ZIJA EKONOMIKE - Gazeta Express

E enjte, 27 janar 2011 EKONOMI 11
Ambient i keq për biznese
Prishtinë, 26 janar- Autoritetet duhet
të përmirësojnë ambientin biznesor
në Kosovë, në mënyrë që të dërgohet
një imazh tjetër në drejtim të investitorëve
ndërkombëtarë, thonë
njohës të rrethanave ekonomike. Në
këtë drejtim, institucionet përgjegjëse
duhet të bëjnë përpjekje në uljen
ike
Çka është
ekonomia
informale?
Ekonomia joformale përbëhet
prej ekonomisë së
hirtë dhe ekonomisë së zezë
joformale. Ekonomia e hirtë
joformale përbën aktivitetet
legjitime që qëllimisht fshihen
në mënyrë që të shmanget tatimi
dhe/ose veprimi në pajtim
me rregulloret; dhe ekonomia
e zezë joformale përbëhet prej
të ardhurave nga evazioni tatimor/mashtrimi
dhe kontrabanda
e mallrave legjitime.
Ekonomia e zezë përbëhet
prej shpërndarjes së drogës,
prostitucionit, kontrabanda
e mallrave të paligjshme dhe
aktivitetet e tjera të pastra
kriminale.
ministrit Thaçi për rritjen e pagave. Ministri
i Ekonomisë dhe Financave, Ahmet Shala
pati sqaruar se paratë për këtë punë do të
sigurohen nga luftimi i ekonomisë së zezë
dhe kontrabanda. Këtë punë, sipas tij, do
ta kryejnë Administrata Tatimore e Kosovës
dhe Dogana.
“Kam kërkuar nga ATK-ja dhe Dogana
t’i rishikojnë planet për të hyrat që të
mbledhin sa më shumë taksa”, pati thënë
Shala.
Ndryshe, Qeveria e Kosovës tashmë ka
krijuar Grupin e Përhershëm Qeveritar
të punës për parandalimin e ekonomisë
joformale. Detyrë e tij do të jetë zbatimi i
programit Qeveritar për parandalimin e
kësaj dukurie.
e shkallës se korrupsionit, eliminimin
e barrierave për marrjen e licencave
dhe lejeve, si dhe përmirësimin
e sistemit gjyqësor, thotë Lekë Musa,
kryeshef ekzekutiv në Odën Ekonomike
Amerikane të Kosovës."Në rend
të parë duhet punuar me sektorin
privat, për të përmirësuar ambientin
FOTO: VISAR KRYEZIU
afarist në Kosovë. Këtë vit, shpresoj
se qeveria e re, e cila do të formohet,
do të punojë se bashku me sektorin
privat dhe me agjencitë e huaja në
Kosovë, të cilat janë të involvuara
në reformimin e ambientit afarist”,
thotë Musa. Viteve të fundit, investimet
e huaja kanë shënuar rënie.
I kthehen 26 milionë
Albulena Maloku
albulena.maloku@gazetaexpress.com
Prishtinë, 26 janar - Kthimet e investimeve të Trustit
gjatë vitit të kaluar kanë shënuar rritje për 26 milionë
eurosh. Megjithatë, udhëheqësit e këtij institucioni
thonë se mungon infrastruktura ligjore për kthimin dhe
investimin e këtyre mjeteve në ekonominë e Kosovës.
Drejtues të Trustit të Kursimeve Pensionale të Kosovës
gjatë një konference për media kanë njoftuar të martën
se pas humbjeve që pati Trusti si pasojë e krizës globale
financiare, kanë filluar të shihen ditë të mira. Vlera e mjeteve
në menaxhim të Trustit arriti në gati 490 milionë
euro në fund të vitit 2010.
Ymer Havolli, anëtar i Bordit të Trustit, tha se ky kthim
është arritur pavarësisht problemeve të mëdha në ekonominë
botërore, si papunësia dhe kriza e borxheve. Ai
thotë se bazuar në të dhënat paraprake të Trustit, në
vitin 2010 investimet patën një kthim të kënaqshëm.
“Vlera e kontributeve të investuara nga Trusti vetëm
për një vit u shtua për 26 milionë euro, apo një rritje prej
5.18 për qind kthim neto nga investimet”, tha Havolli.
Gjatë këtij viti, ai thotë se është rritur ndjeshëm edhe
numri i përfituesve që filluan tërheqjen nga kursimet e
akumuluara. Nga 2177 përfitues të rinj që kishin tërhequr
pensione në vitin 2009, ky numër ka shkuar në 2738 në
2010. Me këtë rast, Havolli thotë se edhe vlera e pensioneve
që Trusti ka shpërndarë te përfituesit në vitin e
kaluar pati ngritjen më të madhe që nga themelimi.”Kjo
vlerë shkoi në rreth 4.8 milionë euro më 2010, nga rreth
3 milionë që ishte një vit më parë”, thotë Havolli. Prej krijimit
e deri në fund të vitit të kaluar, Trusti ka shpërndarë
gjithsej rreth 14 milionë euro pensione, në emër të 11014
kontribuuesve. Adrian Zalli, drejtor menaxhues i Trustit,
tha se derisa në fund të vitit 2009 vlera e aksioneve të
trustit ishte 0.98 euro, në fund të vitit 2010 u rrit në
1.03 euro. “Vetëm gjatë vitit 2010, vlera e mjeteve në
menaxhim të Trustit u rrit për gati 115 milionë euro. Vlera
e mjeteve në menaxhim arriti në gati 490 milionë euro
në fund të 2010-ës, nga rreth 375 milionë euro që ishin
në vitin 2009”, tha Zalli. Sipas tij rritja është rezultat i
kthimit nga investimet, por edhe prej kontributeve të
paguara gjatë vitit. Ai theksoi se mungesa e infrastrukturës
ligjore po e pamundëson kthimin e mjeteve të
Trustit në bankat e Kosovës. “Ne kemi bërë një investim
në bankat lokale të Kosovës, shuma e atyre është diku
33 milionë euro, mirëpo për arsye të ligjit që neve na
obligon, shumica e të hollave është investuar në tregjet
financiare ndërkombëtare”, tha drejtori Zalli. Bordi drejtues
i Trustit i ka propozuar Kuvendit të Kosovës që të
bëjë uljen e taksës menaxhuese nga 0.80 në 0.65 për
qind të vlerës së kontributit. Ndërkohë, numri i kontribuuesve
të Trustit ka arritur në 350 mijë sish. Miratimi
i ligjit të pensioneve dhe themelimi i tregut të kapitalit,
do të mundësonte që paratë e Trustit dhe paratë nga
privatizimi i ndërmarrjeve shoqërore të privatizimit të
investohen në Kosovë. Mosndryshimi i rregulloreve të
UNMIK-ut nga Qeveria e Kosovës ka bërë që këto mjete
të mbahen jashtë vendit.
Edhe pse për vitin e kaluar nuk ka
ndonjë shifër zyrtare sa ka qenë shuma
e investimeve ndërkombëtare,
megjithatë thuhet se ka pasur një
rritje deri në 3 për qind, në krahasim
me vitin 2009, kur investimet e
huaja ishin në vlerë prej 310 milionë
eurosh, apo 30 për qind më pak se
Shkëmbim
ekonomi
në vitin 2008. Rënia e investimeve
ka qenë pasojë e krizës fi nanciare
botërore, thotë Ahmet Shala, ministër
në dorëheqje i Ekonomisë dhe
Financave. “Natyrisht, kriza ekonomike
botërore ka bërë që investimet
e huaja, sidomos në pjesën e
Evropës, të mbyllën në vetvete.
Valuta $ €
Lajme
$ 1.00000 0.73002 0.62935
€ 1.36983 1.00000 0.86210
1.58894 1.15995 1.00000
Kundër rritjes së TVSH-së
Oda Ekonomike Amerikane e
Kosovës (OEAK) dhe Shoqata për
Teknologji të Informacionit dhe
Komunikimit të Kosovës (STIKK),
kanë reaguar kundër njoftimeve
se Qeveria synon të rrisë TVSHnë.
OEAK-u dhe STIKK-u mbeten
të befasuara nga lajmi se gjatë
takimit është diskutuar ngritja e
TVSH-së sepse kjo çështje nuk
ka qenë temë diskutimi. Më tej,
njoftimi për ngritjen e TVSH-së
nuk është në vijë me premtimet
e dhëna nga Qeveria për përmirësimin
e ambientit biznesor
në Kosovë si dhe mosngritjen
e ngarkesës fiskale. “Rritja e
TVSH-së do të ketë ndikim në
Forum për vështrime
U hap në Davos të Zvicrës Forumi
i përvitshëm Ekonomik Botëror,
në një klimë të pasigurt ekonomike,
shqetësimeve për ndikimin
në rritje të Kinës në politikë dhe
biznes dhe ankthit evropian për
krizën evropiane të borxheve.
Takimi që hapet sot është i pari
pas krizës, thotë themeluesi i këtij
Më 2010, në botë ishin 1 mijë e 11
miliarderë, apo 218 miliarderë më
shumë se në vitin 2009, vit në të
ngritjen e çmimeve si tatim i
konsumatorëve, e që në fund do
të zvogëlojë efektet e ngritjes
së pagave të parapara nga ana
e Qeverisë”.
forumi dhe kreu ekzekutiv, Klaus
Shuab. “Kemi shmangur pjesën
më të rëndë të krizës, por nuk
kemi filluar ende të ndërtojmë
të ardhmen tonë. Davosi është
forumi i duhur për t’i hedhur një
vështrim realitetit të ri dhe se si
mund të ndërtojmë të ardhmen
tonë”, thotë ai.
Rritet numri i miliarderëve
cilin kulmoi kriza financiare në të
gjithë botën dhe shumë miliarderë
humbën pasuritë e tyre. Megjithëse
numri i tyre është rritur, është ende
larg vitit 2008, kur në të gjithë botën
numëroheshin 1 mijë e 125 miliarderë.
Lista e miliarderëve dominohet nga
fuqia kryesore botërore, Shtetet
e Bashkuara të Amerikës, me 403
miliarderë. Pas saj vjen Kina, me 64
miliarderë, Rusia me 62 miliarderë,
Gjermania me 53 miliarderë, ndërsa
shteti tjetër gjigant për nga numri i
popullatës, India, ka 49 miliarderë.