Tradycyjne systemy informatyczne (ERP) pozwoliły ... - Rebit - AGH

Kluczowym problemem w przedsiębiorstwach nie dysponujących możliwością realizacji pełnego cyklu
wytwórczego (od surowców do wyrobów gotowych) jest dobór materiałów wsadowych a właściwie ich
dostawców. Poza bardzo wyjątkowymi przypadkami (np. przetwórstwo ropy naftowej) decyzje wyboru
dostawcy realizowane są na bieżąco lub na pewien stosunkowo krótki okres czasu. Wymogi sprawnego
zarządzania (formalizowane przez normy ISO) sprawiają, że producent musi mieć możliwość korzystania z
usług wielu dostawców a decyzję o wyborze konkretnego podejmować z uwzględnieniem aktualnych
strategii i uwarunkowań zewnętrznych.
Można wymieni ć cztery kategori e sytuacji decyzyjnych związanych z tym obszarem:
1. Producent wybiera i klasyfikuje grupę p oten cjalnych dostawców przy czym klasyfikacja polega przykładowo na
podziale dostawców na ka teg orie:
• stały gł ówny, wsp ółpraca na p odstawie kon traktu dł ugotermin oweg o;
• stały pomocniczy, obsł ugują cy kilka do kilkunastu procen t dostaw, przeważnie również w spółpraca oparta na
kontrakta ch;
• okazjonalny, zakupy jednostk owe; przeważnie ni e jest to wsad pod stawowy; transakcje jednostk owe.
2. Producent wybiera dostawcę p ewnych asortymentów ma teriałów wsadowy ch na określ ony czas zakładając,
że niezależnie od ok oli czności zawsze (w pewnym okresi e czasu) materiały pewneg o asortymen tu będzi e
nabywał u wybranego dostawcy,
3. Producent poszuk uje najkorzystniejszego dostawcę d o realizacji pojedynczeg o zamówi enia klient.
4. Dosta wca zgłasza ofertę sprzedaży materiału, który poten cjalnie może być wyk orzystany w produkcji a
Producent decyduje czy taki „niewymuszony” zakup jest korzy stny.

W tym przypadku mamy do czynienia z procesem statycznym, który realizowany jest w określonym cyklu
(np. raz do roku) i nie wiąże się z podjęciem decyzji zakupowej.
Oceniając d ostawcę możemy brać pod uwagę następują ce kryteria:
1. Doświadczenie ze współpracy – liczba d okonanych transakcji z danym dostawcą.
2. Wsp ółpraca kon traktowa – parametr poch odny do powyższego wyrażający ilość transakcji realizowanych na
podsta wie zawartego kon traktu w stosunku d o sumy zrealizowanych zakupów u danego dostawcy.
3. Możliwość realizowania reklamacji na zakupi one materiały – wartość deklarowana przez dostawcę
zweryfik owana d oświadczeniem sł użb l ogistycznych.
4. Sk uteczność reklamacji – łatwy do sparametryzowania wskaźnik przedstawiający ilość reklamacji uznanych do
złożony ch.
5. Proced ury obsł ugi – ocena stopnia skomplikowania działań związanych z ob sługą zamówienia i jego realizacją.
6. Marka dostawcy – ocena powinna opiera ć się na rynkowej pozy cji d ostawcy.
7. Bilans zobowiązań i nal eżności – rozumiany jako bilans finansowy, jak również zobowiązań co do realiza cji
pewnych uzgodni eń, zobowiązań wynikających z warunków umów oraz stanu realizacji wcześni ejszy ch dostaw i
zamówień.
Warunki klasyfikacji dostawców można przedstawić w formie siatki decyzyjnej, którą łatwo zapisać w
systemie Rebit.

System Rebi t w sposób automaty czny „przepisuje” warunki zapisane w postaci siatki decyzyjn ej na reguły, które są
następnie interpretowane przez silnik wniosk ujący.
Dzięki elastyczności Systemu Rebit istnieją różne możliwości realizacji zadania klasyfikacji dostawców: może
ono być realizowane jako niezależny proces uruchamiany przez Moduł Klienta Systemu lub stanowić
integralną część systemu ERP organizacji (jako usługa SOA). W pierwszym przypadku System może
pobierać niezbędne informacje z zasobów informatycznych org anizacji i automatycznie dokonywać
niezbędnych obliczeń wskaźników.
Edytor siatek decyzyjnych Systemu Rebit pozwala użytkownikowi na dokonywanie zmian w strategii
zakupowej polegającej na zmianie kryteriów klasyfikacji dostawców bez konieczności ingerowan ia w
strukturę oprogramowania. Zawarty w Systemie moduł symulacji pozwala na badanie skutków pewnych
hipotetycznych rozstrzygnięć. Użytkownik może na przykład ustalić jak zmieni się struktura dostawców w
zależności od zmienionych kryteriów ich oceny.
Dla wielu producentów ale także użytkowników pewnych materiałów korzystne jest ustalenie na pewien
dłuższy okres czasu dostawcy, z którego oferty korzysta się bez konieczności weryfikowania każdej
potrzeby zakupowej. Dokonując takiego wyboru możemy brać pod uwagę znanych i zarejestrowanych
dostawców ale także firmy wyłonione w drodze zapytania ofertowego. Obecnie w wielu przypadkach
jedynym kryterium wyboru w takich przypadkach jest oferowana cena. Takie rozwiązanie może być
słuszne (choć niekoniecznie) w przypadku dostaw materiałów o jednoznacznie określonych parametrach
(np. materiały i wyposażenie biurowe). Natomiast w przypadku materiałów wsadowych do produkcji, cena w
żadnym przypadku nie może decydować o wyborze oferty.
Pod uwagę należy bra ć wiel e kry teri ów o różnej, zależnej od ak tualnej stra tegii organizacji , wadze:
warunki dosta wy [nied opuszczalne; złe; średnie; korzy stn e],
parametry techniczne [nied opuszczalne; złe; średnie; korzystn e,
warunki finansowe [złe; średnie; k orzystne].
Ze względu na dużą liczbę kryteriów i ocenianych wartości proces wnioskowania musi być rozłożony na
etapy. Każde z wymienionych kryteriów cząstkowych oceniane jest z osobna a następnie porównuje się
wyniki tych ocen, także z wcześniej dokonaną klasyfikacja znanych dostawców (dostawcy z listy zapytań

ofertowych traktowani są jako nieznani). Dla kryteriów cząstkowych należy ustalić skalę liczbową lub
jakościową.
Opis warunków dostawy ma postać tablicy decyzyjnej
Wypełnienie tablic decyzyjnych jest niewątpliwi e zadaniem pracochłonnym. System Rebit pozwala na uproszczeni e tej
procedury. Użytk ownik ma możli wość wprowadzania wartości ogóln ej p ewneg o a trybutu i nie wypełniania wszy stki ch
związanych z nią kol umn.
Wybór dostawcy może być prowadzony na dwa sposoby. Pierwszy polega na przydzieleniu każdemu z
potencjalnych dostawców oceny a następnie uszeregowaniu ich według tych ocen.

Tablice decyzyjne zawierają wartości ocen cząstkowych skojarzone z oceną ostateczną dostawcy.
Inny możliwy sposób polega na ocenie par potencjalnych dostawców. Tablica decyzyjna musi być wówczas
skonstruowana w ten sposób, że wartością wynikową jest określenie preferowanego dostawcy spośród
ocenianej pary a ich ocena w każdym przypadku polega na porównaniu parametrów oferty. Stworzenie
takiej tablicy jest, z oczywistych względów trudniejsze niż przygotowanie modelu wiedzy przedstawionego
wcześniej ale z drugiej strony daje większe możliwości ekspresji strategii organizacji.
Dostawców można też porównywać parami

Proces wyboru dostawcy wsadu do realizacji konkretnego zamówienia przebiega w sposób podobny do
cyklicznego wyboru dostawcy. Różnią się jednak kryteria oceny. Preferowani będą oczywiście dostawcy z
listy wcześniej ocenianych (stali, okazjonalni, wybrani na pewien okres). Z oczywistych względów odpadają
te kryteria, które były brane pod uwagę przy wstępnej klasyfikacji dostawców a w przypadków
dostawców incydentalnych nie są po prostu znane (np. powtarzalność warunków dostaw). Z drugiej strony
ze względu na znajomość konkretnych wymagań możliwe jest większe uszczegółowienie kryteriów
technicznych i finansowych. Elastyczność Systemu Rebit pozwala na formułowanie zasad doboru dostawcy
dla każdego konkretnego zamówienia choć oczywiście rutynowo powinny obowiązywać względnie stałe
reguły postępowania.
Także i w tym przypadku użytkownik może wybrać jeden z dwóch sposobów realizacji procesu oceny ofert
pierwszy polegający na wartościowaniu każdej z ofert z osobna i drugi realizowany jako swego rodzaju
sortowanie wielokryterialne ofert.
Ocena incydentalnej oferty dostawcy musi przebiegać w sposób inny od dotychczas omówionych
procesów. Po pierwsze mamy do czynienia z jedną ofertą a nie listą propozycji. W związku z tym decyzja
wiąże się, nie z porównywaniem ofert ale z odpowiedzią na pytanie czy ofertę, przyjąć, odrzucić, czy
ewentualnie podjąć negocjacje. Inny jest także zestaw kryteriów oceniających propozycję dostawcy ora z
przebieg procesu wnioskowania.
Przebieg tego procesu m ożna przedstawi ć w sposób następ ujący:
1. Oceniamy czy oferowany materiał wsadowy m oże być wykorzystany d o realizacji przyjęty ch zamówień
2. Jeżeli tak to sprawdzamy, czy dla tego zamówi enia został już przeznaczony wsad
3. Jeżeli tak to sprawdzamy czy wykorzystanie oferowanej d ostawy będzie korzystniejsze niż wcześniej
planowanego materiału (nie jest to zadanie proste bo m ożemy mieć d o czynienia z kompensa cją zamówi eń i
zmiana jednego el emen tu w planie wykorzy stania wsadu m oże wpływać na ocen ę efek tywności innych
przydziałów)

4. Jeżeli materiał wsadowy nie m oże być wykorzystany do realizacji przyjętych zamówień sprawdzamy jego
przydatność do realizacji spodzi ewanych zamówień przyszłych
5. W przypadku uznania, że materiał może być przydatny dokonujemy porównania parametrów oferty z
wartościami średnimi zrealizowanych uprzednio zakupów i na tej pod stawi e podejm ujemy ostateczną d ecyzję
System Rebit jako jedyne narzędzie z grupy BRMS łączy w sobie możliwości regułowych systemów
wspomagania decyzji z ekspresywnością dostępną w algorytmicznych językach programowania.
Użytkownik-specjalista (menedżer lub technolog) może - z niewielką pomocą informatyka - opracować
funkcjonalną aplikację wspierającą procesy decyzyjne.
Dzięki elastyczności i łatwości obsługi System pozwala na wspieranie dużej klasy różniących się decyzji.
Kiedy zakończenie procesu decyzyjnego wymaga pozyskania
dodatkowych danych (co może być czasochłonne), taka możliwość zawieszenia wnioskowania jest
niezastąpiona. Silnik wnioskowania Systemu jest sterowany przez oryginalny algorytm optymalizujący liczbę
informacji zewnętrznych, niezbędnych do uzyskania odpowiedzi na zadane pytanie. Dzięki temu stosując
System Rebit użytkownik ma możliwość płynnego łączenia procedur zautomatyzowanych z subiektywnymi
decyzjami przy jednoczesnej integracji z systemami informatycznymi przedsiębiorstwa.

System Rebit powstał w ramach projektu UDA-POIG.01.03.01-12-
163/08 wsp ółfinansowaneg o ze środków Europ ejski ego Funduszu
Rozwoju Regi onalnego w ramach Programu Operacyjneg o
Innowacyjna Gospodarka
Benefi cjent: Wdział Zarządzania Akademii Górniczo-Hutniczej im
Stanisława Staszica w Krakowi e
Kierownik/k oordynator projektu: Andrzej Ma ci oł
ul. Gramatyka 10
30-067 Kraków
tel. 12 617 42 42
email: rebi t@zarz.agh.edu.pl
www.rebit.zarz.agh.edu.pl