tại đây - Đại học Nông lâm Thái Nguyên

sán lá song chủ.
Sán lá có khoảng 3.000 loài sống ngoại và nội ký sinh. Kích thước nhỏ có thể
tính bằng milimet hoặc centimet.
* Đặc điểm cấu tạo
- Hình dạng: Sán lá có cơ thể hình lá, dẹt theo hướng lưng- bụng. Kích thước nhỏ
khoảng vài milimet, nhưng đôi khí cũng có dạng khá lớn như sán lá gan (Fasciola
hepatica) dài 5 chí hoặc một số loài trong họ Dihymozoidae ký sinh ở cá dài tới 1,5 m.
Sán lá thường có 2 giác bám: giác miệng và giác bụng. Trước giác bụng có chỗ lõm là
huyệt.
- Thành cơ thể. Thành cơ thể cấu tạo theo kiểu mô bì chìm. Nếu cắt ngang ta
thấy: bên ngoài là tế bào biểu mô, đặc điểm của lớp này là có lớp cuticun có tác dụng
bảo vệ chống các tác động của môi trường. Bên trong là lớp biểu mô và tiếp theo là hệ
cơ và nhu mô.
Hệ tiêu hoá: Lỗ miệng ở đáy giác miệng. Miệng đổ vào hầu có thành cơ và có
nguồn gốc từ lá phôi ngoài. Tiếp với hầu là thực quản hẹp. Ruột giữa có nguồn gốc từ
lá phôi trong, thường có hai nhánh ở hai bên cơ thể và bít kín ở tận cùng (ruột tịt).
Sán lá dùng miệng hút các chất dịch trong các cơ quan vật chủ để dinh dưỡng,
tiêu hoá nội bào là chính, cho nên hệ tiêu hoá của sán lá không phát triển.
- Hệ bài tiết: Cơ quan bài tiết là nguyên đơn thận, gồm 1-2 ống bài tiết chạy dọc
cơ thể. Từ ống có nhiều nhánh nhỏ chạy ra hai bên và tận cùng bằng tế bào ngọn lửa.
Các ống này tập trung dịch bài tiết vào túi dự trữ ở cuối thân và đổ ra ngoài qua lỗ bài
tiết
Hệ thần kinh: Thần kinh trung ương có một đôi hạch não nằm trấn hầu và các đôi
dây thần kinh, thường là 3 đôi, trong đó phát triển nhất là đôi dây thần kinh bên. Giác
quan tiêu giảm.
- Hệ sinh dục: Đa số sán lá là lưỡng tính (chỉ trừ sán lá máu là đơn tính), có cấu
tạo thay đổi tuỳ loài. Nhìn chung, cơ quan sinh dục đực có hai tuyến tinh, từ đó có hai
ống dẫn tinh hướng về phía trước, tập trung thành ống phóng tinh và tận cùng là cơ
quan giao cấu ở trước giác bụng. Cơ quan sinh dục cái có tuyến trứng chia nhiều
nhánh. ống dân trứng mảnh đổ vào một khoang bé gọi là Ootyp. Tử cung từ Ootyp uốn
khúc và đổ ra ngoài qua lỗ sinh dục cái cạnh lỗ sinh dục đực trong huyệt. Đổ vào
Ootyp có ống dẫn noãn hoàng và ung Laurer thông Ootyp với mặt lưng. Ngoài ra, đổ
vào Ootyp còn có túi nhận tinh và trên thành Ootyp có tuyến vỏ có thể chia nhánh.
Quá trình thụ tinh tiến hành như sau: Noãn từ tuyến trứng được chuyển vào
Ootyp khi giao phối, tinh trùng theo tử cung vào Ootyp và gặp noãn ở đó. Trứng sau
đó được chuyển theo tử cung ra ngoài. Phần lớn sán lá thụ tinh chéo giữa hai cơ thể, ít
khi tự thụ tinh.
46