GRIND OG GRINDAHVALUR - Stovnurin

10
Stuttbøksluti grindahvalurin heldur til á einum stórum øki báðumegin ekvator. Hann sæst norður at
útsynningsstrondini á Evropa og við Kanariaoyggjar, og í Vesturatlantshavi sæst hann norður at
strondunum á Nýonglandi. Í Kyrrahavi sæst hann norður at strondum Alaska og Japans. Suðureftir
heldur hann til fram við strendur Afrika, Avstralia og við norðara part av strondini á Suðuramerika.
Fleiri stovnar í Norðurhøvum
Langbøksluti grindahvalurin í Útnyrðingsatlantshavi úti fyri USA, Kanada og við eysturstrondina á
Nýfundlandi er øðrvísi í útsjónd enn tann, sum er í Norðuratlantshavi undir Føroyum. Teir, sum eru
við strendurnar á Amerika, hava lutfalsliga longri høvd og samsvarandi styttri kropp enn teir í
Landnyrðingsatlantshavi. Kallhvalirnir í Útnyrðingsatlantshavi hava harumframt longri bøksl enn
teir í Landnyrðingsatlantshavi. Hesin týðiligi munur í kropsbygnaði ger, at grindahvalur í
Norðurhøvum nú á døgum verður skiftur sundur í eitt landnyrðings- og eitt útnyrðingsatlantiskt
frábrigdi, og mett verður, at marknaøkið er í Irmingarhavi fram við Miðatlantsrygginum. Tað varð
staðfest á fundinum í ICES Study Group on Long-finned Pilot Whales, Cambridge, apríl 1996:
ICES: CM 1996/A: 6: p. 3.
Fylgt verður við grindahvalum við fylgisveinasendara
Hvalateljingarar kunnu geva eina meting av talinum á grindahvalum í Norðurhøvum, og kanningin
av dripnum grindahvali hevur givið okkum sera nógvar upplýsingar um lívfrøði teirra. Tó vantaðu
upplýsingar um, hvussu grindahvalur ferðast í Norðurhøvum, og um ein grind altíð er ein so føst
eind, sum ílegukanningar av dripnum hvalum benda á. Tí vórðu 15. juli 2000 settir
fylgisveinasendarar á 4 grindahvalir úr eini grind upp á uml. 80 hval. Allur flokkurin varð rikin út
aftur, og tað bar til at fylgja við hvalunum í upp til 47 dagar, tá ið seinasti sendarin tagnaði. Tann
25. aug. 2004 varð henda roynd endurtikin, hesa ferð vórðu fylgisveinasendarar settir á 7 hvalir, og
teir sendu í 10-134 dagar. Henda kanning er ikki almannakunngjørd enn, men á heimasíðuni hjá
Náttúrugripasavninum (www.ngs.fo) og á framsýningunum ber til at síggja myndir frá hesum tiltaki,
og eisini sæst, hvussu hvør einstakur hvalur ferðaðist.
Fylgisveinasendarin varð settur fastur á hornið. Hann kundi skráseta, hvar hvalurin var og hvussu
dýpið var. Og hvørja ferð hvalurin kom upp at anda, læt sendarin tær savnaðu dáturnar til ein
fylgisvein, og hesar dátur vórðu síðan móttiknar niðri á jørðini. Ein hálvan til hálvan annan tíma
seinni kundu starvsfólkið á savninum um alnetið síggja, hvar teir tríggir merktu hvalirnir vóru
staddir.
Tað pettið av hvølju og spiki, sum varð tikið úr horninum fyri at seta sendaran fastan, varð kannað
fyri at vita, um hvalurin var kall- ella kvennhvalur, umframt um skyldskapur var millum teir fýra
merktu hvalirnar. Í 2000 vórðu sendarar settir á ein vaksnan kvennhval, tveir vaksnar og ein ungan
kallhval, og í 2004 vórðu sendarar settir á 2 vaksnar kvennhvalir og 5 ungar kallhvalir. Tað ber til at
síggja á 4. mynd, hvussu hvalirnir ferðaðust.
Grindahvalirnir svumu við upp til 14,5 km ferð um tíman og megnaðu at svimja upp til 200 km um
samdøgrið. Teir kavaðu niður á 828 m upp á í mesta lagi 12 minuttir við eini ferð upp í 2,3
m/sekundi, og teir kundu kava djypri enn 20 m upp til 12 ferðir um tíman, men 60% av tíðini
kavaðu teir styttri enn 7 m. Grindahvalirnir kavaðu oftast úti á landgrunninum, har ið skip
samstundis royndu eftir svartkjafti.