Odbiory i reklamacje nawierzchni asfaltowych - Andrzej Grabka

ODBIORY I REKLAMACJE
NAWIERZCHNI ASFALTOWYCH

Zarządzaniem drogami w stanie Indiana zajmuje
się Indiana Departament of Transportation
(INDOT)
Podlegają mu autostrady , drogi międzystanowe
i stanowe.
Podzielony jest na 7 okręgów i 33 podokręgi
i zajmuje się siecią 18,2 tys km dróg i 5617
mostów.

Kontrola jakości i warunki odbioru
nawierzchni asfaltowych w stanie Indiana
(USA)
W stanie Indiana nie są zwykle udzielane
gwarancje na wykonane nawierzchnie
Głównym czynnikiem w przetargu na budowę
jest cena ofertowa
Za wykonaną nawierzchnię istnieje dość
rozbudowany system akceptacji i płatności

Budowę dzieli się na partie o wielkości 4000
ton mma – podbudowy i warstwy wiąŜące ,
2400 ton- warstwy ścieralne
Następnie partie dzieli się na podpartie o
wielkości do 1000ton – podbudowy i warstwy
wiaŜące lub 500ton –warstwy ścieralne

Pobieranie próbek

Z mieszanek wytwarzanych wg specjalnego
programu zapewnienia jakości ( mma typu
QC/QA HMA) pobiera się próbki do badań w
czasie wykonywania nawierzchni i po jej
zagęszczeniu i określa się :
zawartości wolnych przestrzeni w mma (Vn)
- zawartości wolnych przestrzeni w mieszance (VMA)
-wskaźnika zagęszczenia warstwy (%MSG)
-zawartości lepiszcza
- uziarnienie ( tylko w przypadku SMA)
- wilgotność ( tylko dla warstw ścieralnych)

Dopuszczalne odchyłki

System płatności i akceptacji nawierzchni

Płatność ustala się osobno za kaŜdą podpartię.
JeŜeli wyliczony współczynnik płatności wynosi mniej niŜ
0,85 , nawierzchnię ocenia oprócz okręgowego inspektora
INDOT dodatkowo Oddział Materiałów i Badań INDOT

Wymagania Techniczne WT-2
2008
Nawierzchnie asfaltowe na
drogach publicznych
Odbiór robót i reklamacje

W Polsce zostały wdroŜone normy
z serii PN-EN 13108-x
część 1
Beton asfaltowy AC
część 2
Beton asfaltowy do bardzo cienkich
warstw BBTM
część 5
Mieszanka SMA
część 6
Asfalt lany MA
część 7
Asfalt porowaty PA
część 8
Destrukt asfaltowy RA
część 20 Badanie Typu
część 21 Zakładowa Kontrola Produkcji.

01234
Warszawa, ul. Jagiellońska 80, 03-301 Warszawa
07
01234-CPD-00234
PN-EN 13108-1
Beton asfaltowy do nawierzchni dróg i innych powierzchni obciąŜonych
ruchem
AC 16 W 50/70
wytwórnia euro asfalt
R56
Wymagania ogólne + wymagania funkcjonalne
Zawartość wolnych przestrzeni * - maksymalna V max7,0
- minimalna V min4,0
Odporność na działanie wody * ITSR 80
Temperatura mieszanki 140°C do 180°C
Uziarnienie (przechodzi przez):
sito 22,4 mm 100%
sito 16 mm 95%
sito 2,0 mm 43%
sito 0,063 mm 5,8%
Zawartość lepiszcza B min3,0
Sztywność
- minimalna S min10 000
Odporność na zmęczenie
- minimalnie ε 6-115
Odporność na deformacje trwałe*
- mały aparat: przyrost koleinowania WTS AIR30,0
- mały aparat: proporcjonalna głębokość koleiny PRD AIR9,0
* Warunki badań wybrane zgodnie z PN-EN13108-20.

Ogólne zasady odbioru końcowego robót
Dokonujący odbioru robót dokonuje ich oceny jakościowej i
ilościowej na podstawie przedłoŜonych dokumentów, wyników
badań i pomiarów oraz po wnikliwej ocenie wizualnej wykonanych
robót.
Jeśli według oceny odbierającego, wykonane roboty pod względem
przygotowania dokumentacyjnego lub zakresu robót nie są gotowe
do odbioru, odbierający w porozumieniu z wykonawcą wyznacza
ponowny termin odbioru.
Podstawowym dokumentem dokonania odbioru jest protokół.
Wszystkie uzgodnione roboty poprawkowe i uzupełniające powinny
zostać spisane i potwierdzone przez obie strony.
JeŜeli podczas odbioru zostaną stwierdzone wypadki przekroczenia
wartości granicznych oraz poniŜej, to kaŜdy wypadek takiego
przekroczenia w górę lub w dół jest uznawany za wadę.

Potrącenia i postępowanie z wadami
Korzystając z przysługujących mu praw zleceniodawca moŜe w razie
niedotrzymania wartości granicznej:
grubości warstwy,
ilości zuŜytego materiału,
składu mieszanki mineralnej,
zawartości lepiszcza,
stopnia zagęszczenia,
równości,
właściwości przeciwpoślizgowych,
dokonać potrąceń według zamieszczonych dalej wzorów, o ile wykonawca
wyrazi na to pisemną zgodę. JeŜeli wykonawca nie wyrazi na to zgody, to
musi on usunąć wady. JeŜeli wada wynikająca z przekroczenia wartości
granicznej pojawi się przed terminem przedawnienia dla reklamacji, to
zleceniodawca moŜe Ŝądać usunięcia tej wady.
Wykonawca ma jednak prawo do uzyskania zwrotu kwoty potrąconej z powodu
wady, jeŜeli wada zostanie usunięta w ramach jego zobowiązań
gwarancyjnych. Dotyczy to równieŜ wymiany.
W wypadku rozwiązań tymczasowych potrącenie naleŜy uzgodnić w osobnych
umowach zgodnie z zapisami niniejszego dokumentu.

Niewłaściwe zagęszczenie warstwy
JeŜeli wskaźnik zagęszczenia jest niŜszy od wartości
granicznej podanej tablicy 58, to potrącenie jest
obliczane ze wzoru:
A
g
2
P g
= ⋅ 3
100
⋅
K
⋅
F
w którym
Ag - potrącenie w PLN
Pg - wartość przekroczenia w dół wartości granicznej w stosunku do Ŝądanego stopnia zagęszczenia w %.
K - cena jednostkowa wg kosztorysu wykonawczego z narzutami w PLN/m 2 lub PLN/t
F - powierzchnia objęta sprawdzeniem w m 2 lub odpowiednia ilość materiału w t.

Przykład:
asfaltowa warstwa ścieralna z SMA
K = 100, - PLN/m 2 ; F = 6000 m2;
Ŝądany wskaźnik zagęszczenia 97%
uzyskany wskaźnik zagęszczenia 96 %
niedobór p = (97- 96) % = 1 %;
A'[%]
=
1
⋅
3
=
2
3%
Równanie 11
A zatem potrącenie wynosi:
3
2
2
A[
PLN ] = ⋅ 100 [ PLN / m ] ⋅ 6000 [ m ] = 18000
100
PLN

Graficznie przedstawienie wartości parametru A’
0
Parametr p w %
0 0,5 1 1,5 2 2,5 3 3,5 4
10
Potrącenie A'=P 2 *3
20
30
40
50
60

Niewłaściwa zawartość lepiszcza
JeŜeli rzeczywista zawartość lepiszcza w badanej mieszance mineralnoasfaltowej
jest mniejsza od zawartości deklarowanej o więcej, niŜ wynosi
wartość tolerancji podana w tablicy 64 WT-2, to potrącenie naleŜy obliczyć
według wzorów:
Dla niedoboru lepiszcza p l ≤ 0,3 % obowiązuje wzór:
A
l
Pl
= ⋅30⋅
100
K
⋅
F
Dla niedoboru lepiszcza
p l > 0,3 % obowiązuje wzór:
A
l
1
= ⋅(
Pl
⋅130−30)
⋅
100
K
⋅
F
We wzorach tych:
A l - potrącenie w PLN
P l - wartość przekroczenia w dół wartości granicznej i tolerancji (Tabela 81) na podstawie
zawartości podanej przy badaniach kontrolnych mieszanki wykonanych w ramach odbioru
w % (niedobór poniŜej wartości granicznej).
K - cena jednostkowa wg kosztorysu wykonawczego z narzutami w PLN/m 2 lub PLN/t
F - powierzchnia objęta sprawdzeniem w m 2 lub odpowiednia ilość materiału w t.

Graficznie przedstawienie wartości parametru A’ dla p l ≤ 0,3 %: A’[%] = p
x
30, dla p > 0,3 %: A’[%] = p x 130-30
0
Parametr p [%]
0 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 0,7 0,8
10
Potrącenie A' [%}
20
30
40
50
60
70
80

JeŜeli w jednej inwestycji zostanie wykryta większa ilość wad, z powodu
których powinny być dokonane potrącenia zgodnie z przedstawionymi
sposobami to potrącenia te naleŜy zsumować.
Ogólna kwota wszystkich potrąceń jest ograniczona do 70 % ceny ogólnej
danej pozycji w odniesieniu do przyporządkowanej wadliwej powierzchni
warstwy mineralno-asfaltowej.

ODBIÓR GWARANCYJNY
Okres gwarancyjny wynosi 4 lata w wypadku asfaltowych nawierzchni
drogowych, jeŜeli zostały one wykonane jako modernizacja z pełną
przebudową istniejącej nawierzchni Remont (odnowa)
We wszystkich pozostałych wypadkach poza modernizacją (pełną
przebudową) nawierzchni (częściowa przebudowa, wymiana warstwy lub
kilku warstw nawierzchni itp.) okres gwarancyjny wynosi:
2 lata
3 lata:
4 lata:
asfaltowa warstwa ścieralna o minimalnej grubości 2,5 cm (lub ilości uŜytego
materiału co najmniej 55 kg/m2) i jest połoŜona na podłoŜu asfaltowym
asfaltowa warstwa podbudowy
pakiet dwuwarstwowy składający się z warstwy wiąŜącej i warstwy ścieralnej o
grubości do 7,5 cm (lub ilości uŜytego materiału do 180 kg/m2 włącznie)
warstwy wzmacniające nawierzchni charakteryzujące się zuŜyciem materiału
powyŜej 180 kg/m2 lub grubszych niŜ 7,5 cm.

Przed upływem okresu gwarancyjnego ocenia się oprócz
wizualnej oceny następujace parametry:
- równość podłuŜna w-wy wy ścieralnej
( wskaźnik równości podłuŜnej IRI – klasa drogi ≥ G)
- równość poprzeczna warstwy ścieralnej
- właściwości przeciwpoślizgowe (współczynnik tarcia –
klasa drogi ≥ Z )

Równość poprzeczna
Dopuszczalne nierówności warstw
asfaltowych, po wykonaniu nawierzchni mm
•L
p.
•Drogi i place
•Warst
wa
ścieraln
a
•Warst
wa
wiąŜąc
a
•Warstwa
wzmacnia
jąca
•1 •Drogi klasy A, S i GP •4 •6 •9
•2 •Drogi klasy G i Z •6 •9 •12
•3 •Drogi klasy L i D oraz
place i parkingi
•9 •12 •15
Dopuszczalne wartości odchyleń równości poprzecznej warstwy ścieralnej
wymagane przed upływem okresu gwarancyjnego
Klasa
drogi
A, S, GP
G
Element nawierzchni
Pasy ruchu zasadnicze, awaryjne,
dodatkowe, włączania i wyłączania
Jezdnie łącznic, jezdnie MOP,
utwardzone pobocza
Pasy ruchu zasadnicze, dodatkowe,
włączania i wyłączania, postojowe,
jezdnie łącznic, utwardzone pobocza
Wartości
odchyleń
równości
poprzecznej, mm
Z, L, D Pasy ruchu zasadnicze ≤ 9
≤ 6
≤ 8
≤ 8

Właściwości przeciwpoślizgowepomiar
zestawem SRT-3

Właściwości przeciwpoślizgowe
Dopuszczalne wartości miarodajnego współczynnika tarcia wymagane przy odbiorze nawierzchni
Klasa
drogi
Element nawierzchni
Miarodajny współczynnik tarcia przy
prędkości zablokowanej opony
względem nawierzchni
60 km/h 90 km/h
A, S
GP, G,
Z
Pasy ruchu zasadnicze 0,46 0,42
Pasy włączania i wyłączania,
jezdnie łącznic
Pasy ruchu zasadniczego, dodatkowe,
utwardzone pobocza
0,48 0,44
0,39 0,32
Dopuszczalne wartości miarodajnego współczynnika tarcia wymagane przed upływem okresu gwarancyjnego
Klasa
drogi
Element nawierzchni
Miarodajny współczynnik tarcia przy
prędkości
zablokowanej opony względem
nawierzchni
60 km/h 90 km/h
A, S
GP, G,
Z
Pasy ruchu zasadnicze - 0,37
Pasy włączania i wyłączania,
jezdnie łącznic
Pasy ruchu zasadniczego, dodatkowe,
utwardzone pobocza
0,44 -
0,36 -

Pomiar ugięć po wykonaniu nawierzchni
( w systemie zaprojektuj i wybuduj)

Wykonawca przed odbiorem końcowym jest zobowiązany do wykonania pomiarów
nośności ( ugięć spręŜystych ) wykonanych nawierzchni ugięciomierzem belkowym
lub ugięciomierzem FWD w obecności Inspektora Nadzoru. Wyliczone ugięcia dla
odcinków jednorodnych naleŜy porównać z wartościami dopuszczalnymi
(określonymi dla danej kategorii ruchu w Katalogu wzmocnień i remontów
nawierzchni podatnych i półsztywnych : 2001r ). Pomiary ugięć naleŜy wykonywać w
śladzie prawego koła , na kaŜdym pasie ruchu badanego odcinka drogi , nie rzadziej
niŜ co 50m w temperaturach porównywalnych do temperatur wykonywania
pomiarów do projektowania nawierzchni ( aby unikać stosowania współczynnika
temperatury) . Jednym z warunków odbioru końcowego jest wykazanie , Ŝe
zaprojektowana i wykonana konstrukcja nawierzchnia spełnia w/w warunek.
W ostatnim roku gwarancji Wykonawca przed odbiorem gwarancyjnym
końcowym jest zobowiązany do wykonania pomiarów nośności ( ugięć)
wykonanych nawierzchni ugięciomierzem belkowym lub ugięciomierzem FWD w
obecności Inspektora Nadzoru w tym samym okresie w których były wykonywane
pomiary do projektów nawierzchni (aby unikać stosowania współczynnika
sezonowości

Jeśli ugięcia do celów projektowych były wykonywane FWD,
a konstrukcja była projektowana metodą ugięć to po pomiarze
ugięciomierzem przed odbiorem końcowym moŜna zweryfikować
załoŜenia projektowe oraz sprawdzić czy nowe warstwy są zgodne
z załoŜeniami projektu
(na podstawie zmierzonej sztywności warstw oraz pozostałej
trwałości nawierzchni).

Humor na drogach

Dziękuję za uwagę !!