የመሬት ቅርምት ለልማት - Ethiopia: A voice for the voiceless

More documents

Recommendations

Info

12 www.andinet.org.et በካይሮ የግብፅ ፖለቲካ መሪዎችና ደጋፊዎቻቸው ወታደራዊው ገዥው መንግሥትና 13 ፖለቲካ ፓርቲዎች እሁድ ዕለት በሁለቱም ወገን ውድቅ ከተደረገው ስብሰባ በኋላ አዲስ ውጤት የሚያስገኝ ውሳኔ አሳልፈዋል፡፡ ውጥረት የተሞላበት ቅዳሜ ረፋድ ላይ ከተደረገው ስብሰባ በኋላ በሺዎች የሚቆጠሩ ሰዎች በማዕከላዊ ካይሮ በሚገኘው ጣሂር አደባባይ የተቃውሞ ሰልፍ አድርገዋል፡፡ ይህም የሆነበት ምክንያት የሃገሪቱ የአደጋ እና መከላከያ የኢትዮጵያ መንግሥት የፀረ-ሽብር ህጉን በመጠቀም ስድስት ጋዜጠኞችን አስሯል ሲል በኒዮርክ የሚገኘው ዓለምአቀፍ የጋዜጠኞች መብት ተማጋች (CPJ) አስታወቀ፡፡ ሁለት የስውድን ጋዜጠኞችን ማርቲን ሽብዬ እና የካሜራ ባለሙያው ጆሃን ፐርሶን በፀረ-ሽብር ወንጀል ክስ የተመሰረተባቸው ሲሆን እነኘህም ከሶማሌዋ ፑንት ላንድ ሐምሌ ላይ ወደ ኢትዮጵያዋ ኦጋዴን ክልል አቋርጠው ሲገቡ እንደ ሆነ ተገልጿል፡፡ ባለፉት ሁለት ሳምንታት የኢትዮጵያ ፀጥታ ኃይሎች ሁለት ኢትዮጵያውያን ጋዜጠኞች እስክንድር ነጋ እና ስለሺ ሃጐስን በቁጥጥር ስር አውለዋቸዋል፡፡ የኢትዮጵያ መንግሥት ቃል አቀባይ ሽመልስ ከማል በበኩላቸው ጋዜጠኞቹን “የሽብር ተግባር ሊፈፅሙ ሲል ነው የተያዙት” በማለት የተነሳውን ቅሬታ አጣጥለዋል፡፡ በክረምት ወቅት ደግሞ መንግሥት በመተቸታቸው ጋዜጠኛ ውብእሸት ታዬ እና ርዮት ዓለሙ ታስረው በማዕከላዊ መቆያታቸውና እስከ 20 ዓመት በሚደርስ ፅኑ እስራት ለማስቀጣት ክስ እንደተመሰረተባቸው ይታወሳል፡፡ ባለፉት አራት ወራት ብቻ በሽብር ሕግ ስም ታዋቂ ስድስት ጋዜጠኞች በሀገሪቱ እንደታሰሩ የዓለም አቀፉ ጋዜጠኞች መብት ተሟጋች የምስራቅ አፍሪካ አማካሪ ቶም ሮድስ ያስታወቁ ሲሆን “ባለሥልጣኖቹ የታሰሩት ጋዜጠኞች ፈፅመውታል የተባለውን አሳማኝ የወንጀል ማስረጃ ካለ ለሕዝቡ ይግለፁ አለበለዚያም በአስቸኳይ ሊፈቱ ይገባል” ሲሉ በድርጅቱ ስም ጠይቀዋል፡ ፡ አያይዘውም ኢትዮጵያ በአፍሪካ ዋነኛ የነፃው ፕሬስ አፈና የሚካሄድባት ሀገር ናት ሲሉ ቶም ሮድስ ጠቁመዋል፡፡ ተወዳጇ አዲስ ነገር ጋዜጣ ከተዘጋች ሁለት ዓመት ሞላት፡፡ ከነፃው ፕሬስ ተርታና ከአዲስ አበባ ጋዜጣ አዟሪዎች እጅ ብትጠፋም ከብዙዎች መንፈስና ህሊና ውስጥ ግን አሁንም አለች፡፡ በርካታ አንባቢዎች ዕትሞቿን በሙሉ ጠርዘው ከማስቀመጣቸውም በላይ፤ አልፎ አልፎ መልሠው ያነቧታል፡፡ የጋዜጣዋ ህትመት የተቋረጠው አዘጋጆቿ ከኢትዮጵያ በመሠደዳቸው እንደነበር ይታወሣል፡፡ በወቅቱ የጋዜጣው አዘጋጆች አገር ጥለው ለመሠደድ የወሰኑበትን ምክንያት ለተለያዩ የዓለም አቀፍ ብዙሃን መገናኛዎች በተከታታይ ገልፀው ነበር፡፡ ያቀርቡት የነበረውም ምክንያት መንግስት የፀረ-ሽብርተኝነት አዋጁን በመጥቀስ “በሽብርተኝነት” ሊከሣቸው እየተዘጋጀ መሆኑን ከመንግስት የኮሙኒኬሽን ጉዳዮች ጽ/ቤት አስተማማኝ መረጃ ስለደረሣቸው እንደነበር ነግረውናል፡፡ በጊዜው አሳማኝ ምክንያት ስለነበራቸው፤ መረጃውን ያቀበላቸውን ግለሰብ ማንነት ሳይነግሩን አልፈው ነበር፡፡ ዛሬ ግን ዊኪሊክስ ለተባለው የአሜሪካንን መረጃ ጐርጓሪ ድርጅት ምስጋና ይግባውና የመረጃቸው ምንጭ አርጋው አሽኔ መሆኑን አወቅን፡፡ በርካታ የአገራችን ጋዜጠኞች በቂ ትኩረት የማይሰጡት የአካባቢ ጉዳይን ትኩረት ሰጥቶ ይሰራ የነበረው ጋዜጠኛ አርጋው አሽኔ ዛሬ በስደት ላይ ይገኛል፡፡ ለተለያዩ ዓለም አቀፍ ብዙሃን መገናኛዎች ወደ ስደት የገባበትን ምክንያት የገለፀው ጋዜጠኛው፤ የአዲስ ነገር ጋዜጠኞች “በሽብርተኝነት ፍኖተ ነፃነት ማክሰኞ መስከረም 23 2004 ዓ.ም. ሰራዊት የያዘውን ሥልጣን በአስቸኳይ ለፖለቲከኞቹ ማስረከብ አለበት በሚል ነበር፡፡ ከዚህ በተያያዘም በውይይቱም ላይ አነስተኛ የሚባሉ የአብዮቱ አንቀሳቃሽ ሰዎች እንዳልተሳተፉና አሁን ያለው ብቸኛው አማራጭ ወደ ሽግግር መንግሥት አስተዳደር መሄድ ነው ሲሉ እጩው ፕሬዝዳንት አብዱል ምኒም አብዱል ፈታህ ተናግረዋል፡፡ የአዲሱ አል አድል ፓርቲ ተወካይ ሙስጠፋ አል ናጋር በበኩላቸው “ስልጣን ላይ ያለው የተባበሩት መንግሥታት ሚሽን በደቡብ ሱዳን፣ብቃት ያላቸው የግል ኮንትራክተሮችን በደቡብ ሱዳን ሪፕብሊክ ውስጥ ለሚያካሂደው የተባበሩት መንግሥታት ቢሮዎች የግንባታ ሥራ ማካሄድ ይፈልጋል፡፡ ስለዚህ ከዩጋንዳ፣ኬንያ፣ኢትዮጵያ እና የኮንጎ ዴሞክራሲያዊ ሪፕብሊክ ዜግነት ያላቸው ማመልከት ይችላሉ የሚል ማስታወቂያ አውጥቷል፡፡ የሚፈለጉትም ሙያተኞች የሚከተሉት ናቸው፡- - ሱፕርቫይዘር/የፕሮጀክት ማናጀር - ግንበኞች - አናፂዎች - የቧንቧ ሰራተኞች - ኤሌክትሪሺያኖች - የዕቃ ግምጃ ቤት ሠራተኞች - የከባድ ማሽኖች ኦፕሬተሮች - የከባድ ማሽኖች ቴክኒሺያኖችና ሙያና ልምዱ ያላችሁ ዝርዝር ቅጹን በመሙላት በኢ-ሜይል ወይም በድረጅቱ ፖስታ አድራሻ ማመልከቻቸሁን ማቅረብ እንደሚችሉ አስታውቋል፡፡ አድራሻውም E-mail:- unmiss-recruitment-iic @ un.org ወይም ዋና ፕርሶኔል ኦፊሰር የተባበሩት መንግሥታት ደቡብ ሱዳን ተልዕኮ ፓ.ሣ.ቁ 29 ጁባ 081111 ደቡብ ሱዳን ሪፐብሊክ እንዲያመለክቱ ጠይቋል፡ ፡ የማመልከቻውን ቅፅ ከድርጅቱ በኢ.ሜይል አድራሻ ጠይቆ ማግኘት አንደሚቻልና መጠይቆቹ በእንግሊዘኛ መሞላት እንዳለባቸው ተጠቁሟል፡፡ ሊከሰሱ” መሆኑን ተጨባጭ ማስረጃ እንዳለው አዲስ አበባ ከሚገኘው የአሜሪካን ኤምባሲ ዲፕሎማቶች ጋር በመወያየቱ ነበር፡፡ ይሄን መረጃ የተቀበሉት ዲፕሎማቶችም ዋሽንግተኝ ዲሲ ለሚገኘው የአሜሪካን የውጭ ጉዳይ ሚኒስቴር በኢንተርኔት ይልካሉ፡፡ መልዕክቱንም ዊኪሊክስ ጐርጉሮ ያገኘዋል፤ ለህዝብም ይፋ ያደርገዋል፡፡ እዚህ ጋ የአሜሪካን ዲፕሎማቶች ግልፅ ስህተት ሠርተዋል፡፡ ያገኙትን ይህን ትልቅ መረጃ ማስተላለፍ ግዴታቸው ቢሆንም፤ የመረጃው ምንጭ አርጋው አሽኔ መሆኑን ሳይገልፁ ማስተላለፍ ይችሉ ነበር፡፡ ምናልባት ደህንነቱ የተረጋገጠ የመረጃ መለዋወጫ መስመር እንዳላቸው በመተማመናቸውም ሊሆን ይችላል፡፡ ዊኪሊክስ ይመጣል ብሎ ማን ጠረጠረ? ጋዜጠኛ አርጋው ከአገር ወጥቶ የተፈጠረበትን ጫና ነገረን እንጂ፣ ሌሎች ግለሰቦችም በዊኪሊክስ መረጃ ላይ በስም ተጠቅሰዋል፡፡ የደረሰባቸውን ወይም እየደረሰባቸው ያለውን ጫና ገና ስላልነገሩን ለማወቅ አልቻልንም፡፡ ለምሣሌ የአንድ መንግስታዊ ያልሆነ ድርጅት ባለቤትና መሪ የሆኑ ታዋቂ ኢትዮጵያዊ ግለሰብ በአገራችን ስለሚገኙት የእስር ቤቶች ሁኔታ ለኤምባሲው ዲፕሎማቶች የሠጡት መረጃ ከነስማቸው ተዘርዝሮ ይገኛል፡፡ የአርጋው አሽኔን መሠደድ ተከትሎ የዓለም አቀፍ የጋዜጠኞች ተከራካሪ ቡድን (CPJ) ባወጣው መግለጫ፤ አርጋው አሽኔ ዊኪሊክስ ይፋ ባደረገው መረጃ ምክንያት የተሰደደ የመጀመሪያው ጋዜጠኛ መሆኑን ገልፃóል፡፡ ወታደራዊው ኃይል በአስቸኳይ ሥልጣኑን የሚያስረክብበትን ሂደት ተቃውሞ ላሰሙ ከፍተኛ የፖለቲካ ፓርቲ ኮሚቴ አባላት ውሳኔውን ማረጋገጥ ይኖርበታል” ብለዋል፡፡ የኤስ ሲ.ኤ.ኤፍ ፓርቲ አባላት ደግሞ ወታደራዊው መንግሥት ከየካቲት ጀምሮ ለሕዝብ የገባውን ቃል አላከበረም፡፡ አሁን ግን በዚህ ሁለት ሳምንት ውስጥ የመጨረሻ ውሳኔ ሊያሳውቀን ይገባል ሲሉ አስተያየታቸውን ሰጥተዋል፡፡ ምክር ቤቱ ከብሔራዊ ዴሞክራሲ የሁለት ቡድኖች ወግ የአዲስ ነገር ጋዜጣ አዘጋጆች ከአገር ከተሰደዱና ጋዜጣዋ ከአዲስ አበባ ጐዳናዎች የጠፋች ሰሞን ለበርካታ ሰዎች የመነጋገሪያ ርዕስ ነበረች፡፡ የጋዜጣዋ መዘጋት የማኪያቶ ላይ ጨዋታ መክፈቻ ከመሆኑም ባሻገር፣ በአገር ውስጥም በውጭም የሚገኙ የህትመት፣ የኤሌክትሮኒክስና የድረ -ገጽ ብዙሃን መገናኛዎች ርዕስ ጉዳይ ነበር፡ ፡ ከአገር ውጭ የነበሩት አዘጋጆች የአሜሪካን ድምፅና የጀርመን ድምፅ በመሣሠሉ የሬዲዮ ጣቢያዎች የተሰደዱበትን ምክንያት ይነግሩን ነበር፡ ፡ መንግስት በበኩሉ በኢትዮጵያ ቴሌቪዥን የነፃው ፕሬስን ታሪካዊ ጉዞ የሚተነትን ዘጋቢ ፊልም፣ በስቱዲዮው የተደረገ የፓናል ውይይትና ክቡር ጠቅላይ ሚንስትሩ በሰጡት ጋዜጣዊ መግለጫ ላይም ጭምር ጉዳዩ መነሣቱን አስታውሳለሁ፡፡ የመንግስቱ ልሣን “አዲስ ዘመን” ጋዜጣ በበኩሉ አዲስ ነገር ከመዘጋቷ ጥቂት ጊዜያት ቀደም ብሎ “ማስፈራሪያ” የሚመስል ረጅም ፅሁፍ ማውጣቱ ይታወሣል፡፡ ይህን ፅሁፍም አዲስ ነገር ጋዜጣ አንድም ቃል ሣታስቀር ከማተሟም በላይ ለፅሁፉም መልስ ሰጥታለች፡፡ ሁለቱም ፅሁፎች በተለያዩ ቦታዎች ስለሚገኙ የበለጠ ማወቅ የፈለገ አንባቢ ለማመሣከር ይችላል፡፡ ከላይ የጠቀስኳቸው የመንግሥት ድምፆች በሙሉ ሲነግሩን የነበረው፤ አዘጋጆቹን የመክሰስም፣ የማዋከብም፣ የማሰርም…. ድርጊትም ሆነ እቅድ በመንግስት በኩል እንዳልነበረ ነው፡፡ የአዘጋጆቹንም የመንግስትን አስተያየቶችን ያዳመጥነው ዜጐች፣ 2ኛ ዓመት ቅጽ.2 ቁ.10 ዓለም አቀፍ ዜና የግብፅ ወታደራዊ መንግሥት ቃሉን አልጠበቀም ተባለ “ኢትዮጵያ በፀረ-ሽብር ሕግ ስም በመጠቀም ታዋቂ ጋዜጠኞችን እያፈነች ነው” ሲፒጄ በተስፋዬ ደጉ በደቡብ ሱዳን የሥራ ማስታወቂያ ወጣ ልብ ያለው ልብ ይበል! ፓርቲ ካለው የሁለት ዓመት የፖለቲካ ተሞክሮ ተነስተን ሕግን የተከተለ የሚቻለውን ጥናት እናደርጋለን ሲል ቃል ገብቷል፡፡ የግብፅ ምክር ቤት ከፍተኛ አባለ ሳሚ አናን በበኩላቸው፡፡ “የፓርቲ ተወካዮች ከዙህ በፊት የነበረው የምርጫ ህግ ተቃዋሚዎች በነፃነት እንዲንቀሳቀሱ የማይፈቅደው አንቀፅ መሻሻልና መሻር የኖርበታል፡፡ ለዚህም የቀድሞ ፖርላማ አባላት ድጋፍ ያስፈልጋል” ሲሉ ጠይቀዋል፡፡ UNITED NATIONS United Nations Mission in South Sudan UNMISS International Individual Contractors (IIC) Job Openings The United Nations Mission in South Sudan (UNMISS) is seeking qualified candidates to serve as International Individual Contractors to construct UN accommodation and office blocks countrywide in the Republic of South Sudan. Nationals from Uganda, Kenya, Ethiopia and the Democratic Republic of Congo (DRC) with the experience and qualifications in the following occupational groups are encouraged to apply: Supervisors/Project Managers Masons Carpenters Plumbers Electricians Storekeepers Heavy Duty Equipment operators HVAC Technicians Eligible candidates should indicate their interest by submitting their details by electronic mail or by hand through the attached Personal History form (P.11) form quoting the specific occupational group they are applying for. By email: All applicants are encouraged to apply by e-mail and MUST include their private e-mail address in the subject line to: unmiss-recruitment-iic@un.org By Mail: Chief Civilian Personnel Officer United Nations Mission in South Sudan P.O. Box 29 Juba 081111 Republic of South Sudan እውነቱ ያለው የቱ ጋ እንደሆነ መለየት ቢያቅተን፤ እንደፍላጐታችንና እንደየእምነታችን ተቀብለን ኖርን፡፡ አንዳንዶቻችንም ሁለቱንም ወገኖች ማመን አቅቶን ጥርጣሬ ውስጥ ከረምን፡፡ አሁን ግን እውነቱ ማን ጋ እንደነበር በዊኪሊክስ ምክንያትና በአርጋው አሽኔ በኩል ለማወቅ ቻልን፡፡ የኢቲቪ የፓናል ውይይት ይህ የፓናል ውይይት በጣቢያው ስቱዲዮ ውስጥ የተደረገ ሲሆን፤ የግል ጋዜጣ ተወካዮች፣ የአዲስ አበባ ዩኒቨርስቲ የጋዜጠኝነት ትምህርት ክፍል መምህራን፣ የኢትዮጵያ ጋዜጠኞች ማኀበራት ተወካዮችና ሌሎች ተጋባዦችም ተሳትፈውበታል፡፡ በዚህ የፓናል ውይይት ላይ የአዲስ ነገር ጋዜጣ አዘጋጆች ከአገር የተሰደዱበት ምክንያትም የውይይቱ አካል ነበር፡፡ በውይይቱ ላይ ተሳትፈው ከነበሩት አብዛኛዎቹ ግለሰቦች ያቀርቡት የነበረው አስተያየት አዘጋጆቹን የሚኮንን ነበር፡፡ ይህ ብቻ አልነበረም፡፡ የአዲስ ነገር ጋዜጣ አዘጋጆች የተሰደዱት በራሣቸው ምክንያት እንጂ፤ መንግስት ምንም ስራቸውን ሊያውክ የሚችል ጫና እንደማይፈጥርባቸው እየተቀባበሉ ሲነግሩን አመሹ፡፡ በዚያ ውይይት ሲሰነዘሩ ከነበሩት የአዘጋጆቹ ስደት ምክንያት ተብለው ቀርበው ከነበሩት ሀሳቦች መካከል ከማስታውሳቸው አንዳንዶቹን ለመጥቀስ እሞክራለሁ፡፡ “ሽያጭ ቀንሶባቸው፤ ጋዜጣዋ የመዘጋት አደጋ ስለገጠማት ነው፡፡”፤ “የሚፅፉበት ሃሣብ ማምጣት ስላቃታቸው፣ ለዚህም ጋዜጣ አዟሪዎችን እስከመጠየቅ ደርሰው ነበር፡፡”፣ “ውጭ ወደ 14 የዞሯል
2ኛ ዓመት ቅጽ.2 ቁ.10 ሰለሞን ስዩም era4st@yahoo.com ወቅታዊ ፍኖተ ነፃነት ማክሰኞ መስከረም 23 2004 ዓ.ም. በመስከረም 16 2004 ዓ.ም የወጣችው ፍኖተ ነፃነት የዶ/ር አይሉ አርአያን “በቅርፅ ፌደራላዊ በተግባር አሃዳዊ” የሚል ፅሑፍ ይዛ ወጣች፡ ፡ ዶ/ር ሀይሉ እንደፈለጉትም ርዕሱ ሀሳብ ማጫሩ ተሳክቶለት መስከረም 19,2004 ዓ.ም የወጣችው ፍትህ ጋዜጣ የአቶ ቡልቻ ደመቅሳን” እኔም የምለው አለኝ” የሚል ፅሑፍ ይዛ ወጣች፡፡ ታዲያ በኔ ላይም ሐሳብ ጭራ ኑሮ “እኔም ስለ ኢትዮጵያ ፌዴራሊዝም የምለው አለኝ” እያልኩ ነው፡፡ ልክ እንደ ዶ/ር ሀይሉ ሁሉ የኔም ፅሑፍ የውይይት መነሻ እንጂ የነገሩ መጨረሻ ያለመሆኑን ከወዲህ ልግለጥ፡፡ በኔ እምነት በኢትዮጵያ ያለው ሰርዓት እውነተኛ ፌዴራሊዝም ነው አይደለም በሚል ሀሳብ መሰናዘር ጉንጭ አልፋ ይመስለኛል፡ ፡ በመሆኑም ህወሓት /ኢሕአዴግ እንዴት ለአደባባይ ትችት ሳይጋለጥ የፌዴራል መንግሥቱን አህዳዊ በማድረግ ጠቀለለ ለሚለው መልስ ለመስጠት እሞክራለሁ፡፡ የኢትዮጵያ ፌዴራሊዝም በተግባር አህዳዊ እንደሆነ የተደረገው ህወሐት ከመጀመሪያው የብሔር ሥርዓትን ሁን ብሎ በማበረታታቱ ነው እላለሁ፡፡ ወይም የብሔር ቡድኖቹ የህወሐት የራሱ እጅ ስራ ከመሆናቸው የተነሳ በራስ መተማመን ፈፅሞ ማዳበር እንዳይችሉ ሆነዋል፡፡ በመዳረሻ (end) እየተስማሙ ወደዚያው በሚወስደው መንገድ (means) ያለመስማማት የዴሞክራሲያዊና ሳይንሳዊ አካሄድ ገፅታ ነው፡፡ የብሔር ነፃነትና እኩልነት መረጋገጥ ድል ነው፡፡ ድል መሆኑ የሚቀረው ግን ይህንኑ የሚያረጋግጥ እውነተኛ መንገድ (በዚህ አጋጣሚ ፌዴራሊዝማችን) በሌለበት፣ የፍትህ፣ ነፃነትና እኩልነት መዳረሻ (end) መሆኑ ሲሰበክ ማየት ነው፡፡ “ለመሆኑ ይህ እንዴት ሆነ?” ማለታችን አይቀሬ ነው፡ ፡ የብሎርተኝነት አንደኛው ቲዎሪ (theory) በልሂቃን ስልጣን የመቆጣጠር ትግል ውስጥ ያለ አንደኛው ወሳኝ አንጓ (variable) ነው ይላል፡፡ ማለት ኢትዮጵያ እየተከተለች ያለችው ፌዴራሊዝም ለብሔር ግጭቶች እና ለካድሬዎች የማያልፉ “የድል ስካር” ምንጭ ሆኖ ያገለግላል፡፡ ይህ ያለምክንያት የመጣ አይደለም፡፡ ከዚህ ሴራ ነዳፊ ውጭ ያሉትን የብሔር ኢሊቶች በተጥሮአዊ በሆነ መልኩ ከፌዴራል መንግሥቱ ጉዳይ ለማለቅ የተነደፈ ነው፡፡ ይህን ሀቅ የሚያረጋግጡልን በኦህዮ ደይተን ዩኒቨርሲቲ የፍልስፍና መምህር የሆኑት ፕ/ር መሳይ ከበደ ናቸው፡፡ እንደ ፕ/ር መሳይ “የኢትዮጵያ ስርዓ ከአተገባበሩ ባሻገር የብሔር ስርዓትን ለማበረታታት ሆንተብሎ የተመሰረተ የመሆኑ እውነታ ነው፡፡” ይላሉ፡ ፡ በምሳሌ ሲያስቀምጡም “እንደ ናይጄሪያ፣ ህንድ ወዘተ… የመሳሰሉት ሌሎች ሀገራት የብሔር ፌዴራሊዝም ብሔራዊ አንድነትን ከማጠናከር ይልቅ በሚጎዳ መልኩ የብሔር ማንነትን ወደ ማጠናከር ያዘምማሉ፡፡” ይላሉ፡፡ የህወሓት ማጠንጠኛ የአማራ ልሂቃንን የበላይነት ማብቃት ነበር፡፡ ይህ እንዲሆን ግን፣ ሀገሪቷ የጭቁን ብሔር ብሔረሰቦች ማጎሪያ መሆኗን ማስረገጥ ነበረበት፡ ስለ ፌደራሊዝሙ እኔም የምለው አለኝ ፡ ህወሓት ያነሳውን አጀንዳ የሚደግፉ ብሔር ተኮር ልሂቃኖች፣ በብሔራቸው ላይ እየተደረገ ያለውን “ጭቆና” በመስበካቸው ከህወሓት ጋር የጋራ ጥቅም ይኖራቸዋል፡ ፡ ነገር ግን ተፎካካሪ በመሆን ከቀደምቱ ህወሓት ጋር መሄድ አይችሉም፡፡ በዚህ ጉዳይ ህወሓት የፍላጎታቸው እና ጥያቄያቸው ቀለዒም ጭምር ነውና፡፡ በመጨረሻም የክልል ልሂቃኖቹን ትኩረት “በራስ ገዝ (selfrule) እና ክልላዊ አስተዳደር ቁጥጥር” ላይ ስለሚያደርግ የፌዴራል መንግሥቱን ጉዳይ ለቀደምቱ ህወሓት እንዲታው የሚያስገድድ ተፈጥሮአዊ ሁኔታ ይፈጥራል፡፡ አቶ ቡልቻ እንደገለፁት ህገ መንግሥታዊ መብቶችና በመሬት ላይ ያለው እውነታ ተቃርኗዊ መሆናቸው እመን ነው፡፡ ይህ የዶ/ር ሀይሉም ሀሳብ ነው፡፡ ፕ/ር መሳይ የዚህን ችግር መንስኤ ሲገልጹ “በንድፈ ሀሳብ እና በአተገባበር መካከል ስላለው ልዩነት የተጠናቀረና ሁሉን ያካተተ ምልከታ መስጠት የሚቻለው ብሔርተኝነት የመንግሥትን ሥልጣን በልሂቅ ቡድኖች ከመቆጣጠር ጋር ሲነፃፀር ለዴሞክራሲ የሚሰጠው ቦታ ያነሰ መሆኑ በታመነ ጊዜብቻ ነው” ይላሉ፡ ፡ በኔ እምነት ይህ እውነታ የህወሓትን ፕራይሞርዲየሊስት (ብሔርተኝነት የራስን ዕድል በራስ መወሰን አለበት የሚል) መሆን የሚናገር ነው፡፡ ነገር ግን የፕራይሞርዲያስት ተፈጥሮ አንድ ክፉ ተቃርኖ አለበት፤ “በትግበራና በንድፈ ሀሳብ መካከል ያለውን ልዩነት ለማስረዳት ሙሉ በሙሉ ይሳነዋል፡ ፡” የተቃርኖም ምንጭም የህወሓት ፕራይሞርዲያሊስት መሆን ሆኖ ውሳኔዎቹ ግን የጥቅም ድምር ውጤቶች እንጂ ህወሓት የተመደበበት ፕራይሞርዲያሊዝም ያለመሆኑ ነው፡፡ ምክንያቱም የፌዴራሊዝማችን ውጤት ከህወሓት ፕራይሞርዲያሊዝምነት የሚመነጭ ቢሆን ኑሮ የህወሓት “ድል” የትግራይን መገንጠል አሊያም እውነተኛ በዚህ ጭብጥ አገባብ ላይ እንዳልነው፣ የጋራ ጥቅም ያላቸው እና በራስ ገዝ እና ክልላዊ የመንግሥት የስልጣን ቁጥጥር የተጠመዱ ልሂቃን፣ ወደ ፓርቲነት ሲመነዘሩ `የማዕከላዊ ስርዓት` መንስኤን ያሳያል፡፡ ማለትም ባለው የፓርቲ ስርዓት “ኢህአዴግ [ማለት] ህወሓት የበላይ አገር የሆነበት የብሔር ተኮር ፓርቲዎች ጥምረት ሆኖ በዴሞክራሲያዊ ማዕከላዊነት ደግሞ አጠቃላይ የፌዴራል ስርዓቱን ይቆጣጠራል፤ እንዲሁም በክልላዊና ንዑስ ክልላዊ መንግስታት አስተዳደር ውስጥ በስፋት ጣልቃ ይገባል፡፡” ደንበኛ (client) ሆኖ ለመቆየት ብቻ የሚውተረተሩ ፓርቲዎች በክልላዊ ጉዳያቸውም ቢሆን ፓትሮኑን ፓርቲ እስካላስደሰቱ ድረስ ደህንነት አይሰማቸውም፡፡” ከዚህም መገንዘብ የሚቻለው፣ ፌዳራሊዝም ኮሙኒስት ፓርቲው ጥበቃ ቁጥጥር በመያዙ ላይ መሠረት ያደረገው የሶቭየት ሞዳል” መሆኑን ፕ/ር መሳይ ይገልፃሉ፡፡ ፌዴራላዊ እና ራስ ገዝ ሥርዓት እንዲተገበር በፈቀደ ነበር፡፡ እንደሚታወቀው ከሕወሓት በላይ የኤርትራን ነፃነት የሚደግፍ የለም፡፡ በታጋይ መለስ ዜናዊ ከተፃፉት የኤርትራ ህዝብ ትግል ትኩረት ያደረጉ መፃህፍት በተጨማሪ የመገንጠሉን ተግባራዊነት በማስፈፀም ከህወሓት የሚቀድም ኤርትራ ድርጅት አንኳ ያለ አይመስልም፡፡ ህግሓኤም ቢሆን እላለሁ፡ ፡ ነገር ግን ፕራይሞርዲያሊስቱ ህወሓት እንደ ምን የኤርትራን ነፃነት/ መገንጠል ሲደግፍ የሶማሌና ኦሮሚያ አካባቢ ተመሳሳይ ጥያቄዎችን ክፉኛ ጠላ ለማፈን ተንቀሳቀስ? ይህ ተቃርኖ ግልፅ የሚያደርገው ነገር ቢኖር-“ የኢትዮጵያ ስርዓት የብሔር ክፍፍልን የሚያበረታታ ቢሆንም በጣም ማዕከላዊ ሆኖ መቅረቱን …. ጥቅም” የሚገዛው መሆኑን ያሳያል፡፡ በዚህ ጭብጥ አገባብ ላይ እንዳልነው፣ የጋራ ጥቅም ያላቸው እና በራስ ገዝ እና ክልላዊ የመንግሥት የስልጣን ቁጥጥር የተጠመዱ ልሂቃን፣ ወደ ፓርቲነት ሲመነዘሩ `የማዕከላዊ ስርዓት` መንስኤን ያሳያል፡፡ ማለትም ባለው የፓርቲ ስርዓት “ኢህአዴግ [ማለት] ህወሓት የበላይ አገር የሆነበት የብሔር ተኮር ፓርቲዎች ጥምረት ሆኖ በዴሞክራሲያዊ ማዕከላዊነት ደግሞ አጠቃላይ የፌዴራል ስርዓቱን ይቆጣጠራል፤ እንዲሁም በክልላዊና ንዑስ ክልላዊ መንግስታት አስተዳደር ውስጥ በስፋት ጣልቃ ይገባል፡፡” ደንበኛ (client) ሆኖ ለመቆየት ብቻ የሚውተረተሩ ፓርቲዎች በክልላዊ ጉዳያቸውም ቢሆን ፓትሮኑን ፓርቲ እስካላስደሰቱ ድረስ ደህንነት አይሰማቸውም፡፡” ከዚህም መገንዘብ የሚቻለው፣ ፌዳራሊዝም ኮሙኒስት ፓርቲው ጥበቃ ቁጥጥር በመያዙ ላይ መሠረት ያደረገው የሶቭየት ሞዳል” መሆኑን ፕ/ር መሳይ ይገልፃሉ፡፡ ይህ ግን፣ የክልሎች መብት፣ የውስጥ ጉዳያቸውን በተባለው ልክ ይወስናሉ / ይቆጣጠራሉ ማለት አይደለም፡፡ ይህ እንዲሆን ተፈጥሮአቸው አይፈቅድም፡፡ እንደ ፕ/ር መሳይ አባባል “ይልቁንም መሃል ተቀማጩ በጥገኛ የአካባቢ ልሂቃን አማካኝነት ቁጥጥሩን እንደያዘ እንዲቆይ የሚያመቻቹ ደንበኛ (client) ፓርቲዎችን ስርዓት ይፈጥራል፡ ፡” የህወሓት አቋም ይህ እንዲሆን ከሆነ፣ የኤርትራ ከኢትዮጵያ መገንጠል ትክክል ነበር ማለት ነው፡፡ ምክንያቱም ቫዕቢያ ለህወሓት ጥገኛ መሆንን መቀበል ቀርቶ ሕወሓት የእኩልነት ሒሳብ እንኳ አይስማማም፡፡ ይህን ሐቅ ለማረጋገጥ ብዙ ምንጮችን ማገላበጥ የሚቻል ቢሆንም የረዳት ፕ/ር መድኃኔ ታደሰ “የኤርትራና የኢትዮጵያ ጦርነት የግጭቱ መነሻና መድረሻ” መፅሐፍ ብቻ የላቀ ትርጉም አለው፡፡ ህወሓት “…… የትኛውንም ያህል ፖለቲካዊ ብስለትና ወታደራዊ ብቃትን ቢያስመዘግብ ህወሓት የህግ ሃኤን ክብር ለማግኘት አልታደለም ነበር” (መድኃኑ 91) “…….. ኤርትራውያን ህወሓት ያሳየውን ለውጥ ይህን ያክል ክብደት የሚሰጡት አልነበረም፡፡ ምክንያቱም ህግሃኤ በህወሓት ላይ የበላይነት ስሜትን ስለሚንፀባርቅ ነበር፡ ፡ የፈለገውን ያክል ውጤት ቢያስመዝግቡም ህግሃኤ የትግራዮችን ብቃት ይለካ የነበረው በድሮው የተዛባ መሰፈርቱ ነበር” /መድኃኔ 92) የሚሉ ሌሎችም ናቸው፡፡ ስለዚህ ህወሓት በኢትዮጵያ የዘረጋው ስርዓት እና አተገባበሩ ትርጉም የሚሰጠው በኤርትራ ላይ የነበረው የመገንጠል አቋሙ እና በኢትዮጵያ ደግሞ” የአናሳ ብሔር ቡድን ጥቅሞች” እንዲከበሩ የሚጥር የልሂቃን ቡድን የበላይነቱና እንዲጠብቅ የሚሊዳ ስርዓት መዘርጋቱ ስታወቅ ነው፡፡ ለመሆኑ በምርጫ 2002 የነበሩት 95 እና ከዚያ በላይ የሚሆኑ የፖለቲካ ፓርቲዎች የስርዓቱን ዴሞክራሲዊነት ያረጋግጣሉን? በኔ እምነት ፍፁም አይችሉም፡፡ ይህ የህወሓት ፖሊሲ (ስለ) በተዘዋዋሪ ያመጣው የቀውስ ውጤት ነው፡፡ ማለትም ህወሓት በነበረው የብሎር ተኮር እንቅስቃሴ ያተኮረው ይህንኑ ፍላጎት በማንገብ ደንበኛ (client) ለመሆን የሚነሱ የብሔር ቡድኖች በሽ በሽ እንደሚሆኑ በማረጋገጡ ነበር፡፡ ይህ ነው ማለት ነው በተግባር የታየው የ95ቱ ፓቲዎች ጉዳይ፡፡ ህወሓት ፕራሞርዲያሊስት ነው ብዬ ነበር፡፡ ዶ/ር መረራ ጉዲና “Ehtiopia competing thhnic nationalism and the qyest for democracy, 1960 -2000” በተባለው መፅሐፋቸው ኤስማን የተባለ ፀሐፊ ጠቅሰው እንደፃፉት “ብሔርተኝነት የጋራ ማንነት ነው፤ በመሆኑም ባለፉት ታሪካዊ ክንዋኔዎች ጠልቆ የሚገባ እይታ ስለሚኖረው የሰዎችን ግንኙነት በሚመለከት እንደ ነባራዊ /ተፈጥሯዊ/ given) መቀመጥ አለበት የሚል ነው” ይላሉ፡ ፡ በመሆኑም የህወሓት ምደባዬ ሙሉ በሙሉ እንደማይሰራ አሳይቼ ነበር፡፡ በሌላ በኩል ፕ/ር መሳይ “ብሎርተኝነት እንደ የማንነት ሀሳባዊ ደግሞ ፈጠራ ተደርጎ ሳይተረጎም ኢንስትሩሜንታሊዝም (ብሔርተኝነት ልሂቂን ለመንግሥት ስልጣን በሚያደርጉት ፉክክር በብሔር ማንነት ስም ህዝብን የሚቀሰቀሱበት መንገድ መሆኑን የሚናገረው የት/ት እሳቤ 13 የትግራይን የብሔር ምደባ” አያብራራም ይላሉ፡፡ ትግራይ 3000 ዓመታት ዕድሜ አለው የሚባለው የኢትዮጵያ (አቢሲኒያ) ታሪክ አካል ናት፡፡ ህወሓት ትግራይን ነፃ ሊያወጣ የታገለው፣ ተመሳሳይ የፖለቲካ ስርዓት እና የባህል ስብጥር ካለው ቡድን ነበር ከአማራ ልሂቃን /ገዢዎች፡፡ ይህ የታሪካዊ ሀቆች ድህነት ሕወሓት በቋንቋ ልዩነት ላይ ብቻ በማተኮር የትግራይ ብሔርተኝነትን እንዲገነባ አስገደደው፡፡ ኢትዮጵያ ሊሂቃን የፖለቲካ ግባቸውን ለማሳካት ብሔርተኝነትን መስፈርት ማድረጋቸው የክበቡን ጥልቅ ተቃርኖ የሚፈትን ነው፡፡ የኤርትራንና የትግራይን ጨምሮ አባዛኛዎቹ የብሔር ንቅናቄዎች መነሻ በጠበቀ ማዕከላዊነት አማራን ባህል ስነልቡናና ቁሳዊ ጥቅሞችን ማዕከል አድርጎ ተገበረ ከሞሉት የዘመድ ሥርዓት ጋር አልነበረምን ታዲያ መፍትሄው በተማከለ ዴሞክራሲያዊነት የህወሓት የበላይ አጋርነት የሚታይበት የተማከለ የሥልጣን ሥርዓት ነው? በራስ ገዝና የቡን መብቶች ላይ ማተኮር መፍትሄ ነውን? እኔ የፕ/ር መሳይን “…. ኢትዮጵያ ባለብዙ ብሔር ሀገር ለመሆኗ እውቅና በመስጠት ያተማከለ የሥልጣን ሥርዓት /decenteralization/” መዘርጋት መፍትሄ እጋራለሁ፡፡ በመሆኑም በአሁኑ አሰራር አንድ የማይታየው ሀቅ የብሔር ቡድኖች የብሔር ብሔረሰቦችን ቦታ የሚተካ ትርጉም እንዲያገኙ በመደረጉ ቦርጫም ካድሬዎ፣ መሬት የሚቸበችቡ ካድሬዎች፣ ሀገር የሚገዙ የሚሸጡ እና የሚወክሉ ካድሬዎች የተጠበቁ (protected) /ባለመብት/ እንዲሆኑ አድርጓል፡፡ የነዚህ ቡድኖች መነካት የብሔረሰቦችን መሳካት ሆኖ በመተርጎሙ፡፡ ውጤቱ ደግሞ ብዝሃ ብሔር ላይ የተመሠረተ ስርዓ ለመገንባት ሲባል ሲቃወሙት የነበረውን ብሔረ መንግሥት (nationstate) ደገሙ ማለት ነው፡፡ ኢህአዴግም እንድሜ ዘመኑን ወደ ከግንባርነት ወደ ውህድ ፓርቲነት ከማይቀየርባቸው ነገሮች አንዱ የብሔር ኮታ ያላቸው ሲነኩ የተገኙበት ብሔር እንደተነካ አድርጎ በማሳየት እራሱን ለመከላከል ነው፡ ፡ በአጠቃላይ በዛሬዋ ኢትዮጵያ ትክክለኛና ዴሞክራሲያዊ የህግ ድንጋጌ የሚደግፈው ፌዴራሊዝም ባለመኖሩ አሁን በሚተገብረው የብሔር ፌዴራሊዝም አካሄድ ተጨማሪ የብሔር ቡድኖች እንደ እንጉዳይ እዚያም እዚህም እንዲፈሉ ከማስቻሉም በላይ የበለጠ የአክራሪነት ባህሪ ያሳብሳቸዋል፡፡ በመጨረሻም ለብዙ ጊዜያት ስለ ብሔራዊ ዕርቅ ተጠይቆ ብዙ ጊዜ የአሉታ መልስ የሰጠው ኢህአዴግ የመጨረሻውን የእንቢታ ዲስኩር ያካሄደው በአንደኛ የዚውኑ ብሔርተኝነትን ባቀነቀነው አቶ ፊዲዋን ሁሴን በ2001 ዓ.ም የክረምት ወቅት ለመምህኖ በተደረገው የፕላዝማ ጠመቃ ወቅት ነበር፡፡ በመጨረሻም ሌላው ቀርቶ የህገ-መንግሥቱ አንቀፅ 32.1 ን በአግባቡ የሚረዳ የለም፡ ፡ የክልሎች ሀብት፣ ንብረት እና ቁሳዊ ቦታው ለክልሉ ተገቢነቱ ቴክኒካዊ አገላለፅ መሆኑን የሚረሱ አሉ በተለይ በታችኛው ጥቃቅን አነስተኛ አባላት ዘንድ በፍፁምና በመውሰዳቸው የዜጎች ከክልል ክልል በነፃነት የመንቀሳቀስ፣ የመኖር እና ሀብት ማፍራት እንደሚገደብ ገልጫለሁ፡፡ አሊያም በኢትዮጵያዊነቱ ብቻ ማግኘት የሚገባውን ነገር ከብሔር ክልሉ ውጭ በመኖሩ ብቻ ያጣል፡፡ በኔ አስተሳሰብ በኦሚያ ክልል / ሌላም ሊሆን ይችላል/ ከ5ኛ ክፍል `ሀ` ብሎ የሚጀምረው የአማራኛ ት/ት የኦሮሞ ኤሊቶች በፌዴራል መንግሥት ውስጥ ሊኖራቸው የሚችለውን ሚና ቀስበቀስ ይቀንሳል፡፡ ቋንቋ መግባቢያ ነው፡፡ አማርኛ የፌዴራል መንግሥት መግባቢያ ነው፡፡ በመሆኑም አቋማቸውን መግለፅ የማይችሉ ነገር ግን በኮታ ቢቻ የሚወክሉ ግዑዝ ፓለቲከኞች ይሞሏታል፡፡ www.andinet.org.et
Page 1 and 2: 2ኛ ዓመት ቅጽ.2 ቁ.10 ፍ
Page 3 and 4: 2ኛ ዓመት ቅጽ.2 ቁ.10 ደ
Page 5 and 6: 2ኛ ዓመት ቅጽ.2 ቁ.10 ከ
Page 7 and 8: 2ኛ ዓመት ቅጽ.2 ቁ.10 ዜ
Page 9 and 10: 2ኛ ዓመት ቅጽ.2 ቁ.10 የ
Page 11: 2ኛ ዓመት ቅጽ.2 ቁ.10 ብ
Page 15 and 16: 2ኛ ዓመት ቅጽ.2 ቁ.10 ነ

የመሬት ቅርምት ለልማት - Ethiopia: A voice for the voiceless

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?