Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
20 ARTE<br />
KRARA u prezantua në New Mexico<br />
KRARA nga Kosova me bashkautorë Ilaz<br />
Thaqi dhe Hubert Allen Jr. punuan së bashku<br />
në temën “Arkeoastronomia e Kosovës<br />
shkenca jonë e re dhe me e vjetra”, që u<br />
prezantua në Universitetin New Mexico në<br />
SHBA. Traditat moderne, të lidhura me te<br />
kaluarën na kthejnë ne rrëfi met biblike – te<br />
aventurat e Noas, ndërsa vrojtuesit e sotëm<br />
Përmbyllet krejt ndryshe<br />
Mbyllet edicioni i tretë i festivalit ambiental “Teatri ndryshe”. Një<br />
mori shfaqjesh nga rajoni ia kishin mësyrë kësaj treve artistike.<br />
Naser Shatrolli<br />
Podujevë, 25 qershor –<br />
Monodrama “Ditari i një të<br />
çmenduri”, në regji të Robert<br />
Simonovskit dhe në interpretim<br />
të Zdravko Stojmirov nga Teatri<br />
i Manastirit, ka provokuar tej<br />
mase spektatorin dhe kritikën<br />
teatrore.<br />
Antonin Artou dhe fryma dadaiste<br />
refl ektonte në modelin e<br />
kësaj monodrame dhe të këtij<br />
teatri. Shfaqja refl ektoi ide se teatri<br />
është një gënjeshtër e bukur,<br />
përderisa e vërteta mund të jetë<br />
masturbim i rrejshëm në formë<br />
njolle gazetareske. Pra, koncepti<br />
ideor i shfaqjes prek sistemet e<br />
së shkuarës qoftë nazizmin gjerman,<br />
qoftë konceptin komunist,<br />
socialist, apo kapitalist, të cilët<br />
i vendos në vigun e teshave për<br />
të dhënë llogari para rrezeve të<br />
diellit. Drama po manifestohej<br />
fuqishëm si përjetim tejet i<br />
veçantë, përderisa aktori dhunën<br />
reale po e ushtronte në lëkurën e<br />
tij. Ai, me bajonetë, dhunshëm i<br />
priste fl okët, pastaj, demonstroi<br />
mushkri të gjalla për të gjallët<br />
mbi kokën e tij, për të ngopur<br />
me fakte trurin politik dhe historik.<br />
Dhe fare në fund, ai me<br />
qumësht të bardhë do të tentojë<br />
që ta shpërlajë trupin, mendjen<br />
dhe vuajtjet historike karshi<br />
vuajtjeve të së tashmes. Kulmi i<br />
së keqes do të ndodhë kur protagonisti<br />
me zhiletë do ta vizatojë<br />
yllin e Davidit në kërthizë,<br />
për ta ndier peshën e dhembjes<br />
historike në trupin e tij, për të<br />
dhënë mesazh se e shkuara nuk<br />
do të duhej përsëritur kurrë më<br />
në trupin tonë. Trajtesa e njeriut<br />
si qen kolibe, gjakderdhja, masturbimi<br />
janë gjëra që ndodhin,<br />
por kur ndodhin në teatër të<br />
duken të tmerrshme. Regjisori<br />
nuk ta fal as një minutë jetë të<br />
bukur, përkundrazi, ai demonstron<br />
barbari nëpërmjet aktorit<br />
duke e shfrytëzuar Gogolin për<br />
të përshfaqur idenë se jeta nuk<br />
është aq e bukur siç interpretohet<br />
në teatër. Fundja, jeta doli të<br />
jetë masturbim, ndërsa njeriu<br />
kafshatë qeni nëpër histori.<br />
Trupa teatrore “Art nel producion”<br />
me shfaqjen “Kush jam<br />
unë” në regji të Ekrem Xanit dhe<br />
në interpretim e autorësi të Naime<br />
Azit rrëfeu një histori të një<br />
aktoreje në rrethana çmendurie.<br />
Ndërsa “Laokonti” i Kadaresë,<br />
në regjisurë të Sokol Plakollit dhe<br />
në interpretim të Selman Lokajt,<br />
bëri që publiku të disiplinohet<br />
nga një përjetim krejt origjinal<br />
nga aspekti tematik, interpretativ,<br />
ideor dhe konceptual.<br />
Sonila Kapidani me dramën<br />
e Haqifi Mulliqit “Për mua, atë<br />
dhe të tretin” me aktorët Ledjon<br />
Zoi, Petrit Neziri, Armela Demaj,<br />
Qëndrim Rijani, u paraqitën në<br />
teatrin ambiental të Batllavës.<br />
Shfaqja kishte për ide, njeriun e<br />
gjymtuar, të cilin e kishte shkelur<br />
fati dhe fatkeqësia e tij në rrethana<br />
të pa njohura.<br />
“Loja martesore” e Eduard<br />
Albie, e përkthyer nga Hareza<br />
Basha në interpretim të Alfred<br />
Trebickës dhe Violeta Banushit<br />
dhe në regjisurë të Dasara Gjangollit,<br />
u prezantua denjësisht.<br />
Kjo shfaqje kishte për tematikë<br />
jetën bashkëshortore.<br />
Familja në albumin jetësor që<br />
nga ritet e para të lojës së parë<br />
martesore e deri tek dita e 1000të<br />
dhe më shumë se kaq ishte në<br />
spiralen dramaturgjike të kësaj<br />
drame kaq unikale, me shumë<br />
imagjinatë të besueshme në relacionin<br />
burrë-grua.<br />
Teatri i Tetovës me dramën e<br />
Getoarbë Mulliqit dhe në regji<br />
të Senad Abulit u paraqitën në<br />
një ambient malor në natën e<br />
fundit. Në një tavolinë rrëzë një<br />
shelgu, një i verbër dhe një grua<br />
lavire do të takohen për t’i pushuar<br />
dhembjet historike të jetës<br />
së tyre ‘fatmirësisht’ të keqe.<br />
Getoarba me këtë dramë ngjitet<br />
për herë të parë në skenë si<br />
dramaturge. Ajo vërehej se kishte<br />
emocione. Çmimi më i madh për<br />
të ishte paraqitja e saj para një<br />
audience të kultivuar për teatër.<br />
Finalja e festivalit teatror<br />
rezultoi me një përmbyllje të<br />
dëshmuar se kjo ngjarje ka marr<br />
hapat e saj inventiv. Edhe çmimet<br />
dorëzoheshin me këtë epitet<br />
etimologjik.<br />
Shfaqjet nga Bullgaria dhe Tirana<br />
dolën të parat e festivalit,<br />
Zdravko Stojmirov dhe Selman<br />
Lokaj u shpallën aktorët e festivalit,<br />
Elmaze Nura regjisorja e<br />
festivalit, skena ndryshe shkoi<br />
në Pejë, ndërsa talentja e re u<br />
shpall Getoarbë Mulliqi. Çmimi<br />
për kontribut artistik iu dha<br />
Ismet Azemit nga Qendra e Kulturës<br />
në Podujevë.<br />
(autori është dramaturg,<br />
skenarist dhe publicist)<br />
të lindjes së diellit, nga Maja e Lybetenit na<br />
përkujtojnë përpjekjet e para të njerëzve për<br />
të njohur fenomenet astronomike.<br />
Ceremonia e cila çdo vit zhvillohet ne Majën<br />
e Lybetenit, ku njerëzit pas një nate me ‘’Grill<br />
Party’’, herët në mëngjes me 2 maj, nga maja<br />
më e lartë 2496 metra e Maleve te Sharrit,<br />
vështrojnë Lindjen e Diellit.<br />
E diel, 26 qershor 2<strong>01</strong>1<br />
Hubert Allen Jr, tha se reagimet e<br />
pjesëmarrësve nga kontinenti i Amerikës u<br />
shoqëruan me debat për interesin shkencor<br />
në Kosovë, për studimin e fenomeneve<br />
astronomike që shënon edhe një fakt për<br />
përpjekjet njerëzore nga kohë shumë të<br />
vjetra, për të njohur gjithësinë dhe krijimin<br />
e saj.<br />
Çka lexon<br />
Ish kryeministri britanik<br />
përzgjedhë nëntë librat<br />
e tij më të dashur. Në<br />
mesin e tyre, ndër<br />
më të preferuarit,<br />
janë edhe biografi a<br />
e revolucionarit rus<br />
Leon Trotsky si dhe tri<br />
vëllimet e ‘The Lord of<br />
the Ring’.<br />
Ish kryeministri britanik Tony Blair<br />
është adhurues i magjistarëve,<br />
profetëve religjiozë, të dëbuarve<br />
politikë, bazuar në një listë të<br />
nëntë librave të parapëlqyer të tij.<br />
Duke përzgjedhur librat e tij të<br />
Ishullit të Shkretëtirës, arkitekti i<br />
Laburistëve të rinj përzgjedhë, disi<br />
në mënyrë bizare, librin tre vëllimesh<br />
të Isaac Deutscher, biografi<br />
në simpatike të revolucionarit<br />
rus Leon Trotsky, njeriun që përfundimisht<br />
ka vdekur nga rivali i<br />
tij politik dhe metodik, Stalini.<br />
Ai gjithashtu ka përzgjedhur trilogjinë<br />
e Tolkien, ‘The Lord of the<br />
Rings’, plus biografi të e Jezusit dhe<br />
Muhamedit në listën e tij të leximeve<br />
më të dashura në një artikull<br />
në ‘We Love This Book’, revista e re<br />
simotër e ‘Bookseller’.<br />
Ai ka thënë se ka qenë i joshur<br />
nga ‘Treasure Island’ (Ishulli i<br />
thesarit) i autorit Robert Louis<br />
Stevenson, libër ky të cilin ai së<br />
fundmi është duke e lexuar bashkë<br />
me birin e tij Leo.<br />
Blair ka thënë se është i joshur<br />
edhe nga dilemat morale të errëta<br />
të paraqitura nga personazhet në<br />
‘The Lord of the Rings’.<br />
“Ka fatin e magjistarëve që<br />
bëhen kolaboracionistë, njerëz<br />
të mirë që bien nga lavdia dhe<br />
ata që në një mënyrë janë të shpenguar.<br />
Për shkallëzimin dhe<br />
madhështinë e shpikjes, detajet<br />
e botës imagjinare të krijuar nga<br />
Tolkien dhe temat e pasura dhe<br />
të thella të së mirës dhe së keqes,<br />
asgjë nuk krahasohet me të”.<br />
Ish kryeministri e pranon se<br />
përzgjedhja e tij për librin e Deutscher,<br />
biografinë e Trotskyt,<br />
mund të duket si tepricë e dhënë<br />
e politikës së tij, por thotë se ky<br />
ka qenë libri i parë politik që ka<br />
lexuar dhe ai që e ka nxitur të interesohet<br />
për politikë.<br />
“Trockizmi dhe lufta e tij me të<br />
majtën zyrtare të stilit sovjetik e<br />
ka defi nuar politikën studentore<br />
në vitet e gjashtëdhjeta dhe sh-<br />
tatëdhjeta dhe askush që ka jetuar<br />
nëpër atë periudhë nuk mund ta<br />
harrojë”.<br />
Trotsky, thotë ai, është tërhequr<br />
nga instinktet që më shumë kanë<br />
qenë morale sesa shkencore.<br />
Ai gjithashtu e ka përzgjedhur<br />
librin ‘Germinal’ të autorit francez<br />
Emile Zola, duke thënë se e ka<br />
lexuar atë në origjinal për ta përvetësuar<br />
frëngjishten. Ai shkruan:<br />
“Ajo që e bën librin të mrekullueshëm<br />
është përshkrimi i gjallë i
Change language