KERCENOJNE ME SHPERNGULJE - Gazeta Express

E hënë, 11 prill 2011
Vdes shkrimtari i tekno-trilerit
Ka vdekur në moshën 69 vjeçare
shkrimtari i trilerëve Craig
Thomas. Adhuruesit e konsiderojnë
shkrimtarin e lindur
në Cardiff si shpikës të zhanrit
tekno-triler, që përfshin librin e
tij ‘Firefox’, i kthyer në blokbaster
të Holivudit.
të Shtëpisë Teatrore Filmike AKT.
“Kështu fi lloi iniciativa e realizimit
të këtij lloji të veçantë të Festivalit
edhe në Kosovë, ku me
sukses ndodhi në vitin e madh
të Pavarësisë së Kosovës, pikërisht
në prill të vitit 2008”, theksoi
Mentor Zymberaj, drejtues i festivalit
“MonoAKT”.
Festivali do të mbahet nga data
17 deri më 22, ku pos pjesës garuese,
ka edhe një pjesë tjetër të
veçantë, njohjen e pjesëmarrësve
nga bota me monumentet kulturore
e historike të Kosovës dhe të
bukurive natyrore të vendit tonë.
Sikurse edhe dy vitet tjera edhe
ky vit fatkeqësisht ishte shumë
i vështirë për organizatorët për
të vazhduar traditën e festivalit.
Zymberaj shprehet se do të duhej
vëmendje e të gjithëve për realizimin
e këtij festivali, i cili vërtet
është i natyrës së veçantë, por
edhe për nga forma organizative
e artistike është shumë i veçantë
dhe i rëndësishëm.
Ky edicion në qytetin e Pejës,
në Teatrin Publik “Istref Begolli”,
do të sjellë 12 shfaqje (monodrama)
nga disa vende të botës si:
Polonia, Bullgaria, Shqipëria,
Sllovakia, Hungaria, Bosnja,
Maqedonia, Ukraina, Kosova etj.
Kosova do te marrë pjesë në
konkurrencë zyrtare me shfaqjen
nga teatri Dodona “Mos harroni”
në regji dhe interpretim të aktorit
Ismet Azemi, si dhe monodrama
“Laokonti” në regji të Sokol Plakollit
e në interpretim të aktorit
Selman Lokaj. Ndërsa hapjen
solemne do ta bëjë monodrama
“Aktori në kuti” e realizuar
nga Shtëpia Teatrore Filmike
AKT, e cila do të jetë jashtë konkurrencës
zyrtare.
Sipas Zymberajt, në këtë edicion,
pos shfaqjeve të suksesshme
dhe vendeve të ndryshme
pjesëmarrëse, në natën finale
të festivalit do të ndahen edhe
mirënjohje për bashkëpunëtoret
që kontribuuan dhe bashkëpunuan
në realizimin e projekteve
teatrore dhe fi lmike të AKT-it
dhe që kontribuuan në realizimin
e Festivalit “MonoAKT”.
“Këto mirënjohje ndahen me
rastin e 15 vjetorit të punës së
Shtëpisë Teatrore Filmike AKT, e
që do të jenë të nderuar artistë
të ndryshëm, institucione, kompani,
individë dhe personalitete
të ndryshme, të cilët në forma të
ndryshme ndihmuan dhe kontribuuan
këto 15 vite të punës dhe
tri vite të edicionit të Festivalit
“MonoAKT”, theksoi Zymberaj.
Festivali ka gjetur mbështetje
nga Ministria e Kulturës Rinisë
dhe Sporteve, Komuna e Pejës
dhe ajo e Vushtrrisë, te cilët, kush
në një formë e kush në një tjetër,
inkurajuan dhe mundësuan realizimin
e këtij edicioni.
Në fi lmin e vitit 1982 ka luajtur
aktori i njohur Clint Eastwood
në rolin e pilotit dhe spiunit të
ushtrisë amerikane, Mitchell
Gant, personazh i serive të
librave të Thomas. Ish mësuesi
i anglishtes është arsimuar në
shkollën e lartë në Cardiff . Ai ka
Piktori Emrush Xhemajli
Lidhur me ekspozitën personale ‘Ringjallja e
lashtësisë’ të Emrush Xhemajlit, i cili, megjithëse
në opinion njihet si politikan, kësaj radhe na
prezantohet si artist.
Ilir Muharremi
Piktori Emrush Xhemajli në artin e tij
individual nuk sjell vetëm parajsën, ose
ferrin, por shpirti i tij është i prekur nga
lashtësia që dikur kishte ndriçuar dhe
ishte tejet funksionale. Kullat, infrastrukturën
mesjetare të Novobërdës,
funksionin e saj ideal, artisti Xhemajli
e ringjall në peizazhet e tij, të cilat
posedojnë ritëm, perspektivë, kompozicion
dhe formë në trajta të ndryshme.
Koloriti dhe hulumtimi i tingujve të
ngjyrave të ndezura demaskojnë psikologjinë
postmoderne, edhe pse e kaluara
përvishet si një valë e dhunshme,
e shenjat na tregojnë se e kaluara
ekziston, se ajo nuk është pjesë e hiçit,
por një ndihmë për t’u ngjitur shkallëve
të së ardhmes. E, këtë të kaluar të
fuqishme dhe me një bazë të qëndrueshme,
piktori Xhemajli e paraqet
përmes kullave, të cilat, po të vështrohen
mirë, nuk janë statike, por lëvizëse
dhe të puqura mirë me horizontin që
pushtohet nga nuanca kaltër e ftohët.
Në të njëjtën kohë ai krijon lojë me
të bardhën, e cila simbolizon plisin,
pastërtinë, qefinin e rugovasve, etj.
Dikur në mesjetë, në këto kulla
zhvillohej një jetë përplot dinamizëm
e kuptim, tregtia ishte në nivel,
bashkëjetesa e fuqishme... Kjo dëshmohet
me renditjen e infrastrukturës
së objekteve që janë afër njëri-tjetrit.
Madje Xhemajli, me mjeshtrin e artit
të tij, arrin të tregojë edhe raportin
e shtresës së ulët, e cila vendoset
në fushë, me shtëpi të ndërtuara
prej balte, të kombinuara me gur e
kulm nga bari i thatë. Ato në vete
ngërthejnë estetikë, qëllim, mesazh
dhe motiv, i cili na paralajmëron se e
kaluara jonë ishte shumë e populluar,
e zhvilluar, e koordinuar, dhe e pjekur
për të dëshmuar vlerë botërore.
qenë djali i autorit të njohur të
Western Mail JBG Thomas.
“Me një karrierë në letërsi që
kap një interval kohor prej
tridhjetë vjetësh, romanet e
Thomas-it janë konsideruar
‘hulumtime të përpikta’ të cilat
e kanë bërë bestseller ndër-
Përmes koloritit të tij të pastër
fovist, Xhemajli krijon formën, me një
ritëm të qartë dhe na jep thellësisht
perspektivën dhe ritmin. Mirëpo,
heshtja e kullave thyhet nga ngjyra
e kuqe, e cila simbolizon nxehtësinë,
vullkanin, gjakun, historinë, betejat më
të ashpra, flamurin kombëtar, etj. Ai
futet në psikologjinë e ngjyrave dhe,
mjeshtërisht, përmes penelit dekodon
esencën dhe krijon lojën përmes
lashtësisë, qëndrueshmërisë dhe
natyrës - si pushtuese e pamposhtur.
Vullkani në punimet e Xhemajlit krijon
konfliktin me ujin, e kaosi dhe ngrohja
globale gërshetohen dhe ngrihen si
një betejë me rezultat qetësues, duke
na e paralajmëruar se finalja është
fillimi, dhe se fundi nuk ekziston.
Peizazhin, krijuesi Xhemajli e trajton
si plan tematik dhe kreativ, në fakt
është një peizazh i shpirtit të tij estetik,
për më tepër, është një gjithësi ku
puqet ideja me materien, imagjinata
me realitetin, shqetësimi estetik me
refleksionet e mendjes. Duke u ngacmuar
nga ngjyra e kaltër, e kuqja dhe
gri, Xhemajli kompozon jo melodinë e
nëntë të Bethovenit, por shpejtësinë,
konfliktin e natyrës dhe historisë.
Ana ekspresive, e këtij krijuesi
rrëmbehet nga një tonalitet i mugët
që krijon një strukturë koloristike
tërheqëse dhe dominuese për spektatorin.
Edhe pse peizazhet dominohen
nga nuancat e natyrës dhe nga
arkitektura e mesjetës, shtrëngata
shpirtërore e artistit godet si rrufe
e drunjtë, e pafajshme në pëlhurë.
Sido që të jetë, trajtimit të peizazhit
i qaset me bindjen se nëpërmjet tij
mund t’i shpreh ndjenjat e veta, vizionin
e hapësirës së pafund, e cila nuk
na paralajmëron për ndonjë pikënisje.
*Shkëputur nga
katalogu i ekspozitës
kombëtar. Ai ka shkruar gjatë
njëmbëdhjetë vjetëve kur ka
dhënë mësim të anglishtes në
shkollat e West Midlands.
Thomas dhe bashkëshortja e
tij Jill kanë jetuar disa vite në
Staff ordshire, por së fundmi
janë zhvendosur në Somerset.
LIBRA TE RINJ shqip
“KIÇO MUSTAQI,
MINISTRI I MBROJTJES
MIDIS DY SISTEMEVE”
Albert Zholi
Botoi: “Toena”
“Në se kohët e fundit, librat me kujtime janë bërë një
rast i zakonshëm e ndonjëherë monoton, kjo nuk ka si
të ndodhë me një libër që shkruhet prej një njeriu që
ka qenë sipër, në kupolën e shtetit, në atë lartësi nga
ku Enver Hoxhën, Mehmet Shehun, Kadri Hazbiun apo
Ramiz Alinë mund t’i shihje nga karrigia përballë e të
pije një kafe me ta. Nuk ka si të ndodhë kjo me një njeri
që ishte përmidis kurtheve apo stuhive që fshinin si me
magji njerëz të fuqishëm, që deri dje ishin vetë fytyra e
shtetit shqiptar”, shkruan autori në parathënien e librit.
“HIJA E ERËS”
Carlos Ruiz Zafon
Botoi: “Dituria”
Përktheu: Ardian Klosi
Jeta e Danielit, djalë i një librari, do ndryshojë pas
vizitës që do bëjë me të atin në varrezën e Librave
të Harruar. Nga ky çast, ngjarjet e mistershme të së
kaluarës do të pasqyrohen në të tashmen. Carlos
Ruiz Zafón ka lindur në Barcelonë më 1964. Deri në
vitin 1993 jetoi në Los Anxhelos. Romani i tij i parë,
“Princi i mjegullës” (1993), fitoi çmimin si romani
më i mirë për të rinj. Më 2001 botoi librin “Hija e
erës”, që shënoi miliona kopje të shitura anekënd
botës. Librat e Zafonit janë botuar në 45 vende dhe
janë përkthyer në më shumë se 30 gjuhë. Ai është
autori bashkëkohor spanjoll më i suksesshëm.
“MARINA”
Kohët e fundit ai ka përfunduar
një libër dyvëllimësh me
komentime mbi fi lozofi n gjerman,
Friedrich Nietzsche. Ai ka
vdekur nga pneumonia pas një
beteje të shkurtër por intensive
me leukeminë, sipas një njoftimi
të lëshuar nga gruaja e tij.
Carlos Ruiz Zafon
Botoi: “Dituria”
Përktheu: Ledia Dushi
Barcelona në fund të viteve ‘70. Oscar Drai është një
student i ri që i kalon ditët e tij në një kolegj të qytetit
katalanas. Oscar-it i pëlqen shumë të largohet fshehurazi
nga muret mbytëse të konviktit, për të humbur
mes rrugëve, vila e pallate që në çdo cep fshehin
histori dhe mister. Në një nga këto arratisje, i riu e
lëshon veten pas një muzike që e çon deri në dritaret
e një shtëpie. Ky rast e takon Oscar me Marinën dhe
asgjë nuk do të jetë më si më parë në jetën e tij.
“TEKSTE NË KONTEKSTE”
21
Arben Prendi
Botoi: “Naimi”
Libri “Tekste në kontekste” i Arben Prendit përmban
studime për letërsinë shqipe bashkëkohore apo “të
kësikohshme” siç e pati cilësuar Lasgush Poradeci rreth
70 vjet më parë: prej fillimit të shekullit të 20 e këndej.
Periudha, autorët, veprat dhe dukuritë letrare për të cilat
shkruan Arben Prendi janë ndër më problematiket dhe
më të ndërlikuarat në historinë e letërsisë shqipe. Libri
“Tekste në kontekste” i identifikon qartë interesimet e tij
shkencore në të dyja drejtimet kohore: në retro dhe në
perspektivë. Anton Harapi, Anton Nikë Berisha, Ernest
Koliqi, Faik Konica, Fatos Kongoli, Fadil Podgorica, Gjergj
Fishta, Ismail Kadare, Kolë Kamsi, Marin Barleti, Martin
Camaj, Mehmet Kraja, Migjeni, Nënë Tereza, Pjetër Arbnori,
Skënder Drini, Simon Filipaj, Shtjefën Gjeçovi, Vath
Koreshi, Vinçens Malaj. Vincens Prennushi, Zef Zorba,
Zef Jankaj, Zija Çela janë autorët e marrë në studim.
Në