jmhUrI mMgF dy pRÈn ƒ ipwCy pf idwqf hY.<br />

hflfq afpxy afp hI sfzIaF qrjIhF<br />

bdlI jf rhy hn. kOmF dy klcr df pwDr<br />

ies gwl qoN inrDfrq huMdf hY ik Auh<br />

afpxy nfl huMdIaF byiensfPIaF df bdlf<br />

ikMj lYNdIaF hn. iek qrIkf AUDm isMG<br />

vflf hY qy iek afeInstfeIn vflf.<br />

afeInstfeIn ƒ mnuwKqf df ies sdI<br />

ivc hoieaf sB qoN vwzf idmfg smiJaf<br />

jFdf hY. Aus ny pUrI dunIaF dI iËMdgI ‘qy<br />

asr pfieaf. Auh Kud byhwd duiKafrI<br />

XhUdI kOm dI aOlfd sI. Ausny afpxI<br />

Aus kOm ƒ nvIN pCfx idwqI ijs ƒ<br />

iblkul Kqm krn dIaF gwlF ho rhIaF<br />

sn. awj dI dunIaF dy pRsMg ivc pMjfbIaF<br />

ny jF Kfs krky iswKF ny ieh socxf hY ik<br />

AunHF ny afpxy nfl hoey DwikaF jF<br />

byiensfPIaF df bdlf ikMj lYxf hY?


<strong>Punjab</strong> <strong>Times</strong> Vol 12, Issue 10, March 5, <strong>2011</strong> pMjfb tfeImjL sfl 12, aMk 10, 5 mfrc <strong>2011</strong> (24)<br />

nfnk, nfm, aiBafs aqy gurduafrf Kflsf pMQ<br />

avqfr isMG (pRo[)*<br />

nfnk nfm df qwq sfr AuhI hY, ijs<br />

nUM asIN afm bol cfl jF ilKq pVHq<br />

ivc iswKI, gurmiq, iswK ÌlsÌf jF<br />

ivcfrDfrf kih lYNdy hF. ardfs dI<br />

smfpqI nfnk nfm dI cVHdI klf dI<br />

kfmnf nfl huMdI hY. pRo[ pUrn isMG ny ‘dI<br />

siprt bOrn pIpl’ ivc iliKaf hY, asIN<br />

qF gurU nfnk nfnk kihMidaF hI pfr ho<br />

jfxf hY, “Guru Nanak, Guru Nanak,<br />

we say and we pass on.” Auh ilKdy<br />

hn: “Guru Nanak is the Name”<br />

ies dy sfhmxy Auh BivK bfxI Xfd<br />

afAuNdI hY, jo BivÈ purfx ivc gurU nfnk<br />

sfihb dI afmd bfbq kIqI geI hY, “qdvY<br />

lok rkÈfrQm mlyCfnu nfÈhyqvy,<br />

pfÈcmyÈu sUbhy dysy vydI vMsy cf nfnkh.”<br />

arQfq qdoN srbq dy Bly leI, pfpIaF<br />

dy nfs ihq, Bfrq dy pwCmI BUKMz ivKy,<br />

vydI vMs ivc, nfnk pRgt hovygf. do ÈbdF<br />

df inwkf ijhf vfkMÈ ‘nfnk nfm’ iswK<br />

ismrqI df iek aimt aMg hY. iswK mnF<br />

aMdr, ieh vfkMÈ, asIm afsQf aqy<br />

aQfh ÈrDf df lKfiek vI hY.<br />

gurU gRMQ sfihb ivc lgBg koeI vI<br />

Èbd aijhf nhIN hY, ijs ivc ‘nfnk nfm’<br />

nf afieaf hovy. qkrIbn ZfeI sO qoN<br />

vDIk pMgqIaF aijhIaF hn, jo ‘nfnk<br />

nfm’ nfÜ arMB huMdIaF hn. koeI hor do<br />

Èbd iekwTy ies qrHF aqy ieqnI vyr nhIN<br />

vrqy gey. ies vfkMÈ `c do Èbd hn-nfnk<br />

aqy nfm. bhuqy ivafiKafkfr nfnk Èbd<br />

nUM bfxI krqf dI isrÌ mohr Cfp hI mMndy<br />

hn pr nfnk Èbd afpxy afp ivc bVy hI<br />

rhwsmeI qy zUMGy arQF df sUck hY.<br />

cUVfmxI ieiqhfskfr, mhF kvI,<br />

BfeI sMqoK isMG ny nfnk pRkfÈ dy ÈurU<br />

ivc aijhf ieÈfrf kIqf hY ik jdoN gurU<br />

sfihb dy nfm sMskfr smyN pMzq ny “iss<br />

ko nfnk nfm DrIjY” dI slfh idwqI qF<br />

ipqf kflU jI ny ies nfm dI ajIb iksm<br />

bfbq ÈMkf kIqf: “rliml nfm su qurk<br />

n ihMdU.” AunHF afiKaf ik KwqrI kul rIqI<br />

anusfr “avr nfm ko soD DrIjY.” qF<br />

anuBvI pMzq ny spÈt kIqf ik “rfm<br />

ikÈn avqfr jo hr kf. pUjih ihMdU n<br />

mfnih qurkf.” iPr gurU sfihb dI<br />

alOikk afBf aqy nUrfnI ichn cwkr<br />

qwkidaF pMzq ny ieh vI afiKaf ik<br />

“ieh iss ko mfnihMgy doAU. ihMdU qurk<br />

iswK huie siB koAU.”<br />

ivÈv df ruhfnI anuBv do DfrfvFafrIafeI<br />

aqy sfmI dy rUp ivc dyiKaf jFdf<br />

hY. ivÈv dy smwucy aiDafqmk sÌr dI<br />

sFJIvflqf aqy sMpMnqf dy proK ieÈfry<br />

nfnk nfm ivc smoey hoey hn. ieh iek<br />

aijhf nfm hY ijs `c kul kfienfq dy sFJy<br />

Drm vwl ÉUbsUrq ieÈfrf inihq hY.<br />

BfeI sfihb DrmfnMq isMG ny df<br />

‘pRiÌAUmz ryzIaYNs aOÌ gurU nfnk’ ivc<br />

nfnk Èbd dy pihly ‘n’ nUM nFhvfck aqy<br />

‘ank’ dy arQ anyk krky, ‘Not Many’<br />

iliKaf hY. ienHF ivcfrF dI rOÈnI ivc nfnk<br />

Èbd gurmiq dI afDfriÈlf, mUÜ mMqr dy<br />

arMBk eyky df pirafey hY. eykf ivÈv dI<br />

sFJIvflqf df pRqIk aqy sUck hY.<br />

jdoN ardfs ivc “nfnk nfm cVHdI<br />

klf” afiKaf jFdf hY qF ies df Bfv vI<br />

iehI huMdf hY ik Aus iek jF vfhd nfm<br />

dI cVHdI klf hox nfÜ hI srbq dy Bly<br />

dI AumId rwKI jf skdI hY. ieh jfxnf<br />

ËrUrI hY ik ieh ‘nfm’ kI ÈY hY, ijs nUM<br />

gurU nfnk sfihb ny iek afiKaf hY.<br />

ruzOlÌ aOto ny afpxI pusqk<br />

‘afeIzIaf aOÌ holI’ ivc ‘nOimns<br />

aYkspIrIaYNs’ df iËkr kIqf hY. ieh<br />

Auh ruhfnI anuBv hY ijs muqfbk mnuKI<br />

mn aMdr iek vYrfgmeI lriËÈ AupjdI<br />

hY. iPr iek Éfs iksm dI ibhblqf aqy<br />

ksIs AuqpMn huMdI hY. AuprMq mnuKI mn<br />

aMdr smrpx dI Bfvnf pxp pYNdI hY aqy<br />

rwb ivc XkIn bwJdf hY. Aus ny ies anuBv<br />

nUM ‘ierrYÈnl’ nhIN ‘nOnrYÈnl’ ikhf hY.<br />

kFq ny afpxIaF ilKqF ivc<br />

‘iPnOimnn’ nUM ieMidRafvI swc mMinaf hY<br />

pr ‘nOimnn’ nUM prf-ieMidRafvI aqy<br />

aidK swc qslIm kIqf hY. lYitn ivc<br />

‘nOimn’ dy arQ ‘prYËYNs aOÌ zivntI’<br />

jF rwbI ËhUr kIqy hn. iesy qrHF<br />

‘nOimns’ Èbd df arQ ‘izvfeIn<br />

mjYstI’ jF ielfhI hukm imÜdf hY.<br />

isrdfr kpUr isMG ny afpxI pusqk<br />

‘iswKieËm POr mOzrn mYn’ ivc nfm dI<br />

ivafiKaf kridaF ies nUM sMsikRq dy<br />

‘nfmh’ nfÜ joiVaf hY qy iPr lYitn dy<br />

‘nOimnn’ aqy ‘nOimns’ dy hvfly nfÜ<br />

ies dI ivafiKaf kIqI hYY. AunHF muqfbk<br />

nfm Auh prm swq hY, jo ieMdRIaF dI phuMc<br />

qoN pry hY. ihMdU idRÈtI anusfr jgq df<br />

idKdf rUp swq nhIN hY. ieh ies krky<br />

swq nhIN hY, ikAuNik ieh smyN qy sQfn<br />

muqfbk bdlxhfr hY. pr jgq df aidK<br />

jF sUKm rUp atwl swc hY, ikAuNjo ieh smyN<br />

qy sQfnI pRBfvF qoN inrlyp hY. iesy krky<br />

ies aidK jF sUKm rUp nUM ‘snfqn’ afiKaf<br />

igaf hY. ‘snfqn’ df arQ kyvl purfqn<br />

nhIN Eternal aqy Universal vI hY.<br />

gurU nfnk df Drm iek hor Drm<br />

nhIN hY. ieh DrmF dI bhulqf nUM smfpq<br />

krn vfÜf iek Eternal aqy Universal<br />

Drm hY. iesy krky bfxI ivc gurU<br />

nfnk sfihb nUM jgq gurU afiKaf igaf<br />

hY. nfm nUM vI ivÈv dy kilafx dI<br />

lgfqfrqf nfl joiVaf igaf hY: “isRsit<br />

sgl AuDrI nfim ly qirE inrMqir.”<br />

gurU nfnk dy Drm mfrg ‘qy cwlx<br />

vfilaF nUM dsvyN nfnk gurU goibMd isMG<br />

ny pMQ dy lkb nfÜ invfiËaf. iesy pMQ<br />

bfbq guriblfs pfqÈfhI dsvIN ivc<br />

afiKaf igaf hY, “ieh afid aMq eykY<br />

supMQ, gur ricXo jgq kO dYn sMQ.” pMQ<br />

ny jgq nUM ijhVI sMiQaf dyxI hY, ieh<br />

AuhI nfm hY, ijs df pRcln gurU nfnk<br />

sfihb ny kIqf hY. ieh nfm gurU gRMQ<br />

sfihb df kyNdrI Durf hY. jpujI sfihb dI<br />

smfpqI AuprMq, slok dy aÉIr ivc,<br />

iesy nfm df iËkr hY: “ijnI nfmu<br />

iDafieaf gey mskiq Gfil.” muMdfvxI<br />

ivc vI gurU gRMQ sfihb nUM QfÜ dy pRqIk<br />

ivc pyÈ krky, ies ivc ruhfnI Bojn<br />

vjoN pRosIaF geIaF iqMn vsqUaF qoN ielfvf<br />

aDfrBUq vsqU nfm df hI iËkr hY:<br />

“aMimRq nfmu Tfkur kf pieE ijs kf<br />

sBsu aDfro.” ies dI aihmIaq aqy<br />

ËrUrq ievyN drsfeI geI hY: “eyh vsqu<br />

qjI nh jfeI inq inq rKu Auir Dfro.”<br />

gurU gRMQ sfihb dI smfpqI vI nfm dI<br />

mihmf nfÜ hoeI hY: “nfnk nfmu imlY qF<br />

jIvF qnu mnu QIvY hiraf.” iswK ardfs<br />

vI nfnk nfm dI cVHdI klf dI mMgÜmeI<br />

ÈwuB ieCf nfÜ smfpq huMdI hY. iswKI dy iqMn<br />

nukfqI sUqr ivc vI nfm Èfiml hY: “nfm<br />

jpo, ikrq kro, vMz Cko” aqy “nfm dfn<br />

ieÈnfn.” ies qo vwD spsLt AukqI kI ho<br />

skdI hY: “nfnk kY Gir kyvl nfmu.”<br />

iswKI ivc isDFq nfloN aiBafs nUM<br />

vDyry mhwqqf idqI geI hY. mn dy hwT<br />

kfrn buDI ivc iBMnqf AupjdI hY, ijs<br />

kfrn vyd bfbq ikMny hI ivcfr pYdf ho<br />

gey hn. ies gwl nUM smJx leI kIrqn<br />

soihly ivc afeI pMgqI dI shfieqf leI<br />

jf skdI hY: “iCa Gr iCa gur iCa<br />

Aupdys. guru guru eyko vys anyk.” ies<br />

ivc BfrqI Kt Èfsqr bfbq ikhf igaf<br />

hY ik drÈn dy Cy skUl hn, Cy hI AunHF<br />

dy sMsQfpk hn aqy Cy hI AunHF dy AupdyÈ<br />

hn pr asl `c ienHF sMsQfpkF dy<br />

igafn df koeI iek hI sFJf somf hY,<br />

ijQoN ienHF dy ivcfrF ny anyk rUp<br />

aÉiqafr kr ley hn. gurbfxI ivc mn<br />

nUM rfjf qy sulqfn vI ikhf igaf hY. mn<br />

dy hT kfrx buDI keI rUp Dfr lYNdI hY,<br />

ijs kfrn ividaf qy ivafiKafvF ivc<br />

anykqf af jFdI hY: “mnhT buDI kyqIaf<br />

kyqy byd bIcfr.” dsm pfqÈfh ny vI<br />

Purmfieaf hY: “jyqy bdn isRsit sB DfrY.<br />

afpu afpnI bUJ AucfrY” aqy “afpu afpnI<br />

buD hY jyqI. brnq iBMn iBMn quih qyqI.”<br />

ivcfrF ivc aMqr jF anykqf buDI<br />

df hI ivsqfr hY. iesy krky gurmiq ivc<br />

ivcfr nfÜoN krm nUM pRmuKqf hfsl hY.<br />

bfxI ivc afAuNdf hY: “schu ErY sBu ko<br />

Aupir scu afcfru.”<br />

gurU gRMQ sfihb `c nfm aiBafs<br />

dIaF bVIaF hI mnmohk AudfhrxF<br />

idqIaF geIaF hn. ijvyN hmjolIaF nfÜ<br />

gwlF ‘c ruiJaf bwcf afpxf iDafn pqMg<br />

ivc brkrfr rKdf hY, ijvyN GrF nUM pfxI<br />

leI afAuNdIaF sKIaF afpo ivc mCryvyN<br />

krdIaF vI afpxf iDafn isr ‘qy rwKy<br />

GiVaF ivc itkfeI rKdIaF hn, ijvyN<br />

Gr dy kMm kfj ivc ruJI hoeI suafxI<br />

afpxf iDafn suwqy pey bfl qoN iCx Br<br />

leI vI ieDr AuDr nhIN hox idMdI, ijvyN<br />

DrU aqy pRihlfd ny ibpqf smyN vI afpxf<br />

iDafn Es prm ipqf ivc itkfeI rwiKaf.<br />

pRfcIn simaF dOrfn jp sfDnf dy<br />

nfÜ qp sfDnf ‘qy Ëor idqf jFdf sI. jp<br />

iek aijhI sfDnf hY, jo muK ‘qoN ÈurU ho<br />

ky ihrdy rfhIN rUh qk pujdI hY. qp df<br />

Bfv hY srIr nUM qpfAuxf jF kÈt dyxf.<br />

kMizaF dy ibsqr ‘qy sOxf, nMgy pYrIN<br />

rihxf, inrvsqr rihxf, Bojn nf krnf,<br />

nf sOxf, bFh KVHI krI rKxf, ibrKF ‘qy<br />

cVHy rihxf, afpxy afp nUM ËmIn ivc<br />

dwb lYxf afid qp dIaF AudfhrxF hn.<br />

pRfcIn Bfrq ivc vI afqmGfq nUM mukqI<br />

df sfDn mMinaf jFdf irhf hY. pwCm ivc<br />

vI jIvn dy duK qoN mukq hox leI<br />

afqmGfq dy ieÈfry imÜdy hn. pr<br />

gurbfxI ivc hr pRkfr dy afmGfq nUM<br />

apRvfn kIqf igaf hY. spÈt Ìurmfn<br />

hY: “afqm GfqI hY jgq ksfeI.”<br />

gurmiq ivc qF dyhI dI sucwjy ZMg nfÜ<br />

sFB sMBfÜ leI ikhf igaf hY: “nfnk<br />

so pRBu ismrIaY iqsu dyhI kAu pfil.”<br />

mnuKf dyhI nUM hIry qul byÈ kImqI mMn ky<br />

ies nUM kOzIaF dy Bf nf roVHn df Ìurmfn<br />

hY. ijs dyhI nUM pRfpq krn leI dyh ivhUxy<br />

dyvqy vI qrs rhy hn, Aus dI sdvrqoN nf<br />

krky, ajfeIN guafxf gurmiq nhIN hY. jy<br />

koeI “srb rog kf aAuKdu nfmu” dI brkq<br />

nfÜ dyhI nUM svwC aqy arog nhIN rKdf,<br />

Aus bfbq bfxI ivc afieaf hY: “nfm n<br />

jpih qy afqm GfqI.”<br />

ies dy ivprIq, ijs dy ihrdy ivc<br />

nfm visaf hY, bfxI ivc Aus nUM qmfm<br />

brkqF df mflk dwisaf igaf hY: “ijsu<br />

nfmu irdY iqin nAu iniD pfeI.” Auh kdI<br />

Gfty ivc nhIN rihMdf: “ijsu nfmu irdY<br />

iqsu sd hI lfhf.” Auh byÈumfr Dn<br />

dOlqF df mflk bxdf hY: “ijsu nfmu irdY<br />

iqin koit Dn pfey.” hr vsIlf Aus dy<br />

vws huMdf hY: “ijsu nfmu irdY iqsu sB hI<br />

jugqf.” ies krky Aus df hr kfrj isry<br />

cVHdf hY: “ijsu nfmu irdY iqsu pUry kfjf.”<br />

byÈwk Auh sIql suBf df mflk huMdf hY:<br />

“ijsu nfmu irdY so sIqlu hUaf.” pr<br />

smsq sÈsqr ÈkqIaF Aus dy hukm ivc<br />

rihMdIaF hn: “ijsu nfmu irdY iqsu kot<br />

keI sYnf.” ienHF sB guxF krky Auh sdf<br />

bypRvfh rihMdf hY: “ijsu nfmu irdY so<br />

vyprvfhf.” iesy leI qF Auh rfijaF df<br />

mhfrfjf huMdf hY: “ijsu nfmu irdY soeI vz<br />

rfjf.” pr gurmiq ivc jp pRvfn kIqf<br />

igaf hY, qp nhIN. bfxI df Purmfn hY:<br />

“inmK inmK kir srIru ktfvY, qAu BI<br />

hAumY mYlu n jfvY” aqy ies qoN ielfvf<br />

“qnu n qpfie qnUr ijAu bflx hz n<br />

bfil”[[[ “jMglu jMglu ikaf Bvih” jF<br />

“kfhy ry bn Kojn jfeI.” gurmiq ivc<br />

qp dI QF syvf nUM pRDfnqf hfsl hY. BfeI<br />

gurdfs jI ilKdy hn, “ivx syvf iDRg<br />

hQ pYr hor inhÌÜ krxI.” bfxI ivc<br />

anyk pMkqIaF syvf dI aihmIaq<br />

drsfAuNdIaF hn: “pKf PyrI pfxI Zovf<br />

hir jn kY pIsxu pIis kmfvf”… “sIsu<br />

vZy kir bYsxu dIjY ivxu isr syv krIjY.”<br />

gurU df iswK murdf murId jF jIvn mukq<br />

ho ky vI syvf ‘c ivasq rihMdf hY.<br />

qp aDIn AuTfey kÈt df lfB kyvl<br />

Ausy ÈÉs qwk sImq huMdf hY pr syvf<br />

ivc dyhI dy aiBafs df suK dUsiraF qwk<br />

vI pujdf hY. gurmiq ivc mukqI, injI nf ho<br />

ky, sMgq rUp ivc pRvfn kIqI geI hY. gurU<br />

kf iswK ijvyN ijvyN inrlypqf jf mukqI vwl<br />

vDdf hY, Auh syvf ivc lIn huMdf hY, “afip<br />

jpY avrh nfmu jpfvY vz smrQ qfrn<br />

qrn” hY. gurmiq ivc jIvn df prm<br />

mnorQ ismrx aqy syvf hY. ieh ‘kfr syvf’<br />

jF ‘kfir svfb’ hY. gurmiq ivc syvf ismrn<br />

dI aihmIaq asF jfx leI hY.<br />

dsm pfqÈfh jI dI mnohr bfxI<br />

ivc isRÈtI rcnf bfbq iek ieÈfrf hY:<br />

“jb AudkrK krf krqfrf, pRjf Drq<br />

qb dyh apfrf. jb akrK krq ho kbhUM,<br />

qum mY imlq dyh Dr sBhUM.” isRÈtI rcnf<br />

bfry ivigafnIaF vloN iqMn isDFq ibg bYNg,<br />

stRYzI stYt aqy aOsIlyitMg pyÈ kIqy gey<br />

hn. ienHF ivcoN ibg bYNg aqy aOsIlyitMg<br />

imÜ ky dsm pfqÈfh dy Aukq sUqr dI<br />

pRoVHqf hI krdy hn. gurU nfnk pfqÈfh ny<br />

vI mfrU sohilaF ivc aijhf hI ieÈfrf<br />

kIqf hY: “arbd nrbd DuMDUkfrf.”<br />

prmfqmf ny hvf, pfxI, agnI qy<br />

spys drimafn DrqI sfjI hY: “DrqI<br />

Qfip rKI Drm sfl.” ies DrqI ‘qy<br />

anMq jIvF ivcoN mnuK pRmuwK hY: “avr<br />

join qyrI pinhfrI. iesu DrqI mih qyrI<br />

iswKdfrI.” jy DrqI Drmsfl hY qF mnuK<br />

ies DrqI ‘qy Drm df pRsfrk hY. Drm<br />

qoN ibnf ieh isRÈtI inrI Ëihr hY: “PrIdf<br />

ey ivsu gMdlf DrIaF KMzu ilvfiV.” pr<br />

Drm dy sdky ieh ËihrI isRÈtI hrI dy<br />

rUp vjoN ids afAuNdI hY: “eyhu ivsu sMsfru<br />

qum dyKdy eyhu hir kf rUpu hY hir rUpu<br />

ndrI afieaf.”<br />

Dmpd ivc afAuNdf hY: “ko ievm<br />

pwQivm ivjwsiq. ko Dwmpdm sudyisqm.”<br />

arQfq sMsfr dy mfrg nUM kOx Ìiqh<br />

krygf? Drm df ÈuD pMQ kOx lwBygf?<br />

awgy ies df jvfb vI idqf igaf hY: “syKo<br />

pwQivm ivjwsiq. syKo Dmpdm<br />

sudyisqm.” arQfq iswK hI sMsfr dy<br />

mfrg nUM Ìiqh krygf. iswK hI ÈuwD Drm<br />

nUM anuBv ivc ilafvygf. jwg nUM ijqxf<br />

mn nUM ijqxf hY qy mn nUM ijqxf hI mhF<br />

Drm anuBv hY: “ijn gur prsfdI mnu<br />

jIiqaf jgu iqnih ijqfnf.” gurmiq ivc<br />

Drm mfrg ‘qy clidaF jIvn dI<br />

kfmXfbI hfsl krnf iswK df isrÌ injI<br />

mslf nhIN, sgoN sFJf pRXojn aqy pRXqn<br />

hY: “afip qrih sMgiq kul qfrih iqn<br />

sPl jnmu jig afieaf…afip qrY kul<br />

sgly qfry gurmuiK jnmu svfrixaf.”<br />

syvf aqy ismrn sÌl jIvn df<br />

sfDn qF hY, pr ies df sQfn ikhVf hY?<br />

gurU nfnk pfqÈfh ny cfr AudfsIaF dOrfn<br />

BfeI gurdfs dy hvfly anusfr, “bfby<br />

qfry cfir cik nAu KMiz ipRQvI scf Zoaf.”<br />

AunHF dy mubfrk kdmF dI Cfp Drm<br />

asQfn ivc qbdIl ho jFdI sI: “ijQy<br />

bfbf pYru Dry pUjf afsxu Qfpix soaf.”<br />

ihMdusqfn ivc ivsfKI dI sMkRFqI vnspqI<br />

dy jobn jF ÌslF dy pwk jfx dI sUck hY<br />

aqy ÉuÈIaF KyiVaF, mOj msqIaF qy<br />

myilaF df iqAuhfr hY. gurU nfnk pfqÈfh<br />

dI afmd ny kfienfq aMdr Drm dI Ìsl<br />

PlI BUq aqy pwk jfx dI sUcnf idqI qy<br />

jgq nUM ivsmfdI vsoey dy anuBv nfÜ<br />

srÈfr kIqf: “Gir Gir aMdir Drmsfl<br />

hovY kIrqnu sdf ivsoaf.” aÉIr ivc<br />

AunHF krqfrpur vsfieaf. iesy qrHF dUjy<br />

pfqÈfh ny KzUr sfihb, qIjy ny goieMdvfl<br />

sfihb, cOQy ny sRI aMimRqsr sfihb, pMjvyN<br />

ny qrnqfrn sfihb ngr vsfey.<br />

hrgoibMdpurf, kIrqpur sfihb qy<br />

anMdpur sfihb vsfey gey. ieh Èihr<br />

lokF dy rihx df sfDn mfqr hI nhIN sn<br />

sgoN Drm kyNdrF vjoN sQfpq kIqy gey<br />

sn. ÈihrF drimafn Drm pRcfr dy<br />

sQfn nUM ÈrDf pwKoN pRmuwKqf idqI geI.<br />

gurU sfihbfn ijQy vI ibrfjdy jF ivsrfm<br />

ÌurmfAuNdy sn, AuQy juVI sMgq ivcoN iksy<br />

aiBafsI dI dyK-ryK jF syvf sMBfÜ hyT<br />

Drmsfl dI sQfpnf kr idMdy sn. cOQy<br />

pfqÈfh qwk iswKI dy Drm kyNdrF nUM Drmsfl<br />

ikhf jFdf sI. pMjvyN pfqÈfh ny aMimRqsr<br />

ivc iswKI dy Drm kyNdr nUM hirmMdr df nF<br />

idqf. iPr kfhn isMG nfBf muqfbk CyvyN<br />

pfqÈfh smyN iswKI dy Drm kyNdrF df nF<br />

gurduafrf pRclq hoieaf.<br />

ieh gurduafry nfm dfn aqy syvf<br />

ismrn dy kyNdr sn. smyN smyN juVdI sMgq<br />

dI syvf sMBfÜ, pwky qOr pr inXukq<br />

syvfdfr dy Érc aqy iemfrq dy rwK rKfAu<br />

leI iswKF ivc dsvMD dI iprq pfeI geI.<br />

gurU awgy drÈxI Bytf arpx krn leI<br />

golk df ieMqËfm kIqf igaf. gurduafry<br />

ividafrQIaF leI skUl, jigafsUaF leI<br />

AupdyÈ acfrIaf, rogIaF leI ÈÌfÉfny,<br />

aOrqF dI ieËq afbrU leI durgfrUp aqy<br />

qIrQ XfqrIaF leI ivsrfmGr jF musfÌr<br />

Éfny sfbq hoxy ÈurU ho gey.<br />

jd qoN mYkfilÌ ijhy ivdvfnF vloN,<br />

kolonIal idRÈtI qoN, iswKI dI ivafiKaf<br />

hoxI ÈurU hoeI hY, AudoN qoN iswK Drm afpxy<br />

afid jugfid jF snfqnI mUÜ nfÜoN tuwt<br />

ky, sFJIvflqf dy asUl nUM ivsfr ky,<br />

afpxy inafrypx nUM vKryvyN dI sur ivc<br />

ZfÜ ky, ruhfnIaq dy srsbËbfÊ nUM buDI<br />

dy hvfly krky, pwCmI qriË iËMdgI nUM<br />

qrwkI dI jfmn anumfn ky, gurbfxI dI<br />

mMqr prMprf nUM kyvl arQ dy aDIn<br />

krky, prmysr qoN Bulx vfÜIaF mfrU<br />

alfmqF df iÈkfr hoeI jf irhf hY. nYÈnl<br />

pRoPYsr aOÌ iswKieËm isrdfr kpUr<br />

isMG aqy ividaf mfrqMz BfeI sfihb<br />

DrmfnMq isMG ny ies qrHF dy spÈt<br />

ieÈfry kIqy hn.<br />

iswK smfj ivc iqMn pRkfr dy gurU<br />

Gr hn: ieiqhfsk gurduafry, isMG sBf<br />

gurduafry aqy zyry. pr hux, Aukq<br />

mnoibrqI aDIn gurduafry syvf ismrn<br />

dy kyNdrF nfÜoN afmdn dy vsIly aqy sYr<br />

spfty dy kyNdr bxdy jf rhy hn. hux<br />

koeI ivrlf hI Gr hovygf ijs nUM Drmsfl<br />

afiKaf jf sky. ÈRomxI kmytI aDIn<br />

ieiqhfsk gurduafry hux srkfrI dÌqr<br />

vDyry jfpdy hn. isMG sBf gurduafry pMcFsrpMcF<br />

qy cODrIaF dI hAumY dy aKfVy bx<br />

gey hn. zyiraF bfry cuwp hI BlI hY.<br />

pwCmI munwKvfd nUM mfnvvfd dy<br />

BulyKy ivc iswKI df sgoqI jF pirafie<br />

smiJaf jf irhf hY, ijs dI pfh nfÜ<br />

iek mhIn iksm dI nfsiqkqf aDIn<br />

iswKI dI ivafiKaf df ruJfn pnp irhf hY<br />

ijs dy PlsrUp syvf ismrn dI aihmIaq<br />

aqy Bfvnf GtdI jf rhI hY. rwb kyNdRq<br />

(bfkI sPf 27 `qy)


<strong>Punjab</strong> <strong>Times</strong> Vol 12, Issue 10, March 5, <strong>2011</strong> pMjfb tfeImjL sfl 12, aMk 10, 5 mfrc <strong>2011</strong> (25)<br />

abdul smd Kfn vloN iswKF df Kurf-<br />

Koj imtfAux dy kIqy jf rhy XqnF aqy<br />

asih qy akih ËulmF dy bfvjUd iswK-<br />

ÈkqI Gtx df nF nhIN sI lY rhI ijs nMU<br />

Aus dI asPÜqf mMnidaF Aus nMU mulqfn<br />

bdl ky, Aus dI QF Aus dy nOjvfn aqy<br />

joÈIly puqr ËkrIaf Kfn nMU lfhOr df<br />

sUbf Qfp idqf igaf. jLkrIaf Kfn nMU<br />

iswKF df nfmo-inÈfn imtf dyx dI kyvl<br />

hdfieq hI nhIN idqI geI, sgoN Aus nMU<br />

iesdy leI hr qrIkf vrqx dy aiDkfr<br />

vI idqy gey. ies dy nfl hI Aus nMU ieh<br />

jsvMq isMG ‘ajIq’<br />

Pon:91-98689-17739<br />

Brosf vI idwqf igaf ik Aus nMU idwlI qoN<br />

ijs iksm shfieqf dI vI loV hovygI<br />

ibnf sMkoc idqI jfeygI.<br />

lfhOr dy sUby vjoN afpxIaF iËMmydfrIaF<br />

sMBflidaF hI ËkrIaf Kfn ny afpxf<br />

dbdbf kfiem krn leI iswKF ‘qy abdul<br />

smd Kfn nfloN ikqy vwD Ëulm Zfhuxy ÈurU<br />

kr idqy. iswKF df iÈkfr krn leI pMjfb<br />

dy kony-kony ivc POjI tukVIaF qYnfq kr<br />

idqIaF geIaF. ÈihrF, ipMzF aqy jMglF<br />

ivcoN iswKF nMU PV-PV ky lfhOr ilaFdf jFdf<br />

aqy AunHF nMU vwK-vwK qrIikaF nfl qsIhy<br />

dy ky ÈhId kr idqf jFdf.<br />

ies siQqI df vrxn ipRM[ qyjf isMG<br />

aqy zf[ gMzf isMG ny ‘iswK ieiqhfs’ ivc<br />

ienHF ÈbdF ivc kIqf hY, ‘…AunHF (iswKF)<br />

nMU vwK-vwK qrIikaF nfl qsIhy idqy jFdy<br />

aqy lfhOr dy idwlI gyt qoN bfhr nKfs dy<br />

asQfn qy lokF sfhmxy AunHF dIaF DOxF<br />

kwt idqIaF jFdIaF. bfkI idaF nMU BY-<br />

BIq krn leI kql hoey iswKF dy isrF nMU<br />

iekiTaF kr ky mInfr bxfey jFdy, ijnHF<br />

nMU iswK ‘ÈhId gMj’ kihMdy hn….’<br />

ËkrIaf Kfn vloN iswKF dy iÈkfr dI<br />

ÈurU kIqI geI ies muihMm kfrn iswKF nMU<br />

muV jMglF ivc jf zyry lfAux ‘qy mjbUr<br />

hoxf ipaf. iswKF df muwK zyrf lwKI jMgl<br />

ivKy sI. AuQoN dy iswKI jIvn df vrxn<br />

‘pRfcIn pMQ pRkfÈ’ ivc ies qrHF afAuNdf<br />

hY, ‘…koeI isMGn cfpI krY, koAU cOr<br />

Jlfie, koeI pfxI ilafvih dUr qy, bYT<br />

ieÈnfn krfie. koeI isMG KVu dfqn<br />

krfie. koeI isMG KVu kC bnHfih. iksy<br />

srIkY krY koAU nfih, dOV dOV thlih<br />

kmfih.’<br />

(arQfq ies sMkt dy smyN iswKF<br />

ivc iek-dUjy pRqI aijhI sFJ qy<br />

hmdrdI dI Bfvnf pYdf ho geI ik AunHF<br />

afpxy-afp nMU iek-dUjy dI syvf pRqI<br />

smrpq kr idqf. ijs nfl lwKI jMgl<br />

ivc aijhf vfqfvrx bx igaf ik isMGF<br />

ivcoN koeI dUjy dI muwTI-cfpI krdf, koeI<br />

pwKf JulFdf, koeI dUroN pfxI ilaf ieÈnfn<br />

krvfAuNdf, koeI kol KVo dfqn krvfAuNdf<br />

aqy koeI kC bMnx ivc dUjy dI mdd<br />

krdf. koeI iksy nfl ÈrIkf nhIN sI<br />

krdf, hr koeI dOV-dOV syvf krn ivc<br />

KuÈI mihsUs krdf sI.)<br />

dUjy pfsy srkfrI ËulmF df iÈkfr<br />

huMdy iswKF nMU vyK ky, afm lokIN AunHF pRqI<br />

hmdrdI rwKx lwg pey. ienHF afm lokF<br />

ivc ihMdU vI sn aqy muslmfn vI.<br />

aihmd Èfh btflvI ‘iËkr-ie-gurUaF’<br />

ivc ies smyN df iËkr krdf hY, ‘…lokI,<br />

AunHF nMU Kfx-pIx dI smgrI phuMcf ky,<br />

do-do jF iqMn-iqMn dIaF tolIaF ivc AunHF<br />

nMU afpxy GrF ivc rwK ky, AunHF dI mdd<br />

krdy sn. iswKF Aupr kIqIaF jf rhIaF<br />

sKqIaF ny dUijaF df hONslf qoVn dI<br />

bjfey, AunHF dy idl ivc kÈt sih rhy<br />

iswKF pRqI hmdrdI pYdf kr idqI.’<br />

duwKF-qklIPF df iÈkfr huMidaF aqy<br />

jMglF-byilaF ivc Cup ky jfnF bcfeI<br />

iPridaF vI AunHF dy afcrx ivc koeI<br />

kmËorI nhIN sI afeI. Auh pihlF vFg<br />

hI jfnF hQylI qy rwKI Ëulm dy ivruD<br />

jUJidaF afpxI pUrI ÈkqI Jok idMdy.<br />

aijhy hflfq ivc vI AunHF kdI iksy<br />

bygunfh ‘qy Ëulm nhIN kIqf aqy nf hI<br />

iksy nMU sqfieaf. AunHF df inÈfnf sdf<br />

hI Ëflm srkfr, Aus df ÉËfnf aqy Aus<br />

dy sfQI hI huMdy. iswKF dy ies vqIry nMU<br />

mfxk bnfm cmkIlf bfry pRqIkrm<br />

sMpdk dI zfk<br />

siqkfrXog sMpfdk jIE,<br />

aYs asLok BOrf dy lyK (mfxk<br />

bnfm cmkIlf) bfry hrjIq isMG, inAU<br />

Xfrk df guwsy BrpUr pRqIkrm piVHaf.<br />

mYnUM lgdf hY ik BOrf sfihb nUM svfl<br />

krn dI bjfey sfnUM afpxy afp nUM puwCxf<br />

cfhIdf hY ik iksy nUM ies qrHF ilKx dI<br />

ËrUrq ikAuN peI? myry muqfibk ies sB<br />

leI asIN sB doÈI hF jo Drm nUM ies<br />

qrIky nfl clf rhy hF ky lokF df nËrIaf<br />

ies kdr bdl irhf hY. hrjIq isMG<br />

Kud socx ik iswK Drm df ikhVf bfbf,<br />

sMq jF pfTI hY ijs df aKbfrF ivc rOlf<br />

nhIN ipaf. kQf qy kIrqn dy nF ‘qy lokF<br />

dI mfniskqf nfl Kyizaf jf irhf hY qy<br />

asIN sfry cuwp cfp dyK rhy hF. bfxI<br />

dIaF rOlF lfAux ipwCy lVfeIaF ho rhIaF<br />

hn. ngr kIrqn ‘qy gurU dy iswK ies<br />

qrIky nfl lVdy hn ijvyN muglF nfl<br />

jMg df mYdfn Piqh kr rhy hox. gwl<br />

gwl qy gurU drbfr ivc iswKI dI Èfn<br />

pgVI pYrF ivc rolx qoN vI asIN kdy<br />

guryË nhIN kIqf. gurU Gr dy syvk<br />

kichrIaF ‘c jf ky lV rhy hn. iewk<br />

dUjy qy dUÈxbfËI dIaF hwdF bMny twp ky<br />

jyqU prcm lihrfAux leI Ëor ajLmfeI<br />

ho rhI hY. amrIkf dy lgBg hr iewk<br />

gUru Gr df rOlf cwl irhf hY. sB gwdI<br />

qy mfieaf nUM hI gurU smJ rhy hn. iswK<br />

Drm vwloN isKfieaf siqkfr aqy adb<br />

df gurmMqr asIN bVy icrF qoN Buwl Bulf<br />

hm qo lr mrhY Xih Tfie<br />

cuwky hF. gurU GrF dI ajokI siQqI qy<br />

iksy kvI dI klm ies qrHF vrHdI hY:<br />

isrF ‘qoN lfh ky asIN<br />

pYrF ivc rolI Kud<br />

pihlF vflI pgVI dI<br />

Èfn ikwQoN Bfldf.<br />

TyikaF dy mflkF ny<br />

gurU Gr bxf ley<br />

Kflsy dy JUldy<br />

inÈfn ikwQoN Bfldf|<br />

bfkI kQf kIrqn krn vfly ijhVy<br />

lokF dI gwl Auh kr rhy hn, Aus bfry<br />

qF ilKx nUM idl nhIN krdf. ijs qrHF<br />

ieh sMq mhFpurÈ swc ‘qy prdf pf ky<br />

apxIaF mnafeIaF qy mnmqIaF kr rhy<br />

hn Aus nUM dyK sux ky qF lgdf nhIN ky<br />

BOrf sfihb ny koeI jwgoN qyrvIN ilK idwqI<br />

hY. hF, jo swc AunHF iliKaf hY, Auh kOVf<br />

ËrUr hY pr zrf Dmkf ky iksy dI Ëubfn<br />

jF klm nUM swc kihx qoN nhIN roikaf jf<br />

skdf. ijs qrHF df DmkI pwqr hrjIq<br />

isMG huxF iliKaf hY, Auh bfby nfnk aqy<br />

iswK Drm dIaF iswiKafvF qoN kohF dUr<br />

hY. pr ijvyN ik AunHF ny iliKaf hY ik<br />

keI vfr sfnUM pqf nhIN lgdf ik asIN<br />

ikMnf glq ilK rhy hF, Ausy qrHF sLfied<br />

Kud AunHF nUM vI aihsfs nhIN hoieaf ik<br />

ijs Drm leI Auh afvfË AuTf rhy hn,<br />

Ausy dIaF iswiKafvF nUM nËr aMdfË kr<br />

rhy hn. asIN isrP kIrqn krn-suxn,<br />

gurU Gr jf ky mwQf tyk lYx, lMgr Ck<br />

lYx, gfqry pf lYx nUM hI iswKI afK ky<br />

‘luwt-Ksut df nF dy ky AunHF nMU bdnfm<br />

krn df jqn kIqf igaf. ipRM[ qyjf isMG<br />

aqy zf[ gMzf isMG ‘iswK ieiqhfs’ ivc<br />

ies siQqI df iËkr ienHF ÈbdF ivc krdy<br />

hn, ‘XuwD ivc aijhIaF gwlF qoN bicaf<br />

nhIN jf skdf, ivÈyÈ krky aijhI lVfeI<br />

ivc ijQy iek iDr nMU iensfnI hwkF qoN<br />

vMicq riKaf igaf hovy. iswK ieiqhfskfr<br />

AunHF hflfq df vyrvf idMdy hn, ijnHF ivc<br />

iswKF nMU afpxI hoNd dI rwiKaf leI sMGrÈ<br />

krnf pY irhf sI.’ iesy qrHF igafnI<br />

igafn isMG ‘pMQ pRkfÈ’ ivc ilKdy hn,<br />

‘afm qOr ‘qy ihMdUaF aqy muslmfnF nMU<br />

nhIN sI CyiVaf jFdf. jy ÊlqI nfl iksy<br />

aijhy ivakqI df mfl cuk ilaf jFdf<br />

qF pqf lwgx qy Auh mfl pUry df pUrf<br />

moV idqf jFdf.’<br />

ipRM[ siqbIr isMG ny ies sbMD ivc<br />

‘sfzf ieiqhfs’ ivc iek Audfhrx idqI<br />

hY. ijs anusfr isaflkot dy syT pRqfp<br />

cMd df tFgf hirgoibMd pur Auqiraf sI.<br />

isMGF df suxnf sI ik jf kbËf kIqf.<br />

jdoN AunHF nMU disaf igaf ik ieh qF vpfrI<br />

sI. ies nfl srkfr df koeI sbMD nhIN<br />

qF AunHF ieMn-ibMn jf ky vfps moV idqf.<br />

ies sMktpUrx smyN ivc aMimRqsr<br />

iËly ivcly ‘vF’ ipMz df qfrf isMG iswKF dI<br />

bVI inzrqf nfl mdd kr irhf sI. Aus ny<br />

bMdf isMG bhfdr nfl keI muihMmF ivc ihwsf<br />

ilaf sI. Auh bVf dlyr aqy Dfrmk ivcfrF<br />

vflf ivakqI sI. iswKF ivc hI nhIN, sgoN<br />

Aus nMU ielfky dy ihMdUaF aqy muslmfnF<br />

ivc vI bVf mfx pRfpq sI.<br />

nuÈihry dy sfihb rfey ny pwtI dy<br />

POjdfr ËPr byÊ pfs iÈkfieq kIqI ik<br />

ipMz ‘vF’ df qfrf isMG iswKF dI mdd<br />

krdf hY. sfihb rfey dIaF gwlF ivc af<br />

ky ËPr byÊ ny qfrf isMG ivruD POj cVHf<br />

idqI ijs nMU rsqy ivc hI bGyl isMG<br />

iZloN aqy Aus dy sfQIaF ny Gyr ilaf<br />

aqy aijhI mfr mfrI ik Aus Bjdy ny<br />

ipCy vl nMU muV ky vI nhIN dyiKaf. ies<br />

pRcfr rhy hF aqy afpxy afp nUM gurU dy<br />

aslI vfirs smJx dI Buwl kr bYTdy hF<br />

qy smJx lwg pYNdy hF ky iswKI hux sfzI<br />

jgIr bx geI hY. aijhIaF DfrnfvF kr<br />

ky hI sfnUM BOrf sfihb df iliKaf swc cYn<br />

nfl bYTx nhIN dy irhf. awj kwl dy Xuwg<br />

bfry bfbf nfnk kI mihsUs krdy hn, iewk<br />

kvI dy sLbd gOr krn Xog hn:<br />

gurU nfnk nUM mYN puiCafsfzy<br />

gurU Gr jfxY<br />

qF bfby ikhf, AuQy kI hY?<br />

mYN hYrfn pRyÈfn,<br />

bfbf jI qusIN gurU Gr nhIN jFdy?<br />

dunIaF DVf DV jFdI<br />

misaf sMgrFd mnFdI<br />

imwsf lMgr CkdI qy CkFdI<br />

ZolkIaF CYixaF dy qfl nfl<br />

isr ihlf ihlf AucI AucI gFdI<br />

gurU gRMQ sfihb nUM<br />

Auh rwb krky mMndy qy<br />

Aus nUM srdI ivc<br />

muT-ByV ivc ËfPr byÊ df BqIjf mfiraf<br />

igaf. ËPr byÊ ny afpxI POj dI jdoN<br />

ieh hflq dyKI qF Aus ny lfhOr dy sUby<br />

ËkrIaf Kfn pfsoN mdd dI mMg kIqI ijs<br />

ny afpxy nfieb momn Kfn dI agvfeI<br />

ivc 2200 GoV svfr, 40 bMdUkcI , 5<br />

hfQI aqy 4 rihkly qfrf isMG ivruD Byjy.<br />

AuDr qfrf isMG kol kyvl 22 isMG<br />

sn. ielfky dy ihMdUaF-muslmfnF nMU jd<br />

ËkrIaf Kfn vloN POj cVHfey jfx df pqf<br />

lwgf qF AunHF qfrf isMG nMU slfh idqI<br />

ik Auh vylf tpfAux leI ieDr-AuDr ho<br />

jfx. jdoN POj hfr-hut muV jfeygI qF<br />

Auh vfps af jfx pRMqU qfrf isMG ny ieh<br />

slfh svIkfr nf kIqI. ‘pMQ pRkfÈ’ dy<br />

krqf ny ies smyN df iËkr ieAuN kIqf hY,<br />

‘muwK qfrf isMG lflI afeI, hm afp choN<br />

qurkn isr lfeI. hm qo lr mrhYN Xih<br />

Tfie, nih nT ky ikq horih jfie.’ ies<br />

asmfnqf dI lVfeI ivc bfeI dy bfeI<br />

isMG afpxIaF jfnF hUl ky lVy aqy<br />

ÈhIdI jfm pI gey.<br />

qfrf isMG aqy dUjy isMGF dI ÈhIdI<br />

dI Kbr jdoN vwK-vwK QFvF ‘qy isr CupfeI<br />

bYTy isMGF pfs pujI qF Auh roh ivc af<br />

gey. afpxIaF jfnF dI prvfh kIqy ibnF,<br />

Auh duÈmx dy kfPilaF aqy KËfinaF<br />

pur tuwt pey. jdoN vI AunHF nMU pqf lgdf<br />

ik iksy QF qoN mflIaf Augrfh ky lfhOr<br />

iljfieaf jf irhf hY, Auh rsqy ivc hI<br />

Aus nMU luwt lYNdy. POjIaF dI vwzI igxqI<br />

vI AunHF dy hONsly nMU Zfh nf lf skdI.<br />

Auh acfnk Cfpf mfrdy qy srkfrI KËfnf<br />

luwt, pl Br ivc hI awKF qoN Ehly ho<br />

jFdy. ies qrHF keI vrHy AunHF mflIaf<br />

lfhOr KËfny ivc nf pujx idqf aqy nf<br />

hI Auh afp ÈfhI POj dy hwQ afey.<br />

ipRM[ siqbIr isMG ies siQqI df<br />

iËkr kridaF ilKdy hn ik jy koiÈÈ<br />

kr ky ÈfhI POjF iswKF dy itkfixaF qy<br />

puj vI jFdIaF qF Auh JfVF ivc Cupy iswKF<br />

qk pujx leI JfVF ivc Auqrn qoN<br />

grm kMblF nfl Zwkdy<br />

(mqy mhfrfj nUM TMZ nf lwg jfvy)<br />

qy grmIaf ivc<br />

kUlrF dI TMZI hvf dy buwly<br />

qF ik mhfrfj afrfm kr skx<br />

lMgr df Bog lvFdI<br />

qy isr Aupr cuk ky sYr vI krFdI<br />

bVf vwzf asQfn,<br />

vwzy vwzy lok af ky Jukdy<br />

qy AuQy sMq-bfby rwb aKvFdy<br />

qy sfKIaF krfmfqF joV joV<br />

kQf krdy<br />

icwty icwty kwpiVaF ivc<br />

inry pury avqfrI purÈ lgdy<br />

bVI cVHfeI sMqF dI<br />

hr koeI jFdY<br />

qusIN nhIN jfxf?<br />

bfbf jI TMZf hOkf Biraf<br />

qy ikhf,<br />

nhIN mYN nhIN jfxf<br />

mYN krqfrpur hI cMgf.<br />

Buwl dI soD<br />

sMpfdk jI, pMjfb tfeImjL dy pMinaF Auqy ‘Bfrq ivc kOmI svfl’ bfry aqy<br />

‘iekIvIN sdI ivc iswK styt’ lyK Cfpx leI quhfzf ÈukrIaf. ‘iswK styt’ vflI<br />

lyK lVI-2 (5 PrvrI <strong>2011</strong>) ivc tfeIp dI glqI krky pRIqm isMG iBMzr dI<br />

mulfkfq dy hvfly nfl CpI lfeIn ivc PrvrI 1984 dI bjfey PrvrI 1982 Cp<br />

igaf sI. ies nUM PrvrI 1984 piVHaf jfvy. iesy qrHF lyK lVI-3 (26 PrvrI<br />

<strong>2011</strong>) dy afKrI kflm ivc gurU arjn dyv dI QF glqI nfl BfeI gurdfs ilK ho<br />

igaf. ies nUM BfeI gurdfs dI QF gurU arjn dyv piVHaf jfvy ikAuNik ‘‘pIAU dfdy kf<br />

Koil izTf Kjfnf’’ AunHF dy Aucfry hoey Èlok dI quk hY, jo afid grMQ dy pMnf-186<br />

Auqy susLoiBq hY. ‘pMjfb tfeImË’ dy aiq sUJvfn pfTkF vloN ieh glqIaF iDafn<br />

ivc ilafAux leI DMnvfdI hF. afs hY, BivwK ivc vI iesy qrHF AunHF df sihXog<br />

imldf rhygf. iKmf df jfck<br />

-krm brst<br />

iswK sMGrÈ-4<br />

kqrfAuNdIaF. AuDr iswK JfVF ivc KVy-<br />

KVy hI sfrI rfq guËfr idMdy. iesy siQqI<br />

df iËkr pMQ pRkfÈ ivc ienHF ÈbdF rfhIN<br />

kIqf igaf hY, isMGn pY gV nih huqy,<br />

ijq kI Et lVih. AuT nT rohI mD<br />

iCpih, kY KUhn KMzn mfih. isMG afQx<br />

ins idn KVfih.<br />

ies siQqI ivc hfV-hut ky ËkrIaf<br />

Kfn vloN iswKF nMU Gyrn aqy Gyr-Gyr ky<br />

AunHF nMU mfrn leI POjI tukVIaF chuM pfsy<br />

ByjIaF geIaF. iswK Aus smyN rfvI dy<br />

kMZy vflI iek hvylI ivc sn. AuQoN Auh<br />

iksy qrHF krqfrpur dy ipMz puj luk gey.<br />

ËkrIaf Kfn dIaF ByjIaF POjI tukVIaF<br />

ny AunHF dy Cupx itkfixaF qy puj AunHF nMU<br />

Gyry ivc lY ilaf. aMdr Kfx-pIx df<br />

sfmfn Kqm ho igaf. iswK iksy qrHF AuQoN<br />

inkl jfxf cfhuMdy sn pr bfhr POjI Gyrf<br />

hox kfrn AunHF df inklnf sMBv nhIN<br />

sI. ijAuN hI Auh bfhr inkldy duÈmx<br />

dIaF qopF goly vrsfAuxy ÈurU kr idMdIaF.<br />

afKr kudrq AunHF dI mdd ‘qy afeI.<br />

bfrÈ hox lwg peI. ieqnI bfrÈ hoeI ik<br />

duÈmx dIaF qopF nkfrf ho geIaF. iswKF<br />

ny mOky df lfB AuTfieaf qy rfq dy hnyry<br />

ivc kt-vZ krdy inkl gey. svyry jdoN<br />

bfrÈ rukx qy POjF ny AuQy iksy iswK nMU<br />

nf vyiKaf qF AunHF smiJaf ik AunHF rfq<br />

hoeI JVp ivc iswKF nMU mfr-mukfieaf<br />

hY. ies KuÈI ivc vfps muV AunHF rsqy ivc<br />

BIlvfl ivKy itkfxf kr KuÈIaF mnfAuxIaF<br />

ÈurU kr idqIaF. ijAuN hI muÊl POj dy rMgrlIaF<br />

mnfey jfx dIaF KbrF iswKF qk<br />

pujIaF, Auh acfnk hI rMg-rlIaF<br />

mnfAuNdy muÊl POjIaF Aupr tuwt pey aqy<br />

keIaF nMU qlvfr dI ByNt cVHfAuNidaF lutmfr<br />

krdy Êfieb ho gey. iswKF dy ies<br />

acfnk hmly ivc murqËf Kfn qy muÊl<br />

POj dy hor keI muKI mfry gey.<br />

ies Gtnf ny ËkrIaf Kfn nMU aihsfs<br />

krvf idqf ik Ëor-Ëbr aqy Ëulm nfl<br />

iswKF nMU mfr mukfAuxf sMBv nhIN.<br />

sMpfdk dI zfk<br />

awj iswK Drm dy DfrnI smfijk,<br />

Dfrimk, rfjnIqk aqy siBafcfrk pwK<br />

qoN afpxy Drm nfl iensfP nhIN kr<br />

rhy. dUsiraF isr BFzf BMnx dI QF sfnUM<br />

Kud ‘c suDfr ilafAuxf cfhIdf hY qF jo<br />

asIN gurU nfl kIqy vfady inBf skIey.<br />

mMinaf ky cmkIly ny pMjfb dI<br />

siBafcfrk hvf nUM gMdlf kIqf pr<br />

aKOqI Dfrimk afgU-Drm pRcfrk aqy<br />

pMQk lok ijs qrIky nfl iswK Drm nUM<br />

gMdlf kr rhy hn Auh iËafdf<br />

ivcfrnXog hY. afpxy Drm df ijMnf<br />

nuksfn asIN Kud kIqf hY AunF Èfied iksy<br />

bfhrly ny nhIN kIqf. awj gurduafiraF nUM<br />

afmdnI df sfDn smJ ky syvf df mOkf<br />

ilaf jf irhf hY. afpxy DIaF puwqF dy irÈqy<br />

qYa krn smyN jdoN nvF irÈqydfr amrIkf<br />

ivclI jfiedfd bfry puwCdf hY qF dwsx<br />

vflf kuJ ies qrHF ibafn krdf hY, “dyKo<br />

jI muMzy dy bfp dy do gYs styÈn qy do<br />

ilwkr stor hn aqy suwK nfl Auh<br />

gurduafry df pRDfn hY.”<br />

jdoN Èrfb/ qMbfkU dI KwtI Kfx vflf<br />

afdmI gurUGr df pRDfn Qfipaf jFdf hY<br />

aqy gurduafry nUM vzI zonysLn idMdf hY<br />

qF sfzIaF ËubfnF nUM ijMdry vwj jFdy hn<br />

qy klmF nUM lkvf mfr jFdf hY. ieh<br />

vrqfrf iksy nUM vI nfËfiej nhIN jfpdf,<br />

ikAuNik pYsy vfly df swqIN vIhIN sO. jykr<br />

ieh vrqfrf awj dy iswK smfj leI shI<br />

hY qF BOry dIaF ilKIaF kuJ sqrF qF<br />

smuMdr ivc bUMd brfbr hI hn.<br />

-zf[ hnI Èyrigwl, sYkrfmYNto.


<strong>Punjab</strong> <strong>Times</strong> Vol 12, Issue 10, March 5, <strong>2011</strong> pMjfb tfeImjL sfl 12, aMk 10, 5 mfrc <strong>2011</strong> (26)<br />

dunIaF ivc hor anuBv sB nUM ho<br />

skdy hn pr mOq df iksy nUM nhIN huMdf.<br />

ijhVy mOq dy mUMh ivc cly jFdy hn Auh<br />

afpxy anuBv dwsx leI vfps nhIN<br />

muVdy. soco, iksy ny sfnUM bhuq AucI<br />

iemfrq qoN ptk idqf hovy qy asIN hvf<br />

ivc lotdy hyT af rhy hoeIey. aijhy ivc<br />

mOq dy mUMhoN koeI ivrlf hI bc ky inkldf<br />

hY. bcx vfly qF avfk rihMdy hI hn pr<br />

ijhVy ies qrHF df kOqk vyK lYNdy hn<br />

Auh vI afpxy anuBv dy ibRqFq leI sfrI<br />

Aumr Èbd ZUMzdy rihMdy hn.<br />

ies khfxI ivc iek aijhI hI swcI<br />

Gtnf df iËkr kr irhF ijs nUM Xfd kr<br />

ky rUh kMb jFdI hY qy ies sMsfr dy ÌfnI<br />

hox dI ÉOÌnfk hkIkq nyVy qoN idKfeI<br />

dyx lgdI hY. ijAuN-ijAuN ieh Gtnf purfxI<br />

huMdI jFdI hY iqAuN-iqAuN ies dIaF<br />

zf[ goibMdr isMG smrfE<br />

Pon:408-634-2310<br />

rwhsmeI gMZF hor vI pIzIaF huMdIaF<br />

jFdIaF hn. ies Gtnf dy Cwzy ieÈfiraF<br />

nUM mYN awj qk smJ nhIN pfieaf qy nf hI<br />

mYnUM ajy qIkr smJ afeI hY ik kuJ<br />

ÈkqIaF sfzy leI AuqoN hI ikvyN kMm krI<br />

jFdIaF hn!<br />

jUn 2002 dI gwl hY. sYn hoËy styt<br />

XunIvristI df smYstr Éqm kr ky mYN<br />

ieMzIaf jfx dI slfh bxfeI. mOky ‘qy<br />

afx ky myrI pqnI ny vI AuQy rihMdy sfzy<br />

Coty lVky nUM imlx jfx df mn bxf ilaf.<br />

asIN iewkiTaF hI 25 jUn dIaF eyÈIafnf<br />

dIaF itktF lY leIaF. sfzy ieQy rihMdy<br />

bwcy CuwtIaF mnfAux leI krUË ‘qy gey<br />

hoey sn, ies leI sfrI iqafrI sfnUM afp<br />

hI krnI peI. rfq dI Auzfn sI qy Èfm<br />

nUM asIN tYksI rfhIN eyarport phuMc gey.<br />

clx qoN pihlF Aus idn asIN svyr<br />

qoN hI jfx dIaF iqafrIaF ivc juty rhy.<br />

iek iek vwzf atycI ipwCy buwk krfAux<br />

leI pYk kr ky iek iek hYNz bYg jhfË<br />

ivc nfl iljfx leI iqafr kr ilaf.<br />

myrI pqnI df hYNz bYg hlkf Pulkf sI,<br />

ies leI vIh pONz dy Bfr ivc Aus ny<br />

afpxy sfmfn nfl keI vfDU sUt vI Br<br />

ley. myry KflI bYg df hI Bfr 9 pONz sI<br />

qy ies ivc 8 pONz df 2000 mfzl sonI<br />

lYptfp pY ky sqfrF pONz bx gey. do iqMn<br />

pONz dIaF qfrF qy cfrjr pf ky hor kuJ<br />

pfAux dI guMjfieÈ hI nf rhI. kYmrf,<br />

zfierI, itkt, ikqfbF, sYl Pon afid qF<br />

mYN prs-numf moZy vfly bYg ivc pf ley<br />

pr myrf cfr pONz df hoimEpYiQk dvfeIaF<br />

df zwbf, jo mYN hr sÌr ‘qy nfl rKdf<br />

sI, pfAux leI ikqyy koeI QF nf bcI.<br />

mYN apxI pqnI nUM ikhf ik kuJ kpVy<br />

kwZ ky ieh zwbf afpxy hYNz bYg ivc pf<br />

lvy. Aus ny ies df jordfr ivroD kIqf.<br />

mYnUM smJfAuNdI bolI, “jI! ieQy ies Gr<br />

ivc ieMnIaF dvfeIaF hn qy AuQy Auh Gr<br />

dvfeIaF nfl Biraf hoieaf hY. sÌr ivc<br />

vI zwbf nfl cuk lYNdy ho. kdy loV peI aY<br />

ies dI? ijs dvfeI dI loV hY ieQoN Kf ky<br />

clo qy bfkI AuQy jf ky Kf lYxf. rsqy<br />

leI plsfitlf mYN prs ivc pf leI aY.<br />

zwbf nfl jrUrI cukxf aY?”<br />

qrk nfl gwl GVn ivc Auh<br />

qrkÈIl sosfietI vfilaF nUM vI mfq pf<br />

skdI hYy. mYnUM ligaf Auh TIk kihMdI<br />

hY. mYN zwbf rwKx Aupr clf igaf. pr<br />

rfh ivc mYN klpnf kIqI ik jy ikqy rsqy<br />

ivc TMz lg geI jF grm-srd ho gey<br />

jF mUMh ivc Cfly pY gey jF nksIr Put<br />

geI jF Kfx pIx dI KrfbI ho geI qF<br />

kIhdI mF nUM mF khFgy? kuJ dvfeIaF qF<br />

nfl lY hI cldy hF. ies leI mYN pMj swq<br />

muwK dvfeIaF iek ilPfPy ivc KVIaF kr<br />

leIaF. awDy qoN ijafdf ilPfPf KflI vyK<br />

ky kuJ hor dvfeIaF pf leIaF qy iPr<br />

kuJ hor. ilPfPf Br igaf pr bMd krn<br />

myrI ‘PwkI’ qoN zrn PirÈqy<br />

vyly Aupr iek AuNgl QF KflI idKfeI<br />

idqI. zwby ivc AuqoN hyTlI lfeIn qIkr<br />

nËr duVf ky mYN cfr pMj hor ÈIÈIaF<br />

kwZIaF qy ilPfPy ivclIaF ÈIÈIaF Auqy<br />

iltf kyy ies nUM typ nfl bMd kr idqf.<br />

pqnI qoN corI ieh ilPfPf mYN afpxy hYNz<br />

bYg dI jyb ivc rK iÜaf.<br />

eyarport phuMc ky dyiKaf myrI<br />

pqnI df ichrf Audfs sI. pihlIaF vqn<br />

PyrIaF vyly Auh afpxyy lVky nUM imlx dy<br />

cfa nfl pUry KyVy ivc hoieaf krdI sI<br />

pr awj Aus nUM ipwCy Cwzy iqMn sfl dy poqy<br />

dI Xfd sqf rhI sI. dohF ivc bypnfh<br />

lgfE hY qy moh-vs dovyN iek dUjy qoN pl<br />

Br vI vwK nhIN huMdy. vykyÈn ‘qy jfx vyly<br />

vI Aus dy mfipaF ny Aus nMU “gRYmf” dIaF<br />

bfhF ivcoN roNdy nUM DUh ky hI vYn ivc suitaf<br />

sI. Aus idRÈ nUM Xfd kr ky Aus df idl<br />

zoby KfeI jFdf sI. GVI muVI iehI suxfeI<br />

jf rhI sI ik jdoN “mUMzf” af ky vyKygf<br />

“gRYmf” nhIN hY qF Aus dy mn ‘qy kI<br />

bIqygI. mYN Aus nUM smJfieaf ik bwcy df<br />

cyqf iCMn-BMgr hI huMdf hY, hux qIkr qF<br />

Auh sB kuJ Buwl vI igaf hoxf aY. pr<br />

iPr Auh ies gwl df Êm Kfx lwgI ik<br />

vfps afAux ‘qy Auh Aus nUM pihcfxygf<br />

nhIN. asIN poqy nfl gwl krn leI Pon<br />

imlfAuNdy rhy pr dUr sfgr ivc sfzf<br />

Pon nf ligaf.<br />

aÉIr rfqIN iek vjy asIN jhfË cVH<br />

geyy. AunHF idnF ivc eyÈIafnf vfly afpxy<br />

musfPrF nUM Auzfx AuprMq iznr<br />

idaf krdy sn. idn dy Qwky qy<br />

aiq dy AunINdry asIN Bojn Ckx sfr sON<br />

gey. mYN kuJ vDyry hI gUVHI nINd ivc sON<br />

igaf ikAuNik mYN nfl do bIarF vI lf<br />

lfeIaF sn. iqMn sItF vflI kqfr ivc<br />

mYN ivckfr vflI sIt ‘qy sF qy myrI pqnI<br />

myry Kwby afiel pfsy dI sIt ‘qy.<br />

sfnUM suiqaF ajy GMtf vI nhIN sI<br />

hoieaf ik mYnUM ligaf ijvyN iksy ny myrf<br />

pwlf iKwicaf hovy. ieh iKwc eynI polI sI<br />

ik ies df mYnUM ÌOrI qOr ‘qy koeI pqf nf<br />

cilaf. jdoN kuJ ku iCnF bfd ies df<br />

aihsfs idmfÊ nUM hoieaf qF myrI jfg<br />

KulI. pihlF qF rfq dy QkyvyN aqy bIar<br />

dI Gumyr kfrn mYnUM pqf hI nf lwgf ik<br />

mYN ikwQy hF. surq prqx qy hOlI hOlI<br />

aihsfs hoieaf ik jhfË dy sÌr ivc<br />

hF. iPr supny vFg Xfd afieaf ik iksy<br />

ny myrI kmIË iKwcI sI. jdoN mYN AunINdry<br />

ijhy ivc awKF KolHIaF qF dyiKaf ik myrI<br />

pqnI afpxI sIt AuqoN dI Kwby pfsy vl<br />

luVHkI peI sI. Aus df swjf hwQ hux vI<br />

myrf pwlf pkVIN ipaf sI. Éwby hwQ nfl<br />

Aus ny prs PiVaf hoieaf sI ijhdI iËwp<br />

KulHI peI sI.<br />

ieh sB dyK ky mYN hOl igaf aqy<br />

DuMdlf ijhf ihsfb lfieaf ik koeI ies<br />

df prs Kohx afieaf hoxf aY jo ies ny<br />

idwqf nhIN. mdd leI ies ny myrf pwlf<br />

iKwicaf hoxf aY qy iKwc-DUh ivc prs<br />

KolH ky Auh ies df mfl lY ky Bwj igaf<br />

hoxf aY. mYN soicaF lutyrf jfx lwgf ies<br />

dy koeI swt mfr igaf hoxf aY jF kuJ<br />

suMGf igaf hoxf aY, qdy ies dI ieh hflq<br />

hoeI hY. mYnUM lwgf ik ieh kfrf kr ky<br />

Auh bhuqI dUr nhIN igaf hoxf ies leI<br />

Aus nUM huxy dboicaf jfvy. aMdroN AuTI<br />

llkfr nfl mYN KVHf ho igaf.<br />

duafly nËr mfrI pr kuJ nf<br />

idiKaf. jhfË dIaF lfeItF bMd sn qy<br />

lok suqy pey sn. sMnftf Cfieaf hoieaf<br />

sI. mYN soicaf Èfied mYnUM BulyKf lwgf<br />

hY. ieh vI bfkI svfrIaF vFgUM sON hI<br />

rhI hY. pr KuwlHy prs dI smJ nf afeI.<br />

mYN Aus nUM jgf ky pwuCxf cfihaf. moZf<br />

Qwp-Qpfieaf, afvfË mfrI qy bFh qoN<br />

iKwicaf pr iksy qrHF vI Auh tws qoN mws<br />

nf hoeI. Aus dI swjI bFh iGsr ky hyTF<br />

ltk geI qy ÉwbI ivcoN prs vI inkl ky<br />

hyT izg ipaf. mYnUM lwgf, jrUr koeI vwzf<br />

Bfxf vrq igaf hY.<br />

mYN awgy Juk ky Aus nUM cuwikaf qy<br />

sIt ivc iswDf pfieaf. iPr JMjoV ky Aus<br />

dy nF dIaF AucIaF afvfËF lfeIaF. jvfb<br />

ivc Aus ny jor lf ky ieMnf hI ikhf, “jI<br />

mYN geI.” myry bhuq jqnF dy bfvjUd vI<br />

Auh awgy kuJ nf bolI. mYN lfeIt jlf ky<br />

vyiKaf. Aus dy ichry qy ipwlqx CfeI hoeI<br />

sI. mYN nbË tohx dI koiÈs kIqI pr ikqy<br />

koeI hrkq nf imlI. bFh ieMnI TMzI qy igwlI<br />

ijvyN Ìirj `coN kwZI bUMdF nfl iBwjI pfxI dI<br />

boql. mwQy `qy hwQ lfieaf<br />

Auh vI brÌ vFg<br />

TMzf qy psIny nfl<br />

qr. myrI<br />

pqnI nUM idl df dOrf pY cuikaf sI. myrIaF<br />

awKF awgy hnyrf Cf igaf.<br />

ieh soc ky ik qurMq dvfeI ibnF<br />

ieh dOrf Gfqk ho skdf hY, mYN dvfeIaF<br />

df zwbf kwZx dI socI pr iek dm iKafl<br />

aieaf ik zwbf qF ilaFdf hI nhIN. mYN<br />

mwQy ‘qy hwQ mfiraf ik ijs dI awj loV<br />

sI AuhI kol nhIN. mYN smJ igaf ik myrI<br />

pqnI mOq dy mUMh ivc clI geI hY. hux<br />

Aus nUM AuQoN koeI nhIN kwZ skdf. Aus dI<br />

nbË jf cuwkI hY. KUn df dOrf lgBg Éqm<br />

ho cuwkf hY. ieMny TMzy qy iBwjy ÈrIr nUM<br />

grmfAux leI hËfrF kYlorIË dI POrI loV<br />

hY. ikQoN afvygI ieMnI grmI? nf dvf nf<br />

dfrU. ieh soc ky myry aMdr BYa dI<br />

Jrnfht iPr geI.<br />

mYN shfieqf leI eyar hostYs swdx<br />

leI btn dbfieaf. bycYnI nfl ieMqËfr<br />

kridaF myry leI pl pl BfrI ho irhf<br />

sI. jy kuJ ho skdf sI huxy ho skdf sI.<br />

Gbrfht nfl mYnUM qfE af rhy sn.<br />

afAux vflI hoxI dI qsvIr sfhmxy iPr<br />

rhI sI. soc irhf sF ik ijs nUM nfl lY<br />

ky cilaf sI hux Aus dI lfÈ lY ky jfxI<br />

pvygI. afpxy puwqr nUM jf ky ikvyN dsFgf<br />

ik qyrI mMmI nhIN, Aus dI imRqk dyh lY<br />

ky afieaf hF. kI bIqygI Aus dy mn ‘qy<br />

jdoN Aus df cfa hMJU bx nucVygf? ipCy<br />

vfly bwicaF nUM ikvyN Ébr krFgf ijnHF<br />

kol hfly Pon vI nhIN jFdf? jdoN pqf lgygf<br />

AunHF ‘qy ibpqf tuwt pvygI. ies df poqrf<br />

hux ies nUM imlx leI hmyÈf hI ivlkdf<br />

rhygf. qy ies dI DI dI qF sux ky jfn hI<br />

inkl jfvygI. aijhy keI svfl myry agoN<br />

dI inkl gey. mYN nhIN sI ikafisaf ik<br />

acncyq myry nfl iedF hovygf. mYnUM ies<br />

hoxI qoN Bwjx df koeI rfh nhIN sI iml<br />

irhf. mn ichfV ky kih irhf sI, “kfÈ!<br />

ieh iek supnf hI hovy!”<br />

mYN eyar hostYs leI iek vfr iPr<br />

btn dbfieaf. Aus ny af ky syvf puwCI.<br />

mYN ikhf, “myrI pqnI mr rhI hY. ies nUM<br />

hfrt atYk ho igaf hY. ies df ÈrIr<br />

brÌ bx igaf hY. jldI zfktr swdo<br />

plIË.” Aus ny Juk ky bImfr vl qikaf<br />

qy ikhf, “jhfj ivc qF koeI zfktr nhIN<br />

hY. hF, mYN anfAuNsmYNt kr idMdI hF. jy<br />

svfrIaF ivc koeI zfktr hoieaf Auh BfvyN<br />

ies dI shfieqf kr dyvy.” ieMnf kih ky<br />

Auh pfxI df iglfs dy ky clI geI. mYN<br />

soicaf ajIb Psy. koeI zfktr hoieaf vI<br />

qF dvfeI bUtI qoN ibnf Auh vI kI krygf.<br />

hvf ivc ltky hoey hF. hyTF aQfh sfgr<br />

hY. ipwCy muVnf asMBv hY. awgy ds GMty df<br />

sÌr hY. jy hflF ieh ijAuNdI hoeI vI qF kuJ<br />

imMtF qoN vwD smF nhIN kwZygI. byvsI nfl<br />

myrf ÈrIr pQrf igaf.<br />

pl dI pl myry gmgIn mn qy iek<br />

purfxI Xfd AuBr afeI. iek vfr Aus ny<br />

mYnUM mËfk ivc ikhf sI, “bYTy ibTfieaF<br />

nUM ds-ds vfr cfh idMnI aF. jUTf kwp<br />

cukdI aF. ijs idn mr geI qF kI<br />

krogy?” mYN Auqr idqf sI, “mYN qYnUM mrn<br />

hI nhIN idaFgf.” Auh bolI sI, “mOq dy<br />

PirÈqy agy kI tMg aVfEgy? Aus ny<br />

iljfx lwigaF quhfnUM puwCxf vI nhIN.”<br />

mY afpxy ielm qy mfx kridaF<br />

ikhf sI, “mYN Aus ‘qy aijhf<br />

bfx clfvFgf ik idny qfry<br />

idKf idaFgf. Auh zr nfl qYnMU Cwz ky<br />

Bwj jfvygf.” mYN TMzf sfh lY ky soicaf,<br />

“awj mOq dy ÌirÈqy ny myry nfl kpt<br />

Kyizaf hY. mYnUM inhwQf kr kyy DoKy nfl<br />

myrI pqnI ‘qy vfr kIqf hY. kfÈ! myrI<br />

pqnI ny myrf qrkÈ jMz ‘qy tMg ky Éud<br />

hI afpxy afp nUM mOq dy mUMh ivc nf<br />

pfieaf huMdf!”<br />

socF ivc zuwby ny mYN iek vfr iPr<br />

Aus dI hflq qy nËr mfrI. Aus dI hflq<br />

inwGrdI jf rhI sI. psInf qy ipwlqx<br />

vD rhy sn. ichry dy nkÈ zrfvxy ho<br />

gey sn. Aus dy ÈrIr dy iksy ihwsy ivc<br />

jfn dy afsfr nhINy sn. asIN hoimEpYQ<br />

bImfr dIaF alfmqF dyK ky hI dvfeI<br />

pCfx lYNdy hF bImfrI dy nF ipwCy nhIN<br />

Bjdy. acncyq byhoÈI, TMzf psInf, Êfieb<br />

nbË, Ërd Bfa, bdly nkÈ afid sB<br />

ÌOrI inGfr (Sudden Collapse) dIaF<br />

inÈfnIaF sn. ienHF nUM prÉ ky mYN qwkVIvwt<br />

vhIx bfxIeyN vFg soicaf, “jy awj<br />

myrf zwbf myry kol huMdf qF mYN huxy ies<br />

nUM “v” awKr nfl ÈurU hox vflI ieh<br />

dvfeI dy ky bcf lYxf sI.” ies pCqfvy<br />

dI iqwKI hUk ny myry idmfg df iek bMd<br />

ikvfV KolH idqf. mYnUM ilÌfPy ivc pf ky<br />

ilaFdIaF dvfeIaF df cyqf afieaf.<br />

“Èfied ieh dvfeI nfl pf ilafieaf<br />

hovF.” ieh soc ky mYN Jwt Aupr pey bYg<br />

vl lpikaf qy ies dI jyb ivcoN ilÌfPf<br />

kwiZaf. dvfeI lwBx ivc mYnUM dyr nf<br />

lgI. “v” awKr nfl ÈurU hox krky ieh<br />

sB qoN aKIrlI dvfeI sI qy sB qoN Auqy<br />

lytvIN kqfr ivc hI peI iml geI.<br />

apfr ÉuÈI nfl mYnUM ligaf ijvyN<br />

sPr ijLMdgI df<br />

myrf qrkÈ mYnUM iml igaf hovy. mYN<br />

soicaf ik jy myrI pqnI hfly ijAuNdI hoeI<br />

qF hux mrn nhIN idaFgf. mYN qurMq ÈIÈI<br />

ivcoN dvfeI dI iek Éurfk kwZI qy Aus df<br />

hyTlf bulH iKwc ky aMdr JfV idqI. AuqoN<br />

pMj sq buMdF pfxI dIaF pf idqIaF qF jo<br />

ieh mUMh ivc PYl ky sB pfsy lg jfvy.<br />

hMgfmI hflq ivc hoimEpYQI dI Éurfk<br />

pMj-pMj imMtF bfd vI idqI jf skdI hY.<br />

ies leI pMjF imMtF bfd mYN Aus nUM iek<br />

hor Éurfk AuvyN dy idqI. ieMny ivc eyar<br />

hostYs afeI qy Aus ny disaf ik jhfË<br />

ivcoN iksy dy zfktr hox df koeI huMgfrf<br />

nhIN afieaf. Aus ny suJf idqf ik mrIË<br />

nUM sIt qoN lfh ky hyTF pf idqf jfvy.<br />

ilhfËf asIN dohF ny cuwk ky Aus nUM<br />

aYmrjYNsI gyt agy peI KflI QF qy iltf<br />

idqf qy jhfj vflf kMbl Auqy pf idqf.<br />

“BUMieM lfhux” vrgI ikiraf dyK ky myrf<br />

gwc Br afieaf.<br />

hostYs lVkI qy mYN Aus dy kol hI<br />

bYT gey. Auh Aus dy pYr mldI rhI. mYN<br />

jyb ‘coN kwZ ky dvfeI dI qIjI Éurfk Aus<br />

dy bulH aMdr pf idqI. myrI AumId kwcy<br />

Dfgy ‘qy ltk rhI sI. hwQ ‘qy hwQ DrI<br />

bYTy dy myry mn ivc keI Auqfr cVfa af<br />

rhy sn. mn nfl kOl kr irhf sF ik<br />

iek vfr jIvq ho jfvy shI, ies dI hr<br />

rIJ pUrI krFgf. ijMdgI dy Aus pVfa qy<br />

KVy nMU jIvn dy sB qkrfr aqy hAumYgRsq<br />

ivvhfr inrfrQk jfp rhy sn.<br />

ijMdgI dI quwCqf qy ies dI mOq nfl gUhVI<br />

nyVqf sfP nËr af rhI sI. iKzOxy vFg<br />

tuwt jfx vfly ies sMsfr Auqy pwkI tyk<br />

lfAux dI mUrÉqf ‘qy aÌsos ho irhf sI.<br />

iek nvF anuBv iksy pUrv-igafn dI<br />

pRoVqf kr irhf sI.<br />

ivcfrF dIaF ZfhF-BMnF ivc pqf nf<br />

cilaf kdNo ds imMt inkl gey. mYN qRBk<br />

ky AuiTaf qy sihm nfl Aus dy mwQy qy<br />

hwQ Pyiraf. mwQf ÉuÈk sI pr grm nhIN<br />

sI. mYN soicaf jF qF pUrI ho cukI hY qy jF<br />

bc geI hY. Auqsukqf nfl nbË tohx<br />

leI mYN Aus dI klfeI PVI. bFh vI suwkI<br />

sI pr nbË ikqy idKfeI nhIN sI dy rhI.<br />

mYN jor lgf ky AuNglF ieDr-AuDr<br />

KuBoeIaF. kfPI koiÈÈ bfd mYnUM bVI<br />

zUMGfeI qoN iek mwDm ijhI tws mihsUs<br />

hoeI jo nfl dI nfl Êfieb ho geI. kMbdyy<br />

hwQIN kMbl lfh ky cyhrf vyiKaf. ichrf<br />

pIly dI QF GsmYlf ijhf ho igaf sI.<br />

kol ho ky mYN Aus nUM Aus dy nF nfl<br />

bulfieaf. dubfrf jor nfl bulfieaf.<br />

jvfb ivc Aus dy bulH PrPrfey. iPr<br />

bulfieaf. Aus ny hvf dI rumk vFg Auqr<br />

idqf “hF jI”.<br />

myry mn ny afkfÈ ijMnI AucI Cfl<br />

mfrI, ijvyN kih irhf hovy “huryryryry[[[[.”<br />

mYN swc muc mOq df PirÈqf hrf ky Bjf<br />

idqf sI qy Aus koloN afpxI pqnI Cuzf<br />

leI sI. mYN Aus nUM mOq dy mUMh ‘coN kwZ ky<br />

afpxf bcn pUrf kr ilaf sI. mYN hostYs<br />

lVkI nUM disaf, “hux ieh E ky hY.” Auh<br />

vI ÉuÈI nfl muskurfeI. myry gm dy bwdl<br />

Auz gey. cVHdI klf ivc myrI ÉuÈI duhrIcOhrI<br />

ho geI. BivK bfry mY iPr hF-pwKI<br />

rONa ivc socx lwgf. kuJ dyr bfd hostYs<br />

ny ikhf ik jy ieh TIk hY qF sIt ‘qy ibTf<br />

dyeIey. asIN shfrf dy ky Aus nUM KVf kIqf<br />

qy vfps sIt ‘qy lY gey.<br />

kudrq ny iek GMty ivc hI kI kI rMg<br />

ivKf idqy sn. ies alOikk avsQf ivc<br />

mYnUM mukyÈ dy gfey bol ieAuN Xfd af geyy,<br />

“ho gey do roË myN brbfd BI afbfd BI.”<br />

hostYs ny myrI pqnI nUM duwD vflI<br />

grm cfh ilaf ky iplfeI. jdoN Auh kMzy<br />

qy ho geI qF mYN Aus nUM puiCwaf ik qYnUM kI<br />

(bfkI agly sPy `qy)


<strong>Punjab</strong> <strong>Times</strong> Vol 12, Issue 10, March 5, <strong>2011</strong> pMjfb tfeImjL sfl 12, aMk 10, 5 mfrc <strong>2011</strong> (27)<br />

cfhy asIN afp ‘awDy-CVy’ hI hF pr<br />

rwb dI ikrpf sdkf asIN hux qwk keI<br />

Gr ‘vsf’ cuwky hF, afpxy nhIN, lokF dy!<br />

arQfq ‘ivcoly’ bx cuwky hF. ivcoly df<br />

mqlb huMdY, “ivc Ehlf!” mYN ieh nhIN<br />

kihMdf ik myry Gry pqnI nhIN. myrI vI<br />

iek awD-pcwD ijhI pqnI hY. pr Auh<br />

afeI myry Gry ‘Dwky’ nfl hI hY. qusIN<br />

hYrfn hovoNgy ik Auh ikvyN? afm qOr ‘qy<br />

muMzy kuVIaF nfl Dwky nfl ivafh<br />

krvfAuNdy hn. pr asIN aYny ‘sfAU’ aqy<br />

‘sLrIPL’ inkly ik sfzI ‘pqnI’ ny sfzy<br />

nfl PLoto ‘qy hI ivafh kr ilaf aqy<br />

asIN Aus nUM bfpU aqy dfdf jI dy ‘iCwqrF’<br />

qoN zridaF ny ‘DMn aYN-DMn aYN’ afK ky<br />

svIkfr kr ilaf. nf brfq geI, nf<br />

afnMd kfrj hoey. Auh kdy-kdy sfzy kMn<br />

‘c iek gIq gfAuNdI huMdI aY, “aYvyN nf<br />

liVaf kr Zolf-vy mYN Dwky dy nfl afeI<br />

hoeI aF!” asIN hux vI Aus dy pUry<br />

‘afigafkfr’ hF. pr hux asIN iksy nUM<br />

afpxI PLoto nhIN Byjdy! kfrn? ikqy hux<br />

koeI hor nf sfzy nfl PLoto ‘qy ivafh kr<br />

lvy! awg dI sfVI ttihxy qoN vI zrdI<br />

aY! gDI izwg peI sI BwTy ivc qy dIvy<br />

vfly Gry nhIN sI vVdI! sfQoN qF iek nHIN<br />

lot afAuNdI, dUjI nUM ikvyN sMBflFgy? dwuD<br />

df sfiVaf lwsI nUM vI PLUkF mfr-mfr ky<br />

pINdY! pr hux sfnUM iek gwl dI smJ<br />

hOlI-hOlI afAux lwg peI hY ik XfrI<br />

hfQIaF vfilaF nfl qy bfr rwKxy BIVHy<br />

df arQ kI huMdY!<br />

asIN pihlI vfr ivcoly bxy qF sfzI<br />

bVI syvf aqy ‘KLfiqr’ hoeI, donF iDrF ny<br />

syvf dy kVwl kwZ idwqy. jdoN jfxf, duwD,<br />

prONTy aqy miTafeI nfl syvf hoxI. kdy<br />

kdy rotI nfl bwkrf vI imaFk pYNdf jF<br />

kuwkV vI bFg dy idMdf! asIN afpxy afp<br />

nUM lfhnq pfeI ik aijhy kMm pihlF ikAuN<br />

nf ivwZ ley? ibwly dy mUMh nUM lhU lwigaf<br />

mfVf hI mfVf! KLYr, kuVI vfilaF df sunyhf<br />

muMzy vfilaF dy Gr aqy muMzy vfilaF df<br />

ruwkf kuVI vfilaF dy Gr. kMm qF mYnUM<br />

ieh ‘krmUM bfhmx’ vflf hI jfipaf. pr<br />

jdoN asIN donoN iDrF vwloN imldy ipafrsiqkfr<br />

‘qy JfqI mfrI qF sfry igLly jFdy<br />

lwgy. ivafh ho igaf. sfzy ihwsy<br />

ivcoligrI dI muMdrI vI af geI. cfhy<br />

awDy qoly dI hI sI, pr sI qF muMdrI!<br />

cfhy hOlI hI sI, sI qF sony dI! puMn dI<br />

gF dy dMd iksy ny igxy aYN?<br />

do ku mhIny bIqy. asIN aqy muMzy df<br />

ipAu Jonf lY ky sLihr afVHqIaF dy cly<br />

gey ikAuNik ieko ipMz dy hI sF. jdoN asIN<br />

Jonf lfh ky ZyrIaF lf idwqIaF qF AuQy<br />

sfnUM acfnk kuVI df ipAu twkr igaf.<br />

bVf iswD-pwDrf bMdf. KLfls jwt! muMzy dy<br />

ipAu ny bVy adb nfl ‘PiLqh’ bulfeI.<br />

swuK-sFd qoN bfad kuVI dy ipAu ny puwiCaf,<br />

“hor kuVmf inwko df kI hfl aY?” qF<br />

muMzy df ipAu bVI inmrqf nfl dwsx<br />

lwigaf, “bfby dI ikrpf nfl cVHdI klf<br />

‘c aY-inwko afpxI df pYr BfrY.”<br />

Aus dy afKx dI dyr sI ik kuVI dy<br />

ipAu ny zFg DUh leI, “sfzy Gry inwko<br />

bIh-bfeI vrHy rhI aY-AudoN qF Auhdf pYr<br />

Bfrf hoieaf nf-hux ikmyN ho igaf?” qy<br />

Pyr Auh afpxI qop df mUMh sfzy vwl nUM<br />

iswDf krky KVH igaf, “ikAuN Auey kMjr<br />

idaf ivcoilaf! qUM vI sfzI inwko df iKafl<br />

nHIN rwiKaf? kI kIqY ienHF kMjrF ny inwko<br />

nUM? kuwitaf mfiraY jF koeI hor Giqwq<br />

kIqI aY?” asIN smJfAux dI koisLsL<br />

krn hI lwgy sI ik Auh iPr BVk ipaf,<br />

“mYN Qozy donF ‘qy eI Tfxy rpt ilKfAUNdonF<br />

nUM eI aMdr krvfAUN-donF nUM eI! qusIN<br />

sfnUM smJ kI ilaf? inwko iksy kwZy vwZy<br />

Gr dI aY?” jdoN rOlf sux ky AuQy dunIaF<br />

iekwTI hox lwg peI qF sfnUM afpxy koml<br />

srIr df iPLkr pY igaf. ‘kwT ivc bMdf<br />

iek-iek muwkI mfry qF ‘rfm nfm swq’<br />

ho jFdI hY. asIN kuVI dy ipAu nUM iek pfsy<br />

iljfx ivc sPLl ho gey. pr Auh sMsd<br />

ivc BUqry mMqrIaF vFg pYrF hyToN imwtI<br />

kwZxoN nf hty. Aus nUM iek pfsy iljf ky<br />

smJfieaf, “JgVf isaF ‘pYr-Bfrf’ hox<br />

df mqlb sfzy pqf kI aY?”<br />

“kI mqbl aY?” Aus dIaF dunflI<br />

bMdUk vrgIaF nfsF sfnUM zrfAux af<br />

rhIaF sn.<br />

“pYr Bfrf hox df mqlb aY beI<br />

afpxI inwko nUM bwcf-bwcI hox aflY.”<br />

JgVf isMG dI bolqI bMd ho geI.<br />

Aus ny hwQ vflI zFg prHy vgfh mfrI qF<br />

asIN suK df sfh ilaf ik blfa tl<br />

geI.<br />

“afeI smJ ik nhIN?” asIN dubfrf<br />

tohx leI puwiCaf. sMqusLtI krnI cfhI.<br />

“awCf-awCf! bwcf bwcI hox aflY?<br />

Auho, Auey Brfvo myrf eI zmfk Krfb aY!<br />

mYnUM Qozy ‘lfky dI bfq df kI pqf? afE<br />

myrI ‘PwkI’ qoN zrn PirÈqy<br />

hoieaf sI. Aus ny disaf ik nINd ivc<br />

pihlF Aus df jIa kwcf hoieaf. ieh soc<br />

ky ik Kfx pIx dI KrfbI hoxI aY, Aus ny<br />

plsfitlf dvfeI kwZx leI prs KoilHaf.<br />

ÈIÈI lwB qF leI pr cuwkI nf geI. iek<br />

dm Bfr ijhf pY ky idl Gt igaf qy<br />

qfkq clI geI. Aus ny mYnUM jgfAuxf<br />

cfihaf pr Aus dI kmËor afvfË myry<br />

qIkr nf phuMc skI. iPr Aus ny hwQ nfl<br />

iKwc ky AuTfAuux dI koiÈÈ kIqI jo<br />

nfkfmXfb rhI. ies qoN bfd Aus nUM kuJ<br />

pqf nf irhf. myry vfr-vfr puwCx ‘qy vI<br />

Auh mYnUM afpxy gvfcy plF bfry kuJ nf<br />

dws skI. mYN Aus nUM Zfrs dyNidaF ikhf,<br />

“koeI gwl nhIN. qUM mYNnUM TIk smyN qy jgf<br />

idqf sI qy mYN qYnUM ijdF ikdF sMBfl ilaf<br />

sI. hux qUM iblkul TIk hYN. iPkr nf<br />

kr, mYN qyry nfl hF.” iPr mYN Aus nUM<br />

sfrI khfxI suxfeI. pUrI gwl sux ky myrI<br />

pqnI ny Èukrfny vjoN myrf hwQ Gut ilaf.<br />

Aus ny plsfitlf dI ÈIÈI kwZ ky mYnUM dy<br />

idqI qy “v” awKr vflI dvfeI mYQoN lY ky<br />

afpxy prs ivc rwK leI. ieh hfly qIkr<br />

AuQy hI peI hY.<br />

pitafly phuMc ky sB bwicaF dy<br />

“afpxI inwko df pYr BfrY!”<br />

kihx qy asIN rfijMdrf hspqfl ivc<br />

cYkap krvfieaf. sfrI gwl sux ky<br />

zfktr ny disaf ik ieh myjr hfrt<br />

atYk sI. nINd ivc afvy qF bMdf suwqf hI<br />

rih jFdf hY. sux ky myrI pqnI Gbrf<br />

geI ik ikqy iPr nf af jfvy. Gr jf ky<br />

Aus ny joqÈI dI slfh lYx dI ijwd PV<br />

leI. asIN Aus dI jnm-pwqrI lY ky myry<br />

purfxy sihkrmI pRo[ aYn ky iqRpfTI, jo<br />

mihMdrf kflj dy sMsikRq dy irtfierz<br />

pRoPYsr sn qy joiqÈ ielm dy DnI sn,<br />

kol cly gey. bhuq hI Gt bolx vfly<br />

iqRpfTI sihb nUM kuMzlI vyK ky acMBf<br />

hoieaf ik jfqk “jIivq” hY. puwCx qy<br />

AunHF ikhf, “ienHF ‘qy dsMbr ivc ÈnI dI<br />

mhf dÈf ivc rfhU dI aMqrdÈf sI. Ausy<br />

vyly gocr df ÈnI Kud mMgl nfl awTvyN<br />

‘coN gujr irhf sI. kuMzlI ivc awTvF Gr<br />

pihÜF hI mMgl dI cOQI idRÈtI ivc sI.<br />

kÈt Gfqk sI. “myrI pqnI dy hor puwCx<br />

qy AunHF disaf ik rfhU qoN DoKf, GuspYT<br />

qy acncyqI hmlf; mMgl qoN rkq-dbfv,<br />

KUn-sMcfr qy idl df dOrf aqy ÈnI qoN<br />

loh-Dfq, hnyrf, pRdyyÈ qy sPr dy icMn<br />

spÈt huMdy hn. ienHF qwqF anusfr ivdyÈ<br />

boql lY ky iek iek pyk lfeIey qy kfljf<br />

qwqf krIey-TMz aY.” Auh sfnUM DUh ky<br />

Tyky vwl nUM lY quiraf. asIN mn ivc hI<br />

kwCF vjfeIaF. bfGI pfeI. sLukr mnfieaf<br />

beI sLukr aY rwbf qyrf. nhIN ies rwb dy<br />

jIa ny afp qF sfzy GrUty mfrny hI sI,<br />

iekwTI hoeI jnqf ny vI hwQ syk lYxy sn.<br />

sLukr hY hux kfljf qwqf krn leI sulfh<br />

mfrn lwg ipaY. awgy qoN asIN afpxy kMnIN<br />

hwQ lfey ik jy iksy nUM aijhI Byd BrI<br />

gwl dwsxI hovy qF iswDI hI agly dy mwQy<br />

ivaMg<br />

isLvcrn jwgI kuwsf<br />

jaggikussa65@gmail.com<br />

mfiraf krFgy, BfeI QozI nUMh-DI nUM<br />

juafk-jwlf hox aflY!<br />

asIN dubfrf ivcoly bxn leI idl<br />

kwiZaf. afpxy KMB prKy ik Bfr qolx<br />

jogy hn vI ik nhIN? pihlI ivcoligrI<br />

dI Cfp ny sfnUM lflcI bxf idwqf sI.<br />

lflc krky qF sLyr kVwky ivc jf PLsdY,<br />

asIN ivcfry kIhdy pfxIhfr? dUjI vfr<br />

ivcolf bxn df prpwk inhcf kr ilaf.<br />

sfzI mfVI iksmq, muMzf awgoN kfmryz!<br />

pihlF qF ivafh nUM lwq eI nf lfvy, aKy<br />

QozI soc ipCFh-iKwcU aY. GridaF ny jfBF<br />

df ByVH kIqf, qF jf ky ikqy qokV mwJ<br />

vFg ikwly ‘qy KiVHaf. Pyr hor gwl df<br />

ryVkf pf ky bYT igaf, mYnUM kuVI Aucy<br />

dy sÌr dOrfn rfq dy hnyry ivc, jF gUhVI<br />

nINd ivc iksy ÌrybI cfl nfl golI jF<br />

Cury df Gfqk vfr jF acncyq ÉUnI sVk<br />

durGtnf jF acfnk idl df dOrf jF bRynhYmryË<br />

afid dy sMkyq sn. AunHF ikhf,<br />

“pr hux sB kuJ tl cwukf hY.” joiqÈ dy<br />

pKMz hox bfry myrI pwkI Dfrnf kwc vFg<br />

iqVk geI.<br />

kÈt dy bwdl qF ijvyN ikvyN ibKr<br />

gey pr ieh Gtnf myry leI keI sdIvI<br />

aVfAuxIaF pf geI. hux mYN vfr-vfr<br />

socdf hF ik ieh kI ivzMbnf hY ik iek<br />

pfsy qF kudrq ny myrI pqnI nUM mfrn<br />

leI dvfeIaF df zwbf Gry rKvf ky sB<br />

shUlqF qoN vFJI hvfeI jhfË vrgI aphuMc<br />

QF cuxI qy dUjy pfsy loVINdIaF dvfeIaF<br />

nfl cuwk lYx dI jugq dy ky Aus nUM smyN<br />

isr bcf vI ilaf? myrI smJ ivc nhIN<br />

afAuNdf ik kI kudrq qoN Auqy vI koeI hor<br />

kudrq hY jo ies kudrq dIaF ivAUNqF<br />

ivc rwdo-bdl krn dI smrQf rKdI hY?<br />

jy kudrq iek hI hY qF iPr kI ieh vI<br />

afm iensfnF vFg afpxy PYsilaF ivc<br />

Pyr-bdl krdI rihMdI hY? aqy kI dvfdfrU<br />

rfhIN vI atwl smJIaF jfx vflIaF<br />

kudrqI hoxIaF nUM tfilaf skdf hY? ienHF<br />

pRsnF dy aMDivÈvfs-rihq Auqr mYN hfly<br />

qIkr Bfl irhf hF.<br />

iKaflF dI, AusfrU-ivcfrF vflI cfhIdI<br />

aY. kfmryz df bfpU iKJ igaf, “qYnUM cIn<br />

afly mMqrI dI kuVI nf ilaf dIey?”<br />

muMzf hws ipaf aqy sfnUM awDI<br />

sihmqI iml geI. shury vI rfjI aqy<br />

pyky vI bfgobfg pr asIN inrfsL! kfmryz<br />

df ivafh kfhdf? nf jMn geI, nf afnMd<br />

kfrj! nf koeI dfrU-dwpf, nf pfrtI!<br />

pqMdr ‘kwlf eI sfeIkl ‘qy kuVI lwd ky<br />

Gry lY afieaf. aKy PLoky Krcy asIN nHI<br />

krny. aKy dunIaF PLokIaF sLohrqF krky<br />

krjLfeI hoeI jf rhI aY. lotU-tolf QonUM<br />

luwt irhY. iPwty mUMh! ieh vI koeI ivafh<br />

aY? jdoN kfmryz ny hI kuC nhIN ilaf sI,<br />

qF sfnUM ivcoligrI dI Cfp ZwTy-KUh ‘coN<br />

imlxI sI? nMgF dy nMg pRfhuxy! kMnF nUM<br />

hwQ lfey, kwitaF df vpfr krnf mnjLUr<br />

pr iksy kfmryz df ivcolf nHIN bxnf!<br />

ijhVy ivcoly nUM Cfp nHIN pf skdy, ieh<br />

kfmryzI suafh dI aY? asIN muMdrI dy<br />

lflc nUM vfDU igwty kZvfAuNdy rih gey.<br />

sfzI qF kfmryz bfq nHIN puwCdf, afpxI<br />

GrvflI nUM ‘jIqI-jIqI’ krdy df mUMh<br />

suwkdY! ikMny nfsLukry bMdy aY!<br />

dUjI ivcolgI df kOVf qjLrbf<br />

hoieaf. soicaf ijhVf ieh Gftf ipaY,<br />

agly Gr qoN pUrf krFgy! kuVI vfilaF<br />

qoN vI Cfp, muMzy afilaF koloN vI Cfp!<br />

Gfty-vfDy brfbr! Gfty vfDy vpfr ‘c<br />

huMdy hI rihMdy aY! hux sfzy Aupr ‘ivcoly’<br />

df lybl lwg igaf sI. ijvyN iksy nUM<br />

zfktr, ieMjInIar jF pRoPLYsr dI AupfDI<br />

iml jFdI aY, sfnUM ivcoly vflI ‘AupfDI’<br />

iml geI sI. sfzI rwb ny Pyr sux leI.<br />

suxI kI? lihrF bihrF kr idwqIaF!<br />

iek ‘muMzf’ kYnyzf qoN afieaf sI.<br />

Aumr 50 sfl. ivafh krvfAux nUM<br />

qFGdf sI. nfly 50 sfl kI Aumr huMdI<br />

aY? vfl kfly, dfhVHI GrVHI hoeI, Auh<br />

qF lwgdf hI pwcIaF ku df aY! nfly mrd<br />

qy GoVf vI kdy buwZy hoey aY? KLurfkF imlI<br />

jfx shI! sfnUM ‘kfmryz aYNz jIqI kMpnI’<br />

‘coN ipaf Gftf iewDroN pUrf huMdf lwgdf<br />

sI. asIN kYnyzIan ‘lfVy’ nUM Aucyc krky<br />

jf imly. Auh ‘muMzf-KuMzf’ idsx leI<br />

grIs ijhy nfl afpxy vfl copVI bYTf<br />

sI. AuT ky bVy AuqsLfh nfl imilaf,<br />

mVk Borf vI nf! ivcoly vflf ‘lybl’<br />

sfnUM rfs afieaf, Aus ny jfnI-vfkr dI<br />

boql swp vFg kwZ ky sfzy mUhry rwK<br />

idwqI. bVf idl diraf bMdf. sUm kfmryz<br />

nfloN lwK drjy cMgf. jy asIN kdy Buwl-<br />

BuwlyKy kfmryz dy Gry cly jfxf qF Aus<br />

ny afpxI GrvflI nUM mlvIN ijhI jIB<br />

nfl afKxf, “jIqI! sfQI awDf ku kwp<br />

cfh bxf lvo!” beI puwCxf hovy, pUrf kwp<br />

bxfAuNdI jIqI dy Kurk pYNdI aY? nIq dy<br />

inry nMg! ijho jI nMdo bfhmxIN, Auho ijaf<br />

GuwdU jyT. ijho ijhf mwKI cUs kfmryz,<br />

Aus qoN vwD itwzIaF busLkrn vflI Aus<br />

dI KlpfV ijhI jIqI! ‘AusfrU-ivcfrF’<br />

vflI!<br />

KLYr! sfzI jwdojihd rMg ilafeI.<br />

kYnyzIan ‘lfVy’ df pwk-Twk krvf idwqf.<br />

kI ho igaf ik kuVI dI Aumr kYnyzIan<br />

lfVy qoN qIh sfl CotI sI? muMzf qF<br />

kYnyzIan sI nf! nfly 25-30 sflF df<br />

vI koeI PLrk huMdY? kuVI dy mF-ipAu qF<br />

sfzy pYr Do-Do ky pIx nUM iqafr sI, sfzI<br />

kuVI nUM ‘bfhrlf’ muMzf lwB ky idwqY!<br />

kYnyzIan lfVf sfzI hr roj ivskI aqy<br />

kuwkV-btyry nfl syvf krdf, jwPLIaF<br />

pfAuNdf. jdoN asIN kYnyzIan df mukfblf<br />

kfmryz nfl krky dyKxf qF sfQoN kfmryz<br />

nUM sO-sO gflH inklxI! kYnyzIan df<br />

ivafh ho igaf. lokF ny do cfr idn dMdkQf<br />

kIqI. cuwp kr gey. pqf nHI lokF nUM<br />

kI burI bfx aYN? iksy dI kuVI iksy df<br />

muMzf, lokF dy kI sUl huMdY? sfzy ihwsy<br />

iek nhIN, do CfpF af geIaF. Gfty pUry<br />

ho gey! do-iqMn mhIny kuVI nUM GuMmf-iPrf<br />

ky kYnyzIan ‘muMzf’ kuVI nUM jldI hI<br />

mMgvf lYx df vfadf krky kYnyzf nUM jhfj<br />

cVH igaf. jfx qoN pihlF cMzIgVH, msUrI,<br />

isLmly qy hor pqf nhIN ikwQy-ikwQy kuVI<br />

nUM GumfAuNdf irhf. kfmryz qF afpdI jIqI<br />

nUM mogy iPLlm nhIN idKf sikaf. ikMnf<br />

mwKI-cUs aY sflf kwuiqaF df!<br />

hux iqMn muMdrIaF sfzy hwQF ivc<br />

kfly nfgL dI awK vFgUM dgLdIaF rihMdIaF.<br />

sfzI sLfmq qF AudoN afeI jdoN kYnyzIan<br />

lfVy ny jf ky kuVI nUM koeI kfgjL-pwqr<br />

nf Byijaf. pihlF jf ky qF PLon-PLfn<br />

krdf irhf pr iPr iek dm cuwp ijhf<br />

kr igaf. kuVI vfilaF ny sfzI jfn KfxI<br />

sLurU kr idwqI. asIN ikhVf kYnyzf dy muwK<br />

mMqrI sI? sfnUM qF ieh vI nhIN pqf sI<br />

ik muMzf kYnyzf rihMdf vI hY ik nhIN?<br />

kuVI nUM vI kMjr dy ny koeI pqf-suqf nhIN<br />

idwqf sI. kuVI vI shurI BolI, kYnyzIan<br />

dI buwkl ‘c vV, lorIaF lYNdI, sfrf kuC<br />

Buwl geI.<br />

jdoN kuVI vfilaF ny sfzy bnyry burI<br />

qrHF rMdxy sLurU kr idwqy qF asIN afpxf<br />

Buwgf kuwty jfx qoN pihlF hI hwQ pYr mfrny<br />

sLurU kr idwqy. zridaF ny aMimRqsr<br />

hvfeI awzy ‘qy zyrf lf ilaf. jdoN koeI<br />

kYnyzf qoN jhfj afieaf kry, asIN kYnyzf<br />

qoN afAux vfilaF nUM ‘lfVy’ df hulIaf<br />

aqy ipMz dws ky jfxkfrI hfsl krn dI<br />

koisLsL kiraf krIey.<br />

afKr sfzy isr ivc iek hor BVHfkf<br />

PLt igaf. Aus dy iksy nyVly jfxkfr ny<br />

dwisaf ik lfVf jI qF suwK nfl 25 sfl<br />

pihlF dy ivafhy-vry hn aqy AunHF ny<br />

kYnyzf ivc huxy ijhy afpxI 23 sflf<br />

lVkI dI sLfdI kIqI sI. sfnUM qF jI idl<br />

df dOrf pYx vflf ho igaf! rwb awgy hwQ<br />

joVy, bcf rwbf, qyry axjfx bwcy hF! Gry<br />

ikvyN jfeIey? kuVI vfly sfnUM iCwlx leI<br />

rYNgVy cuwkI iPrdy sn. afKr kfmryz dy<br />

Gry hI jf zyry lfey.<br />

kdy-kdy Kotf iswkf vI kMm af jFdY.<br />

kfmryz nUM sfrI gwl dwsI. Aus ny<br />

kYnyzIan dIaF sfrIaF guwQIaF PLrolx<br />

dI ijLMmyvfrI leI. kihMdf kYnyzf ivc sfzy<br />

bVy sfQI vsdy ny, buwZy lfVy nUM inrvsqr<br />

krFgy qy kuVI nUM iensfPL duafvFgy! sfnUM<br />

vI qwqIaF-TMZIaF suxf igaf, aKy qusIN<br />

lok aMnHy ho, kuC krn lwgy awgf ipwCf<br />

nHI dyKdy. jIqI jI vI afpxy guwsy df<br />

rygmfr sfzy PLuwl vrgy srIr ‘qy Pyr<br />

geI, aKy kuVI dI ijLMdgI brbfd krn dy<br />

srfsr qusIN ijLMmyvfr ho! koeI puwCy, beI<br />

shurIey KurcxIeyN jIey, kI koeI iksy dy<br />

aMdr viVaf huMdY? kyrF eI jwj bx ky<br />

KVHgI? pr asIN ies glqI qoN iek sbk<br />

jLrUr iswiKaY, iksy ‘bfhrly’ dy ivcoly nhIN<br />

bxnf. kMnF nUM vfr-vfr hwQ lfey, ajy qF<br />

asIN afpxy hwz bcfAux ‘qy lwgy hoey hF!<br />

nfnk, nfm, aiBafs<br />

aqy gurduafrf<br />

(sPf 24 dI bfkI)<br />

iswK smfj mnuK kyNdRq bxdf jf<br />

irhf hY. ijvyN ijvyN gurduafry sFJIvflqf<br />

aqy srbwq dy Bly dy mnorQ qoN dUr huMdy<br />

jf rhy hn, AuvyN AuvyN gurU GrF pRqI ÈrDf,<br />

siqkfr aqy afsQf df aBfv hoeI jf<br />

irhf hY aqy gurU GrF dy numfieMidaF pRqI<br />

ivÈvfs KIx ho irhf hY. aksr suixaF<br />

jFdf hY ik gurduafry pwky hoeI jf rhy<br />

hn aqy iswKI kwcI huMdI jf rhI hY. muhMmd<br />

iekbfl sfihb dI kivqf Ìurmfin Éudf<br />

dIaF ieh sqrF vI iehI kihMdIaF<br />

jfpdIaF hn:<br />

mYN nfÉuÈo byËfr hUM mrmr kI isloN sy,<br />

myry lIey imwtI kf hrm aOr bnf do.<br />

*Email:avtar61@gmail.com


<strong>Punjab</strong> <strong>Times</strong> Vol 12, Issue 10, March 5, <strong>2011</strong> pMjfb tfeImjL sfl 12, aMk 10, 5 mfrc <strong>2011</strong> (28)<br />

smrwQ ÈYlIkfr zf[ hrpfl isMG pMnU<br />

pMjfbI ivc ilKx vfly myry smkflI<br />

lyKkF ivcoN zf[ hrpfl isMG pMnU ny<br />

smrwQ ÈYlIkfr vjoN afpxf iswkf afpxy<br />

smkflI lyKkF aqy pfTkF qoN mMnvf<br />

ilaf hY. ijs iksm dI qfËgI aqy<br />

rvfngI df sihj vhfa Aus dIaF ilKqF<br />

ivc hY, Auh imhnq nfloN ikqy vwD mYnUM<br />

bKiÈÈ lgdf hY. gurU bcn hn ik akfl<br />

purK jdoN KohMdf hY qF sfK jF cMigafeI<br />

Koh lYNdf hY aqy jdoN bKÈdf hY qF vI sfK<br />

jF cMigafeI bKÈ idMdf hY. ieh bKiÈÈ<br />

hY ik pMnU koloN ieko gwl hËfr vfr suxI<br />

jf skdI hY. Aus dI adfiegI ivclI<br />

spÈtqf aqy vcnbwDqf Aus dI ÈkqI<br />

blkfr isMG (pRoPYsr), pitaflf<br />

Pon:91-93163-01328<br />

hY. gwl kridaF nf Auh hAumY nUM nyVy<br />

lwgx idMdf hY aqy nf hI hlImI nUM dUr<br />

jfx idMdf hY. khI jf rhI gwl df pRQm<br />

sroqf Auh afp hI huMdf hY. gwl ivclIaF<br />

mhIn prqF df anMd lY irhf lyKk,<br />

sfKÈfq KyVy ivc iKiVHaf hoieaf vkqf<br />

lgdf hY. pMnU vkqf aqy sroqf ivckfrly<br />

prdy nUM ieMnI sihj nfl iKskf idMdf hY<br />

ik pqf nhIN lgx idMdf. Auh ibnf iksy<br />

mdd dy pfxI vFg afpxf rfh afp bxf<br />

lYNdf hY. afpxI gwl kihx vfsqy jy jgHf<br />

hovy qF Aus nUM Auh vrqxf jfxdf hY. jy<br />

jgHf nf vI hovy qF vI Auh pYdf krky<br />

vrqxI jfxdf hY. ieh pMnU df krqfrI<br />

gux hY aqy mlkVy dKlaMdfË hox vfly<br />

iksy iksm dy hwsd aqy rÈk dIaF<br />

sImf-ryKfvF qoN mukq rihMdf hY. ieho ijhy<br />

pRBfv aDIn Aus dI pusqk df rIvIAU<br />

myry leI cyqMn pwDr qy iemiqhfn ivcoN<br />

lMGx vrgf kfrj hY.<br />

ies pusqk dy klfvy ivc sUKm<br />

icMqn dIaF mhIn prqF dy aijhy idgMbrF<br />

dIaF gwlF kIqIaF geIaF hn, ijnHF nUM<br />

iksy iksm dy vfd jF isDFq ivc jkVn<br />

dI koiÈÈ, iblkul nhIN kIqI. pMnU dI ieh<br />

koiÈÈ vizaF sMg qurdy jfx vFg vI hY<br />

aqy vizafeI dI vizafeI nUM loVvMdF qk<br />

lY ky jfx dy imÈnrI kfrj vFg vI hY.<br />

ieh koiÈÈ smuMdr ivcoN moqI lBx vrgI<br />

hY. lwB ley nUM sjfAuxf qy sMBflxf pMnU<br />

nUM afAuNdf hY. gwlF kridaF kridaF pMnU<br />

ies qrHF df aihsfs pYdf kr idMdf hY ik<br />

sfgr vrgIaF zUMGIaF vzIaF rUhF df<br />

Byd pfAux dI QF, jo kuJ imldf hY jF<br />

pwly pYNdf hY, Ausy nUM siq bcn kih ky<br />

pRvfn kr lYxf cfhIdf hY. ijnHF lokF kol<br />

goizaF prny ho ky gRihx krn dI<br />

jigafsf nhIN huMdI, AunHF nUM smJ hAumY<br />

vFg qMg krdI rihMdI hY. ieh siQqI gurU<br />

amrdfs dy ÈbdF ivc “myrI myrI kir<br />

gey plY ikCu nf pfie” dI hY aqy ies df<br />

nqIjf “aMiq gey pCuqfie” ivc inkldf<br />

hY. lyKk afp ies aihsfs nfl juiVaf<br />

hoieaf hY aqy pfTk nUM Auh ies nfloN<br />

tuwtx df mOkf hI nhIN idMdf. eysy leI<br />

ijQoN vI sFBxXog imldf hY, lY ky sMBflx<br />

dI koiÈÈ krdf hY. ies pusqk ivc<br />

aiDafqmk rMg ivc rMgy hoey iqMn vzy<br />

sUPIaF-hfiPË ÈIrfËI, mOlfnf rUmI aqy<br />

bfbf PrId dy bMdgI qoN bMDn-mukqI qk<br />

dy sPr nUM ilaf igaf hY. PrFË kfPkf<br />

aqy imlynf rfhIN afDuink aMqridRÈtIaF<br />

dy mrhm dI sOKI smJ dIaF sMBfvnfvF<br />

nfl pircq krvfieaf igaf hY. smkflI<br />

bËurg BfeI lKÈbIr isMG aqy hrdyv<br />

isMG afritst rfhIN iswK icMqn dIaF<br />

sUKm prqF dy rUbrU kIqf igaf hY. ienHF<br />

iqMnF prqF ivc rivMdr nfQ tYgor rfhIN<br />

anuBvI icMqn ivc ieh vfDf kr idqf<br />

igaf hY ik bKiÈÈ dI AuNglI PVH ky qurn<br />

ies pusqk dy klfvy ivc sUKm icMqn dIaF mhIn prqF dy aijhy idgMbrF dIaF<br />

gwlF kIqIaF geIaF hn, ijnHF nUM iksy iksm dy vfd jF isDFq ivc jkVn dI koiÈÈ,<br />

iblkul nhIN kIqI geI. pMnU dI ieh koiÈÈ vizaF sMg qurdy jfx vFg vI hY aqy<br />

vizafeI dI vizafeI nUM loVvMdF qk lY ky jfx dy imÈnrI kfrj vFg vI hY.<br />

vflI anuBvI-smrQf kI kr skdI hY<br />

aqy ikho ijhIaF pYVF Cwz skdI hY? ies<br />

rMg ivc rMgy jfx leI ikqfb dI iswDI<br />

pVHq hI shfieqf kr skdI hY.<br />

ikqfb ivcly vzy bMidaF bfry pRfpq<br />

jfxkfrI ivc kI vfDf hoieaf, ies bfry<br />

crcf kIqy jfx dI ieQy loV nhIN hY. gwl<br />

qF ieh krnI hY ik sfzy afs pfs pRfpq<br />

jfxkfrI nUM pMnU ny iks klfkfrI nfl<br />

sfzy qwk phuMcf idqf hY. lyKk gwl kr<br />

irhf hY, PrFË kfPkf dI ik Auh “prspr<br />

pwky ivroDI ivcfrF nUM dohF hwQF ivc PV<br />

ky Kyzdf qy lhU-luhfx huMdf.” (pMnf 143)<br />

pr nfl hI Auh jnmsfKI df hvflf<br />

joV ky siq nUM smJx dIaF bhupfsfrIsMBfvnfvF<br />

df drvfjLf KolH idMdf hY. hvflf<br />

awKr dI qfkq df hY, ijs nUM jnmsfKI<br />

ivc hiQafr vFg vriqaf igaf hY.<br />

mrdfny nUM bfby nfnk dI Ausqq hI rwb<br />

dI Ausqq lgdI hY. bfbf jI dy mnHF krn<br />

`qy mrdfnf kihMdf hY “bfbf, isRÈtI dI<br />

rcnf dubfrf hox lwgI hY. bRihmMz df pyVf<br />

hwQF ivc lY ky gunHx lwgf hYN. gurU jI ny<br />

Purmfieaf- “bs BfeI bs. eydUM agY<br />

nhIN clfvxf hor awKr koeI.” ijs nUM<br />

ies pRsMg df nhIN pqf Aus nUM vI pMnU<br />

afpxy nfl qor lYNdf hY, ieh dwsx leI<br />

ik ilKq jy “pRfrQnf hovy” qF awKr dI<br />

pusqk: afrt qoN bMdgI qwk<br />

lyKk: hrpfl isMG pMnU<br />

pRkfÈk: isMG bRdrË,<br />

bfËfr mfeI syvF, aMimRqsr<br />

pihlI vfr jnvrI <strong>2011</strong><br />

kImq:200[ kul pMny:232<br />

Aus ÈkqI dy dIdfry ho skdy hn ijs dy<br />

afsry PrFË kfPkf ny pihlF pwCm qoN<br />

aqy iPr sfrI dunIaF qoN afpxf iswkf<br />

mMnvf ilaf sI. pMnU dfdI-siBafcfr dy<br />

vfrs vFg bfl-buwD pfTk nUM vI akyvyN<br />

df iÈkfr nhIN hox idMdf, BfvyN Aus dIaF<br />

rcnfvF asl ivc ivdvfnF nUM hI muKfiqb<br />

hn. Aus dIaF ilKqF ieh dfavf kr<br />

skdIaF hn ik aOKIaF qy BydBrIaF gwlF<br />

vI sOKy ZMg nfl khIaF jf skdIaF hn.<br />

ieh sQfpq swcfeI hY ik ijs mfqrf ivc<br />

lyKk spÈt aqy sihj hovygf, Aus mfqrf<br />

ivc ilKq sOiKaF smJ afAux vflI ho<br />

jfvygI. kfPkf dIaF aMqridRÈtIaF aqy<br />

Aus dI BYVI ishq aqy afriQk qMgIaF<br />

nUM pMnU hI ieMny sihj-sMKyp ivc ibafn<br />

kr skdf hY ik “Auh do sMsfrF df<br />

nfgirk sI. iek qF mwDvrgI XhUdI bMdf,<br />

smfijk ihMsf df iÈkfr, dUjf iqafgI<br />

jogI, sB kfsy qoN inrlyp.” (145)<br />

pMnU iksy vihx ivc nhIN vihMdf aqy<br />

afpxI pVHq aqy smJ nUM iksy bMDn df<br />

iÈkfr vI nhIN hox idMdf. Aus ny kfPkf<br />

dIaF bOiDk AuzfrIaF df sihj-sQfpn<br />

krn dI koiÈÈ kIqI hY aqy ies ivc sPl<br />

vI hY pr Aus nUM koeI BulyKf nhIN hY ik<br />

swc dy muqlfÈIaF dI gwl bOiDkqf qoN nhIN,<br />

aiDafqmkqf qoN ÈurU huMdI vI hY aqy kIqI<br />

vI jf skdI hY. pMnU dy mn ivc bixaf<br />

PrFË kfPkf df sMpUrn pRBfv ieh hY,<br />

“jdoN qfkqvr koeI mnuwK swc nUM afhmxy<br />

sfhmxy dyKdf hY qF Aus df nfm gurU<br />

nfnk dyv ho jFdf hY qy sfrI Aumr dunIaF<br />

nUM dsdf iPrdf hY ik ieh ikMnf suhxf,<br />

ikMnf ascrj aqy anMq hY. jy ikqy<br />

kmËor bMdy sfhmxy ieho anMq swc pRgt<br />

ho jfvy qF pfgl ho jfvygf, CupfAux df<br />

Xqn krygf, Kud nUM vI, swc nUM vI. Auh<br />

(kfPkf) iehI krdf irhf. Aumr Br<br />

kfPkf ibmfr irhf qy 40 sfl dI Aumr<br />

ivc mr igaf.” (pMnf 135)<br />

kih skdy hF ik pMnU nUM koeI vzwpx<br />

ivcilq vI nhIN krdf aqy afqMkq vI<br />

nhIN krdf. hflFik pMnU nUM pqf hY ik<br />

aiDafqmkqf ivc pfglpn dy arQ<br />

kyvl mfqr pfglpn hI nhIN huMdy. hfiPË<br />

ÈIrfËI aqy gyty ivckfr pMj sdIaF df<br />

Prk hox dy bfvjUd dohF nMU “jOVy Brf”<br />

ikhf hY. gyty dy hvfly nfl lyKk ny<br />

iliKaf hY, “jy koeI myry qoN puwCy ik hfiPË<br />

df pIr kOx hY qF mYN khFgf-pfglpn.<br />

Aus vrgf ÈudfeI kOx hoeygf?” kfPkf<br />

dI rUh qk phuMcy lyKk dy ÈbdF nfl<br />

kfPkf bfry gwl nUM smytxf sOKf nhIN<br />

lgdf pr lyKk ny iehI kr ivKfieaf<br />

hY, “qusIN mYnUM bolxf qy ilKxf ikAuN<br />

isKfieaf? jy glqI kr bYTy ho qF Pyr<br />

myry hwQ ikAuN nIN vwZdy? Ëbfn ikAuN nIN<br />

kwtdy? Kud ËKmI ho cwukf hF, dunIaF ËKmI<br />

hoeygI. [[[afeInstfeIn qoN bfd ivigafn<br />

bdl igaf qy kfPkf bfd koml<br />

klfvF[[[iek mrIË (kfPkf) sfP dyK<br />

irhY mOq nUM sfhmxy pr Aus dI rUh<br />

lrËdI nhIN. Auh vwKrf sI sB qoN.” (pMnf<br />

136)<br />

kfPkf bfry pUrf swc kihx df<br />

dfavf iksy ny nhIN kIqf aqy nf hI pMnU<br />

kr irhf hY pr kfPkf dy swc nfl pircq<br />

krvfAux vl Auh pfTk nUM qor ËrUr idMdf<br />

hY. ijvyN ik “myrIaF ikqfbF bImfrF aqy<br />

kmËorF nUM smJ afAuxgIaF[[[buËidlF,<br />

ibmfrF aqy kmËorF df pYgMbr hY PrFË<br />

kfPkf[[[mr imt cuwkI purfxI iksy Xfd<br />

ivc jy dubfrf jfn pY jfvy Pyr Auh mr<br />

jfxI soeygI nhIN kdI.” (pMnf 137)<br />

pMnU ny afpxI ies pusqk ivc<br />

vrqxXog tUkF dI lihr bihr kr idqI<br />

hY. bhuqI-smJ df ivKfvf krx vfilaF<br />

vfsqy ies pusqk nUM quhPf smJxf<br />

cfhIdf hY.<br />

ies pusqk dy nfm “afrt qoN bMdgI<br />

qk” nUM mYN pMnU dI ilKq dI kuMjI vFg<br />

vriqaf hY. pMnU bMdgI aqy afrt dy<br />

mhF-mfnvF dy nf hI mgr Bwjdf hY aqy<br />

nf hI Aus dy brfbr Auzx dI koiÈÈ<br />

krdf hY. sUPIaF nUM ieslfm dI rUh jF<br />

ieslfm dy rhwsvfdIaF vjoN jfixaf<br />

jFdf hY. sUPIaF ny agm ingm dy guhj<br />

nUM afm smJ ivc ikvyN qy ikMnf ku<br />

Auqfiraf, pMnU Ausy dI gwl krdf hY.<br />

ieslfm ivc sMgIq ivvrjq hY pr<br />

sUPIaF ivc ivvrjq nhIN, ies dy ivsQfr<br />

ivc jfey ibnf pMnU rUmI dy hvfly nfl<br />

ieh swc afm smJ ivc Auqfr idMdf hY,<br />

“ienHF KqF qoN pqf lwgdf hY ik pihlF<br />

kIrqn qoN ijMnf prhyË krdy sn, qbryË<br />

nfl imlfp qoN bfd ivÈvfs ho igaf ik<br />

kIrqn rfhIN hI dIn dIaF AucIaF mMËlF<br />

qk puwijaf jf skdf hY. ikhf krdy sn,<br />

“aMjIr hryk pMCI dI Kurfk nhIN hY.”<br />

(pMnf 209)<br />

klf dI dunIaF df aflm inrflf hY<br />

aqy klf df muwl iesy pRsMg ivc hI<br />

pfieaf jf skdf hY. ies df pRsMgk<br />

ivsQfr qF hrdyv isMG afritst bfry<br />

piVHaF hI pqf lg skdf hY ikAuNik Aus<br />

dy ÈbdF ivc “klfkfr AunHF jogIaF vFg<br />

hn jo ivckfrlf rsqf nhIN cuxdy. pMCIaF<br />

nUM zfrivn vFg vyKx dI QF Auh sMq<br />

PrFiss, ÈyK PrId aqy gurU nfnk dyv<br />

dI idRÈtI qoN dyKdy hn.” (pMnf 43) ijnHF<br />

iqMn sUPIaF nUM ies pusqk ivc ilaf<br />

igaf hY, AunHF bfry bhuq kuJ iliKaf jf<br />

cukf hY pr ienHF iqMnF dy kyNdrI srokfr<br />

nUM pMnU ny bfKUbI ibafn kr idqf hY. vDyry<br />

jfxkfrI dy muqlfÈIaF nUM pusqk qwk<br />

iswiDaF puwjx df mÈvrf hY.<br />

ies pusqk ivc lyKk ny 8 icMqkF<br />

bfry gwlF kIqIaF hn. AunHF dI sQfpqI<br />

aqy pRfpqI bfry mYirt ilst iqafr krnI<br />

hovy qF BfeI lkÈvIr isMG aqy hrdyv<br />

isMG afritst sB nfloN ipCoN afAuxgy<br />

pr pusqk ivc ieh dovyN pihly aqy dUjy<br />

nMbr `qy hn. iek kfrn ieh ho skdf hY<br />

ik ieh dovyN pMnU dI iswK-mfniskqf dy<br />

bfkI CyaF nfloN vDyry nyVy hn pr Aupr<br />

idqy jf cuky vyrvy qoN ieh spÈt ho jFdf<br />

hY ik lyKk nUM aijhf koeI bMDn nhIN hY.<br />

iehI kfrn hY ik pVHn vfly nUM mYirt<br />

ilsitMg dI loV mihsUs nhIN huMdI. iehI<br />

pMnU dy sPl ÈYlIkfr hox df sbUq hY. ienHF<br />

dohF iswK-klfkfrF (hflFik ienHF dohF nUM<br />

ies lybl dI loV nhIN hY) nUM sfhmxy<br />

ilafAux dI ieho ijhI koiÈÈ pihlI vfr<br />

hoeI hY pr lgdf ieho hY ik bfkI CyaF vFg<br />

ieh dovyN vI sQfpq icMqk-klfkfr pihlF<br />

hI sQfpq hn. ies gwl nUM hrdyv isMG dI<br />

BfÈf ivc smJx leI Aus dy ÈbdF vl<br />

pusqk rIvIAU<br />

muVdy hF, “rcnf krn qoN mhIn qy ivÈfl<br />

anuBv hor koeI nhIN.” (pMnf 11)<br />

pMnU ilKdf hY qF rcnf ho jFdI hY.<br />

eysy nUM lhU ivc klm zubo ky ilKxf suxdy<br />

afey hF. iehI hY jo mYN sFJf krn dI koiÈÈ<br />

kr irhf hF. ivwQ qoN vyKIey qF klfkfr<br />

sfzy vrgf hI huMdf hY ikAuNik Aus dy srIr<br />

ny Aus aMdrly klfkfr nUM Zk riKaf<br />

huMdf hY. pMnU, klfkfrF dI bFh PVH ky<br />

pfTk qwk pihlF phuMcdf hY aqy iPr<br />

klfkfr dI klfkfrI nUM srIr dy Ehly<br />

ivcoN bfhr ies qrHF kwZ ilafAuNdf hY ik<br />

zf[ hrpfl isMG pMnU<br />

kmËor ingfh vfly nUM vI kfPI kuJ idwsx<br />

lwg jFdf hY. imsfl dy qOr ‘qy pwQr ivc<br />

pey hoey buwq nUM kyvl klfkfr dIaF<br />

ingfhF hI vyK skdIaF hn aqy pRgt<br />

kr skdIaF hn. klfkfr dI gYrhfËrI<br />

ivc pwQr qF kyvl pwQr hI huMdf hY aqy<br />

rihMdf hY.<br />

hrdyv isMG bfry ilKidaF pMnU ny<br />

klfkfr dy hvfly nfl hI bhuq sfrIaF<br />

BfeIcfrk kmËorIaF nUM vI byprd kr<br />

idqf hY. ieh AuhI kmËorIaF hn ijhVIaF<br />

sfzy sfiraF dy sfhmxy, pMjfbI<br />

mfniskqf ivc inihq peIaF hn. ies<br />

nUM kihx df hIaf hrdyv isMG ny ieh<br />

kih ky kr idqf hY ik “dunIaF dy<br />

afritst vwK-vwK dyÈF ivc afpxIaF<br />

afrt gYlrIaF idKfAuNdy iPrdy hn. pMjfb<br />

dIaF cfr vwzIaF XUnIvristIaF afps<br />

ivc qflmyl krky vI afpxIaF gYlrIaF<br />

rotyt nhIN krdIaF.” (pMnf 20) hrdyv<br />

isMG dIaF pNyitMgË nUM smJx vfsqy klf<br />

nUM prKx vflI pfrKU-idRÈtI cfhIdI hY,<br />

ijhVI bhuiqaF ivc nhIN huMdI. pMnU ny<br />

ieh gwl svIkfr krky vI, iek pqy df<br />

nqIjf kwZ idqf hY ik “smJxf qy<br />

smJfAuxf AusqfdF df kMm hY, sroqy anMd<br />

lYx. qysy nfl phfV kwtxf Prhfd df<br />

kMm hY, lok kwty phfV ivcoN vgy cÈmy df<br />

imwTf pfxI pIx.” (pMnf 12)<br />

pMnU keI vfr afpxy koloN kuJ vI<br />

nhIN kihMdf. iPr vI dUijaF dy hvfilaF<br />

dy pRkfÈ ivc, afpxy nukqy nUM prpwk<br />

krI quiraf jFdf hY. mYN Aus nUM ikhf ik<br />

qyrI Xfd-ÈkqI bVI kmfl dI hY. jvfb<br />

sI, mYN bhuq imhnq krdf hF, vrqxXog<br />

gwlF nUM sMBflx vfsqy. mYnUM pRoPYsr<br />

gulvMq isMG dI AunHF dI kmfl dI Xfd-<br />

ÈkqI bfry kIqI itpxI Xfd af geI.<br />

kihMdy cor hnyry ivc vI Auh cIË lwB<br />

lYNdf hY, ijhVI GridaF nUM afpy rwK ky<br />

vI nhIN lwBdI. asl, Xfd-ÈkqI nhIN,<br />

asl hY loV, iewCf muqfibk imhnq aqy<br />

lgn. hrdyv isMG ny afpxI mF dI gwl<br />

suxfeI aqy pMnU ny Aus nUM ies qrHF<br />

vriqaf ik iswK-Xfd qfËf ho geI, “qurn<br />

df vkq ho igaY. mF AuTI. ikhf, hrdyv,<br />

ieh qyry kys bVy ipafry ny. duwD dhIN<br />

(bfkI agly sPy `qy)


<strong>Punjab</strong> <strong>Times</strong> Vol 12, Issue 10, March 5, <strong>2011</strong> pMjfb tfeImjL sfl 12, aMk 10, 5 mfrc <strong>2011</strong> (29)<br />

mwkI dy Pulky bxfAux vflI byby<br />

gurbcn isMG Buwlr<br />

mwkI dy afty df Pulkf nhIN bxdf,<br />

rotI pwkdI hY. jdoN kdI gurcrn mwkI dI<br />

rotI pkfAuNdI, afKdI, “mwkI dI rotI iksy<br />

qoN nhIN PuldI, jlfldIvfl vflI byby jI<br />

qvI `qy mwkI dIaF pqlIaF-pqlIaF<br />

rotIaF lfhuMdI qF kxk vFgUM Puwl jFdIaF.”<br />

Aus df Bfv gdrI bfby duwlf isMG<br />

jlfldIvfl dI nUMh, byby bcn kOr qoN huMdf.<br />

sfzy ivafh qoN pihlF 1961 ivc<br />

gurcrn jlfldIvfl dy pMcfieqI skUl<br />

ivc aiDafpkf rhI sI aqy Aus dy rihx<br />

df iËMmf bfbf jI dy pirvfr ny ilaf sI.<br />

bfbf jI Aus smyN jIvq sn. gurcrn bfbf<br />

jI dy puwqr kfmryz hrnfm isMG nUM bfpU<br />

jI aqy nUMh bcn kOr nUM byby jI afKdI.<br />

sfrf pirvfr Aus nUM Gr dy bwicaF ivwcoN<br />

iek smJdf.<br />

bfbf jI aksr hI gurcrn nUM kol<br />

ibTf ky gdr lihr dIaF gwlF suxfAuNdy.<br />

ieh pr iek iblkul hI arfjnIqk<br />

pirvfr ivcoN sI. ies nUM AunHF vzmuwlIaF<br />

gwlF df kuJ vI pwly nf pYNdf. bws ieh<br />

motI-motI gwl eynI ku smJdI ik bfbf<br />

jI dys-prdys iPr ky afpxf sB kuJ<br />

gvf ky aMgryËF ivruD lVdy rhy. mgroN<br />

jdoN myry nfl vfh sdkf Aus nUM rfjnIqk<br />

soJI afeI, Auh muV-muV JUrdI, “mYN eynI<br />

mhfn hsqI dy Gr rihMdI rhI, AunHF df<br />

snyh mfxdI rhI, pr myrI aigafnqf<br />

ik mYnUM ies df pqf qk nhIN sI. jy<br />

rfjnIqk smJ huMdI, myrf Auh smF ikMnf<br />

vzmuwlf hoxf sI.”<br />

bfbf jI sfzy ivafh qoN CyqI hI mgroN<br />

1966 ivc clfxf kr gey. idwlI dy ruJyivaF<br />

ivc AulJy asIN bfkI pirvfr nUM imlx dIaF<br />

ivAuNqF bxfAuNdy rhy ik bhuqy jIa hOlIhOlI<br />

amrIkf aqy kYnyzf jf itky.<br />

afpxI amrIkf dI PyrI smyN jdoN<br />

AuQy vsy afpixaF nUM cyqf kIqf qF bfbf<br />

jI dy pirvfr nUM imlx dI qFG suBfivk<br />

sI. afs bJdI ik Auh ikqy nf ikqy<br />

kYlIPornIaf ivc hI hoxgy jo pMjfbI<br />

smrwQ ÈYlIkfr zf[<br />

hrpfl isMG pMnU<br />

nfl Do Do iÈMgfrdI sI. ienHF dI byadbI<br />

nf krIN. qUM prdys cwilaYN. pqf nhI AuQy<br />

ikho ijhI iËMdgI aY. mjbUrI vws jy kdI<br />

kys ktfAuxy pY jfx, Pyr mYnUM afpxf<br />

mUMh nf idKfeIN.” (pMnf 15) mYnUM sohx<br />

isMG sIql dI “duKIey mF puwq” Xfd af<br />

geI. aMnHI ho cuwkI mhfrfxI ijMdF ny<br />

klkwqy ivclI imlxI dOrfn puwq mhfrfjf<br />

dlIp isMG df isr plosidaF kuJ vI<br />

nhIN sI afiKaf pr mF dy anzulHy awQrUaF<br />

df Auqr iek iswK mF nUM piqq puwqr df<br />

ieh sI ik mYN afpxy ipAu dI slqnq qF<br />

vfps nhIN ilaf skdf pr dsm-ipqf<br />

vloN bKÈI iswK-pCfx, kys ËrUr vfps<br />

ilafvFgf. dlIp isMG sfkys ho igaf<br />

sI. hrdyv isMG knyzIan hY aqy sfkys<br />

hY. ieh hY KUbsUrqI pMnU dI ÈYlI dI ik<br />

Auh iekihrIaF swcfeIaF nUM ivrfsqI-<br />

XfdF nfl joVdf quiraf jFdf hY.<br />

afritst, afritst hI huMdf hY.<br />

hrdyv isMG ny iek iswK-zfkUmYNtrI<br />

bxfeI “d iswKs.” Aus df iek zfielfg<br />

hY, “vzy bMdy dI mOq vkq dyÈ afpxy JMzy<br />

Jukf lYNdy hn, dwisaf ik inÈfn sfihb<br />

nhIN Jukdf, gurU sfihbfn ny mfqm krn<br />

Aupr sQfeI pfbMdI lgfeI hoeI hY.” (pMnf<br />

20) iswKF kol afritst hn. ies dy<br />

bfvjUd hrdyv isMG dI rfey hY ik “iswKF<br />

ivc afrt ivkisq hoieaf hI nhIN” aqy<br />

prvfsIaF leI suBfivk itkfxf hY.<br />

iek Èfm kvI-gfiek imwqr pÈOrf<br />

isMG iZwloN dy Gr bYiTaF gdrI bfibaF<br />

dIaF kurbfnIaF aqy AuQy AunHF dIaF<br />

XfdgfrF dI gwl cwl peI. sfnUM Jwt bfbf<br />

duwlf isMG jlfldIvfl dy prvfsI pirvfr<br />

“pMjfb afrt qoN vMicq ho igaf, ijs dy<br />

Tos kfrn vI hn.” (pMnf 35) ieh dwsx<br />

vfsqy pMnU ny 36 sPy ilKy hn. asl qwk<br />

qF pVH ky hI phuMicaf jf skdf hY ikAuNik<br />

aflm ieh hY ik iek sQfpq sMq ny hrdyv<br />

isMG nUM puwiCaf, “qusIN kI krdy huMny E.”<br />

mYN dwisaf, afritst hF, icwqrkfrI kiraf<br />

krdF. sMq ny ikhf, “pMQ leI vI kuJ kro.”<br />

Aus dy iKafl ivc myry vflf kMm koeI kMm<br />

nhIN hY. (pMnf 22)<br />

mYN ivafiKaf dI ivafiKaf df<br />

ielËfm afpxy isr nhIN lYxf cfhuMdf.<br />

hrdyv isMG bfry gwl Aus dI pqnI<br />

(pMjfbx nhIN aqy pMjfb nUM pqI rfhIN hI<br />

jfxdI hY) dI itpxI nfl sMkocdf hF.<br />

ieh itpxI Aus ny KuÈvMq isMG dI afm<br />

duhrfeI jFdI itpxI ik iswK 50 sfl<br />

ivc Kqm ho jfxgy, Auqy kIqI sI. mfrIaf<br />

ny jo lyK iliKaf Aus dI afKrI pMkqI<br />

ieh sI, “kwËfk pVHdy nhIN. ienHF df<br />

Èfndfr ieiqhfs iswKF vrgf hY. anpVH<br />

hox krky kwËfk hux Kqm ho rhy hn,<br />

ienHF nUM mridaF dyK ky iswKF nUM bcx df<br />

Xqn krnf cfhIdf hY.” (pMnf 25)<br />

BfeI lkÈvIr isMG bfry pMnU df lyK<br />

pVHn qoN pihlF mYN iehI smJdf sI ik<br />

pRo[ ÊulvMq isMG PfrsI dy afKrI iswK<br />

ivdvfn sn ikAuNik AunHF iekwilaF nUM<br />

rfÈtrpqI purskfr nfl snmfinq kIqf<br />

igaf sI. hux myrf ieh ivÈvfs hY ik<br />

ieho ijhy snmfn dy BfeI sfihb vI hwkdfr<br />

sn. pMnU AunHF nUM sfhmxy nf ilafAuNdf<br />

qF ies aihsfs ny pYdf hI nhIN sI hoxf.<br />

df iÉafl af igaf. AunHF nfl sfzI sFJ<br />

df ipCokV sux ky pÈOrf isMG boly, “Auh<br />

qF iewQy hI rihMdy ny, afpxy nyVy, kuC<br />

mIlF dI ivwQ Auqy.”<br />

“aYQy!” sfnUM dovF nUM KuÈI hoeI.<br />

“hrnfm isMG hn, bfbf jI dy poq-<br />

AunHF dI ilKq bfry mfihrfnf rfey ieh<br />

hY, “ies ikqfb dI nËm, eIrfn dI PfrsI<br />

Ëbfn ivc ilKI hY. ies nUM asIN eIrfnI<br />

ryÈm (mKmlI PfrsI) kihMdy hF.<br />

ihMdusqfnI PfrsI sIËnz sfgvfn hY, ijs<br />

ivcoN hMZxsfr suhxf PrnIcr bxdf hY.<br />

eIrfnI PfrsI ivc bwicaF dy mfsUm bolF<br />

vrgI komlqf hY, vylF aqy PuwlF ijhI<br />

nËfkq. Èfier df iKafl aqy ihkmq<br />

dMg krdI hY. ieh CpxI cfhIdI hY.” (pMnf<br />

49) sfrf klfm iek ijld ivc<br />

XunIvristI ny Cfp idwqf hY. BfeI jI,<br />

BfeI vIr isMG qoN bhuq pRBfivq sn. ‘Cupy<br />

rihx dI cfh’ dy pwky mwudeI sn. sihj<br />

df ieh aflm ik kihMdy sn, “qusIN kdI<br />

dyiKaY beI ihrn Gfh iekwTf krdy<br />

iPrn? qF vI BuwK-mrI nfl nhIN mrdy.”<br />

(pMnf 50) iKaflF dI prpwkqf aqy<br />

spÈtqf ieho ijhI ik kihMdy sn, “E<br />

BfeI lPËF dI kqfr nUM Ëbfn nhIN kihMdy.<br />

pihlF iehnUM iKafl idAu. Pyr eys ivc<br />

rMg Bro, Pyr sugMD Bro, Pyr sMgIq Bro.<br />

eynF kuJ rcfAuxf pYNdf hY lPËF ivc qF<br />

jf ky koeI dfnÈvr PkIr hfiPË ÈIrfËI<br />

aKvfAuNdf hY.” (pMnf 54) ieh smJ, sfDnf<br />

aqy isdk nfl afAuNdI hY. pfrdrÈI smJ<br />

hI ieho ijhI itpxI kr skdI hY, “AunHF<br />

ikhf-quhfzy vflI pIhVI PfstPUz pIhVI<br />

hY. qtPwt. asIN hfry ivc DrI kfVHxI vFg<br />

hF, sihj.” (pMnf 54)<br />

vrqmfn ivc BrUx-hwiqaf df bhuq<br />

iËkr cldf hY. BfeI jI irafsqI mfhOl<br />

ivc ply hoey jgIrdfr sn. iswKI dy rMg<br />

juafeI ik dohq juafeI,” pÈOrf isMG ny<br />

dwisaf.<br />

“pr hrnfm isMG qF bfbf jI dy<br />

spuwqr sn qy AunHF dy clfxy bfry mYN koeI<br />

ds-bfrF sfl pihlF aÉbfrF ivc piVHaf<br />

sI,” mYN nFvF dI dUhr nUM sfÌ krnf<br />

cfihaf.<br />

“ienHF df nF vI hrnfm isMG hI<br />

hY,” pÈOrf isMG ny spÈt kIqf aqy<br />

iekrfr kIqf ik Auh CyqI hI sfrf Qhupqf<br />

lY dyxgy. agly idn AunHF df Ìon<br />

afieaf, “hrnfm isMG bfbf jI dy poqjuafeI<br />

hn. huxy Auh quhfnUM Pon krngy<br />

qy Pyr afpxI sRImqI dI gwl BYx jI nfl<br />

vI krvfAuxgy.”<br />

mYN gurcrn nUM dwisaf qF Auh bolI,<br />

“vwzI bytI df nF qF igafno sI, dUjIaF<br />

dy hux mYnUM Xfd nhIN. ieh pqf nhIN AunHF<br />

ivwcoN ikhVI hY.”<br />

sfnUM Pon dI bhuqI AuzIk nf krnI<br />

peI. afvfË pr iksy iesqrI dI sI.<br />

sMkocvyN ijhy bol sn, “siq sRI akfl<br />

jI, gurbcn isMG Buwlr jI boldy ny?”<br />

Èfied Pon hrnfm isMG dy pirvfr<br />

df nf hovy, iksy lyKk jF pfTk df hovy.<br />

mYN vI Auqr sMkocvF hI idwqf, “siq sRI<br />

akfl jI, hF mYN Buwlr hI boldf hF.”<br />

Auh bolI, “mYN gurcrn kOr nfl<br />

gwl kr skdI hF?” mYN iek dm sur<br />

bdlI, “gwl ËrUr kr skdI hYN, pr isrÌ<br />

jy qUM igafno hYN!”<br />

Aus dI sur vI Jwt bdl geI, “hF<br />

jI, hF jI mYN igafno hI hF.”<br />

iek Èfm AunHF dy Gr gey qF dovF<br />

jIaF nUM cfa cVH igaf. hrnfm isMG ny<br />

afpxI lfiebryrI idKfeI. Dfrimk qy<br />

smfijk pMjfbI pusqkF sËf ky rwKIaF<br />

hoeIaF dyK sfihqkfr dy nfqy myrf mn<br />

KuÈ ho igaf. pusqkF dy nyVy hI sfrMgI<br />

vI peI sI qy Zwz vI. mYN puwiCaf, “ieh<br />

ÈOk vI rwKdy ho?” qy bynqI kIqI, “CyVo<br />

koeI qfn.”<br />

AunHF ny adb nfl mwQy nUM lf ky<br />

ivc vI rwqy hoey sn. DIaF bfry AunHF dI<br />

rfey ikMnI BivKmuKI, ishqmMd aqy<br />

sMqulq hY. kihMdy hn, “lhU, duwD ivc<br />

qbdIl ho jFdf hY pr lMmf arsf lgdf<br />

hY ies nUM. DI jMmdI hY, KyzdI KyzdI jvfn<br />

huMdI hY, iPr vr lwBdy hF, iPr sMqfn<br />

pYdf huMdI hY. ieMnf arsf lhU AuzIkdf<br />

rihMdf hY ik mYN kdI duwD bxF. QoVHf ijhf<br />

krmFvflf ihwsf duwD bxdf hY, sfrf nhIN.<br />

smF lgdf hY. ho jFdI hY krfmfq,<br />

muswlsl bMdgI sdkf.” (pMnf 54) iswKI<br />

dy rMg ivc aijhI rwqI hoeI rUh sI BfeI<br />

lkÈvIr isMG ik gurU dI hr gwl ivcoN<br />

bulMdI ZUMZ lYNdy sn. gurU nfnk dyv jI dy<br />

modIKfny vflI sfKI bfry itpxI inrI<br />

Èfierfnf prvfË hY. kihMdy hn- “quhfzy<br />

iKafl ivc sulqfnpur dy modIKfny ivc<br />

gurU bfbf jI nUM qyrF qoN agy igxqI Buwl<br />

geI sI? BfeIE, Auh byihsfb sI nf<br />

ijhVf, Aus ny ihsfbF qoN KihVf CuzfAuxf<br />

sI, Cuzf ilaf. ijhVf lwK afkfÈ qy lwK<br />

pfqfl df mflk hovy, Aus nUM kOx bMnHygf<br />

igxqIaF imxqIaF ivc.” (pMnf 55)<br />

pMnU ny klfkfrI df aYsf nYryitv<br />

bMinHaf hY ik afpxI ilKq qoN mukq ho ky<br />

gwl krn dI lflsf hI pYdf nhIN hox<br />

idMdf. gwl mukfx vfsqy kyvl iek hor<br />

gwl BfeI sfihb bfry dwsxI hY ik ijs<br />

bfry BfeI vIr isMG dI ieh rfey hY ik<br />

“muhfsny suKn ky ilhfË sy Xy nËm KUbIEN<br />

sy BrpUr hY. qkrfir alPfË, husnyisdk,<br />

muhfvrf, sPfeI bXfn, sfdgIie-kudriq<br />

mËmUn, KUbIey-qrkIb,<br />

XfdF dy JroKy<br />

sfrMgI cuwkI aqy sUq kr ky gË Pyiraf.<br />

mYnUM ajy afnMd afAux hI lwigaf sI ik<br />

Auh acfnk qfrF qoN gË cuwk ky boly,<br />

“ieAuN nhIN mYN suxfAuNdf. sfzy Gr rho<br />

kuC idn. bYiTaf krFgy mOj-msqI ivc!”<br />

hor lok Gr idKfAuNidaF afm krky<br />

iek kmrf “gYst rUm” vjoN idKfAuNdy<br />

hn, hrnfm isMG ny sjfey-sMvfry do kmry<br />

idKfey, “ieh do kmry swjxF-ipafiraF<br />

leI hn pr dUr prdysIN koeI afAuNdf hI<br />

nhIN.” Auh vfr-vfr Ëor pfAux lwgy,<br />

“qusIN rho sfzy kol.”<br />

byby jI bfry pqf lwigaf ik Auh<br />

kYnyzf vsdIaF do bytIaF kol rih rhI<br />

sI. sO qoN pMj-Cy sfl Gwt sI pr qurniPrn,<br />

Kfx-pIx Aumr anusfr vDIaf<br />

sI. bws gwlF Buwlx lwg peI sI. afpxy<br />

qoN awgy Aus ny cfr pIVHIaF hor dyK leIaF<br />

sn.<br />

jdoN PirËno dIaF cfr sfihqksiBafcfrk<br />

sBfvF ny iml ky myrf<br />

snmfn kIqf, mYnUM KuÈI hoeI. mYQoN mgroN<br />

pr gurcrn nUM Èfl Byt krn leI jdoN<br />

AunHF ny afpxy nfl bfbf duwlf isMG dI<br />

poqI aqy byby bcn kOr dI puwqrI igafn<br />

kOr nUM mMc Auqy bulf ilaf, lwigaf ik<br />

Aus df snmfn mYQoN vwD ho igaf.<br />

afpxI amrIkf PyrI bfry pusqk,<br />

‘iek amrIkf ieh vI` ivc mYN ienHF gwlF<br />

df vI iËkr kIqf. ies 29 jnvrI nUM<br />

iek Pon afieaf, “Buwlr jI, mwkI dy<br />

Pulky bxfAux vflI byby 98 sfl pUry<br />

kr ky awj rfq pUrI ho geI! mYN<br />

jlfldIvfl qoN bfbf duwlf isMG jI df poqf<br />

suirMdr boldf hF.” mYN prdysF ivc keI<br />

QFeIN iKlry hoey pirvfr df iËkr kIqf<br />

qF Aus ny dwisaf ik sbwb nfl bhuqy<br />

jIa afpo-afpxy kfrnF krky pihlF hI<br />

ieDr afey hoey hn. byby vI do-iqMn sfl<br />

pihlF imlx leI hI afeI sI pr dyÈ dI<br />

imwtI ivc smfAux dy ierfdy nfl pwkI<br />

nfgirkqf dy bfvjUd Aus ny prdys prqxoN<br />

ienkfr kr idwqf sI.<br />

Pon : 011-65736868<br />

husin-iesiqafrf, luqiP-qÈbIh,<br />

vfikXf-guËfrI, jËbf-ingfrI,<br />

mfimlfbMdI, bulMdIey-jËbfq,<br />

muqfibkiq-alPfËo-mjmUn, soËogudfË<br />

aOr shil-mumiqnf jYsI isPfq sy<br />

aÈafr muËeIan hY. keI jgHf Êm myN<br />

zUby hUey aÈafr aYsy vfikafq sunfqy hYN<br />

ik byieKiqafr aFKoN myN aFsU Aumz afqy<br />

hYN.” (pMnf 70)<br />

dUjy pfsy Èfier lkÈvIr isMG dy<br />

afpxy alPfË hn, “aYvyN nhIN af geI<br />

ÈIrIN Ëbfn PfrsI mYnUM. dsvIN jmfq qwk<br />

klgI qoN lY ky mhfrfj dy joiVaF qwk mYN<br />

PfrsI dy ksIdy ilK ilK sjfey. ksIdf<br />

ilKdf. mhfrfj awgy arËoeI krdf bfbf<br />

jI QoVI ku PfrsI dI nËm dy idAu. eynIN qF<br />

mYN nhIN mMgdf ijMnI qusIN BfeI nMd lfl nUM<br />

idwqI sI. QoVHI ku qF idAu. quhfzy sfhmxy<br />

pRoPYsro, ijhVf ieh buwZf bYTf hY, iehnUM<br />

bcpn ivc pqf lwg igaf sI vizaF qoN<br />

ikvyN mMgIdY. mhfrfj eyny imhrbfn ho gey<br />

ik PfrsI dI nËm qF idwqI hI, arbI ruMgy<br />

‘c myry vwl suwt idwqI. iksy Kfs imhnq dI<br />

loV nhIN peI.” (pMnf 55)<br />

igafn vI klf df hI ihwsf hY aqy<br />

tYgor ny TIk hI afiKaf sI ik mYN hYrfn<br />

hF ik igafn dI sImf kI hovygI? pusqk<br />

“afrt qy bMdgI” ivc igafn dy<br />

muqlfÈIaF nfl do pYr qurn df avsr<br />

muhweIaf ho igaf hY. ies avsr df lfB<br />

AuTfAux dI cox pfTkF dy hwQ ivc hY.<br />

ies pfsy qurogy qF ies pusqk dy lyKk<br />

zf[ hrpfl isMG pMnU dy ÈukrguËfr hoey<br />

ibnf nhIN rih skogy.


<strong>Punjab</strong> <strong>Times</strong> Vol 12, Issue 10, March 5, <strong>2011</strong> pMjfb tfeImjL sfl 12, aMk 10, 5 mfrc <strong>2011</strong> (30)<br />

‘buwZy ruwK dI mOq’ qoN bfad ÈurU hoeI iËMdgI mUMh<br />

ZuwzI ky (mogf) ipMz nfl myrf bcpn<br />

qoN hI bhuq ipafr hY. ipqf jI dI vwzI<br />

BUaf jI ies ipMz ivc ivafhI hox krky<br />

sfzf afAuxf-jfxf Éfs nhIN, afm hI<br />

irhf. awj BUaf jI df bfÊ-pirvfr ivdyÈF<br />

ivc visaf hoieaf hY. hux qF BUaf jI dy<br />

pV-poqry vI ivafhux vfly ho gey hn.<br />

dyKx ƒ ieh skIrI lMmI lwgdI hY pr<br />

sfzf afAuxf-jfxf nfnnikaF-dfdikaF<br />

vflf bixaf hoieaf hY. awj vI Gr ivc<br />

huMdy sfry smfgmF ivc ZuwzI ky pirvfr<br />

df iekwT hI cfr cMn lfAuNdf hY. ijMnf<br />

icr ieh pirvfr trflI Br ky sfzy Gr<br />

nhIN phuMcdf, Enf icr mMjy ÉflI hI pey<br />

rihMdy hn. awj jy mYN amrIkf dI DrqI<br />

‘qy rih irhf hF qF ies ZuwzI ky pirvfr<br />

dI hI imhrbfnI hY.<br />

dyÈ dI afËfdI leI ÈhId hox vfly<br />

lflf lfjpq rfey iesy ngr dy jMmpl<br />

sn. sfzy pUjnIk qfieaf jI mlkIq isMG<br />

mwl (jo myry dfdf jI dy vwzy Bfxjy sn)<br />

mogf golIkFz (ieh kFz aprYl 1984<br />

ivc hoieaf sI) ivc ihwk qfx ky ÈhId<br />

hox vfly vI ies ngr dy hI jMmpl sn.<br />

pRiswD nfvlkfr jsvMq isMG kMvl vI<br />

ieQoN dy hI jMmpl hn.<br />

mYN jdoN vI ZuwzI ky jFdf qF myry aMdr<br />

iek vwKrf ijhf cfa aMgVfeI lYNdf. idl<br />

ivc rIJ ijhI rihMdI ik kMvl jI ƒ<br />

imilaf jfvy. keI vfr pUry cfa nfl jfxf<br />

ik aYqkIN kMvl jI dy drÈn krny hn<br />

pr rIJF idl ivc hI rih jFdIaF, jdoN<br />

mflUm huMdf ik kMvl jI ikqy bfhr gey<br />

ny. iPr jdoN mYN kMvl jI df nfvl<br />

‘pUrnmfÈI’ piVHaf qF pwkI Dfr leI ik<br />

hux ËrUr imlxf hY; cfhy mYƒ ZuwzI ky<br />

pMj-swq idn rihxf nf pY jfvy. rwb ny<br />

sbwb bxf idwqf. sfƒ ZuwzI ky ivafh af<br />

igaf. myrf cfa nf cuwikaf jfvy. bfkI<br />

sfiraF ƒ nvyN kwpVy isvfAux df cfa<br />

sI. mYƒ kMvl jI ƒ imlx df. mYN dsvIN<br />

ivc hI nfvl iliKaf sI ‘buwZy ruwK dI<br />

mOq’. ieh nfvl vI mYN kMvl jI ƒ<br />

idKfAuxf cfhuMdf sF.<br />

ivafh vflf idn af igaf.<br />

trYktr-trflI joV ky sfzf sfrf pirvfr<br />

prdIp kOr imsLIgn<br />

kihMdy ny swc kihxf qy suxnf bhuq<br />

aOKf huMdf hY pr swc sux ky jrnf/sihxf<br />

sB qoN aOKf hMdf hY. ieh mnuwKI suBfa dI<br />

iÌqrq hY ik Auh afpxIaF ÊlqIaF ƒ<br />

ptfrI pf ky Zkx leI keI-keI pfpV<br />

vyldf hY qy afpxI qfrIÌ jF ÈoBf sux ky<br />

Puwilaf nhIN smfAuNdf. myry iÉafl<br />

muqfbk Auh iensfn dyvqf-numf huMdf hY<br />

jo afpxy jF afpxy kfrj Kyqr nfl<br />

sbMDq iksy vwloN vI hoeIaF ÊlqIaF ƒ<br />

mMn ky, AunHF qoN koeI sbk iswK ky afAux<br />

vfly smyN leI iksy AusfrU Xojnf dI<br />

ivAuNqbMdI krdf hY.<br />

kuJ mhIinaF qoN pMjfb dI rfjnIqI<br />

ivc afey BUcfl ijhy bdlfa ny hr pMjfbI<br />

ƒ socx leI mjbUr kr idwqf hY. kihMdy<br />

ny lVkI ivafh qoN bfad BfvyN shuiraF<br />

dy mhwlnumf Gr ivc clI jfvy pr Auh<br />

Aus kuwlI dI hmyÈf suwK mMgdI hY ijQy<br />

Auh jMm-pl ky jvfn hoeI huMdI hY. iblkul<br />

Ausy qrHF hr pMjfbI, BfvyN Auh dunIaF dy<br />

iksy vI kony ivc bYTf hY, Aus ƒ afpxy<br />

pMjfb df hmyÈf iÌkr rihMdf hY qy Aus<br />

pMjfb dI ÉuÈhflI dI hmyÈf duaf krdf<br />

hY. jy Ausy pMjfb ivc koeI axsuKfvIN<br />

Gtnf vfpr jfvy qF pMjfbI dI aMqrafqmf<br />

kurlf AuTdI hY.<br />

awj kwlH hr iekwT ivc pMjfb dI<br />

KuMz crcf afm cwldI hY, Éfs krky pMjfb<br />

dI afriQk mMdhflI bfry. pMjfb dI<br />

bYT igaf. pirvfr dy 14-15 jIa. trflI<br />

ivc vfhvf rOxk sI pr myrf cfa ajy<br />

lop sI. jgrfAuN phuMc ky bIbI hurF ny<br />

afpxf inwk-suwk lYx leI trflI rukvf<br />

leI. bIbI hurF dI ho rhI dyrI mYƒ Ëihr<br />

pIx brfbr lwgdI. qOlIey ivc lpyt ky<br />

kwC ivc idwqy hoey nfvl ƒ kdy-kdy ipafr<br />

nfl plos lYNdf, ijvyN bfËI vfly kbUqr<br />

ƒ plosdy ny. nfnksr (klyrF) dy awgy<br />

dI lMGx smyN mYN isr Jukf ky nmskfr<br />

kIqI aqy mn ivc ardfs bynqI kIqI,<br />

“DMn DMn bfbf nMd isMG jI, awj kMvl<br />

jI Gr iml pYx qy myrf nfvl vyK lYx!”<br />

Gr phuMc ky cfh-pfxI pIx qoN bfad mYN<br />

afpxy iksy jfxUM ƒ nfl lY ky kMvl jI dy<br />

Gr ƒ qur ipaf. ZuwzI ky pirvfr nfl<br />

kMvl jI dy bVy cMgy sbMD hn. idl ivc<br />

socdf, ‘qfieaf jI df nF lY ky dwsFgf.’<br />

Gr awgy jf ky bUhf KVkfieaf, gyt KuwlHx<br />

sfr hI kMvl jI kursI `qy bYTy idKfeI<br />

idwqy. mYƒ dyK ky cfa cVH igaf.<br />

asIN jFidaF Ìqih bulfeI. kol peIaF<br />

ÉflI kursIaF ‘qy bYT gey. QoVHf icr cuwp<br />

rihx qoN bfad kMvl jI ny puwiCaf, “suxfE<br />

jvfno! ikvyN afAuxf hoieaf?”<br />

mYN jvfb dyx leI Èbd iekwTy kr<br />

irhf sI ik myry nfl dy ny Jwt kih idwqf,<br />

“qfieaf jI, quhfƒ imlx afieaf hY.”<br />

“suxf jvfnf, ikhVy ipMz qoN afieaf<br />

ey, ikvyN afAuxy hoey!” kMvl jI ny aÉbfr<br />

dI qih kridaF mYƒ puwiCaf.<br />

mYN afpxy ipMz df nF dwsidaF, hwQ<br />

ivc PiVaf nfvl vI awgy kr idwqf aqy<br />

bolx qoN GbrfAux lwigaf.<br />

“jvfnf[[[kuJ iliKaf lwgdf[[[“<br />

nfvl dy vrky ProlidaF kMvl jI ny<br />

puwiCaf, “ilKx df eI ÈOk hY ik pVHn df<br />

vI?” myry ichry qoN kuJ pVHidaF kMvl<br />

jI ny puwiCaf.<br />

“[[[mYN jI ieh nfvl ‘buwZy ruwK dI<br />

mOq’ quhfzy nfvl ‘pUrnmfÈI’ qoN pRBfvq<br />

ho ky iliKaY. mYƒ ‘pUrnmfÈI’ byhwd psMd<br />

afieaf. iesy nfvl ny hI quhfƒ imlx<br />

df ËrIaf bxfieaf,” mYN ieko sfhy sB<br />

kuJ kih igaf.<br />

“qyN pVH ilaf ‘pUrnmfÈI’! afp<br />

ikhVI jmfq ivc pVHdf hY?” kMvl jI ny<br />

aYnk awKF qoN AuqfridaF puwiCaf.<br />

“mYN dsvIN jmfq dy pypr dyxy hn.<br />

pVHn-ilKx df ÈOk bcpn qoN hI hY. awgy<br />

vI kuJ cMgf qy vDIaf ilKxf cfhuMdf hF,”<br />

mYN QoVHf ijhf vizafeI ivc afAuNidaF<br />

boilaf.<br />

“ilKxf-pVHnf sB bfad<br />

ivc[[[pihlF dwb ky pVHfeI kr. kuJ bx.<br />

rotI df sfDn bxf ky iPr ÈOk nfl ilKIN<br />

qy pVHIN,” kMvl jI ny cfh df sunyhf<br />

idMidaF mYƒ smJfieaf.<br />

“jI, asIN cfh pI ky afey hF. qusIN<br />

QoVHf-bhuqf nfvl pVH ky dyK lvo, ikvyN<br />

iliKaf hY,” cfh pIx nfloN mYƒ nfvl bfry<br />

jfxn dI iËafdf loV mihsUs ho rhI sI.<br />

“nfvl df nF qF bhuq iKwcdf hY. jy<br />

ivc vI kuJ iKwcx vflf hovy!” kMvl jI<br />

ny ijvyN nF huxy hI piVHaf hovy.<br />

“mYN koiÈÈ qF bhuq kIqI hY vDIaf<br />

ilKx dI. bfkI quhfƒ psMd afAux dI<br />

gwl hY,” mYN nfvl qoN isvfey hor gwl<br />

vwl iDafn nhIN sI dyxf cfhuMdf.<br />

“buwZf ruwK kI hY? ies dI mOq df kI<br />

rfË hY? Ërf KolH ky suxf mYƒ!” kMvl jI<br />

ny nfvl pVHn nfloN suxnf ibhqr<br />

smiJaf.<br />

“sfzy cfr-pMj GrF df sFJf KUh<br />

sI. KUh dy qOV leI sfiraF sFJI ËmIn<br />

CwzI hoeI sI. sfry Gr afpxI vfrI<br />

muqfbk pYlI isMj lYNdy sI. KUh Auqy bohV<br />

df bhuq purfxf drÉq KVHf sI. ies qOV<br />

dI ËmIn ƒ lY ky sfry GrF ivc lVfeI<br />

ÈurU ho geI sI. Qfxy qoN bfad kortkcihrIaF<br />

ivc kys cwly. ‘jwtF dI iËwd’<br />

burI huMdI hY. sfry GrF ny ËmIn nfloN ds<br />

guxf vwD pYsy kysF Aupr lf idwqy pr koeI<br />

hfr mMnx ƒ iqafr nf hoieaf. aMq ivc<br />

ÌYslf brfbrI `qy muwikaf. qOV vflI<br />

ËmIn dI kwt-vwZ ho geI. rih igaf bohV<br />

jo sfiraF GrF ny vZf ky vyc idwqf. pYsy<br />

sfiraF ny afps ivc vMz ley. iPr<br />

sfiraF GrF df iek-iek gwBrU puwq<br />

jhfnoN qur igaf. ieh sI ‘buwZy ruwK dI<br />

mOq’. ies nfvl ƒ rumFitk bxfAux leI<br />

mYN iek pRym khfxI (jo suDfr kflj dI<br />

zuwbdI ikÈqI ƒ cwpU<br />

kOx nhIN jfxdf ik sRI mnpRIq isMG bfdl ÈurU qoN hI ienHF ƒ<br />

pMjfbIaF dI rotI-pfxI dI Xfd krfAuNidaF ÉËfny vwl sMkyq<br />

krdf irhf hY pr aÉIr jdoN Aus dI vfh-pyÈ nhIN geI qF lokF<br />

dy sfhmxy rwKy swc ƒ akflI lIzr hI sihx nf kr sky aqy<br />

mnpRIq bfdl ƒ ÉËfnf mMqrI dI kursI qoN hwQ Doxy pey.<br />

krËfeI hflq ny kihMdy-khfAuNdy pMjfb<br />

dI awK nIvIN kr idwqI hY. ieMnf krËf<br />

pMjfb dy isr ciVHaf ikvyN? srkfr<br />

akflI dl dI afeI jF kFgrs dI, smF<br />

huMidaF ies ƒ iksy ny vI sMBflx dI<br />

koiÈÈ nf kIqI. gurU sfihb vI kihMdy hn:<br />

“aklI kIcY dfn.” ÉËfny ivc BfvyN kuJ<br />

hY sI jF nhIN; bws aMnHyvfh sbiszIaF,<br />

Ègn skImF qy ÌËUl dI tOhr vfly aijhy<br />

ibMzy vjfey ik awj nyqf lok Éud hI boly<br />

ho gey hn. aijhIaF mfrU skImF nfl<br />

lokF ƒ QoV-icrf sbË-bfÊ idKf ky<br />

afpxf AuWlU iswDf krn leI pMjfb ƒ<br />

kMgfl kr ky rwK idwqf igaf hY. kMgflI<br />

dI aijhI hflq ivc vI isafsqdfn<br />

isvfey iek-dUjy dI inMdf aqy icwkV suwtx<br />

qoN koeI AusfrU kMm krnf Èfied afpxI<br />

hwqk smJdy hn. akflI afpxy smyN<br />

dOrfn hoey ivkfs dI zONzI ipwt rhy hn.<br />

kOx nhIN jfxdf ik sRI mnpRIq isMG bfdl<br />

ÈurU qoN hI ienHF ƒ pMjfbIaF dI rotI-pfxI<br />

dI Xfd krfAuNidaF ÉËfny vwl sMkyq krdf<br />

irhf hY pr aÉIr jdoN Aus dI vfh-pyÈ<br />

nhIN geI qF lokF dy sfhmxy rwKy swc ƒ<br />

akflI lIzr hI sihx nf kr sky aqy<br />

mnpRIq bfdl ƒ ÉËfnf mMqrI dI kursI<br />

qoN hwQ Doxy pey.<br />

iesy swc ƒ kFgrsI ivDfiek<br />

suKpfl isMG Kihrf ny vI mMinaf aqy<br />

ikhf ik pMjfb dy krËy leI kFgrs aqy<br />

akflI srkfrF, dovyN hI iËMmyvfr ny. s[<br />

Kihrf ny Aup muwK mMqrI suKbIr isMG<br />

bfdl ƒ ivkfs dy muwdy ‘qy KuwlHI bihs<br />

krn leI llkfiraF qF Aus swc ƒ suxn<br />

leI suKbIr isMG bfdl Èfied iqafr<br />

nhIN sn aqy suKpfl isMG Kihrf aONsIaF<br />

pfAuNdy rhy, pr ‘Auh nf afey’. iPr styjF<br />

qoN boilaf BfÈx ikMnf ku swcf hovygf!<br />

ieh kih ky AunHF afpxy aMdr dy hMkfr<br />

ƒ hor vI lokF sfhmxy rwK idwqf ik<br />

swcI pRym khfxI hY) ƒ vI nfl-nfl iliKaf<br />

hY. ieh myry nfvl df ivÈf hY[[[ “ mYN afpxI<br />

gwl mukf ky glfs pfxI df pI igaf. ijvyN<br />

iksy iemIgRyyÈn jwj awgy ieMtrivAU dy ky<br />

msF KihVf Cuzfieaf huMdf.<br />

“bhuq vDIaf, beI jvfnf[[[ qyrf<br />

nfvl[[[ kmfl kr’qI!!” kMvl jI ny<br />

myrf moZf QfpiVaf.<br />

“mYN ies ƒ hux ikwQoN CpvfvF qy<br />

awgy kI krF?” mYN nfvl ƒ mfrkIt ivc<br />

ivkdf vyKxf cfhuMdf sI.<br />

“pihlF dsvIN dy pypr dy ky aqy<br />

cMgy nMbr lY ky kflj phuMc. bI[ey[ kr<br />

ky iPr afeIN. iPr afpF ies ƒ Cpvf<br />

dyvFgy,” lwgdf sI kMvl jI pihlF myrf<br />

BivwK bxfAuxf cfhuMdy sI.<br />

cfh bx ky af geI. mYN nfvl bfry<br />

kuJ hor puwCxf cfhuMdf sI. ieMny icr ƒ<br />

pulIs nfl BrI ijpsI kMvl jI dy gyt<br />

awgy af ky rukI. ispfhI qy Qfxydfr aMdr<br />

af gey. Qfxydfr ny dUroN hI hwQ joV ko<br />

kMvl jI ƒ Ìqih bulfeI. pMj-Cy<br />

ispfhIaF ny sfzy afly-duafly puËIÈnF<br />

lY leIaF. mYN zr igaf ik AuqoN hflfq vI<br />

mfVy hn. ieh pulIs kI krn afeI hY?<br />

asIN kursIaF qoN AuT KVHy hoey pr Qfxydfr<br />

kihMdf, “jvfnoN, bYTy rho.” afp Qfxydfr<br />

lfgy ÉflI peI kursI `qy bYT igaf.<br />

“hor suxfE kMvl sHfb! kI hfl hY<br />

quhfzf!!” Qfxydfr ny bVy adb nfl hfl<br />

puwiCaf.<br />

“pfTkF qy aflockF dy shfry idn<br />

kwtI jf rhy hF,” kMvl jI ny muskrf ky<br />

AuWqr idwqf.<br />

“mYN mogy ivc huxy hI afieaf hF.<br />

bVy icr qoN idlI qmMnf sI ik quhfzy drÈn<br />

kIqy jfx. awgy mwDo ky jfxf sI. soicaf<br />

pihlF quhfƒ iml jfeIey,” Qfxydfr ny<br />

afpxy ivcfr rwKy.<br />

“cMgf kIqf, kI pIENgy. pihlF pfxI,<br />

iPr cfh[[[,” kMvl jI ny puwiCaf.<br />

“pfxI df glfs iplf dyvo, CyqI jfxf<br />

hY. bws imlx dI qmMnf sI,” Qfxydfr ny<br />

tyZI awK nfl mYƒ dyKidaF AuWqr idwqf.<br />

mYN quhfzy sfry nfvl vIh-vIh vfr<br />

pVHy ny. qusIN kmfl df ilKdy ho. rwb quhfzI<br />

suKpfl isMG Kihrf myrI aOkfq df bMdf<br />

hI nhIN, ‘lMbI’ dy srpMc nfl gwl kry.<br />

Èfied Auh Buwl gey ik ijs akflI dl<br />

ƒ pMQ dI syvfdfr kihMdy ny, Aus dl dy<br />

nyqf pMQ dy dfs rih ky syvf krdy rhy<br />

ny, nvfb bx ky GoiVaF dy qbyly sfÌ<br />

krdy rhy ny. vwzy GwlUGfry dI Xfd ivc<br />

mylf qF krvf idwqf pr ieh nhIN soicaf<br />

ik s[ jwsf isMG afhlUvflIaf ny<br />

“hYlIkfptr qy hËfrF ispfhIaF ƒ vÉq<br />

nhIN sI pfieaf sgoN Éud ikrpfn<br />

clfAuNidaF pMQ dI syvf kIqI sI.”<br />

ieDr mfqf suirMdr kOr ƒ do-cfr<br />

GMitaF dI syvf bdly mfqf KIvI df iÉqfb<br />

iml igaf. ies sB kuJ nfl aÉbfrF<br />

aqy tI[vI[ ‘qy ies iÉqfb bfry crcf hoeI.<br />

mYN qF kihMnI hF ik Auh bIbIaF jo hfVH<br />

dI aiq grmI aqy mfG dI TMZ ivc syvf<br />

krdIaF ny, bhuqIaF inÈkfm, AunHF ƒ<br />

iPr ikhVf iÉqfb? kihMdy hn aMnHf vMzy<br />

sLIrnI, muV-muV afpixaF ƒ. ivkfs<br />

bhuq hoieaf hY. nÈy df, sLrfb dy TyikaF<br />

df, byruËgfrI df, byiensfÌI df, corIaFzfikaF<br />

df, irÈvqÉorI df, iswKI ƒ Kory<br />

df. nÈy Éqm krnf srkfr dI iek imMt<br />

dI Kyz hY. hr ipMz ivc iek nhIN do-do Tyky<br />

KuwlH gey ny pr izspYNsrI nhIN. bfdl<br />

pirvfr df iek irsLqydfr aqy XUQ akflI<br />

dl df cODrI rOlI pf irhf hY ik pMjfb dI<br />

afbkfrI qoN afmdn ipCly sfl 800 kroV<br />

vD geI hY Xfin iswDy iswDy arQF ivc ieMnI<br />

afeI<br />

bfq<br />

myjr kulfr bopfrfeyklF<br />

Pon:916-273-2856<br />

www.boparaikalan.com<br />

Aumr lMmI kry!” Qfxydfr dy mUMhoN iksy leI<br />

inklI duaf pihlI vfr suxI sI.<br />

hux Qfxydfr dI pUrI ingHf myry ‘qy<br />

itk geI. Qfxydfr mYƒ kuJ puwCdf ik kMvl<br />

jI pihlF hI bol pey, “afh prny vflf<br />

jvfn qF ieQoN df hI hY. dUjf nIlI pwg vflf<br />

afpxf pfTk hY. qy Éud ilK vI lYNdf hY.<br />

nfvl ilK ky ilafieaf hY,” kMvl jI ny<br />

nfvl Qfxydfr ƒ PVfAuNidaF ikhf.<br />

Qfxydfr ny iek hwQ pfxI df glfs<br />

PiVaf hoieaf sI, dUjy hwQ nfl nfvl dy<br />

vrky plt irhf sI.<br />

“buwZy ruwK dI mOq! ieh nF lwgdY mYN<br />

pihlF vI piVHaf hY! kMvl jI, ieh nfvl<br />

mYN lY jFdf hF. pVH ky vfps kr dyvFgf.<br />

vyKdy hF, jvfn ny kI iliKaf hY!!” Qfxydfr<br />

ny nfvl ispfhI ƒ PVfAuNidaF ikhf.<br />

kMvl jI myry vwl vyKx lwgy. mYN<br />

zridaF hI kih idwqf, “sHfb jI, koeI<br />

gwl nhIN.”<br />

ijpsI jf cuwkI sI. ÉflI qOlIey df<br />

Bfr mYƒ mx pwkf lwg irhf sI. kMvl jI<br />

qoN afigaf lY ky bfhr inkl afey. sfrf<br />

cfa ijvyN KMB lf ky Auz igaf hovy. ijvyN<br />

myry nfvl df pulIs mukfblf ho jfvygf!<br />

ieh socF idmfÊ ivc GuMmdIaF.<br />

iPr do ku mhIinaF bfad myry nF df<br />

pfrsl afieaf ijs ivc myrf nfvl ‘buwZy<br />

ruwK dI mOq’ aqy do sO rupey ienfm df<br />

Byijaf hoieaf sI. keI sfl ieh do sO rupey<br />

sFB ky rwKy pr eyjMtF ny iek vfr idwlI<br />

ieh do sO rupey vI Koh ley. mYƒ pihlI vfr<br />

lwigaf ik pulIs vfilaF nfloN eyjMtF df<br />

zMg iËafdf Éqrnfk hY ijs nfl bMdf pfxI<br />

vI nhIN mMgdf. kMvl jI dy QfpVy ny pVHfeI<br />

vI pUrI krvf idwqI aqy ilKx df ÈOk vI<br />

pUrf brfbr kr irhf hF.<br />

duKdI rg<br />

sLrfb hor lokF dy gly Qwly Auqfr idwqI<br />

geI hY. jo hnyrgrdI pihlF bMdUkF ny pfeI<br />

sI, awj boqlF ny pfeI hoeI hY. iqMny ‘bwby’<br />

Kf gey pMjfb dI jvfnI ƒ.<br />

pwg df muwdf lY ky zf[ mnmohn isMG<br />

ƒ kosxf jF bfhrlIaF srkfrF awgy CfqI<br />

ipwtxf ikMnf ku jfieË hY, jy pMjfb ivc<br />

hI muMzy pwgF vfly vI nhIN lBdy? kI Drm<br />

df pRcfr aqy pRsfr akflI dl jF ÈRomxI<br />

kmytI dy aDIn nhIN afAuNdf? jy afAuNdf<br />

hY qF iPr jvfbdyh kOx hY? pMjfbI BfÈf<br />

dy ivkfs dI gwl krIey qF hflq ieh hY<br />

ik akflI dl df muKI hovy jF ÈRomxI<br />

kmytI df pRDfn, Auh pMjfbI ivc puwCy jf<br />

rhy svflF dy jvfb ihMdI ivc dy rhy huMdy<br />

hn. ieMj lwgdf huMdf hY ik ivcfry ÉËfny<br />

vFg Èfied pMjfbI ƒ sFB ky rwKxf cfhuMdy<br />

hn. KYr! ieh lIzrF dI soc ho skdI hY<br />

pr pMjfb dI aDogqI leI asIN iswDy jF<br />

aiswDy qOr ‘qy sfry hI iËMmyvfr hF. kuvylf<br />

nf ho jfvy, gUVHI nINd qoN AuTIey. afpxIaF<br />

ÊlqIaF qoN afÉr kuJ iswKIey. afvfm<br />

cfhy qF sfrI dunIaF bdl skdI hY. imsr<br />

dI Audfhrx sfzy sfhmxy hY. sfzy kol<br />

cMgy nOjvfn hn jo pMjfb df drd smJdy<br />

hn qy nvIN soc nfl pMjfb dI zuwbdI byVI<br />

nMU bcf skdy hn[[[myrf Bfv mnpRIq isMG<br />

bfdl aqy suKpfl isMG Kihrf qoN hY.


<strong>Punjab</strong> <strong>Times</strong> Vol 12, Issue 10, March 5, <strong>2011</strong> pMjfb tfeImjL sfl 12, aMk 10, 5 mfrc <strong>2011</strong> (31)<br />

iPlmF `c nhIN sI afAuxf cfhuMdI pUnm<br />

ijs adfkfrf ƒ rfj kpUr vrgI hsqI ny mDUbflf qoN bfad<br />

iÌlm jgq ‘c afeI sB qoN suMdr adfkfrf aYlfinaf hovy, Auh<br />

iÌlmF ‘c kMm krnf hI nhIN cfhuMdI sI qy Auh adfkfrf hY pUnm<br />

iZwloN. pMjfbI jwt pirvfr ‘c jnmI pUnm iZwloN BfvyN afpxy Ëmfny<br />

dI ihwt adfkfrf rih cuwkI hovy, swc qF ieh hY ik ÈurUafqI dOr ‘c<br />

Auh iÌlmF ‘c iblkul vI kMm nhIN krnf cfhuMdI sI. ieQoN qk ik<br />

iÌlmF ‘c kdm rwKx qy keI ihwt iPlmF dyx dy bfvjUd Aus ny<br />

afpxI byruÉI kfrn AunHF sPlqfvF df pUrf mËf<br />

nhIN ilaf.<br />

ijQoN qk pUnm iZwloN dy iÌlmI kYrIar dI<br />

ÈurUafq dI gwl hY qF ieh sPr Aus ny suMdrqf<br />

mukfbly ‘ims ieMzIaf` df iKqfb ijwqx dy nfl<br />

hI ÈurU kIqf sI ikAuNik Aus vyly pUnm dI Aumr<br />

isrP 16 sfl sI, ies leI XÈ copVf vrgy<br />

pfrKU iÌlmkfr ny afpxI iÌlm ‘iqRÈUl` `c Aus<br />

ƒ iek romFitk rol leI sfeIn kr ilaf. BfvyNik<br />

Aus vyly vI pUnm iÌlmF `c kMm krn dI cfhvfn<br />

nhIN sI pr jdoN dosqF qy pirvfr vfilaF ny ikhf<br />

ik ieh XÈrfj dI iÌlm hY qy nfl hI ies `c<br />

sMjIv kumfr, aimqfB bwcn vrgy isqfiraF nfl<br />

kMm krn df mOkf iml irhf hY, aijhy `c ieh<br />

iÌlm Cwzxf shI nhIN hovygf qF pUnm ny ies `c kMm<br />

krnf mnËUr kr ilaf sI. ies iÌlm `c pUnm dy<br />

afpoiËt sI sicn.<br />

ies iÌlm ‘c pUnm qy sicn ‘qy iÌlmfieaf<br />

igaf gIq ‘gpUcI-gpUcI gm gm‘ qF suprihwt<br />

iswD hoieaf sI. pUnm df kihxY ik XÈ jI ny mYƒ ikhf sI ik iÌlm<br />

dI ÈUitMg idwlI ‘c hovygI. ies leI mYƒ muMbeI afAux dI loV nhIN<br />

peygI ikAuNik mYN cMzIgVH dI rihx vflI sI qy idwlI myry leI dUr<br />

nhIN. ies leI mYN iÌlm sfeIn kr leI.<br />

‘iqRÈUl` dI sPlqf ipwCoN hI pUnm kol iÌlmF dI BIV lwgx<br />

lwgI qy Aus ipwCoN Aus ny iek qoN vD ky iek ihwt iÌlmF `c kMm<br />

kIqf. BfvyNik ‘iqRÈUl` dy suprihwt hox ipwCoN vI pUnm koeI iÌlm<br />

nhIN krnf cfhuMdI sI pr XÈ copVf ny hI Aus ipwCoN Aus ƒ ‘nUrI`<br />

`c muwK ikrdfr krn dI pyÈkÈ idwqI. ies `qy pUnm ny XÈrfj ƒ<br />

ikhf ik Auh iÌlmF nhIN krnf cfhuMdI pr XÈ copVf ny iPr ikhf<br />

ik ieh hIroien pRDfn iÌlm hY qy qyrf ichrf kÈmIrI kuVI dy rol<br />

leI iblkul iPwt hY, aijhy `c pUnm ƒ ienkfr krn df mOkf hI<br />

kfmyzI df nvF Dmfkf<br />

qIn Qy BfeI<br />

rMg dy bsMqI‘, ‘idwlI-6‘, ‘aks‘<br />

vrgIaF cricq iPlmF dy inrmfqf<br />

rfkyÈ Em pRkfÈ mihrf hux kfmyzI<br />

iPlm lY ky mYdfn ivc<br />

afey hn. ies<br />

msflydfr iPlm dI<br />

ÈUitMg ipCly idnIN<br />

kÈmIr ivc gulmrg<br />

dIaF brPfnI vfdIaF<br />

ivc mukMml hoeI. ‘qIn<br />

Qy BfeI‘ isrlyK vflI<br />

kfmyzI iPlm df<br />

inrmfx rfkyÈ Em<br />

pRkfÈ mihrf ipkcrË<br />

pRfeIvyt ilmitz qy<br />

pI[vI[afr[ ipkcr df<br />

sFJf Audm hY. kfmyzI<br />

df nvF qohPf lY ky<br />

ies iPlm ivc mÈhUr<br />

klfkfr Em purI,<br />

ÈRyas qlpVy, dIpk<br />

zobirafl qy rfignI<br />

KMnf smyq kuJ ivdyÈI<br />

klfkfr vI nËr<br />

afAuxgy.<br />

imRgdIp lFbf<br />

vloN inrdyÈq ieh<br />

iPlm pihlI aprYl ƒ<br />

pUry dyÈ ivc irlIË hox<br />

jf rhI hY. Em purI df<br />

kihxf hY ik ieh inrol kfmyzI iPlm<br />

iqMn BrfvF duafly GuMmdI hY. iqMnoN Brf<br />

iek dUjy dI Èkl vI dyKxI psMd nhIN<br />

nhIN imilaf. iPlm ‘nUrI` vI suprihwt hoeI qy ies dy leI Aus ƒ<br />

iÌlm Pyar aYvfrz leI nfmËd vI kIqf igaf.<br />

Aus ipwCoN qF mMno ijvyN pUnm leI iÌlmF df rsqf hI KuwlH igaf.<br />

pUnm ny Aus ipwCoN afr[ky[ bYnr dI iÌlm ‘bIvI E bIvI` sfeIn<br />

kIqI ijs `c Aus nfl rxDIr kpUr qy sMjIv kumfr dy muwK ikrdfr<br />

sn. iÌlm dI ÈUitMg dOrfn Kud rfj kpUr ny pUnm dI qulnf mDUbflf<br />

nfl kridaF Aus dI kfPI isPq kIqI sI. pUnm ny sfl 1988 ‘c<br />

iÌlm inrmfqf aÈok TfkrIaf nfl ivafh kr<br />

ilaf sI pr Aus dI ivafhuqf iËMdgI bhuqI lMbI<br />

pUnm iZwloN ƒ ‘nUrI` `c muwK<br />

nhIN cwlI qy aKIr sfl 1997 `c dovyN vwK ho<br />

ikrdfr krn dI pyÈkÈ idwqI. gey. pUnm dy do bwcy hn. Aus dy byty df nF anmol<br />

ies `qy pUnm ny XÈrfj ƒ ikhf hY jdik bytI df nF hY pflomf.<br />

ik Auh iÌlmF nhIN krnf cfhuMdI pUnm iZwloN awjklH iÌlmF ‘c bhuqI srgrm<br />

nhIN hY. 1997 ‘c pRdriÈq iÌlm ‘mhfnqf‘ qy<br />

pr XÈ copVf ny iPr ikhf ik ‘judfeI‘ ipwCoN pUnm ny iÌlmF ƒ alivdf afK<br />

ieh hIroien pRDfn iÌlm hY qy idwqf. hF, Auh tI[vI[ aqy rMgmMc ‘qy kdy-kdfeIN<br />

qyrf ichrf kÈmIrI kuVI dy rol ËrUr nËr af jFdI hY.<br />

kuJ smF pihlF Auh iraYiltI Èoa ‘ibwg<br />

leI iblkul iPwt hY, aijhy `c<br />

bOs` `c nËr afeI sI. Aus ipwCoN XÈrfj<br />

pUnm ƒ ienkfr krn df mOkf dI hI iÌlm ‘idl boly hiVwpf` qoN<br />

hI nhIN imilaf. iPlm ‘nUrI` ielfvf iÌlm ‘13 bI` `c vI nËr<br />

vI suprihwt hoeI qy ies dy leI afeI. iÌlm ‘idl boly hiVwpf` `c<br />

BfvyN pUnm ny Èfihd kpUr dI mF<br />

Aus ƒ iÌlm Pyar aYvfrz leI df ikrdfr inBfieaf hovy pr<br />

nfmËd vI kIqf igaf.<br />

anIs bËmI dI afAux vflI iÌlm<br />

‘rYzI` `c Aus ny slmfn Kfn dI mF<br />

df rol krn qoN mnHF kr idwqf. Aus ny dlIl idwqI ik<br />

Aus dI Aumr ieMnI nhIN hoeI ik Auh slmfn dI mF df<br />

ikrdfr inBfa sky.<br />

adfkfrI ‘c vDyry srgrmI nf idKfAux<br />

dy bfvjUd pUnm Kud ƒ iÌlmF qoN vwK nhIN<br />

krnf cfhuMdI qF hI Auh hux inrdyÈn ‘c<br />

hwQ aËmfAuxf cfhuMdI hY. Aus ny iek sikRpt<br />

ilKI hY ijs dy leI Auh inrmfqf dI Bfl<br />

kr rhI hY. pUnm iZwloN dI KfsIaq ieh hY<br />

ik Auh hr iÌlmI pfrtI ‘c nËr afAux<br />

‘c XkIn rwKdI hY qy Kud vI pfrtIaF dyx<br />

‘c awgy rihMdI hY.<br />

krdy. AunHF dwisaf ik ies iPlm ivc<br />

myrf ikrdfr ipksI df hY qy mYN iqMnf<br />

BrfvF qoN vwzf qy ÈfdIÈudf hF. ÈRyas<br />

qlpVy kuafrf hY qy Aus df mksd<br />

afpxI iËMdgI ivc iPlm adfkfr bxn<br />

df hY. iqMnF BrfvF ƒ afps ivc rfbqf<br />

kfiem krn leI AunHF dy dfdf jI Xojnf<br />

bxfAuNdy hn ijs df pqf AunHF dI mOq<br />

qoN bfad AunHF dI aMqm iewCf qoN lgdf<br />

hY. iqMnF BrfvF dI mflI hflq cMgI nhIN<br />

hY pr AunHF dy dfdf jI kÈmIr vfdI<br />

ivc irafsq dy mflk hn. AunHF df iek<br />

vwzf bMglf vI hY. dfdf jI ny<br />

Èrq rwKI sI ik jy iqMnoN Brf<br />

iqMn sfl AunHF dI irafsq dy<br />

bMgly ivc guËfrdy hn qF hI<br />

AunHF ƒ jfiedfd ivcoN ihwsf<br />

imlygf. ies mjbUrI kfrn<br />

iqMnoN Brf bMgly ivc rihxf<br />

ÈurU kr idMdy hn. iqMnoN Brf<br />

afps ivc lVdy-JgVdy<br />

rihMdy hn. ies lVfeI dOrfn<br />

iÌlm keI rOck pRsMgF ivcoN<br />

lMGdI hoeI awgy vDdI hY.<br />

Em purI ny dwisaf ik<br />

kÈmIr ivc gulmrg vrgI<br />

QF ‘qy sKq TMZ ivc ÈUitMg<br />

krnI vwzI cuxOqI sI pr<br />

iPlm dI mnorMjk ipwTBUmI<br />

kr ky qy klfkfrF dy iËMdfidl<br />

jËby ny ies kMm ƒ sOKf kr<br />

idwqf. iPlm leI sMgIq<br />

suKivMdr isMG qy rMjIq bfrot<br />

ny idwqf hY. iÌlm ivc cfr<br />

gfxy hn. gIq gulËfr ny ilKy<br />

hn. iÌlm dy do gIq suKivMdr<br />

ny qy iek-iek gfxf dlyr<br />

mihMdI qy moihq cOhfn ny<br />

gfieaf hY.<br />

PrIdf ny afpxy dm<br />

`qy mfiraf morcf<br />

sDfrn ijhy vIzIE krn vflI PrIdf ipMto ny kdy vI nhIN sI soicaf ik iek<br />

idn aMqrrfÈtrI klfkfr bx jfvygI. 18 akqUbr 1984 ƒ muMbeI ‘c kYQoilk<br />

pirvfr ‘c jnmI PrIdf dy ipqf<br />

bYNk afÌ bVOdf ‘c bYNk mYnyjr<br />

hn, vwzI BYx Èron<br />

aYn[zI[tI[vI[ ‘c shfiek<br />

inrmfqf hY.<br />

1994 ‘c bxI ims<br />

XUnIvrs suÈimqf syn qoN<br />

pRBfivq ho ky PrIdf ny gorygfEN<br />

dy iek PotogRfÌr koloN Poto<br />

sYÈn krvf ky keI pRozkÈn<br />

hfAUs vfilaF ƒ PotoaF vMzIaF<br />

pr kMm imilaf kuJ ku aYz<br />

iÌlmF ‘c, nhIN qF bhuqy<br />

inrmfqf inrdyÈk ieho hI<br />

kihMdy rhy hn ik qUM pqlI bhuq<br />

eyN. PrIdf ipMto df kdy-kdy mn<br />

Audfs ho jFdf pr Aus ny hOslf<br />

kdy nhIN hfiraf.<br />

kflj smyN ‘c styj ‘qy<br />

kIqf aiBnY Aus dy kMm<br />

afieaf. ËI ieMtrnYÈnl eyÈIaf, pYsIiPk qy keI aYz iÌlmF qoN pRogrfm imly.<br />

PrIdf ipMto dI aslI iËMdgI ‘slwmzfg imlInyar` iÌlm dy nfl ÈurU hoeI<br />

ijs dI Auh nfiekf bxI. ies qoN pihlF jfn byrI qoN aiBnY iswK cuwkI sI, jo Aus<br />

ƒ ‘slwmzfg imlInyar` dy skrIn tYst mOky kMm afieaf. ‘slwmzfg imlInyar`<br />

leI kuwl cfr sO lVkIaF df skrIn tYst ilaf igaf, ijnHF `coN PrIdf hI<br />

islYkt hoeI. dyv ptyl nfl nfiekf bxI qy ies iÌlm ƒ keI ienfm imly.<br />

PrIdf dI iksmq ies iÌlm ny bdl idwqI. ies vyly PrIdf mihMgI mfzl hY ijs<br />

kol keI aMqrrfÈtrI iÌlmF imrfl, XU[ ivl mIt ey tfl zfrk stryNjr hn, jo<br />

kynË iÌlm smfroh `c idKfeIaF geIaF. ivdyÈI rsfilaF `c isrÌ Poto CpvfAux<br />

df PrIdf ipMto lwKF rupey vsUldI hY.


<strong>Punjab</strong> <strong>Times</strong> Vol 12, Issue 10, March 5, <strong>2011</strong> pMjfb tfeImjL sfl 12, aMk 10, 5 mfrc <strong>2011</strong> (32)<br />

pMjfb tfeImjL dI 11vIN vrHygMZ mOky<br />

pMjfb tfeImjL nfeIt-<strong>2011</strong><br />

bIbI nvdIp kOr (zf[)<br />

sRI sMnI DUV (imsLIgn)<br />

poR joigMdr isMG rmdyv<br />

s[ svrnjIq isMG iZloN<br />

s[ amolk isMG gfKl<br />

8 aprYl, <strong>2011</strong><br />

(sLuwkrvfr sLfm 6:30 vjy)<br />

ieMzIaf hfAUs, sLfmbrg<br />

1521 W. Schaumburg Rd., Schaumburg, IL 60194, Ph:847-895-5501<br />

hor jfxkfrI leI 847-359-0746<br />

www.punjabtimesusa.com<br />

e-mail:punjabtimes1@sbcglobal.net<br />

pMjfb tfeImjL df afnryrI slfhkfr borz<br />

s[ hridafl isMG idEl<br />

zf[ guridafl isMG bsrfn<br />

s[ blivMdr isMG sMDU<br />

s[ hrjIq isMG sfhI<br />

sfzy kflmnvIs<br />

sRI srvx isMG itvfxf<br />

s[ jYdyv isMG BwTl<br />

s[ sLmsLyr isMG bopfrfey<br />

s[ jgdIsLr isMG klyr (imlvfkI)<br />

muuwK mihmfn: drsLn isMG gryvfl<br />

(isMG kMstrksLnjL, imsLIgn)<br />

qrlocn isMG dupflpur aYs asLok BOrf zf[ gurnfm kOr bljIq bfsI mfn mndIp kulvMq isMG romfxf myjr isMG kulfr<br />

svrn isMG tihxf<br />

Poto qy vIzIE: rfijMdr isMG isafn (isafn vIzIE)<br />

jsvMq sLfd surjIq kOr sYkrfmYNto<br />

s[ drsLn isMG drV<br />

s[ rfijMdr isMG bYNs<br />

s[ mndIp isMG BUrf<br />

sRI guirMdr isMG igwl<br />

sRI hYpI hIr<br />

iekbfl jwbovflIaf<br />

sihXogI sMsQfvF: pMjfbI hYrItyj afrgynfeIjysLn-isLkfgo, pMjfbI klcrl susfietI-isLkfgo, pMjfbI<br />

amYirkn afrgynfeIjysLn-isLkfgo, sLyry pMjfb sports aYNz klcrl klwb-isLkfgo, pMjfb sports klwbisLkfgo,<br />

lfienjL afP pMjfb-isLkfgo, XUnfeIitz sInIarjL istIjLn aYsosIeysLn-isLkfgo,amYirkn sInIar<br />

iswK aYsosIeysLn (afsf), pMjfb sports aYNz klcrl klwb-isnisnYtI, pMjfbI amYirkn XUQ klwbieMzIafnf,<br />

pMjfbI klcrl susfietI imsLIgn-grYNz rYipzjL, pMjfbI klcrl susfietI sfAUQ imsLIgnkYlmjLU,<br />

pMjfb sports aYNz klcrl aYsosIeysLn-imsLIgn, pMjfbI klcrl susfietI afP imzvYst, pMjfb<br />

sports klwb kYlmjLU-bYtl krIk, sMq bfbf pRym isMG iswK klcrl susfietI-ieMzIafnf, gurU lfDo ry syvf<br />

susfietI-imlvfkI, sLhId AUDm isMG susfietI-inAU Xfrk, XUnfeItz sports klwb, kYlIPornIaf,<br />

pMjfbI klcrl susfietI-lYnisMg (imsLIgn), pMjfbI XUQ aYsosIeysLn-isLkfgo<br />

bylfg, bybfk aqy inDVk pwqrkfrI df muwdeI

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!