INTEGRACJA SENSORYCZNA prezentacja metody

INTEGRACJA SENSORYCZNA
prezentacja metody
Metoda integracji sensorycznej jest stosowana w procesie diagnozy i terapii dzieci z
róŜnego rodzaju deficytami rozwojowymi. Do terapii najczęściej kwalifikowane są dzieci z
trudnościami w uczeniu się, autyzmem, mózgowym poraŜeniem dziecięcym, zespołem
Downa, ADHD, uszkodzeniami neurologicznymi i innymi problemami. MoŜe być
wykorzystywana teŜ w działalności profilaktycznej gdyŜ stymulując prawidłowy rozwój
dzieci juŜ od wieku niemowlęcego, szczególnie w przypadku tak zwanej grupy ryzyka
okołoporodowego, moŜemy zapobiegać późniejszym nieprawidłowościom rozwojowym.
Twórcą teorii integracji sensorycznej jest dr Jean Ayres – psycholog i terapeuta
zajęciowy. W latach sześćdziesiątych w oparciu o wiedzę z zakresu psychologii, pedagogiki,
neurobiologii, neurofizjologii, terapii i własne doświadczenia kliniczne sformułowała
hipotezy wskazujące na udział funkcji psychoneurologicznych w zachowaniu i uczeniu się
dziecka. Lata badań prowadzonych przez Ayres i jej współpracowników prowadziły do
rozwoju teorii integracji sensorycznej, obejmującej teoretyczne podstawy procesów
integracyjnych, metody diagnozy tych procesów i specyficzne techniki terapeutyczne.
Integracja sensoryczna jest to proces neurologiczny organizujący wraŜenia
płynące z ciała i ze środowiska w taki sposób, by mogły być uŜyte do celowego działania.
W procesie tym mózg otrzymując informacje ze wszystkich zmysłów segreguje je,
rozpoznaje, interpretuje, integruje ze sobą i wcześniejszymi doświadczeniami i w
rezultacie odpowiada adekwatną reakcją.
Zmysły dostarczają informacji z wnętrza naszego ciała i otoczenia wokół nas. Dane te
pochodzą z receptorów wzrokowych, słuchowych, przedsionkowych, dotykowych,
proprioceptywnych, węchowych i smakowych. Mózg nieustannie organizuje te wiadomości.
Gdy płyną one w prawidłowej organizacji mózg moŜe je uŜyć do wielu róŜnych funkcji, w
tym umiejętności ruchowych, zachowania, uczenia się. Kiedy wszystkie systemy sensoryczne
i integracja wraŜeń przebiegają prawidłowo i gdy wraŜenia te są sprawnie organizowane na

odpowiednich poziomach systemu nerwowego to rozwój ruchowy, emocjonalny i poznawczy
dziecka dokonuje się bez zakłóceń.
Teoria integracji sensorycznej opiera się na kilku załoŜeniach odwołujących się do
neurologii i teorii zachowania.
1. Plastyczność neuronalna – czyli zdolność mózgu do zmian i modyfikacji. Dokonuje
się przez całe Ŝycie, ale największa jest u małych dzieci.
2. Sekwencyjny rozwój procesów integracji sensorycznej dokonujący się w normalnym
rozwoju dziecka. ZłoŜone kompleksowe zachowania rozwijają się w oparciu o
bardziej podstawowe, wcześniej wykształcone.
3. Integralność systemu nerwowego. WyŜsze struktury mózgu ewaluowały z niŜszych.
Mózg funkcjonuje jako całość i istnieje wzajemna zaleŜność między ośrodkami
podkorowymi i korowymi.
4. Reakcje adaptacyjne wpływają na rozwój integracji sensorycznej, a procesy integracji
sensorycznej przyczyniają się do pojawienia się coraz bardziej złoŜonych reakcji
adaptacyjnych na zasadzie sprzęŜenia zwrotnego.
Objawy zaburzeń integracji sensorycznej są róŜnorodne, a dotyczą zarówno sfery
sprawności ruchowej, umiejętności manualnych jak i zachowań społecznych, reakcji
emocjonalnych, koncentracji uwagi i samooceny. Do diagnozy zaburzeń integracji
sensorycznej stosuje się stworzone przez Ayres Południowo-Kalifornijskie Testy Integracji
Sensorycznej, kwestionariusze (np. Kwestionariusz Sensomotoryczny Z. Przyrowskiego),
Obserwację Kliniczną, istotne są teŜ informacje z wywiadu i obserwacji zachowania dziecka.
W oparciu o wyniki z tych badań terapeuta stawia diagnozę rozpoznając typ zaburzeń
integracji sensorycznej i ustala program terapii.
Głównym zadaniem terapii jest dostarczenie kontrolowanej ilości bodźców
sensorycznych w szczególności przedsionkowych, proprioceptywnych i dotykowych w taki
sposób, Ŝe dziecko moŜe spontanicznie formułować reakcje adaptacyjne poprawiające
integrację tych bodźców. Podczas terapii nie uczy się dzieci konkretnych umiejętności, lecz
poprawiając integrację sensoryczną wzmacnia się procesy nerwowe leŜące u podstaw tych
umiejętności, a one pojawiają się w sposób naturalny jako konsekwencja poprawy
funkcjonowania oun. Terapia odbywa się w sali specjalnie do tego przystosowanej i
wyposaŜonej w odpowiednie przyrządy przystosowane przede wszystkim do stymulacji
systemu przedsionkowego, proprioceptywnego i dotykowego, ale równieŜ wzrokowego,
słuchowego i węchowego. Postęp ujawnia się zwykle najpierw w sferze sprawności fizycznej,

a później w sferze osiągnięć szkolnych. Dzieje się tak dlatego, Ŝe czynniki neurologiczne,
leŜące u podstaw równowagi, koordynacji, praksji, układu dotykowego, przedsionkowego,
proprioceptywnego itd. są na rozwojowo bardziej podstawowym poziomie oun i dlatego
łatwiej w odniesieniu do nich uzyskać poprawę. Dziecko, czując, Ŝe odnosi sukcesy w coraz
większej ilości skomplikowanych zadań, podnosi swoją samoocenę i chętnie uczestniczy w
zajęciach. Takie doświadczenia w kierowaniu swoim zachowaniem zaczyna przenosić
równieŜ na inne sytuacje poza salą terapeutyczną. Powoli zmienia się obraz dziecka i jego
funkcjonowanie w środowisku.
opracowała:
Małgorzata Ardel
Literatura:
1. Przyrowski Z. 2007 „Terapia integracji sensorycznej” – Zeszyty naukowe. Promyk
Słońca
2. Przyrowski Z. 2001, „Podstawy diagnozy i terapii integracji sensorycznej” w:
„Podstawy diagnostyki i rehabilitacji dzieci i młodzieŜy niepełnosprawnej”, red. Cz.
Szmigiel, AWF Kraków
3. Przyrowski Z. 2001 „Schemat ciała. Neurofizjologia – Rozwój – terapia” Biuletyn SI
nr 2
4. Maas V. F. 1998 „Uczenie się przez zmysły. Wprowadzenie do teorii integracji
sensorycznej”, WSiP Warszawa