GRIND OG GRINDAHVALUR - Stovnurin

Tvøst og spik um árið, kg
250
200
150
100
50
0
36
Tvøst og spik um árið fyri hvønn føroying
1709 1738 1767 1796 1825 1854 1883 1912 1941 1970 1999
15. mynd. Árligt býti av grind fyri hvønn føroying í tíðarskeiðinum 1709-2007.
Elstu veiðihagtøl í heiminum
Hvalasløgini, ið verða veidd til matna í Føroyum eru: grindahvalur, døglingur, skjórutur springari,
hvessingur og nísa, og somu lógir og kunngerðir galda fyri øll. Men hini føroysku hvalahagtølini,
sum óivað eru heimsins elstu veiðihagtøl, fata bara um grindahval og døgling.
Tá ið Sigmundur Brestisson kristnaði Føroyar um ár 1000, komu føroyingar samstundis undir at
skula gjalda norska konginum skatt, og seinni danska konginum. Av tí at grindadráp hoyrdi til
lunnindi, vórðu hagtøl førd yvir teir hvalirnar, ið høvdu lagt beinini, so at ognarmenn, kongur, kirkja
og bøndur, ið búðu uttan fyri Føroyar – soleiðis fingu tryggjað sær, at teir fingu sín part. Kirkjan
hevði skrásetingarnar um hendur, til trúbótin kom, sí bls. 12, og tá tók fyrisiting landsins við
roknskapinum, sum varð førdur í jarðarbøkurnar. Nú á døgum hava vit hagtøl aftur til 1584, og
kanska liggja enn eldri hagtøl á skjalasøvnunum í Vatikaninum í Róm. Tó eru hagtølini frá 1584 til
1641 ófullfíggjað, og í hagtølunum í Gablatíðini, 1642-1708, eru bara fáar ella tilvildarligar
frágreiðingar. Men frá 1709 og til dagin í dag eru grindahagtølini fullkomin og samanhangandi.
Dentur skal verða lagdur á, at saman við hesum grindahagtølum eru hagtøl førd fyri døglingin, men
tó eru nógv færri døglingar deyðir enn grindahvalir.
Grindahagtølini geva upplýsingar um hetta:
1. Navn á hvalvág, har grindin er hildin til
2. Dagur, tá ið grindadrápið var
3. Tal á dripnum hvalum
4. Stødd á hvørjum einstøkum hvali, tilskilað í norrønu virðiseindini skinnum, sí bls. 27
5. Skinsvirðið, ið grindin hevði til samans
6. Grindabýtið í skinnum