Czerwiec w Bibliotece (2013) - Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie

More documents

Recommendations

Info

24-28 czerwca, Museum Plantin-Moretus, Antwerpia Introligator paryski Krzysztof Plantyn przeniósł się do Antwerpii w 1548 r. Rozwinął tu znacząco swoją działalność, również jako producent inkrustowanych szkatułek i księgarz. Kilka lat później miał miejsce przykry wypadek: napadnięto go w ciemnej uliczce. Cios szpadą był tak dotkliwy, że lekarz nakazał mu całkowicie zmienić tryb życia i zaprzestać cięższych prac. Oznaczało to konieczność zmiany zawodu. Plantyn przekwalifikował się zatem na drukarza. Pierwszy druk przez niego tłoczony, traktat o wychowaniu dziewczynek, ukazał się w 1555 r. Stopniowo firma Plantyna wyrosła na najznaczniejszą europejską oficynę wydawniczą 2. połowy XVI wieku. Drukarz przyjął za swe motto „Labore et constantia” (trudem i wytrwałością). Na godle wyobrażony jest cyrkiel, którego nieruchome ramię oznacza wytrwałość, drugie zakreślające koło – pracę. Po śmierci założyciela w 1589 r., firmę przejął jego zięć Jan Moretus, następnie synowie Jana Baltazar i Jan II i tak kolejni potomkowie dzierżyli z powodzeniem stery firmy, mieszczącej się nieprzerwanie w tej samej lokalizacji, aż do roku 1876. Wtedy to ostatni spadkobierca Edward Moretus zdecydował się sprzedać miastu przestarzałą już drukarnię. Rok później otwarto Museum Plantin-Moretus; w 1939 r. zainicjował działalność Gabinet Rycin (Prentenkabinet). W styczniu 1945 r. w plac naprzeciwko Muzeum trafił pocisk – to jedyny raz w historii, gdy budynki zostały uszkodzone (zbiory pozostały bez szwanku – przewieziono je do zamku Lavaux- Sainte-Anne). Muzeum antwerpskie jest zatem unikatowym w skali światowej zespołem zabytków, zachowanych w tym samym miejscu od momentu powstania, dokumentujących historię oficyny drukarskiej – jednej z najważniejszych w okresie nowożytnym. Na muzeum składa się przede wszystkim zespół budynków wraz z wyposażeniem, począwszy od części najstarszej, pochodzącej jeszcze z czasów założyciela firmy, poprzez XVII-wieczny kompleks zabudowań zgrupowanych wokół wewnętrznego dziedzińca aż do klasycystycznej fasady powstałej za czasów Franciszka Jana Moretusa w 1763 r. Obecnie planuje się dobudowę nowoczesnego magazynu i czytelni. Zwiedzanie muzeum zajmuje sporo czasu – to ponad 30 pomieszczeń na dwóch piętrach, każde bogato urządzone. Część z nich to zachowujące oryginalny wystrój prywatne pokoje rodziny Plantynów i Moretusów, są też pracownie drukarzy i korektorów oraz tematyczne sale wystawowe. Kolekcja typograficzna liczy ok. 10 ton czcionek, 5 tys. stempli i 15 tys. matryc (form odlewniczych), ponadto 13 tys. klocków drzeworytniczych i 3 tys. płyt miedziorytniczych. Siedem w pełni sprawnych maszyn drukarskich, w tym dwie najstarsze na świecie, pochodzące z XVI w., stoi w oryginalnym pomieszczeniu, gdzie kilkaset lat temu Krzysztof Plantyn nadzorował pracę drukarzy i składaczy. Dziś odbywają się tu warsztaty i pokazy. Kolekcja Gabinetu Rycin obejmuje ok. 80 tys. obiektów, w tym ponad 800 szkiców do ilustracji książkowej (głównie autorstwa mistrzów antwerpskich, m.in. Rubensa). Do niedawna czytelnie Muzeum i Gabinetu Rycin funkcjonowały osobno; od 2011 r. udostępnianie odbywa się w jednej sali. Na Archiwum składa się unikatowy zbiór 1,6 tys. jednostek, dokumentujących prace oficyny od samych jej początków. Zarówno Archiwum, jak i budynki zostały objęte w latach 2001 i w 2005 patronatem UNESCO. I wreszcie biblioteka. Obecnie w zbiorze muzeum znajduje się ok. 30 tys. druków XV-XVIII w. i ponad 600 rękopisów. W początkowym okresie kolekcja miała charakter roboczy – korektorzy i wydawcy potrzebowali księgozbioru podręcznego jako zaplecza intelektualnego do swej pracy. W 1592 r., trzy lata po śmierci Krzysztofa Plantyna, sporządzono pierwszy katalog biblioteki, zachowany do dziś. Ze spisu wynika, że na 2 tys. wydawnictw, jakie się ukazały do tego roku w oficynie, biblioteka posiadała tylko 112 „rodzimych” egzemplarzy. Prawdopodobnie założyciel firmy nie gromadził egzemplarzy archiwalnych. Dlatego do dziś bibliotekarze starają się poprzez zakupy uzupełniać księgozbiór o produkty miejscowej oficyny. Kolejni drukarze gromadzili własne książki, kupowali je również na aukcjach. W latach późniejszych miały miejsce ważne donacje, np. w 1953 r. bibliofil antwerpski Max Horn podarował Czerwiec w Bibliotece (2013) 16
muzeum kolekcję tysiąca dzieł, głównie nowożytnej literatury francuskiej, większość w znakomitych oprawach. Stare druki są zgromadzone przede wszystkim na półkach czterech zabytkowych sal bibliotecznych, udostępnionych zwiedzającym. Kilkaset książek i rękopisów mieści się w gablotach, zaś w dawnym sklepie oficyny, który zachował XVII-wieczny wystrój wnętrza, stoją na półkach egzemplarze, można rzec, sauté – nierozcięte, jak również luźne składki przeznaczone do późniejszego oprawienia. http://commons.wikimedia.org Najcenniejsze manuskrypty były eksponowane na multimedialnej wystawie Magnificent Middle Ages. The Finest Manuscripts in the PlantinMoretus Museum od stycznia do maja 2013 r. Natomiast na stałej ekspozycji jedną salę poświęcono historii drukarstwa antwerpskiego (Plantyn miał licznych miejscowych konkurentów), w innej przedstawiono rozwój ilustracji książkowej ze szczególnym naciskiem na drzeworyt i miedzioryt – zwłaszcza ta ostatnia technika została doprowadzona przez oficynę do perfekcji. Dokumentacja muzeum stwarza wyjątkową okazję unaocznienia wszystkich etapów tworzenia grafiki książkowej: nierzadko zachował się rysunkowy szkic na papierze lub drewnianym klocku, oryginalna płyta drzeworytnicza oraz produkt końcowy – karta tytułowa. W czasach Krzysztofa Plantyna Antwerpia wyrosła na centrum produkcji dzieł kartograficznych – w „Sali Geograficznej” wyeksponowano zatem cenne globusy, wielkoformatowe mapy, atlasy, m.in. słynne opus magnum Mercatora. Różnorodne zbiory generują skomplikowaną strukturę instytucji i jej złożoną działalność. Bezpośrednim przełożonym placówki jest dyrekcja Muzeów i Dziedzictwa Antwerpii (MNE), które z kolei podlega departamentowi Sztuka i Dziedzictwo, zależnemu od flamandzkiego Ministerstwa Kultury, Młodzieży, Sportu i Mediów. Finansowanie odbywa się na poziomie miasta, okręgu, prowincji, regionu oraz ogólnokrajowym. Raz w roku muzeum jest obowiązane przedstawić Ministerstwu roczny plan działalności, uwzględniający kwestie planowanych wydatków, opracowania zbiorów, digitalizacji, konserwacji, gromadzenia i prowadzonych badań naukowych. Bardzo ważnym punktem planu jest „Oferta dla publiczności” (zwłaszcza dla dzieci i młodzieży), wystawy, pokazy i warsztaty oraz „Marketing i komunikacja” – wyszczególnienie form promocji przygotowywanych wydarzeń. Zbiór starych druków w muzeum nie jest jedyną historyczną kolekcją książek w Antwerpii – posiada je również, w porównywalnej ilości, Biblioteka Uniwersytecka oraz fundacyjna Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience. Wszystkie trzy instytucje współpracują ze sobą w zakresie udostępniania danych (wprowadzają opisy do jednego katalogu ANET), planują wprowadzenie jednej karty czytelniczej, porozumiewają się w zakresie kupna i digitalizacji. Antwerpia okazała się wielowątkowym i wielokulturowym miastem, pełnym fascynujących sprzeczności. Z jednej strony dzielnica żydowska, zwana „kleine Warschau”, to jedno z największych na świecie skupisk chasydów. W położonym w jej obrębie parku miejskim można się poczuć niemal jak w przedwojennym warszawskim Ogrodzie Krasińskich. Dzielnica diamentów to prawdziwy tygiel kulturowy: pracują tu Żydzi, Hindusi, Libańczycy, Armeńczycy. Miejscowy elitarny Wydział Mody Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych należy do najlepszych na świecie szkół designu, której wychowankowie prowadzą swe małe, awangardowe butiki w centrum, mając niewątpliwy wpływ na nonszalancki styl mieszkańców miasta. Poza tym Antwerpia to oczywiście Rubens, liczne oryginalne muzea, port. A cały krajobraz spowija przenikliwa, niderlandzka mżawka. Iza Wiencek 17 Czerwiec w Bibliotece (2013)
Page 1 and 2: CZERWIEC W BIBLIOTECE czerwiec 201
Page 3 and 4: „KILKA LETNICH SŁÓW O „BUW DL
Page 5 and 6: KONFERENCJE, SEMINARIA, WARSZTATY M
Page 7 and 8: układ i twórczy sposób prezentac
Page 9 and 10: i poszłam przez plac katedralny, p
Page 11 and 12: monet i innych zagadnień numizmaty
Page 13 and 14: Staats- und Universitätbibliothek
Page 15: przestronne place i bulwary nocą w
Page 19 and 20: WYSTAWA PLAKATÓW JANA BAJTLIKA W G

Czerwiec w Bibliotece (2013) - Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?