Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
2<br />
Pressing<br />
Fjalët tona<br />
Asgjë nuk<br />
kam marrë .<br />
MOTI PRISHTINË<br />
Sot<br />
Max: 8 °C<br />
Min: 1 °C<br />
Nesër<br />
RAMDAN MUJA,<br />
Kryetar i Komunës së<br />
Prizrenit, i ka bërë këto<br />
komente pasi që i është<br />
ngritur aktakuzën për<br />
korrupsion nga një<br />
prokuror i EULEX-it në<br />
Gjykatën Themelore të<br />
Prizrenit.<br />
Do të dënohen<br />
ata që gabuan në<br />
faturat e KEK-ut.<br />
HAJREDIN KUÇI,<br />
Zëvendëskryeministër i<br />
Kosovës, i ka bërë këto<br />
komente sa u përket<br />
faturave të KEK-ut për<br />
muajin janar, për të cilat<br />
qytetarët po protestojnë,<br />
e të cilët thonë se nuk<br />
besojnë në shqyrtimin e<br />
ankesave nga KEK-u.<br />
Secili që ka<br />
kontribuar ka të<br />
drejtë të aplikojë për<br />
status.<br />
MUHARREM XHEMAJLI,<br />
Kryetar i Organizatës së<br />
Veteranëve të Luftës së<br />
UÇK-së, i ka bërë këto<br />
komente pasi që më<br />
shumë se 47 mijë kosovarë<br />
kanë aplikuar për njohjen<br />
e statusit të veteranit,<br />
dëshmorit, invalidit,<br />
pjesëtarit të UÇK-së dhe të<br />
internuarit të UÇK-së.<br />
Max: 11 °C<br />
Min: -1 °C<br />
<strong>Gazeta</strong> <strong>Express</strong> është botim i MediaWorks, LLC<br />
Adresa: Dardania 1/1<br />
Prishtinë, 10000, Kosovë<br />
E-Mail: info@gazetaexpress.com<br />
Tel. +381 (0)38 76 76 76; fax: 038 76 76 78<br />
www.gazetaexpress.com<br />
Sprova e vërtetë<br />
nuk ka të bëjë<br />
edhe aq shumë<br />
me botën, sa ka<br />
të bëjë me Kinën,<br />
aleaten e vetme<br />
të mbetur të<br />
Koresë Veriore.<br />
Askush nuk<br />
pret që Kina ta<br />
zgjidhë e vetme<br />
problemin. Por<br />
bota është duke<br />
e përcjellë Kinën<br />
dhe udhëheqjen<br />
e re të saj për<br />
të parë se çfarë<br />
roli pretendon të<br />
luajë Kina në të<br />
ardhmen<br />
E enjte 28, shkurt 2013<br />
Kryeredaktor: Leonard Kerquki leonard.kerquki@gazetaexpress.com<br />
Politikë: Shpend Limoni shpend.limoni@gazetaexpress.com Ekonomi: Arben Hyseni arben.hyseni@gazetaexpress.com\<br />
Bota: Arsim Buxhovi arsim.buxhovi@gazetaexpress.com<br />
Arte: Faton Raçi faton.raci@gazetaexpress.com Editorialet dhe Shkurt e Shqip: Arben Idrizi arben.idrizi@gazetaexpress.com<br />
Sport: Valdet Hasani valdet.hasani@gazetaexpress.com Fotografia: Atdhe Mulla atdhe.mulla@gazetaexpress.com,<br />
Drejtore e marketingut: Vjollca Musa, marketing@gazetaexpress.com redaksia: info@gazetaexpress.com tel: 038 76 76 76, ; fax: 038 76 76 78;<br />
Drejtor ekzekutiv: Shpend Jakupi, shpend.jakupi@gazetaexpress.com Shtypi: Roto Print Center: MediaWorks.<br />
Christopher Hill<br />
Testi verikorean<br />
i botës<br />
Testi më i ri bërthamor i Koresë së Veriut është më<br />
i rrezikshmi që ka ndërmarrë ky shtet deri më tani.<br />
Mënyra se si reagon bashkësia ndërkombëtare, si<br />
me fjalë ashtu edhe me vepra, do të na ndihmojë për<br />
ta kuptuar botën në të cilën jetojmë. Dhe, pa marrë<br />
parasysh se a u pëlqen apo jo kinezëve, mënyra e<br />
reagimit të tyre do të fl asë shumë për rolin që do të<br />
luajë Kina në qeverisjen globale. Ndonëse detajet<br />
ende nuk janë zbardhur, testi tregon për një përparim<br />
të konsiderueshëm të shkencëtarëve në Korenë<br />
e Veriut në rritjen e efektshmërisë së armëve të tyre.<br />
Testi i tetorit të 2006-ës tregonte për mundësinë e<br />
gabimeve gjatë dizajnimit, derisa ai i 2009-ës të<br />
bënte të dyshosh nëse ishte bërthamor. Por, testi<br />
i Koresë Veriore këtë muaj ishte i njëmendtë, sipas<br />
të gjithë parametrave. Për më tepër, ndonëse është<br />
vështirë të vlerësohet sinqeriteti i Koresë së Veriut<br />
në këto raste, duket se ka hapësirë për shqetësim se<br />
shkencëtarët verikoreanë kanë arritur po ashtu që<br />
ta bëjnë një miniaturë të dizajnit të tyre, një hap ky i<br />
domosdoshëm për montimin e një pajisjeje bërthamore<br />
në raketë. Gjëja më brengosëse është se nuk<br />
mund të përjashtohet mundësia që Koreja Veriore të<br />
ketë pasuruar uraniumin në nivelin e mjaftueshëm<br />
për përdorim si armë. Ne kemi informata të pakta<br />
rreth kësaj, krahas disa të dhënave të kufi zuara rreth<br />
blerjeve ndërkombëtare dhe zbulimit të gjurmëve të<br />
uraniumit të pasuruar në materialet e nxjerra jashtë<br />
Koresë Veriore. Po qe se Koreja Veriore është duke<br />
e përdorur uraniumin tejet të pasuruar në bombat<br />
e veta, atëherë ne kemi shumë pak informata rreth<br />
prejardhjes së tij dhe sasisë që ky shtet ka dhe do<br />
të ketë në dispozicion. Ka të tillë që kërkojnë prej<br />
të gjithë nesh ta ruajmë qetësinë (këshillë e mirë<br />
në të shumtën e rasteve) dhe të gjejmë disi ngushëllim<br />
në faktin se Koreja Veriore ende përballet me<br />
shumë pengesa serioze teknike, para se të shtojë<br />
armë bërthamore në arsenalin e vet konvencional.<br />
Edhe ashtu, SHBA-së iu deshën 12 vjet që të montojë<br />
armën në raketë.<br />
Por, sipas të gjitha indikacioneve, verikoreanët<br />
kanë përshpejtuar afatet e tyre të testimit dhe e kanë<br />
bërë prioritet armatimin bërthamor. Propaganda<br />
verikoreane nuk është gjithnjë indikator i besueshëm,<br />
por vala më e re e sulmeve verbale ndaj SHBAsë,<br />
përfshirë xhirimin bizar nën këngën “We are the<br />
World” nuk duhet të shpërfi llet. Janë shuar shpresat<br />
se diktatori djaloshar, Kim Jong-un dhe besnikët e<br />
tij janë më të interesuar për zhvillimin ekonomik,<br />
sesa për zbatimin e politikave tradicionale ushtarake<br />
të dinastisë Kim. Testi i ri bërthamor i Koresë<br />
Veriore rrjedhimisht paraqet një test në shumë aspekte.<br />
Për fi llim, ai teston nëse Traktati 43-vjeçar i<br />
Mospërhapjes së Armatimit Bërthamor është ende<br />
funksional. Edhe ashtu, objektiv i traktatit është<br />
“parandalimi i përhapjes së armëve bërthamore<br />
dhe teknologjisë së armatimit, promovimi i bas-<br />
hkëpunimit për shfrytëzimin paqësor të energjisë<br />
bërthamore dhe avancimi i qëllimit të çarmatosjes<br />
bërthamore”. Disa mund të thonë se rritja në dy e<br />
numrit të shteteve që synojnë armë bërthamore,<br />
Koreja Veriore dhe Irani, nuk është edhe aq tragjike.<br />
Por, kur janë në pyetje armët bërthamore, madje<br />
edhe një është më shumë se mjaft.<br />
Testi i ri po ashtu e vë në sprovë botën dhe gatishmërinë<br />
e saj për t’u marrë me qëllimet e rrezikshme<br />
të Koresë Veriore dhe për t’i bërë ato prioritet, duke<br />
u bashkuar rreth një politike që është më shumë se<br />
vetëm retorikë. Gjëja të cilën e dimë për verikoreanët<br />
është se, me përjashtim të rasteve kur përdorin retorikën<br />
e tillë në propagandën e tyre, ata thjesht nuk<br />
mërziten se çfarë fl itet për ta. Ngjashëm, kërcënimi<br />
i Koresë Veriore me izolim nuk funksionon, për<br />
shkak se izolimi është pikërisht gjëja të cilën e duan<br />
verikoreanët. Ajo që duhet ta bëjë bashkësia ndërkombëtare<br />
është që të bashkohen rreth një programi<br />
të veprimit, me qëllim të sigurimit të një rezultati.<br />
Vetëm sanksionet ekonomike janë të kota në shtetin<br />
me më së shumti sanksione në botë. Po ashtu,<br />
kërcënimi me sanksione të reja në të ardhmen e<br />
shtron pyetjen se përse sanksionet e tilla tashmë<br />
janë vënë. Gjatë ditëve të kaluara, administrata e<br />
presidentit amerikan, Barack Obama, është munduar<br />
që të inkurajojë shtetet e mëdha dhe të vogla që<br />
të prononcohen. Natyrisht se asnjë shtet si i vetëm<br />
nuk mund ta zgjidhë këtë problem. Por, inkurajimi<br />
i shteteve për të bërë deklarata dhe për të respektuar<br />
regjimin e sanksioneve nuk do të na shpjerë<br />
drejt qëllimit që duam ta arrijmë. Secili shtet duhet<br />
që ta ndiejë kërcënimin nga Koreja Veriore dhe<br />
rrjedhimisht ta ndiejë edhe nevojën që ta zgjidhë<br />
problemin, pa marrë parasysh raportin apo qëndrimet<br />
karshi SHBA-së. Armiqësia karshi SHBA-së nuk<br />
duhet të përkthehet në një tolerim të Koresë Veriore.<br />
Ka edhe të tillë që vazhdojnë të sugjerojnë që duhet<br />
të bëhet më shumë në tavolinën e negociatave.<br />
Në të vërtetë, shtegu i negociatave duhet të mbetet<br />
i hapur, por askush nuk duhet të ketë iluzione që<br />
negociatat janë pjesa e mangët e mozaikut. Koreja<br />
Veriore shqyrtoi secilën ofertë në tavolinë gjatë bisedimeve<br />
gjashtëpalëshe që fi lluan më 2003 – një<br />
traktat paqeje, ndihma ekonomike dhe anëtarësim<br />
në një shoqatë rajonale – dhe u largua.<br />
Ngjashëm kërkesat që i ka bërë Koreja Veriore për<br />
vite të tëra, si zmbrapsja nga etiketimi si armike prej<br />
SHBA-së, ishin hedhur poshtë si të parëndësishme.<br />
Ofertat e tilla mbesin në tavolinë, por ka qenë vendimi<br />
i Koresë Veriore që të mos merret me to. Më<br />
fund, sprova e vërtetë nuk ka të bëjë edhe aq shumë<br />
me botën, sa ka të bëjë me Kinën, aleaten e vetme të<br />
mbetur të Koresë Veriore. Askush nuk pret që Kina<br />
ta zgjidhë e vetme problemin. Por bota është duke e<br />
përcjellë Kinën dhe udhëheqjen e re të saj për të parë<br />
se çfarë roli pretendon të luajë Kina në të ardhmen.
Change language