2.Te Drejtat ne Pune - Solidar
2.Te Drejtat ne Pune - Solidar
2.Te Drejtat ne Pune - Solidar
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
5. Te <strong>Drejtat</strong> e Grave<br />
Një nga tiparet më të rëndësishme të pabarazisë<br />
gjinore është punësimi i grave dhe përqëndrimi i<br />
tyre në sektorë ku kërkohet kualifikim i ulët. Në<br />
2009 sektori i këpucëve dhe tekstileve në<br />
Shqipëri ka punësuar rreth 23,7% 4 të totalit të<br />
femrave të punësuara në shkallë vendi. Puna e<br />
grave në këtë sektor sjell të ardhura të ulta duke<br />
krijuar një hendek në cilësinë e punësimit midis<br />
burrave dhe grave. Kjo pabarazi gjinore në<br />
tregun e punës është përforcuar edhe nga<br />
simbolet dhe imazhet që ekzistojnë në shoqëri<br />
dhe tek pronarët e fabrikave që gratë dhe vajzat<br />
janë forca puntore të duhura për të punuar nëpër<br />
fabrika sepse ato përfaqësojnë simbolin e<br />
bindjes dhe të nënshtrimit. Për më tëpër fabrikat<br />
janë konsideruar si një vend i sigurtë për gra dhe<br />
vajza të reja pavarsisht kushteve të vështira të<br />
punës. Këto norma sociale ekonomike të cilat<br />
tregojnë se çfarë është e përshtashme dhe çfarë<br />
jo ja<strong>ne</strong> duke i privuar grate dhe vajzat te<br />
vazhdoj<strong>ne</strong> shkollimin e tyre në shkollat<br />
nëntëvjecare, të mesme dhe nëe të lartë.<br />
Në grafikun 5 të paraqitur mëposht tregohet<br />
shkalla e punësimit të femrave sipas nivelit<br />
arsimor. Në bazë të të dhënave, vihet re se<br />
vetëm 72,2% e femrave që kanë mbaruar<br />
shkollën e lartë dhe 46,8% e tyre pa këtë arsim,<br />
janë të punësuara. Pra në Shqipëëi edukimi i<br />
gruas është lidhur drejtpërdrejtë me gjenden e<br />
saj ekonomike dhe ai ofron mundësi më të larta<br />
për të gjetur punë. Në vrojtimin e meshkujve kjo<br />
disbalance nuk shfaqet. Për më tepër, të dhënat<br />
tregojnë që femrat e pa kualifikuara në Shqipëri<br />
kanë vështirësi të madhe për të gjetur vende<br />
pu<strong>ne</strong>. Për më tepër hendeku gjinor i pagesës<br />
është shumë i lartë kur niveli i edukimit është i<br />
ulët dhe diskriminimi në tregun e punës është<br />
edhe më i lartë (Miluka& Groën, 2010). Arsye të<br />
tjera të këtij hendeku janë segmentizimi në<br />
vendin e punës, eksperienca dhe kujdesi për<br />
fëmijët. Megjithëse ka një mungesë të theksuar<br />
të statisktikave për të llogaritur hendekun e<br />
pagave midis burrave dhe grave për çdo sektor<br />
në Shqipëri, në sektorin privat jo buqësor është<br />
përllogaritur që vetëm 17% femra kanë<br />
pozicio<strong>ne</strong> drejtuese (SRC & INSTAT, p.10). Ky<br />
është një rezultat i mundësive të ulta për tu<br />
edukuar.<br />
Grafiku 5: Shkalla e Punësimit dhe niveli arsimor, Femrat<br />
2008 Burimi: AFP:INSTAT,2008<br />
Në veçanti tranzicioni ka influencuar <strong>ne</strong>gativisht<br />
statusin ekonomik të grave dhe ka zvogëluar<br />
mundësitë e tyre për të gjetur vende pu<strong>ne</strong> në<br />
sektorë të tjerë të ekonomisë. Ky pozicion i<br />
dobët përballë punëdhenësve ka nënkuptuar që<br />
gratë nuk janë gati të ngrejnë asnjë pretendim<br />
për kushte pu<strong>ne</strong> më të mira, sigurime shoqërore,<br />
ose rritje page etj.<br />
4 Ne 2009 shkalla e punësimit të grave ishte 43% dhe numri<br />
total i të punësuarve ishte 899 273. Nga kjo mund të nxjerrim<br />
që 386 687 gra janë te punësuara në 2009. Industria e<br />
faso<strong>ne</strong>ve ka punësuar rreth 91 700 gra e cila përfaqëson<br />
rreth 23,7 % të të gjitha grave të punësuara.<br />
11 | Puna e denje: industri<strong>ne</strong> e faso<strong>ne</strong>ve <strong>ne</strong> Shqiperi
Change language