Predavanje 1

Da bi se podaci dobijeni registrovanjem i klasifikovanjem mogli koristiti,
svakom taksonu daje se određeni naučni naziv. Time se bavi deo sistematike koji se
naziva nomenklatura. U davanju naučnih naziva vrstama, danas se koristi binomna
ili binarna nomenklatura koju je uveo Karl Linne 1758. godine (prvi put je
objavljena u njegovom poznatom delu "Systema naturae") radi postizanja
najcelishodnijeg prirodnog sistema klasifikacije organizama. Po pravilima binarne
nomenklature, naučni naziv jedne vrste sastoji se od dve reči latinskog ili grčkog
porekla. Prva se odnosi na ime roda i piše se uvek velikim početnim slovom, a druga
reč se odnosi na ime vrste (najčeše je to epitet koji bliže određuje datu vrstu) i uvek
se piše malim slovom. Na primer, naučni naziv crvene čaplje je Ardea purpurea na
osnovu latinskih reči ardea = čaplja i purpureus = purpuran, crven. U osnovi naziva
gusaka sa belim čelom, Anser albifrons, nalaze se latinske reči: albus = belo i frons,
frontis = čelo, a kod medonosne pčele Apis mellifera u osnovi su reči lat. apis =
pčela; grč. meli = med; lat. fer = stvara, izlučuje. Goveđi štrkalj Hypoderma bovis
dobio je naziv na osnovu grčkih reči hypo = ispod, derma = koža i latinske reči bos,
bovis = goveče. U osnovi imena nosoroga Rhinoceros unicornis (jednorogi nosorog)
i Diceros bicornis (dvorogi nosorog) nalaze se grčke reči rhis, rhinos = nos; ceras,
ceratis = rog; di = dva; odnosno latinske reči unus = jedan; bi = dva; cornu, cornus =
rog. Kada je reč o stenoendemičnim vrstama, druga reč u nazivu vrste može se dati
na osnovu lokaliteta na kome živi. Na primer, biljka Nepeta rtranjensis dobila je
naziv po planini Rtanj (Istočna Srbija) na kome je njen izolovani, prostorno usko
ograničeni areal. U nekim slučajevima, prilikom koncipiranja naučnog naziva vrste
koristi se prezime zaslužnog naučnika, kao npr. u slučaju vrsta Phagocata stankovici
(endemične planarije Ohridskog jezera) i vrste Ochridospongilla stankovici i
2