Nr 50 - Tauron

More documents

Recommendations

Info

Energia inaczej Polska Energia 12 (<strong>50</strong>) 2012 Rozległy wulkan Newberry w amerykańskich Górach Kaskadowych ma średnicę 32 km. Po raz ostatni „obudził się” prawie półtora tysiąca lat temu W niemieckim Landau w Nadrenii-Palatynacie pozyskuje się ciepło geotermalne z głębokości ponad 3 km i wytwarza z niego prąd dla 6 tys. mieszkań Prąd wulkaniczny Testy zaawansowanej geotermii w Newberry w amerykańskim stanie Oregon są pilnie obserwowane na świecie. Po tym, jak szczelinowanie hydrauliczne zrewolucjonizowało wydobycie gazu i ropy, nikt już nie patrzy z przymrużeniem oka na takie innowacyjne projekty 28 Andrzej Hołdys publicysta „Wiedzy i Życia” Wulkany straszą, ale i kuszą. Żyznymi glebami i ciepłem. To drugie płynie w gigantycznych ilościach z wnętrza Ziemi wraz z magmą. Gromadzi się ona na głębokości kilku kilometrów, podgrzewając otoczenie. Parę krajów na świecie, w których wulkanów jest bez liku, w tym Islandia, Nowa Zelandia, Filipiny i Salwador, chętnie sięga po te zasoby energii geotermalnej. Kilka innych, na przykład Japonia, Indonezja, Włochy i USA, opracowało ostatnio bardzo ambitne plany rozwoju geotermii. Zwykle jest ona wykorzystywana jako źródło ciepła, ale od stu lat służy też do produkcji prądu. Jak dotąd marginalnie, ale niektórzy chcą to szybko zmienić. Wolność dla ciepła! Pierwsza elektrownia geotermalna powstała w 1912 r. w pobliżu miejscowości Larderello we włoskiej Toskanii. Turbina zasilana była parą powstającą podczas podgrzewania wody przez wydobywające się spod ziemi opary wulkaniczne o temperaturze 200-2<strong>50</strong>°C. Prądu wystarczyło do zasilenia pobliskiej fabryki chemicznej, a to, co zostało, trafiało do okolicznych miejscowości. Elektrownię stopniowo rozbudowywano, wznoszono też następne zakłady. W latach 40. dostarczały energię elektryczną do ponad stu tysięcy domów. Zarówno ta pierwsza elektrownia geotermalna pod Larderello, wciąż zresztą działająca, jak i dziesiątki innych podobnych zakładów wzniesionych później w ponad 20 krajach świata, korzystają z ciepła geotermalnego, które samo swobodnie przenika ku powierzchni, korzystając z pośrednictwa krążących w skałach gazów lub wód. Od niedawna jednak naukowcy próbują się dobrać do tej energii geotermalnej, która sama nie może się wydostać spod ziemi. Tkwi bowiem w skałach pozbawionych szczelin, którymi mogłaby wędrować do góry. Próby takie są podejmowane, ponieważ gdyby się powiodły, moglibyśmy zyskać dostęp do nieporównanie większych zasobów ciepła pochodzącego z wnętrza globu. Raport zamówiony u naukowców przez Biały Dom potwierdza, że realny jest plan zbudowania w ciągu 25 lat na zachodzie USA sieci elektrowni geotermalnych o łącznej mocy 100 GW Jak pomóc ciepłu w wydostaniu się na zewnątrz? Jako pierwsi na pomysł wpadli dawno temu naukowcy ze słynnego amerykańskiego laboratorium w Los Alamos, znajdującego się w stanie Nowy Meksyk. W latach 70. opatentowali metodę polegającą na wykonaniu odwiertu o głębokości kilku kilometrów i wprowadzaniu do niego pod znacznym ciśnieniem wody, która po ogrzaniu się od gorących skał powróciłaby na powierzchnię drugim otworem. Tu ciepło zostałoby jej odebrane i wykorzystane do produkcji prądu. A schłodzona woda powędrowałaby ponownie do odwiertu po kolejną porcję energii. Pomysł nazwano Enhanced Geothermal System (EGS), czyli zaawansowaną geotermią. Wstrząs w Bazylei Od czasu pierwszych eksperymentów w okolicy Los Alamos minęło 40 lat, a zaawansowana geotermia wciąż jest w powijakach. Wiele testów terenowych zakończyło się niepowodzeniem, więc prototypowe projekty szybko zamknięto, odcinając je od pieniędzy. Uparci naukowcy drążyli jednak temat (i dziury w ziemi), znajdując odważnych inwestorów. Jedna taka doświadczalna instalacja, finansowana przez Unię Europejską, działa w Soultz-sous- -Forêts w Alzacji. Inną otwarto w Landau w Niemczech. Kolejna miała powstać w pobliżu Bazylei, ale przedsięwzięcie zamknięto, gdy w roku 2009, kilka dni po wpompowaniu wody w skały, nastąpił wstrząs sejsmiczny. Nie był silny, ale wystarczyło, by ostrożni Szwajcarzy uznali, że ryzyko dla miasta jest zbyt duże. Z zaawansowaną geotermią eksperymentują też Brytyjczycy, Holendrzy, Japończycy i Australijczycy. Ci ostatni oszacowali, że jeden z regionów geologicznych w ich kraju, zwany Basenem Coopera, ma potencjał energetyczny wynoszący ok. 10 gigawatów. W kilkunastu miejscach wierci się tam dziury na głębokość 4 km i pompuje do nich wodę, próbując uwolnić ciepło. Warto podkreślić, że żaden z tych projektów EGS nie ma na celu produkcji energii elektrycznej. Pozyskiwane ciepło służy do ogrzewania domów i wody użytkowej. To się jednak może niedługo zmienić za sprawą dość niezwykłego, nawet w tak nowatorskiej branży jak zaawansowana geotermia, projektu, który w listopadzie 2012 r. zaczął być realizowany w amerykańskim stanie Oregon w północno- -zachodniej części USA.
Lardarello we włoskiej Toskanii – tu po raz pierwszy w historii wyprodukowano energię elektryczną z ciepła geotermalnego. Było to sto lat temu Pompowanie wody do rozgrzanych skał pod wulkanem Newberry rozpoczęto całkiem niedawno, bo w październiku 2012 r. Foto: MAT. pras. Skoro można zmusić skały do oddania ropy i gazu, kwestią czasu jest zmuszenie ich do tego, aby podzieliły się również ciepłem Foto: corbis Instalacja wtłaczająca wodę na głębokość 3 km w okolicach wulkanu Newberry nie wygląda zbyt imponująco, ale zaczyna już spełniać swoje zadanie Wulkanu nie obudzimy Przez środek tego stanu ciągnie się z północy na południe wulkaniczne pasmo Gór Kaskadowych. Wiele jego stożków ma wysokość ponad 3000 m n.p.m. Większość eksplodowała przynajmniej raz w ciągu kilku ostatnich tysięcy lat. Jednym z nich jest wulkan Newberry, który po raz ostatni wybuchł 1300 lat temu. Na jego północno-zachodnich zboczach firma Alta- Rock, wspomagana dziesiątkami milionów dolarów przez prywatne fundusze wysokiego ryzyka (m.in. przez Google’a) oraz przez federalny Departament Energii, rozpoczęła wtłaczanie wody na głębokość 3 km. Ma ona nieco poszerzyć istniejące już spękania w skałach, a następnie zgromadzić się w nich, tworząc podziemny rezerwuar ciepła. Temperatura na tym poziomie sięga 300-400°C. Z ekspertyz wynika, że taka ingerencja w podłoże wulkanu nie powinna zagrozić urokliwej przyrodzie okolicy ani też obudzić drzemiącej góry lub wywołać drżeń sejsmicznych, które mogłyby taką pobudkę sprowokować. Przeciwnicy projektu nie są tego wcale tacy pewni. Zwracają uwagę, że wtłaczanie wody do wnętrza wulkanu jest bardzo podobne do szczelinowania hydraulicznego stosowanego do pozyskiwania gazu i ropy z łupków. Zastosowanie takiej agresywnej technologii polegającej na rozsadzaniu skał wodą i wytwarzaniu w nich gęstej siatki spękań może być niebezpieczną zabawą w przypadku wulkanu, który wciąż jeszcze nie powiedział ostatniego słowa – płyną ostrzeżenia. AltaRock uspokaja, że nie zamierza igrać z ogniem. Wyjaśnia, że ciśnienie pompowanej przez nią wody jest kilka razy mniejsze niż w przypadku typowego szczelinowania, a ingerencja w rozgrzane i niespokojne skały będzie znikoma. – Nie zamierzamy wywierać presji na wulkan. Chcemy jedynie trochę rozszerzyć istniejące w skałach mikroszczeliny. Monitorujemy górę za pomocą aparatury sejsmicznej – wyjaśnia szefowa firmy Susan Petty. Poza tym, jak podkreśla, podczas wydobycia gazu łupkowego do wody dodaje się ze dwa tuziny najrozmaitszych chemikaliów, natomiast w zastrzyku, który otrzymuje Newberry, znajduje się tylko jeden środek chemiczny. To neutralny dla środowiska, biodegradowalny żel, który ma wypełnić świeżo poszerzone szczeliny. Dzięki niemu pod wulkanem powstaną aż trzy poziomy geotermalne, leżące jeden pod drugim. Ta część prac ma się zakończyć w ciągu dwóch najbliższych miesięcy. Potem rozpocznie się wiercenie odwiertów, którymi na powierzchnię popłynie gorąca para. Dopiero wtedy okaże się, czy teoretyczne wyliczenia dotyczące ilości pozyskanej energii pokrywają się z rzeczywistością. Z symulacji wynika, że Newberry mógłby zasilać elektrownię o mocy kilkuset megawatów. Na razie tak wielkiej instalacji nikt nie zamierza tam zbudować. AltaRock chce jedynie dowieść, że za sprawą jej nowatorskiej technologii koszty inwestycji w zaawansowaną geotermię spadną kilkakrotnie, co uczyniłoby z niej opłacalną metodę produkcji prądu w wielu miejscach na Ziemi. Raport zamówiony u naukowców przez Biały Dom potwierdza, że realny jest plan zbudowania w ciągu 25 lat w zachodniej części USA, bogatej w podziemne ciepło, sieci elektrowni geotermalnych o łącznej mocy 100 GW. Pod warunkiem, że koszty pozyskiwania tej energii spadną do poziomu zakładanego przez AltaRock. Skoro można zmusić skały do oddania ropy i gazu, kwestią czasu jest zmuszenie ich do tego, aby podzieliły się również ciepłem. 29
Page 1 and 2: Nr 12 (50) Grudzień 2012 magazyn g
Page 3 and 4: Polska Energia 12 (50) 2012 OD REDA
Page 5 and 6: SŁOWNICZEK Obligo giełdowe - obow
Page 7 and 8: Krzysztof Zamasz prezesem Enei Fran
Page 9 and 10: Polska Energia 12 (50) 2012 notowan
Page 11 and 12: 3 grudnia w Stalowej Woli, po urocz
Page 13 and 14: ciepło Kampania nagrodzona Zorgani
Page 15 and 16: PKW FOTO: MARCIN CZEKAJ Święto br
Page 17 and 18: FOTO: ARC W konferencji uczestniczy
Page 19 and 20: ma się nijak do zasad wolnego rynk
Page 21 and 22: Tab. 3 Znajomość marki 2009-2012
Page 23 and 24: Moc 1020 MW mają wiatraki na farmi
Page 25 and 26: „Wyzwolenie” to pytanie o każd
Page 27: FOTO: ARC Muzeum odwiedziło już p

Nr 50 - Tauron

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?