istorija zena za stampu2_Layout 1

Žene u Crnoj Gori od 1790. do 1915. - Istorijska čitanka
„U odgovor na cijenjeno vaše pismo pod br. 288. šaljemo
vama kopije akta otnosno bračnog spora, između Ivana
Vasova Otaševića, i njegove žene Mile, iz kojih će Vaše Visokopreosvještenstvo
moći izviđeti, na čijoj je strani krivica,
i koja strana može izgubiti ili dobiti pravo na bračni život.
Pošto budete izvoljeni riješiti spor po kanonu Crkvenom
umoljavamo vas da nam date izvješće radi protokolarne bilje -
ške koje Veliki Sud po dužnosti ima da vodi.“ 467 1880.
14) Veliki sud se 4. novembra 1880. obratio Mitropolitu
crnogorskom i brdskom Gospodinu Ilarionu tražeći mišljenje
povodom bračnog spora zbog ženinog „brakolomnog
života i skitanja izvan granice“:
„Tomo Sredanović iz Dobrskog sela, Riječke nahije oženio
se Milosavom šćerom Zeka Pipera stanovnika Cetinja, ima
već četiri godine. Imenovani Tomo iz nužde bio je prinužden
ići izvan zemlje radi poboljšanja svoga oskudnog materijalnog
stanja đeje probavio više od godine dana. Za vrijeme njegova
osustva njegova žena Milosava vladala se brakolomno i više
puta skitala izvan granice đe se i sad nahodi. Zbog njenog
javnog brakolomnog života i skitanja izvan granice, Veliki Sud
je mišljenja da se učini Imenovanim konačni razvod braka
pod uslovom da se Toma može ženiti, a Milosava nikad udavati.
Stvar ostavljamo da vi konačno riješite i nas o istome
izvolite što skorije izvijestiti.“ 468 1880.
15) Pavle Mirov iz Bjelopavlića moli Knjaza Nikolu 1881.
da mu pomogne u rješavanju njegovog bračnog statusa.
Iz molbenice se saznaje da se, bez svoje krivice, Pavle „rastavio“
od žene prije 12 godina, da je od tada više puta molio
ženu da mu se vrati bez uspjeha, ali da mu Veliki sud ipak ne
dopušta da se ponovo oženi.
„Neka moli gospodina vladiku, a mene za to nema rašta“,
odgovara Knjaz Nikola. 469 1881.
16) Stane Lazova moli 1881. Knjaza Nikolu za savjet u vezi
sa svojim brakom.
Iz molbenice se saznaje da je Stanin muž „pošao u svijet“
prije sedam godina ostavivši nju i kćerku „bez išta“ i da od tada
„niti joj piše niti joj što šalje“.
„Neka gleda ona što će, kao za sebe“, odgovara Knjaz
Nikola na ovu molbenicu. 470 1881.
17) Mitar Markišin s Ljubotinja obraća se knjazu Nikoli 1881.
žaleći se na ženu koja ga je napustila nakon 12 mjeseci braka i
koja je, prilikom razvoda, pred sudom izjavila „da ga neće“.
„A što ćemo, de?!“, odgovara knjaz Nikola. 471 1881.
18) Đuro Savov iz Žanjevog dola moli Knjaza Nikolu
1881. da ubrza presudu u vezi sa njegovim razvodom.
Iz molbenice se saznaje da se on već sedam puta žalio Velikom
sudu zbog nesporazuma sa ženom „koja mu bježi“, da
je Sud svaki put odlagao konačnu presudu i da on „više ne
može čekati“.
„Ja, pokraj V. suda, ne mogu dati drugi red“, kaže knjaz
Nikola. „Sud je svakome jednak“. 472 1881.
467
Nikola Marković: Brak u Crnoj Gori do 1904. godine; Cetinje 1973; str. 110/ Akt V. suda N.1321; Mitropolijska arhiva Ebr. 298 od 26.10.1880.
468
Nikola Marković: Brak u Crnoj Gori do 1904. godine; Cetinje, 1973; str. 111/ Akt V. suda N.1378, Mitropolijska arhiva br.108/1880.
469
Milan Jovićević: Tako je sudio Gospodar – izvod iz „Protokola molbenicah“ kralja Nikole; JP Centar za informativnu djelatnost Nikšić, IK „Nikšićke
novine“, 1998; str. 81/ Protokoli molbenicah, januar 1881.
470
Milan Jovićević: Tako je sudio Gospodar – izvod iz „Protokola molbenicah“ kralja Nikole; JP Centar za informativnu djelatnost Nikšić, IK „Nikšićke
novine“, 1998; str. 94/ Protokoli molbenicah, avgust 1881.
471
Milan Jovićević: Tako je sudio Gospodar – izvod iz „Protokola molbenicah“ kralja Nikole; JP Centar za informativnu djelatnost Nikšić, IK „Nikšićke
novine“, 1998; str. 76/ Protokoli molbenicah, januar 1881.
472
Milan Jovićević: Tako je sudio Gospodar – izvod iz „Protokola molbenicah“ kralja Nikole; JP Centar za informativnu djelatnost Nikšić, IK „Nikšićke
novine“, 1998; str. 101/ Protokoli molbenicah, oktobar 1881.
184