Kako se nekad ribarilo na Dravici...

More documents

Recommendations

Info

PSI S KO JI MA (NE) LO VI MO lovaËki psi Piπe: Zoran Timarac ribolov Ke Ëi ga Slo vaË ki go niË Crni, sred nje ve li ki pas, oπtar, hra bar, odliË nog nju ha, æi vah nog tem pe ra men ta i s izv rsnim osje Êaj em za ori jen ta ci ju Ka da je 1963. go di ne Meappleu na rod ni ki nolo πki sa vez (FCI) standar dom 244 pri znao slo vaË kog go ni Ëa (slo ven sky ko pov) za sa mo stal nu pasmi nu lo vaË kih pa sa, zav rπio je du go go di πnji rad i na stoja nje Ko lo ma na Sli ma ka i dru gih slo vaË kih ki no lo ga u stva ra nju do ma Êe pa smi ne pa sa. Ta ko je slo vaË ki go niË po stao predstavnik sv rho vi te se lek ci je i uzgo ja na dah nu tih slo vaË kih ki no lo ga prve po lovi ce XX. sto lje Êa. Ni su toË no po zna te gra nice prvot nog ra πi re nja tih goni Ëa, no nji ho vo je po dru Ëje pri bli æno za u zi ma lo pla nin ski dio Slo vaË ke. Prvi po da ci o nje go vim pre ci ma po tje Ëu iz XVII.-XVI II. sto lje Êa i ka rak te rizi ra ju ta da πnjega go ni Ëa kao izv rsnoga i hra brog po moÊ nika u lo vu. Joπ u to vri je me nasto ja la se za πti ti ti ta bu du Êa pa smi na za bra nom kri æa nja s dru gim psi ma. Ra zlog to mu bi lo je isti ca nje me appleu dru gim lo vaË kim psi ma. Slo vaË ki go niË Kao po Ëe tak suv reme ne se lek ci je i uzgo ja mo æe se smatra ti 1936. go di na, ka da su or gani zi ra ne prve uzgoj ne je di ni ce i od njih iza bra ni prvi pri mjer ci za kon tro li ra ni uzgoj. Ubrzo su se lek ci ja i uzgoj pro πli tri da ljnje eta pe i nji hov je re zul tat vi tal na pa smi na s do brom ge net skom osno vom, Ëi ji su naj bo lji do kaz prak tiË ni re zul ta ti u lo vu. Pre ma stan dar du, gra applea tije la je lak πa, ko sti Ëvrste, oblik ti je la pra vo kut ni, Te æi na je od 15 do 20 kg. Vi si na u hrptu za pse je 45 do 50 cm - ide al na 46 Slo vaË ki go niË po naj pri je se ko ri sti u lo vu na div lje svi nje, za tim na ze Ëe ve, li si ce i dru gu div ljaË. Izv rsno ra di na krva vom tra gu, na pro na la æe nju na s tri je lje ne krup ne div lja Ëi. cm, za ku je - 40 do 45 cm - ideal na 43 cm. Dla ka je du æi ne 2 do 5 cm, sred nje gru ba, za tvo re no pri leæe Êa i gu sta. Du æa je na le applei ma, vra tu i re pu. Opo dla ka gu sta, poseb no u zi m skim mje se ci ma, ali ne smi je bi ti ri jet ka ni lje ti. Uvijek je crne bo je, s hrapplea vo smeappleim do bo je ma ha go ni ja ozna ka ma na pa pu li, nad oËima, na unutarnjoj stra ni uπnih πkolj ki, na no ga ma i do njoj stra ni re pa. Sred nje ve li ki je to pas, æi vahnoga tem pe ra men ta, oπtar, hrabar, odliË nog nju ha i s izv rsnim osje Êa jem za ori jen ta ci ju. Pre ma slo vaË kim lov ci ma, od osta lih pasmin skih sku pi na lo vaË kih pa sa ra zli ku je se bo gat s tvom gla sanja u lo vu i us traj no πÊu u pra Êenju to plog i hlad nog tra ga. ©i ro ka slo vaË ka lov no-ki nolo πka jav no st mo æe po tvrdi ti do mi nan tan po lo æaj tog psa u lo vi πti ma. Nje go va sve s tra no st iza zi va div lje nje i u onih ko ji ga osuappleu ju zbog tem pe ra mentno sti i otu da te æeg vla da nja s njim. Ak cij ski ra di jus, s ka kvim mo æe iz drælji vo ra di ti na ve likom pro s tran s tvu, ni je znak da se sa slo vaË kim go ni Ëem ne mo æe vla da ti. To je upra vo oËito va nje nje go vih uroapplee nih osobi na stra s tve nog lo vaË kog psa, a pri pra vil noj obu ci i voapplee nju i sve s tra no upo treb lji vog. Slo vaË ki go niË po naj pri je se ko ri sti u lo vu na div lje svi nje, za tim na ze Ëe ve, li si ce i dru gu div ljaË. Izv rsno ra di na krvavom tra gu, na pro na la æe nju na s tri je lje ne krup ne div lja Ëi. Na ispi ti ma uroapplee nih oso bi na u Slo vaË koj pri pu πta se na sve vrste (pov rπin skih) ispi ta za diza Ëe, te ri je re i ja zav Ëa re, ali ne za go ni Ëe. Ke Ëi ga je ri ba zahva lju ju Êi kojoj se mo æe, bar malo, osje ti ti dah onog sta rog, izgub ljenog vreme na, ka da su na oba lama rasle di vov ske papra ti, a di nosa u ri vladali kop nom Na æa lo st, u na πim vo dama ko je joπ na sta nju je, ke Ëi ga se ve o ma ri jetko na applee na udi ca ma sportskih ri bo lo va ca, ali i mreæa ma go spo dar skih ri bo lo va ca. No oni ko ji su je ima li pri gode vi dje ti “u æi vo”, ali i na fo togra fi ja ma ili crte æi ma, slo æit Êe se da veÊ iz gled ka zu je o njezinoj da le koj po vi je sti æi vo ta. Po ti jelu i hrptu ima ro æna te plo Ëi ce, po put oklo pa, ia ko joj je ko æa go la. Pre po znat lji va je po ka rak te ri stiË nome pro du æenom ti je lu i za πi lje noj gu bi ci. Po mi πlje nji ma onih ko ji do bro po zna ju ovu po ro di cu ri ba, to je i naj ljep πa ri ba iz po ro di ce je se tri. Is pred usta, smje πte nih ispod gu bi ce, na la ze se brËi Êi ko ji ma ke Ëi ga pi pa ju Êi po dnu pro na la zi hra nu. Le applea su joj tam nosi va, a bo ko vi sv je tli ji. Mri je sti se od trav nja do lip nja. Ta da æen ka po lo æi oko 100.000 ja ja. Hra ni se kuk ci ma i li Ëin kama dna. Kod nas je ima u du bo kim ni zin skim vo da ma, kao πto su ri je ke Dra va i Du nav. Jat na je ri ba, a ri bi Ëi ko ji na nju ci lja no idu, lo ve je na po dru Ëji ma ri jeke s tvrdim ilo va stim dnom. Ke Ëi ga se lo vi du bin skim pri bo rom i la kim teh nikama s plov kom, Ëe ka ju Êim tak tika ma. Pritom se ko ri ste πto lak πi si ste mi, ko ji su mo gu Êi s ob zi rom na stru ju vo de. 38 Broj 117 • rujan 2006. HRVATSKE ©UME
struËna suradnja Piπe: Vesna Pleπe Fo to: Vesna Pleπe Piπe: Siniπa SlavniÊ MA–ARSKI ©UMARI U DELNICAMA Ma applear ski stu den ti upo zna li pre bor ni na Ëin go spo da re nja KeËiga Naj bo lje je vri je me za ri bolov pri je i po sli je mri je sta, te lje ti i u je sen. U po sljed njih 13 go di na, otka ko mje seË nik za spor tske ribo lov ce Ri bi Ëi & ri be pra ti ulo ve ka pi tal nih vrsta slat ko vod nih riba u vo da ma Hrvat ske, sve “naj” ke Ëi ge ulov lje ne su u Du na vu i Dra vi. Naj ve Êa me appleu nji ma, pravi re kord, ke Ëi ga je te πka 11 kg, ko ju je 2004. u Du na vu ulo vio Æelj ko ©e riÊ. I dru ga po ve li Ëi ni hrvat ska ke Ëi ga, te πka 8,10 kg, ulov Igo ra Fil ka, ulov lje na je (2003.) u Du na vu. Tre Êa po ve li- Ëi ni, te πka 4,29 kg, ulov Dra æe na Haj na la, ulov lje na je 2000. u Dra vi. Po struË noj li te ra tu ri ke- Ëi ga mo æe na ra sti mak si mal no do 10-11 kg. U pra ksi naj Ëe πÊe i naj vi πe lo ve se znatno ma nji pri mjer ci, te æi ne do 1 kg. Ke Ëi ga se lo vi du bin skim pri bo rom i la kim teh ni ka ma s plov kom, Ëe ka ju Êim tak ti ka ma. Pritom se ko ri ste πto lak πi si stemi, ko ji su mo gu Êi s ob zi rom na stru ju vo de. Ne ko ri ste se pritom naj lo ni ve Êeg pro mje ra od 0,20 mm, a od udi ca one ve li Ëi ne br. 14-18. Naj Ëe πÊi su mam ci tan ke gu ja vi ce i li Ëin ke vo den cvi je ta. Ima ri bo lo va ca, po go to vo umje πnih so mo lo vaca, ko ji ko ri ste ti je sto na prav ljeno od vo den cvi je ta za ri bo lov ke Ëi ge, ina Ëe odli Ëan ma mac za so ma. Potkraj lip nja na po dru Ëju Upra ve πu ma Del ni ce bo ra vi la je skupina od pe de se tak ma applear skih πu ma ra i stu de na ta πu mar s tva s fa kul te ta u So pro nu, s pro feso rom Ja no som Rum pfom nom na Ëe lu. Ta kvi obli ci su rad nje hrvat skih i ma applear skih πu ma ra tra ju veÊ de se tak go di na, isti Ëe prof. dr. An te Krpan iz Za vo da za πu mar ske teh ni ke i teh no logi je ©u mar skoga fa kul te ta u Za gre bu. Go di ne 1983. for mi ra na je u Sred njoj Eu ro pi aso ci jaci ja FOR MEC, sa sje di πtem u Be Ëu, ko ja je oku pi la pro fe so re is tra æi va Ëe ko ji se ba ve pro blema ti kom isko ri πta va nja πu ma. Cilj je aso ci ja ci je me appleu na rod na ra z mje na i su rad nja πu mar skih fa kul te ta i struË nja ka ne sa mo u Eu ro pi, veÊ i πi re. Je dan je od obli ka su rad nje i or ga ni zi ra nje struË nih izleta ko ji omo gu Êu ju πu mar skim struË nja ci ma po je dinih ze ma lja da se me appleu sob no upo zna ju i ra z mije ne struË na mi πlje nja. Uz ra z mje ne in for maci ja to je i pri go da da se stu den ti i pro fe so ri fa kul te ta i do dat no zbli æe. Uz struË ni dio, izleti imaju i po seb ne pro gra me Ëi ji su ci lje vi upo zna va nje s lju di ma, obi Ëa ji ma, te pri rod nim i kul turno-po vi je snim zna me ni to sti ma zem lje do ma Êi na, isti Ëe prof. dr. Krpan. Za dvod nev nog bo rav ka u Gor skome ko ta ru, u struË nom di je lu ma applear ski πu ma ri upo zna li su se s pre bor nim na Ëi nom gospo da re nja πu ma ma ovo ga kraja. Na po dru Ëju ©u ma ri je Crni Lug u isto i me noj go spo dar skoj je di ni ci do Ëe ka li su ih za mje nik Ma applear ski πu ma ri na te re nu u GJ Crni Lug vo di te lja upra ve Vla do Curl te upra vi telj ©u ma ri je Crni Lug Zvoni mir Prπle sa su rad ni ci ma. Zamje nik vo di te lja upo znao ih je s osob nom kar tom del niË ke podru æni ce, a ru ko vo di te lji odje la za ure applei va nje πu ma Bo ris Ple πe, za eko lo gi ju Æelj ko Ka u zla riÊ, za lov s tvo Da rio Maj na riÊ, za pro i- zvod nju De nis ©ti mac, iznije li su po dat ke o ra du i po slo va nju del niË ke po dru æni ce. Upra vi telj ©u ma ri je Crni Lug upo znao ih je s ra dom i po slo va njem ©u ma rije. Po sli je te o ret skog di je la, na te re ni ma im je de mon s tri ran rad na sje Ëi i izra dbi, izv la Ëe nju drvnih sor ti me na ta te na Ëin grad nje trak tor skih vla ka. Uz πu mar ske struË nja ke del niË ke po dru æni ce, bi li su na zoË ni i pro fe so ri sa ©u marskog fa kul te ta, prof. dr. sc. An te Krpan, do cen ti mr. sc. Æelj ko ZeËiÊ i mr. sc. To mi slav Por πinsky te asi stent Igor Stan kiÊ, di pl. ing., ko ji su da li ve li k do pri nos pri re a li za ci ji struËnoga di je la izleta. Uz ©u ma ri ju Crni Lug upozna li su se i s na Ëi ni ma go spoda re nja πu ma ma na po dru Ëju Na stav no-po ku snog πum skog objek ta ©u mar skoga fa kul teta u Za le si ni te po sje ti li ©u mari ju Ge ro vo. U po seb nom pro gramu, ko jemu je cilj bio upozna va nje s pri rod nim zna meni to sti ma Gor skoga ko ta ra, obi πli su Na ci o nal ni park Risnjak, Park-πu mu Go lu bi njak Lo kve i πpi lju Lo kvar ku. Po sjet Hrvat skoj zav rπi li su obi la skom Gor njega gra da u Za gre bu i ra z gle da va njem nje go vih kul tur no-po vi je snih zna me ni to sti. Broj 117 • rujan 2006. HRVATSKE ©UME 39
Page 1 and 2: oj 117 Godina X., Zagreb, rujan 200
Page 3 and 4: u ovom broju RU JAN Fe sti val Dani
Page 5 and 6: on tro li ra ni poæa ri Piπe: Mir
Page 7 and 8: slovaËko πumarstvo sto vu o æi v
Page 9 and 10: Piπe: Ivica TomiÊ Foto: I. TomiÊ
Page 11 and 12: Are na u Pu li Piπe: Vesna Pleπe
Page 13 and 14: de vet πu ma ri ja: Bu je, Bu zet,
Page 15 and 16: Piπe: Miroslav Mrkobrad Foto: M. M
Page 17 and 18: otpad VIN KOV CI Sme tli πte Ba zj
Page 19 and 20: 3,89 mi li juna eura u obra zo va n
Page 21 and 22: npr. u ©pa njol skoj za ho tel ske
Page 23 and 24: naj du lje. Upra vo tih da na, ka d
Page 25 and 26: mala enciklopedija πumarstva Piπe
Page 27 and 28: zaπtiÊene biljne vrste Piπe: Ivi
Page 29 and 30: Go spodar ska je di ni ca Dle tvo
Page 31 and 32: Sta ra bilj ska Dra va sa sa mo ni
Page 33 and 34: zdravi æivot Dr. Ivo Belan Po sto
Page 35 and 36: slovaËka 16. NAT JE CAN JE SJE KA
Page 37 and 38: PU» KA FE© TA JA KOVL JA I 16. SM
Page 39: JE SEN U BA RANJS KIM LO VI© TI MA
Page 43 and 44: u πumskom miljeu Uz Gac ku Izvo ri

Kako se nekad ribarilo na Dravici...

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?