You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Žene u Crnoj Gori od 1790. do 1915. - Istorijska čitanka<br />
Predgovor<br />
KA NOVOM<br />
PAMĆENJU<br />
Od šezdesetih godina 20. vijeka, kada se pojavila<br />
kao nova naučna disciplina u okrilju feminizma,<br />
do danas - <strong>istorija</strong> žena je prošla kroz<br />
više promjena preispitujući i mijenjajući svoja<br />
teorijska polazišta. Iako knjiga „Žene u Crnoj Gori od 1790.<br />
do 1915. – Istorijska čitanka“, koja je nastala prvenstveno iz<br />
aktivističkih pobuda, ne pretenduje na učešće u naučnim debatama<br />
koje ova disciplina danas pokreće - ona svakako ima<br />
i određen naučni interes.<br />
Kombinacija ova dva interesa, aktivističkog i naučnog, nije<br />
nikakva novost u istoriji žena. Tokom proteklih decenija isto -<br />
rija žena je bila područje na kojem su se susretali, ali i mimoilazili<br />
interesi feminističkih aktivistkinja i akademskih<br />
krugova. Za aktivistkinje je razvoj ove discipline prije svega<br />
predstavljao važno uporište <strong>za</strong> uspostavljanje novog, drugačijeg<br />
rodnog identiteta i <strong>za</strong> promjenu položaja žena. One su pri<br />
tom polazile od uvjerenja da se „izbacivanjem” žena iz istorije<br />
njima <strong>za</strong>pravo oduzima „moralno pravo” da u njoj učestvuju.<br />
Na drugoj strani, ljudi iz akademskih krugova su nastojali da<br />
žensku istoriju iščupaju iz čvrstog <strong>za</strong>grljaja feminizma i da<br />
njenu naučnost sačuvaju od natruha političkog angažmana.<br />
Čini se, međutim, da je <strong>istorija</strong> žena moguća samo u uslovima<br />
postojanja oba ova interesa, koja su ugrađena i u ovu knjigu.<br />
Osnovni cilj objavljivanja ove knjige je integrisanje znanja o<br />
ženama u prošlosti u naše istorijsko pamćenje i u naučni<br />
diskurs. Uvjerenje da je jedna ovakva knjiga danas <strong>za</strong>ista<br />
potrebna temelji se na procjeni da u našem istorijskom<br />
pamćenju, koje konstruiše dominantni istorijski diskurs, žena<br />
gotovo da nije vidljiva, to jest da je vidljiva samo kao patrijarhalni<br />
stereotip na marginama toga pamćenja i istorije kao<br />
nauke. Publikovanjem ove knjige trebalo je omogućiti da žena<br />
postane vidljivija u istoriji Crne Gore; da se ona sagleda u<br />
mnoštvu njenih uloga; da se identifikuje uticaj „obične žene”<br />
na razvoj istorijskih događaja i da se žena, jednom riječju, pojavi<br />
kao istorijski subjekt.<br />
Ovako postavljeni ciljevi, kao i svi ciljevi koji se odnose na<br />
„promjenu svijesti”, najefikasnije se postižu kroz obrazovni<br />
proces. Važnost integrisanja ovakvih sadržaja, to jest oro d -<br />
njavanja nastave istorije prepoznata je i u dokumetnu Plan<br />
akci je <strong>za</strong> posti<strong>za</strong>nje rodne ravnopravnosti 2008-2012, koji je<br />
usvojila Vlada Crne Gore 2007. Usvajanjem ovog dokumenta<br />
prvi put su otškrinuta vrata <strong>za</strong> sva buduća nastojanja da se<br />
kroz dopune ili izmjene sadržaja nastave <strong>za</strong>počne proces<br />
dekonstrukcije muškocentričnog istorijskog diskursa. Usvajanje<br />
ovog dokumenta bilo je neposredan povod <strong>za</strong> nastanak<br />
ove knjige koju publikuje NVO NOVA – Centar <strong>za</strong> femini -<br />
stičku kulturu, uz podršku Fondacije Institut <strong>za</strong> otvoreno<br />
društvo – Predstavništvo Crna Gora (FOSI ROM) i Svjetskog<br />
fonda <strong>za</strong> žene (Global Fund for Women). Knjiga „Žene<br />
u Crnoj Gori od 1790. do 1915. - Istorijska čitanka” tako je<br />
prvenstveno namijenjena nastavnicima istorije u srednjim<br />
6
Change language