You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
22<br />
11. mynd. Grindareiðskapur. Ovast á myndini er skutil, niðanfyri er hvalvákn. Niðast vinstrumegin er<br />
nýggja fastakastið, síðan grindaknívur við slíðra. Høgrumegin er fyrst blásturongul og síðan sóknarongul.<br />
Nú eru skutil og hvalvákn bannað.<br />
Grindarakstur - Rakstrarbátarnir leggja seg í hálvring aftan fyri grindina og reka hana spakuliga<br />
tann vegin, teir ætla – altíð við streyminum, tí at torført er at reka grind ímóti streyminum. Nýtt<br />
verða bæði leysakast og fastakast til raksturin. Kastað verður aftan fyri grindina, og luftbløðrurnar,<br />
ið sita á kastinum, gera eitt luftbløðrutjald aftan fyri grindina. Ljóðbylgjurnar frá hvalunum raka<br />
luftbløðrutjaldið og kastast aftur til hvalirnar, ið tí fara undan.<br />
Blóðrenslið - Skulu vit greiða gjølla frá, hvussu skjótt tað er at avlíva hval, so er neyðugt at greiða<br />
eitt sindur frá blóðrenslinum í havsúgdjórum – hvalum og kópum. Blóðrenslið er øðrvísi í hvali og<br />
kópi enn í landsúgdjórum. Hvalur er blóðheitt súgdjór, og heilin er tað yrkisgagnið í kroppinum,<br />
sum skal hava mest súrevni, og sjálvt heilt stutt súrevnistrot kann elva til, at djórið fellur í óvit og<br />
fær heilaskaða. Tí eru øll djór soleiðis háttað, at mest blóð rennur gjøgnum heilan.<br />
Í landsúgdjórum fær heilin blóð lutvíst úr báðum teimum stóru hálslívæðrunum, og lutvíst – men<br />
heldur minni – úr tveimum øðrum æðrum, sum liggja tætt inn at hálsgeislunum og ganga inn í<br />
heilan gjøgnum nakkaholið. Havsúgdjór sum hvalur og kópur eru serliga útgjørd, tí at heilin og<br />
mønan fáa sum mest av súrevni, tá ið djórið er undir kavi. Orsøkin til tað er, at havsúgdjór halda<br />
andanum, og hjartaslátturin seinkast, tá ið tey eru undir kavi, og tí kemur ikki nóg nógv nýtt blóð til<br />
heilan. Tær báðar stóru hálslívæðrarnar í havsúgdjórunum búnast í fosturlívinum, men tær lata ikki<br />
blóð til heilan. Men harafturímóti hava havsúgdjór æðrar í hálsinum og bringuni, sum leiða blóðið<br />
til mønurennuna. Í mønurennuni liggja æðrarnar sum slíðrar uttan um mønuna og ganga haðani<br />
gjøgnum nakkaholið inn í heilan. Í hálsinum og bringuni og eisini í kjaftinum er eitt serligt<br />
æðrakervi, sum nevnt verður ógvætið (merkir: ikki etandi). Hesi kervi eru hjómut í bygnaði, og tey<br />
eru súrevnisgoymsla, tá ið havsúgdjórið er undir kavi.
Change language