Pobierz fragment PDF - Publio.pl

POLSKA W KLESZCZACH DWÓCH MOCARSTW TOTALITARNYCH
31
oddziały partyzanckie” 19 . Analogiczne akcje, o jeszcze większym zasięgu, objęły
„Zachodnią Ukrainę”.
Na Podkarpaciu, jak pisze dr Grzegorz Hryciuk, już 10 września 1939 roku
doszło do wystąpień bojówek Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów przeciwko
polskim oddziałom. Uzbrojone grupy ukraińskie zajmowały gmachy publiczne,
m.in. w Stryju. Spotkały się jednak ze zdecydowaną odpowiedzią polskiego wojska
i policji 20 .
Podczas fali napadów różnych grup po wkroczeniu Armii Czerwonej na ziemie
II Rzeczypospolitej miało zginąć – według niepełnych danych – we wschodniej
Galicji kilka tysięcy Polaków, wśród nich wielu uchodźców i wracających do
domów pojedynczo i w grupkach żołnierzy. Ofiary ograbiano. Podobne liczby podawane
są dla terenów zamieszkałych przez ludność białoruską 21 .
Poprzez agitację podburzano ludność białoruską i ukraińską do rozrachunków
„za przeszłość” oraz do likwidacji „wrogów klasowych” i grabieży ich mienia. Dokonywane
były napady na komisariaty policji, ważniejsze urzędy, osady wojskowe
i majątki ziemian. Strzelano zza węgła i wyłapywano pojedynczo polskich żołnierzy,
rozbrajano mniejsze jednostki Wojska Polskiego i policji. W województwie
wołyńskim najwięcej takich działań miało miejsce w powiatach Kowel i Łuck.
Wojska sowieckie nie ukróciły tych „samorzutnych”, w rzeczywistości zaś starannie
przygotowanych działań. Przeciwnie, do rozpraw z Polakami zachęcały też
rozkazy dowódców frontów Białoruskiego i Ukraińskiego. Agitowano żołnierzy
Armii Czerwonej oraz „wyzwalaną” ludność, by podjęli walkę z „polskimi panami”.
Rozniecano klasową i narodową nienawiść.
W rozrzucanych ulotkach nawoływano żołnierzy polskich do „bicia” swoich oficerów
i generałów, a także porzucania broni i przechodzenia „do waszych braci, do
Armii Czerwonej”. W cytowanym już rozkazie nr 005 z 16 września 1939 roku Rady
Wojennej Frontu Białoruskiego do żołnierzy Armii Czerwonej czytamy: „Polscy obszarnicy
i kapitaliści ujarzmili lud pracujący Zachodniej Białorusi. Z pomocą białego
terroru, sądów polowych i karnych ekspedycji tłumią oni ruch rewolucyjny, stosują
ucisk narodowy i wyzysk, szerzą ruinę i spustoszenie. [ … ] Teraz władcy pańskiej Polski
wepchnęli naszych braci białoruskich i ukraińskich w tryby drugiej wojny imperialistycznej.
[ … ] Uciśnione narody Polski znalazły się w obliczu całkowitej ruiny
i groźby zagłady. Na Zachodniej Ukrainie i Białorusi szerzy się ruch rewolucyjny.
Zaczęły się wystąpienia i powstania chłopów białoruskich i ukraińskich w Polsce.
Klasa robotnicza i chłopstwo Polski jednoczą siły, żeby skręcić kark swoim krwawym